ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Doç. Dr. Gökhan OFLUOGLU

Bülent Ecevit Üniversitesi

Özet

Teknolojide meydana gelen büyük dönüşümler ve beraberinde üretim süreçlerinin dijitalleşmesi, derin dönüşümleri ortaya çıkarmıştır. Bu durumun çalışma hayatındaki işleyiş üzerinde de önemli sonuçları olmaktadır. Dijital devrim, günümüze kadar ki üretim sistemlerini ve çalışma ilişkilerini tanımlamak konusundaki konsolide olmuş hukuki kavramları değiştirme ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.

Küreselleşme ve bilgi toplumuna aşamasına geçtiğimiz günümüzde Endüstri 4.0 adıyla bilinen dördüncü sanayi devrimi yaşanmaktadır. Endüstri 4.0’ın etkileri hizmet sektörüne de yansımaktadır. İnsanlık tarihinin yaşadığı birinci sanayi devrimi, Buhar gücünün ve takım tezgahı türü makinelerin kullanılmaya başlamasını ifade ediyordu. İkinci sanayi devrimi, elektriğin ve montaj zincirlerinin devreye girmesiydi. Üçüncü sanayi devrimi ise elektronik teknolojilerin yayılması ile alakalıydı. Günümüzde ise Dördüncü sanayi devrimi yaşanmaktadır. Dördüncü sanayi devriminde belirleyici olan ise gerçek dünya ile bilişim sistemlerinin giderek daha fazla entegre olmasıdır.

Çalışma hayatındaki işçi-işveren ilişkileri ve sendikacılık açısından dijitalleşmenin etkileri tartışılmaktadır. Özellikle de teknolojik yeniliklere dayalı yeni istihdam şekillerinin nasıl olacağı üzerinde tartışmalar yoğunlaşmaktadır. Çalışanların geçtiğimiz yüzyılda ücretli ve sendikalı hale gelmiş olan statüsünden, birbirlerinden tamamen ayrışmış ve korunmasız serbest çalışanlar haline gelmesinden kaçınmak gerekmektedir. Philadelphia Beyannamesinde kabul edilen emek bir mal değildir ilkesi, günümüzde emek bir teknoloji değildir şeklinde ifade edilebilir. Dijital teknolojilerin çalışma hayatı üzerindeki olumsuz etkilerine karşı ilk önlem olarak sendikal kuruluşların bilişim ağlarında daha fazla mevcut olmasıyla işe başlanabilir. Uluslararası uygulamalar, dijital platformlarda çalışan işçilere sunulan destek faaliyetlerinin önemini ortaya çıkarmaktadır. Benzer girişimler günümüz Avrupa ülkelerinde de yayılmaktadır. Bu girişimlerde belirleyici faktör zamandır.

Günümüzde iş hukukunun dijital olarak çalışanlara insan onuru, şeref ve haysiyetine ve yaşam kalitesine yakışır bir istihdam sağlaması için işlevsel enstrümanlar ve yeni yorumlama kategorileri belirlemesi gerekmektedir. Bu durum anayasal ilkeleri somut bir şekilde yaşama geçirilmesini sağlayarak çalışan işçinin çalışmasının karşılığını alabilmesi, günlük azami dinlenme süresi, iş ve özel yaşam arasındaki dengenin sağlanması, akıl sağlığının korunması, sosyal güvenliğin koruyucu kapsamının işlerliğe geçirilmesi, risklerin zararlarının tazmininden korunma fonksiyonundan ziyade risklerin meydana gelmeden önlenmesinin sağlanması,

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 123

Endüstri 4.0 döneminde çalışanlar açısından büyük önem göstermektedir. Başka bir deyişle emeğin korunması yaklaşımları konuyu ilişkinin nitelendirilmesinden ziyade (bağımlı çalışma, bağımsız çalışma, kısmi süreli çalışma gibi) koruma yaklaşımıyla sahip çıkmaktadır. Emeğin korunmasında dijitalleşme çağında sözleşme yoluyla da desteklenen temel hakların korunması ile ilgili yeni dönem, kollektif temsil örgütlerinin dijital platformlarda daha yüksek mevcudiyeti ve alanda daha yaygın bir destek hizmet ağının sağlanmasıyla mümkün olmalıdır.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 124 DİJİTAL TRANSFORMASYON VE EKONOMİ

