DEKSİNİN ÜLKELER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Dr. Öğr. Üyesi Burcu ORALHAN

Nuh Naci Yazgan Üniversitesi

Yaşam kalitesi, üretim ve yaşanabilir standartların sağlanmasından daha kapsamlı bir kavramı ifade etmektedir. Sosyal ve bireysel olmak üzere iki ana unsur refah kavramını açıklamaktadır. Bireylerin daha iyi bir yaşam standardına sahip olabilmesi için refah ve esenliğin ölçümü dikkate alınarak OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development) tarafından birçok kriteri barındıran daha iyi yaşam endeksi oluşturulmuştur. OECD daha iyi yaşam endeksi bir grup ülkeyi kapsayan 11 refah göstergesi içeren kapsamlı bir dizi göstergeyi içermektedir. Bunlar her bir ülkenin halkına refah sağlama yönündeki performansını ölçmeye yönelik belirlenen genel refah göstergeleridir. Her bir gösterge, refah için gerekli olan kilit bir konuyu yansıtmaktadır. Ancak, bu veri kümesinin kullanımı ve farklı değerlendirmeleri kullanıcılara bırakılmıştır. Bu çalışmanın amacı, Daha İyi Yaşam Endeksi verilerini Türkiye ve araştırma kapsamında belirlenen diğer ülkeler ile karşılaştırmaktır. Endeks gelir, iş, sivil katılım, sağlık, iş, konut, iletişim ve toplum, çevre, eğitim, yönetim, güvenlik, iş yaşam dengesi ve yaşam memnuniyeti kriterlerinden oluşmaktadır. Çalışmada 2017 yılında OECD tarafından yayınlanan veri seti kullanılmıştır. Çok kriterli karar verme yöntemleri ile analiz edilerek ülkelerin daha iyi bir yaşam endeks sıralamaları belirlenmiştir. Çalışmada ele alınan çok kriterli karar verme yöntemlerine göre hangi yöntemin daha iyi olacağına yönelik sonuçların performansları kıyaslanarak en iyi yöntem sonucunda elde edilecek sıralamanın belirlenmesi sağlamıştır. Bu sayede daha iyi yaşam endeksinde yer alan kriterlerin belirlenen yöntemlerle entegrasyonunun sağlanmasının yanında, ülkelerin refah düzeylerinin daha kolay anlaşılması ve ülkeler arasında daha iyi bir karşılaştırma yapılabilmesi olanağı sağlanmış olmaktadır. Sonuç olarak ülkelerin sıralamalarının tespitiyle birlikte ülkelerin sıralamalarını iyileştirebilmeleri için ihtiyaç duyabilecekleri kriterlerdeki değişimlerde göz önüne serilmiş olacaktır.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 21 KAMUDA ETİK KÜLTÜRÜN OLUŞUMUNDA ETİK LİDERLİĞİN ROLÜ

Doç. Dr. Sefa USTA Doç. Dr. Hakan CANDAN

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi

Kamuda etik yönetim şekillenmesinde etik kültürün rolü önemlidir. Kamuda etik kültürün şekillenmesinde ve güçlenmesinde kamu görevlilerine ve özellikle idarecilere önemli görevler düşmektedir. Kamu yöneticilerinin etik değerlerin bilincinde olmaları, etik ilke ve davranış standartlarını benimsemeleri ve bunlara uygun hareket etmeleri etik kültürün kamuda yerleşik hale gelmesinde önemli bir gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kurumsal düzeyde etik kültürün oluşumunda etik liderlik önem arz etmektedir. Kamu yönetiminde etik liderlik; etik dışı davranışların önlenmesinde ve çalışanların etik ikilemde kaldığı durumda nasıl davranmaları gerektiği konusunda yol gösterici olacaktır. Etik lider konumundaki yöneticiler, kurum çalışanlarına çekici gelen fakat etik açıdan sorun doğuracak hareketlerden kaçınmaları noktasında yol gösterici olacaktır. Etik dışı tutum ve hareketlerin önüne geçilmesinde en temel ve etkili yol çalışanların etik karar verme gücünün ve bilincinin geliştirilmesidir. Kurumun hedef ve amaçlarının etik değerlere dayalı olarak etik kurum kültürü oluşturma ve etik kültürü geliştirme çabası, etkili bir kurum yöneticisin veya liderinin öncelikli amacıdır. Diğer bir ifadeyle, bir kurumun yöneticisi, etik liderlik davranışı göstererek, kurumundaki etik koşulların oluşmasında temel belirleyici işlevi görecektir.

