BAĞINTI ÖGELERİ

Dr. Öğr. Üyesi Nigâr OTURAKÇI ORBAY

Çukurova Üniversitesi

Özet

Metindilbilim, çağdaş dilbilim araştırmalarında tümce ötesinde gerçekleştirilen çalışmalar

sonucunda ortaya çıkan ve metinleri biçimsel, yapısal, anlamsal, işlevsel boyutlarıyla ele alan bir dilbilim dalıdır. Bir metnin metinselliği bağlaşıklık, bağdaşıklık / tutarlılık, amaca

uygunluk, bilgisellik, kabul edilebilirlik, duruma uygunluk ve metinlerarasılık gibi metin içi

dilbilgisel ve sözcüksel ilişkileri kapsayan, aynı zamanda metnin iletişimsel işlevini de yerine getiren hem metin hem de bağlam odaklı ölçütlere bağlıdır. Metinselliğin temel ölçütü olarak kabul edilen ve metindeki bir ögenin yorumunun bir başka ögeye bağlı olduğu durumları kapsayan bağlaşıklık, metnin yüzey yapısında, metni oluşturan dilsel ögeler arasındaki ilişkiler aracılığıyla görülür. Bir metin oluşturulurken onun anlamlı bir bütün olabilmesi için tümcelerinin kendi içinde bir bağıntısı ve ilişkisi olması, düşüncelerin birbirleriyle bağlantılı olarak ifade edilmesi gerekir. Bu bağlamda bağıntı ögeleri, dilbilgisel bağlaşıklık düzenekleri içerisinde metnin anlam bütünlüğünü sağlama bakımından önemli bir yere sahiptir. Hem ileriye hem de geriye doğru göndermeler yapabilen bağıntı ögeleri, tümce üstü en büyük dil birimi olarak kabul edilen metnin en önemli yapı ve anlam örgüsünü oluşturarak ifadelerin bir bağlam içinde verilmesi ve oluşmasını zorunlu hâle getirir. Bu çalışmada Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış, Türk edebiyatının XIV. yüzyıldaki en büyük mesnevisi olarak kabul edilen Âşık Paşa’nın Garib-nâme adlı eseri, dilbilgisel bağlaşıklık türü içerisinde değerlendirilen bağıntı

ögeleri bakımından incelenmiş ve eserin metindilbilimsel olarak metin değeri ortaya konmaya

çalışılmıştır. Garib-nâme’deki bağıntı ögeleri, bağlayıcılık ilişkileri bakımından ekleyici (şöyle kim, hem, dahı) çeliştirici (meger, illa, likin), nedenleyici (anun-ıçun, çünki, kim) ve zamansal (pes, ahir, ol sa‘atda) olmak üzere dört grupta değerlendirilerek eşbağımlı yapılar arasında “yeni bir bilgi sunma, olumsuzluk taşıma, seçenek sunma, açıklama yapma, örnek verme, çeliştirme, nedenleme, zamanı işaret etme” gibi işlevler yüklenmeleri bakımından incelenmiştir.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 87 ÇEVREYİ KORUMADA ORGANİK GÜBRE KULLANIMININ ÖNEMİ

IMPORTANCE OF ORGANIC FERTILIZER USE TO PROTECT ENVIRONMENT

Fadime ÖZKAN Prof. Dr. Dilek Bostan BUDAK

Çukurova Üniversitesi

Özet

Dünya üzerinde kimyasal girdi kullanımından kaynaklanan olumsuzluklar ilk olarak yoğun teknolojiden daha fazla faydalanan gelişmiş ülkelerde görülmeye başlanmıştır. Bu nedenle kimyasal girdiler kullanılarak yapılan tarım üretimine alternatif arayışlar da ilk kez bu ülkelerde yüzyılımızın başlarında ortaya çıkmıştır. Ülkemizde organik gübre (hayvan gübresi) kullanımı yıllardan beri bilinmekte ancak bu gübrelerin hala yakacak olarak (tezek) kullanılması ve teminindeki güçlükler nedeniyle kullanımı son derece düşüktür. Diğer yandan ithal yoluyla birçok organik gübre ve mikroorganizma ülkemize getirilmiş ve kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada, Organik gübre kullanımı ile çevreye verilen zarar azaltılabilmektedir. Adana ilinde sulamanın ve gübrelemenin yoğun olduğu Karataş ve Yumurtalık ilçelerinde üreticilerin organik gübre kullanım düzeyinin ölçülmesi için 96 rasgele seçilmiş üreticilerle yüz yüze görüşülerek elde edilen veriler değerlendirilmiştir. Bitkisel üretim yapan üreticilerin çoğunluğu (%62,5) organik gübre kullanmaktadır. Üreticilerin %18,8’i ise piyasada satılan organik gübreye güvenmediği için kullanmadıklarını belirtmişlerdir. Gübreleme yapılmadan önce toprak analizi yaptıran üreticiler sadece %25 oranındadır ve bu oran oldukça düşüktür. Üreticilerin büyük kısmı gerek duymadığı ve ücretli olduğu için toprak analizi yaptırmamaktadır. Organik gübre kullanan üreticilerin tamamı tavuk tüyünden elde edilen organik gübreyi kullanmayı ve verimliliği arttırması karşılığında %5 ile %10 daha fazla ödemeye razı olduklarını belirtmişlerdir. Üreticilerin en önemli bilgi kaynakları komşu ve akrabalardır. Üreticelere, tarımsal eğitim ve yayım faaliyetleri ile organik gübrenin ve toprak analizinin faydaları hakkında üreticilere daha fazla bilgilendirilme yapılması gerekmektedir.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 88 ADANA İLINDEKİ BİREYLERİN ÇEVRE BİLİNCİ VE DAVRANIŞI