Murat BAYRAKTAR

Çukurova Üniversitesi

Özet

Dijital transformasyon günümüz iş dünyasının en önemli konularından biri olarak ileriye çıkmaktadır. Dijital transformasyon, stratejik bir plan çerçevesinde dijital teknolojik gelişmelerin ve fırsatların iş yapış şekillerine, süreçlerine, yetkinliklerine ve modellerine onları hızlandıracak şekilde dahil edilmesidir. Dijital transformasyon artık şirketler için bir seçimden öte bir zorunluluktur aksi halde şirketlerin devamlı değişen ve gelişen rekabet ortamında kalmaları imkânsızdır. Şu anda var olan her 10 şirketten 4’ü, 2020 yılına kadar dijital transformasyonu gerçekleştiremediği için piyasadan silinme olasılığı bulunmaktadır. Bu durum, Türk firmalarının rekabetçiliği açısından da çok önemli bir konu olmaktadır.

Dijital transformasyon en çok arz talep dengesinin talep tarafında değişikliğe neden olmaktadır. Tüketicilerin ürünleri ya da hizmetleri satın aldığı yöntemler dijital transformasyon nedeniyle çok değişmiştir. İlk başlarda Uber, Airbnb ve benzeri firmalar araç ya da konaklama ve benzeri hizmetlerin arz yönünde bir değişikliğe neden olmamakla birlikte tüketicilerin bu servisleri satın alım yöntemlerinde çok büyük değişikliğe sebep olmuştur. Günümüzde artık arz tarafı da dijital transformasyona ayak uydurmak durumundadır. Dijital transformasyon; şirketlerin ürünlerini ve hizmetlerini yaratma ve geliştirme yöntemlerini, kişilerin birbirileriyle çalışma şekillerini, yöneticilerin takımlarını oluşturma yöntemlerini değiştirmesini gerektirmektedir. Bu değişimleri gerçekleştirmeyen şirketlerin gelecekte geçmiş başarılarını devam ettirmesi mümkün görülmemektedir.

Anahtar Kelimeler: Dijital Transformasyon, ekonomi, Endüstri 4.0

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 125 SOSYAL GİRİŞİMCİLİK

Murat BAYRAKTAR

Çukurova Üniversitesi

Özet

Sosyal girişimcilik, “sosyal amaç ile içiçe geçmiş teşebbüs” olarak tanımlanmaktadır. Dees (2001), sosyal girişimcinin de bir tür girişimci olduğuna dikkati çekmiş; Say’den “değer yaratma”, Schumpeter’den “yenilikçilik ve değişim” ve Drucker ve Stevenson’dan “fısatları görme” ile “beceriklilik” özelliklerini birleştirerek sosyal girişimciyi; sosyal değer yaratma amacını yerine getirmek için yeni fırsatları takip eden ve tanıyan, sürekli yenilikçi ve değişimci, sınırlı kaynağa karşın cesur girişimde bulunabilen ve sonuçların arkasında durabilecek yüksek derecede güvenilirliğe sahip kişi olarak tanımlamıştır. Sosyal girişimi, ticari işletmeden ayıran nokta ise her ikisi de sosyal açıdan değerli olsa da sosyal değer yaratmaktır. Sosyal girişimcilik bir süreç olarak, bireysel veya örgütsel düzeyde olsun, sosyal hedef ve misyon yönelimli “değer”, “sosyal değişim” ve “sürdürülebilir gelişim” yaratmaktadır. Dünyada, bazı sosyal girişimcilerin yıllık bütçesi milyon dolarları ve çalışan sayısı binlere ulaşmaktadır. Sosyal girişimciler, sosyal misyon sahibidirler. Sosyal değer yaratmak özelliği sosyal girişimcileri diğerlerinden ayıran en önemli unsurdur.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 126 LOJİSTİĞİN GELECEĞİ VE MARS PROJESİNE ETKİLERİ