Buradan hareketle hazırlanacak çalışmanın temel iddiası, kamuda etik kültürün şekillenmesinde temel faktör yöneticilerin etik liderlik davranışlarıdır. Çalışmada cevabı aranan en temel soru, kamuda etik liderliğin sürdürülebilmesi için lideri izleyen ve takip eden çalışanlar ve liderin içinde bulunduğu toplum tarafından etik ilke ve değerlerin içselleştirilmesinin nasıl bir etkisi olacağıdır.

Bu bağlamda çalışma kapsamında öncelikle, siyasal, yönetsel ve toplumsal kültürden hareketle, bürokratik kültür ve kamuda etik kültür konuları ele alınacaktır. Daha sonra lider ve yönetici arasındaki farkların incelenip, kamuda etik liderliğin önemi incelenecek ve etik liderliğin kamuda etik kültürün yerleşik hale gelmesindeki rolü değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Bu kapsamda hazırlanan çalışmada betimsel analiz yönteminden yararlanılarak, konuyla ilgili literatür taranacak ve bu konuda kaleme alınmış kaynaklardan faydalanılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Kültür, Liderlik, Yönetsel Etik, Etik Kültür, Etik Liderlik

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 22 ONLİNE ALIŞVERİŞTE GÜVEN VE TEKNOLOJİ KABUL MODELİ (TAM)

Dr. Öğr. Üyesi Kumru UYAR

Özet

We Are Social Ocak 2019 Raporu’na göre Dünya’da 4.39 milyar internet kullanıcısı vardır. Aynı rapora göre 82,4 milyon nüfusa sahip ülkemizde ise; nüfusun %72’sini oluşturan 59.36 milyon internet kullanıcısı bulunmaktadır. İnternet kullanımının bu kadar yaygınlaşması ve internet alanında yaşanan gelişmeler tüm işletmelerin, pazarlama faaliyetleri içinde online satış çabalarının önemini arttırmıştır. İnternetten alışveriş imkanı ile ticaret gerçek anlamda küreselleşmistir. Ayrıca, günümüzde tüketiciler her istedikleri anda zamandan ve mekandan bağımsız olarak internet üzerinden alışveriş yapabilmektedirler.

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin online alışveriş davranışlarının TAM çerçevesinde değerlendirilmesidir. Çalışma, Davis’in (1989) kullanıcıların yeni bir teknolojiyi benimseyip benimsememeleri ile ilgili karar verme sürecini modellediği bir bilgi sistemleri kuramı olan teknoloji kabul modelini (TAM) temel alır. Çok sayıda ampirik çalışmada kabul gören TAM, algılanan fayda (PU), algılanan kullanım kolaylığı (PEU), bileşenlerinden oluşmaktadır. Çalışmada bu modele güven değişkeni de eklenmiştir. Veriler Kayseri’de eğitim gören 127 üniversite öğrencisinden kolayda örnekleme yolu ile toplanmıştır. Yüz yüze anket yöntemi ile elde edilen verilerin analizinde SPSS 22 paket programı kullanılmıştır. Katılımcıların % 57’si bayan, % 43’ü erkektir. Katılımcıların yaşları 18-26 arasında değişmektedir. Katılımcılar internet üzerinden en çok giyim alışverişi ve bankacılık işlemleri yapmaktadırlar.