ENVIRONMENTAL AWARENESS AND BEHAVIOR OF PEOPLE IN ADANA

Fadime ÖZKAN Prof. Dr. Dilek Bostan BUDAK

Çukurova Üniversitesi

Özet

Küresel bir boyut kazanan çevre sorunları, bireylerin bakış açılarını ve davranışlarını da etkilemeye başlamıştır. Çünkü çevre, doğal, yapay ve sosyal faktörlerin birbirleriyle bir arada ve belirli bir etkileşim içerisinde bulundukları ortam olarak tanımlanabilmektedir. Ozon tabakasının delinmesi ve bunun neticesinde, dünya genelinde ikliminde görülen değişiklikler bunun en güzel örneğidir. Son yıllarda yaşanan çevre felaketlerinin ve ekolojik sorunların etkisiyle toplumdaki bireylerin çevre bilinci belirgin düzeyde artmıştır. Bu çalışmada, Adana ilinde kentsel alanda yaşayan bireylerin çevre konusu hakkındaki düşünceleri, genellikle çevrelerine nasıl davrandıkları ve çevresel farkındalıklarını incelenmiştir. Rastgele seçilen 133 bireyle yüz yüze anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Bireylerin 73’ü kadın, 60’ı erkektir ve ortalama yaş 38,59’dur. %75,9’u lise ve altı eğitim düzeyine sahiptir. Bireylerin % 70,7’sinin enerji tasarruflu ampul kullandığı ve %64,7’sinin su tasarrufu yapmak için çamaşır makinası dolmadan çalıştırmadığı belirlenmiştir. Bireylerin %57,1’inin çevreye zarar vermemek için enerji tasarrufu sağlayacak düşük tüketimli aletler kullandığı tespit edilmiştir. Çalışmaya katılanların %62,4’ü, bireylerin yaşam biçimini değiştirmesinin çevre sorunlarını çözeceğine inanmamaktadır. Bireylerin %47.4’ü su kirliliğine karşı alınacak önlem için su faturasındaki artışı olumlu karşılayacağını belirtirken, % 52.6’sı su kirliliğini önlese dahi olumlu karşılamamaktadır. Bireylerin %27.8’i çevresel sorunların sağlıklarını çok etkilediğini vurgulamışlardır.

KONGRE ÖZET KİTABI www.iksadkongre.org www.iksadkongre.com Sayfa 89 ÇAĞDAŞ SANATTA TEMSİLİYET

Dr. Öğr. Üyesi Osman ODABAŞ

Kocaeli Üniversitesi

Özet

Kendi içerisinde bir çok farklı biçim, akım ve düşünce sistemi barındıran sanat, tarihsel ve dönemsel açıdan incelendiğinde genel olarak üç ayrı evre üzerinden tanımlanmaktadır. İlk olarak uzun bir tarihsel dönem boyunca, görsel sanat eserinin mimetik olmak, yani hakiki ya da olası bir dış gerçekliği, görünüşü taklit etmek anlamına gelmesi, ikincisi; modernizm süreciyle başlayan, manifestolar ve ideolojiler çağı, üçüncüsü de her şeyin geçerli olduğu modern tarih sonrası, postmodern olarak da adlandırılan çağ, yani yakın geçmiş ve günümüzdür. Bazı kuramcılara göre felsefe ve sosyal bilimler alanlarının sanatla sıkı bağlar kurmaya başladığı modern evre sonrası 1960’lı yıllarda “sanat nedir?” sorusunun belirmesiyle felsefenin üsluptan ayrıldığı ve ideolojiler çağının da bu şekilde kapandığı tartışmaya açılmış ve aynı zamanda bunun sanatın sonu olduğu da iddia edilmiştir. Diğer yandan bir çok felsefeci ve kuramcıya göre ise, insanlığın kendini sanatla ifade etme eğiliminin tüketilemeyeceği ve bu anlamda sanatın kalıcı olduğunu karşıt görüş olarak savunulmuştur. 1960 sonrası görülen sanat eğilimleri ve global düzeyde değişiklikler, başta neoliberalizm olmak üzere dünyaya önerilen yeni ekonomi modelleri ve düşünce sistemleriyle beraber, ideolojiler çağı sonrası sanatın anlamının yeniden tanımlanma gayreti içerisinde olduğunu söylemek mümkündür. Bu bilgiler doğrultusunda içinde bulunduğumuz dönem üzerinden sanatın bugün ve öncesinde temsil ettiği değerlerin karşılaştırmalı olarak incelenmeye çalışılması ve onun bir sonraki evrede dönüşeceği ya da temsil edeceği şeye dair ip uçlarının da bu çalışma sayesinde daha görünür olması amaçlanmaktadır.

Anahtar kelimeler: Sanat, İdeoloji, Temsiliyet

REPRESENTATION IN CONTEMPORARY ART