THE FUTURE OF LOGISTICS AND THE EFFECTS ON THE MARS PROJECT

Didem TUFAN

Cumhuriyet Üniversitesi

Özet

Lojistik, insanlığın ilk çağına kadar eskiye dayanmaktadır. Lojistik terim olarak hayatımıza girmeden önce de insanlar lojistiği kullanmışlardır. Yemek, barınma, avlanma, avlanan yiyeceklerin yaşanılan ortama getirilmesi, besinlerin muhafaza edilmesi gibi faaliyetler lojistiğin temel taşlarını oluşturmaktadır. Bundan yüzyıl önceki dünya ile şimdiki dünya arasında tartışılmayacak kadar büyük farklılıklar vardır. Zamanın geçmesiyle birlikte teknoloji ve ekonomilerde beraberinde büyümektedir. Teknolojiden yoksun olduğumuz çağlarda, bir yerden bir yere giderken ya da taşınması gereken malzemeleri taşırken kervanlar kullanılırdı. Bu durum zaman ve teknoloji ile evrimleşerek el arabası, küçük motorlu arabalar, kamyonlar, uzun araçlar, trenler, gemiler, uçaklar, roketler ve şimdi ise uzay gemisi olmak üzere kendini yenileyerek bu zamanlara kadar gelmiştir. İnsanlar varlıklarını ve faaliyetlerini sürdürebilmek için kaynaklara ihtiyaç duyarlar. Doğal kaynakların dünyaya eşit dağılmaması nedeniyle, bu kaynakların ihtiyaç duyulan yerde ve zamanda sağlanması önemli bir sorundur. Lojistik bu gibi sorunları çözmeye yönelik bir uygulamadır ve bu nedenle lojistikle ilişkili faaliyetler tarih boyunca var olmuştur. Günümüz dünyasında nüfus hızlı bir artış göstermektedir ve buna paralel olarak kaynaklar tükenmektedir. Küresel ısınma hızını arttırmakta ve dünyadaki yaşam alanlarımız kaybedilmektedir. Bilim insanlarının dünyanın geleceği ile ilgili tespitlerine bakınca dünyanın yaşam alanı tehdit altındadır. Bu durum insanları yeni bir yaşam alanı arayışına itmektedir. Bu çalışmada lojistiğin tarihsel evrim süreci anlatılarak, teknoloji sayesinde lojistiğin geldiği son nokta, taşıma modlarının özellikle uçakların gelişimi, Mars gezegeni ile ilgili sürdürülmekte olan projeler ve bu projelere lojistiğin etkisi, lojistiğin Mars gezegeninde yaşam alanı oluşturmak için sağlayabileceği katkıları anlatılacaktır. Devamında Mars One projesi anlatılmaktadır. Mars One projesi ile lojistik arasında nasıl bir bağ olduğu açıklanmıştır. Bu çalışmada amaç lojistiğin uygulama alanlarının ne kadar büyük olduğunu vurgulamanın yanında, Dünya ile sınırlı kalmayıp gezegenlere kadar ulaştığını vurgulamaktır. Bunun yanı sıra önerilere de yer verilmiştir. İlerleyen yıllarda Mars One projesi lojistik sektöründe yeni ekonomik alanlar ve iş kolları fırsatlarının ortaya çıkmasını sağlayacaktır. Çalışma genellikle sözel ağırlıktadır. Gezegenler arası çalışmalar devam ettikçe lojistik ile olan bağlantısı artacak ve çalışmalar çalışmalar güncellenerek devam edecektir.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 127 Abstract

Logistics date back to the old age that is the first age of humanity. People have used logistics too before entering in their life as a logistics term. Activities such as food, sheltering, hunting, carrying hunted animals to the living space and preservation of food are the keystones of logistics. There are noncontestable differences between the pre-century and the present World. With the advance of time, Technologies and economies are growing. Caravans were used in the ages when we lacked of technology, when moving from one place to another, or carrying the materials that needed to be transported. This situation has evolved with time and technology and has reached this time by renewing itself, such as wheelbarrows, small motor cars, trucks, long vehicles, trains, ships, planes, rockets and now the spaceship. People need resources to sustain their assets and activities. Due to the fact that natural resources are not distributed equally to the world, providing these resources at the required place and time is an important problem. Logistics is an application to solve such problems and therefore logistics-related activities have existed throughout history. In today's world, population is growing rapidly and resources are running out. Global warming increases it’s speed and our habitats in the world are losing. As a result of the work of scientists, natural habitat of world is under threat. This leads people to seek a new living space. In this study, the historical evolution process of logistics, the latest point of logistics, the modes of transportation, especially the development of aircraft, the ongoing projects related to the planet Mars and the impact of logistics on these projects, Contribution to creating living space on the planet Mars will be explained. Mars One project is described in the continuation. The relationship between Mars One project and logistics is explained. The aim of this study is to emphasize how great the application areas of logistics are and to emphasize that it is not limited to the world but reaches to planets. In addition, suggestions are included. In the following years, the Mars One project will enable the emergence of new economic areas and businesses in the logistics sector. The study is generally verbal. As interplanetary studies continue, the connection with logistics will increase and studies will continue to be updated.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 128 TÜRKİYE’DE EKONOMİK ÖZGÜRLÜK ENDEKSİ İLE MAKROEKONOMİK