Veri toplamak için kullanılan anket formunda yer alan ölçekler geçmiş çalışmalar incelenerek belirlenmiştir. Algılanan kullanım kolaylığını ve algılanan faydayı ölçmeye yönelik ifadeler Davis (1989) ve Gefen, Karahanna ve Straub (2003); Güveni ölçmek için kullanılan ifadeler Gefen vd. (2003). Çevrimiçi alışverişe yönelik satın alma niyetini ölçmeye yönelik ifadeler ise, Moon ve Kim (2001) çalışmalarından uyarlanmıştır. Kullanılan ölçeklerin Cronbach's Alpha değerleri 0,894-0,857 arasındadır. Elde edilen sonuçlara göre algılanan kullanım kolaylığının, algılanan fayda ve online satın alma niyeti üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı etkisi bulunmaktadır. Ayrıca, algılanan faydanın, online satın alma niyetleri ve algılanan kullanım kolaylığı ile pozitif yönde ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Araştırma, üniversite öğrencilerinin internetten alışveriş davranışının farklı bir örneklemde test edilmesi açısından önemlidir.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 23 İNTİFA HAKKININ REHNEDİLEBİLİRLİĞİ

THE PLEDGE OF THE RIGHT OF USUFRUCT

Dr. Öğr. Üyesi İbrahim GÜL

Hasan Kalyoncu Üniversitesi

Özet

Şahsa bağlı irtifak haklarından olan intifa hakkı, hak sahibine intifa hakkının konusu üzerinde tam yararlanma yetkisi veren sınırlı ayni haktır. İntifa hakkı, diğer sınırlı ayni haklardan farklı olarak taşınırlar, taşınmazlar, haklar, alacaklar veya bir malvarlığı üzerinde kurulabilir (TMK m.794). Taşınırlarda zilyetliğin devri, alacaklarda alacağın devri, taşınmazlarda tapu kütüğüne tescil ile intifa hakkı kurulur (TMK m.795). Taşınmaz üzerindeki yasal intifa hakkı tapu kütüğüne tescil edilmemiş olsa bile, durumu bilenlere karşı ileri sürülebilir. Tescil edilmiş ise, herkese karşı ileri sürülebilir. İntifa hakkı, kararlaştırılan sürenin dolmasıyla, süre kararlaştırılmamışsa en çok yüz yıl sonunda, gerçek kişilerde hak sahibinin ölümüyle, tüzel kişilerde ise kişiliğin ortadan kalkmasıyla sona erer. İntifa hakkının gerçek kişilerde hak sahibinin ölümüyle, tüzel kişilerde ise kişiliğin ortadan kalkmasıyla sona ermesi ve üçüncü kişilere devredilememesi nedeniyle şahısla kaim bir hak olarak nitelendirilir. Şahısla kaim bir hak olması nedeniyle intifa hakkı mirasçılara intikal etmez. İntifa hakkının devredilememesi, taşınmazlar üzerinde bağımsız ve sürekli hak olarak nitelendirilmesine, dolayısıyla tapu siciline taşınmaz olarak kaydına engel olur. Bu nedenle intifa hakkı bakımından taşınmaz rehni hükümlerinin uygulanması, bu kapsamda ipotek kurulması mümkün olmadığı söylenebilir. Bunun yanında başkasına devredilebilen hakların rehni mümkün olduğundan ve intifa hakkının başkasına devri mümkün olmadığından intifa hakkının, hak olarak rehninin mümkün olmadığı söylenebilir. Bununla birlikte intifa hakkının kurulmasına ilişkin sözleşmede aksine bir hüküm yoksa veya durum ve koşullar hak sahibinin şahsen kullanmasını gerektirmiyorsa, intifa hakkının kullanılması başkasına devredilebilir. İntifa hakkının kullanımının üçüncü kişilere devredilebilmesi, intifa hakkının kullanımının hak olarak rehin edilmesini mümkün kılar. İntifa hakkının üzerinde kurulduğu taşınır, taşınmaz, hak veya malvarlığı olmasına göre rehinin kurulma şartları değişir. Taşınmazlar üzerinde kurulu intifa hakkı kullanılma rehninin tapu sicilinin beyanlar hanesine kaydının yapılmasına imkân sağlanması, intifa hakkı kullanım rehininin açıklık (aleniyet) kazanmasını sağlayacaktır. İşbu bildiri ile intifa hakkının rehin edilebilmesi açıklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: İrtifak hakkı, intifa hakkı, tapu sicili, şahısla kaim hak, rehin

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 24

Being one of the easements, the right of usufruct is a type of limited real right that gives the right holder full authority to utilize the subject of this right. Unlike other limited real rights, the right of usufruct may be established on real estates, movables, rights, receivables or assets (TCC Art.794). The usufruct may be established by way of transfer of the possession of movables, transfer of the receivable for receivables, registration with the land registry for real estates (TCC Art.795). Even if the legal usufruct on the real estates is not registered with the land registry, it can be claimed against third parties who are aware of this right. If registered, it can be claimed against everyone. The usufruct expires after the specified period, expires at the end of a maxi- mum period of one hundred years if there is no specified period, ends with the death of the right holder or in the context of legal persons with the dissolution of the legal person. The right of usufruct is regarded as the personality right (personal easement) due to the death of the rightful owner in real persons, the termination of the personality in legal entities and the inability to be transferred to third parties. The usufruct does not pass down to heirs due to the personality right (personal easement). The right of usufruct as an independent and permanent right cannot be registered with the land registry as real estates due to the inability to transfer of this right. There- fore, it can be argued that implementation of provisions of real estate’s pledge in order, to es- tablish a mortgage in this context for the usufruct is not possible. In addition, it can be claimed that the usufruct cannot be pledged as right due to the nontransferable of usufruct because only transferable right can be pledge. However, if there is no contrary provision in the contract for the establishment of the usufruct, or if the situations and conditions do not require the right holder to use this right personally, the exercise of usufruct right may be transferred to others. The transfer of the exercise of usufruct right to third parties enables the use of usufruct right to be pledged as rights. The conditions of establishment of the pledge depends on whether it is to be created on real estates, movables, rights, receivables or assets. Registration of the pledge of the exercise of the usufruct right on real estates in the declarations section of the land registry will enable to the publicity of the pledge of the use of the usufruct. This paper analyses the pledge of usufruct.

Keywords: Easement, usufruct, land registry, personality of usufruct, pledge

Kaynakça

AKİPEK, Jale/AKINTÜRK, Turgut/ATEŞ, Derya: Eşya Hukuku, 2.Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 2018.

ANTALYA, O. Gökhan: Eşya Hukuku, Giriş, Temel Kavramlar, Ayni Haklar, C. 1, 1. Bası, Legal Yayıncılık, İstanbul 2018.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 25

ANTALYA, O. Gökhan/TOPUZ, Murat: Eşya Hukuku, Tapu Sicili, C. 3, 1. Bası, Legal Yayıncılık, İstanbul 2018.

AYBAY, Aydın/HATEMİ, Hüseyin: Eşya Hukuku, 4. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2014. AYİTER, Nüşin: Eşya Hukuku (Kısa Ders Kitabı), Sevinç Matbaası, Ankara 1977.

DERELİ, Zeliha: Roma Hukukundan Günümüze İntifa Hakkı Sahibinin Hakları, TAAD, C.1,Y.2011, Sa.7,

ERTAŞ, Şeref: Eşya Hukuku, 14. Bası, Barış Kitabevi, İzmir 2018.

GÜMÜŞ, Mustafa Alper: Türk Medeni Kanunu’nun Getirdiği Şerhler, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2007.

GÜRSOY, Kemal Tahir/EREN, Fikret/CANSEL, Erol: Türk Eşya Hukuku, 2. Bası, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1984.

HATEMİ, Hüseyin/SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdülkadir: Eşya Hukuku, Filiz Kitapevi, İstanbul 1991.

KÖPRÜLÜ, Bülent/KANETİ, Selim: Sınırlı Ayni Haklar, 2. Bası, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1982-1983.

NOMER, Haluk Nami, ERGÜNE, Mehmet Serkan: Eşya Hukuku, 6. Bası, Oniki Levha Yayınları, İstanbul 2019.

OĞUZMAN, Kemal/SELİÇİ, Özer/ OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe: Eşya Hukuku, 21. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2018.

ÖZEN, Burak: Eşya Üzerinde İntifa Hakkı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2008.

ÖZTAN, Bilge: Medeni Hukukun Temel Kavramları, 40. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2015. REİSOĞLU, Safa: Türk Eşya Hukuku, C. 1, 6. Bası, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler

Fakültesi Yayınları No: 440, Ankara 1980.

SİRMEN, A. Lale: Eşya Hukuku, 6. Bası, Yetkin Yayınevi, Ankara 2018.

ÜNAL, Mehmet/BAŞPINAR, Veysel: Şeklî Eşya Hukuku, 9. Bası, Savaş Yayınevi, Ankara 2017.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 26 NEYZEN TEVFİK’İN TÜRKÇESİ ÜZERİNE TESPİTLER

Doç. Dr. Mehmet Turgut BERBERCAN

Çankırı Karatekin Üniversitesi

Neyzen’in kullandığı Türkçede müzik duygusunun, ritmin ve ahengin çok büyük yeri vardır. Bugün farklı bir karakterde bulunsa da şairin yetiştiği bölge olan Bodrum’un Osmanlı devrinde ve cumhuriyet döneminin başlarında Türk halk kültürünün ve sanatının yaşatıldığı yerlerden biri olması şair üzerinde önemlidir. Çünkü Bodrum, Neyzen’in çocukluğunu geçirdiği, halk kültürünü yaşatan ve geleneksel sanatı devam ettiren şahsiyetleri tanıdığı, etkilendiği yerdir. Orta Asya’nın içlerinden Anadolu’ya gelerek Anadolu’nun son noktaları olan Akdeniz kıyılarına ulaşan gerçek Türk kültürü ve sanatı, Neyzen’in şiir dilinde ve bu dile bağlı musikide öncü bulunan etkidir. Bu öncü etki, Anadolu’nun ve Anadolu’nun tabii devamı olan adalarda Türk halkının diliyle Türk halk sanatını icra eden müzisyenlerin, sanatçıların etkisidir. Neyzen Tevfik’i farklı bir sanatçı yaparak diğerlerinden ayıran özelliğin temelinde Bodrum’daki çocukluk yıllarında görüp seyrettiği ve sanat şuuruna yerleştirdiği simaların, dervişlerin büyük rolü vardır. Türk dili ve edebiyatı tarihi içinde, Neyzen Tevfik’in şiiri ile Şair Eşref’in şiiri aynı çerçevede ve zamana ait olarak değerlendirilir. Fakat Şair Eşref’in Neyzen Tevfik’in şiir dilinin oluşmasındaki öğretici katkısı belirtilmelidir. Kullandıkları dilde bulunan keskin tavır ve söz sanatlarının abartılı hakimiyeti aynı derecededir. Esasen Neyzen Tevfik’in bir şair olarak diğer şairlere göre farkı, halk şairleri gibi kahvede, meyhanede “ney” üfleyip “ney”i şiirine katması, şiir diline müziği de ilâve edip etkileyiciliğini arttırmasıdır. Şairin şiirindeki hiciv içerikli ifadeler; kötü idareye ve sadece menfaate odaklanmış dünya insanına karşı bir dil, bir halk savunması gibidir. Öldüğünde halkın cenazesine teveccüh ederek sevgisini bildirmesi hakiki halk şairi olduğunu göstermiştir. Bugün ne yazık ki Neyzen Tevfik, genel olarak madde bağımlısı ve argo sözler ile şiirler yazmış birisi olarak tanınmakta ve tanıtılmaktadır. Öyle ki Türk milli sanatına ve Türk milletine karşı kendisini sorumlu görmüş bir şair olduğu pek bilinmez. “Türk’e Öğüt” başlığıyla bilinen manzume, millet meselelerine olan duyarlılığının ispatıdır. Kısacası, bu bildiride; Neyzen Tevfik’in Türkçesi üzerine tespitler yapılmış, şiirlerinden seçilmiş örnekler sunularak şiir dili, etkilendiği kaynaklarla birlikte değerlendirilmiştir.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 27 ORHAN VELİ’NİN TÜRKÇESİ ÜZERİNE TESPİTLER

Doç. Dr. Mehmet Turgut BERBERCAN

Çankırı Karatekin Üniversitesi

Orhan Veli Kanık; kısa, mensur karakterde ve hatta şiir olarak görülmeyecek sözlerin şiir dilindeki sahibi, “nasır”, “ter” gibi şiirde, şairâne söyleyişte asla kendine yer bulamayacak unsurları şiir diline geçirmiş bir şair olarak bilinmesinin yanında, “İstanbul’u Dinliyorum”, “Gün Olur”, “Anlatamıyorum”, “Dedikodu” gibi bünyesinde gerçek şiir özellikleri barındıran ve şairane üslupla örülmüş şiirlerin de aynı zamanda şairidir. Türk dili ve edebiyatı tarihinde “Garip” olarak anılan akımın, diğer ismiyle “I. Yeni Akımı”nın kurucusudur. Orhan Veli’nin birçok şiiri halkça da tanınmış, popüler olmuş ve müzisyenlerin notalarında şarkı hüviyeti kazanmıştır. Orhan Veli’nin şiirinde kullandığı Türkçe, halkın bildiği ve tanıdığı bir Türkçedir. Çünkü Orhan Veli’ye göre şair, sözcüklerin basitliklerinden yararlanabilir, şiire girmesi yasaklanmış sözcükleri şiire sokabilir ve halka ait ortamda bulunarak bu ortamı şiir dilinde kullanarak okuyucusuna aktarabilir; fakat aynı zamanda şair, estetik gayesi bulunan, şekli önemseyen yani öncelikle “sanat” icra etme hedefinde bulunan şiirler de yazabilir. Orhan Veli’nin Türkçesine bakıldığında, şiirleri gözden geçirildiğinde, şiir dilinde özgürlük isteyen bir şair olduğu açıkça görülmektedir. Yani Orhan Veli’ye göre şair, dilini istediği gibi, herhangi bir baskıda kalmadan kullanabilir. Şairin şiirleri arasında halkı anlatan ve estetik gaye gütmemiş şiirler olduğu kadar halkı anlatmayan ve estetik gayesi bulunan şiirler de vardır. Şair, özellikle Fransız edebiyatından seçip Türkçeye aktardığı şiirlerde, kendi şairlik yeteneğini, şiir dilindeki estetiğe bağlı prensipleri kullanmış, şiirin şekle ait özelliklerine ileri seviyede bağlı kalarak şiiri bir “sanat” olarak bildiğini de göstermiştir. Bu bildiride, Orhan Veli’nin Türkçesi üzerine tespitler yapılmış, şiirlerinden seçilmiş örnekler sunularak şiir dili, etkilendiği kaynaklarla birlikte değerlendirilmiştir.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 28 TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE KULLANILMAYAN “BAŞA/BAŞTA HASIR YAKMAK”