senedi fiyatı tarihi, deflatör çeşitleri ve standart sapma kümeleme yaklaşımla-rıolarak üç ana grupta sınıflandırılmaktadır.
Literatür taramamızda kullanılan makalelerin 13 tanesinde mali yıl nışından 3 ay sonraki hisse senedi fiyatının ve 11 tanesinde ise mali yıl kapa-nışı tarihindeki hisse senedi fiyatının kullanıldığı görülmektedir. Ayrıca mali yıl kapanışından 4 ay sonraki hisse senedi fiyatını kullanan 5 makale, 6 ay sonraki hisse senedi fiyatını kullanan 2 makale ve 5 ay sonraki hisse senedi fiyatını kullanan tek makale bulunmaktadır. Kalan 3 makalede ya kullanılan hisse senedi fiyatını belirtilmemekte ya da farklı bir araştırma yöntemi kulla-nıldığı için yukarıdaki sınıflandırmaya dahil edilmemektedir. Araştırmacıların çeşitli kaygılarla farklı hisse senedi fiyatlarını çalışmalarında kullandığı gö-rülmektedir. Örneğin, Reverte (2016) İspanya’da kurumsal sosyal sorumluluk raporlamasının genellikle mali yıl kapanışından 3 ile 6 ay arasında yapıldığı için çalışmasında mali yıl kapanışından 6 ay sonraki hisse senedi fiyatını kul-landığını belirtmektedir. Beisland ve Hamberg (2013) mali yıl kapanışından 4 ay sonraki hisse senedi fiyatlarının hem piyasa yanılgısını (hindsight bias) azaltacağını hem de piyasa ve muhasebe verileri arasında daha iyi
eşleştir-22 Ayrıca yazarlar, karlı ve zarar eden şirketler için de analizlerini tekrarlayarak aynı bulguları raporlamaktadır.
23 Big 4 ya da Big 8.
19 20
19
20
meyi devam ettireceğini ifade etmektedir. Öte yandan, literatürde ağırlıklı bir şekilde mali yıl kapanışından 3 ay sonraki hisse senedi fiyatı seçildiği için mali yıl kapanışı tarihindeki hisse senedi fiyatını kullanan bazı çalışmalar, aynı zamanda mali yıl kapanışından 3 ay sonraki hisse senedi fiyatını kullana-rak sonuçlarını teyit etmektedir (örneğin, Lopes, Lourenço ve Soliman,2012;
Lourenço, Branco, Curto ve Eugenio 2012). Shah, Liang ve Akbar (2013) mali yıl kapanışından 3 ay sonraki hisse senedi fiyatı kullanılmasının sebebini mali tabloların yayınlanmasını müteakip (genellikle üçüncü ayda) muhasebe verilerinin piyasa tarafından hemen takip eden dönemki (üçüncü ay sonu) his-se his-senedi fiyatlarına yansıtılması olarak ifade etmektedir.
Fiyat Modeli’nde elde edilen regresyon sonuçlarının ölçek etkisinden24 (scale effect) arındırılıp arındırılmaması literatürde hala güncel bir sorun ola-rak göze çarpmaktadır. Ölçek etkisinden arındırma için pek çok yöntem öne-rilmekte ise de kullanılan veri setlerinin farklılıklarından25 ve uygulanan farklı ekonometrik yaklaşımlardan ötürü yöntemlerin birbirine olan üstünlükleri he-nüz netleşmiş durumda değildir. Var olan yöntemler arasında; muhasebe veri-lerini hisse senesi sayısına göre incelemek, verileri olduğu gibi kullanmak, ve-rileri ÖDD ile bölmek, veve-rileri ÖDD harici muhasebe kalemleri26 ile bölmek ve verileri bir önceki dönemki piyasa değeri ile bölmek bulunmaktadır. Litera-tür taramamız neticesinde Fiyat Modeli’ni kullanan çalışmaların dörtte üçün-den fazlasının deflatör olarak hisse senedi sayısını kullandığı anlaşılmaktadır.
Literatür taramamız neticesinde alternatif yöntemleri araştıran ve bu deflatör modelini eleştiren çalışmaların da varlığı görülmektedir. Örneğin, Goncharov ve Veenman (2014) hangi deflatörün piyasa bazlı muhasebe araştırmaları için daha uygun olduğunu araştırmakta ve bahse konu beş yöntemin de kazançla-rın ve ÖDD’nin değer ilişkisine çarpıcı bir şekilde etki ettiği sonucunu ortaya koymaktadır. Örneğin, yazarlar, bir önceki piyasa değeri ile bölünen ÖDD’nin (kazançların) regresyon katsayısının, hisse senedi sayısı ile bölünen ÖDD’nin (kazançların) regresyon katsayısının altıda birinden (yarısından) daha az ol-duğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca, aynı çalışmada bir önceki piyasa değeri ile bölünen temettülerin regresyon katsayısının istatistiki olarak anlamlı bir şekilde negatif iken diğer metotlara göre elde edilen temettülerin regresyon katsayısının istatistiki olarak anlamlı bir şekilde pozitif olduğu sonucu
çıkarıl-24 Ölçek etkisi hakkında detaylı bilgi için okuyucuların Kothari ve Zimmerman (1995) ile Easton ve Sommers’in (2003) çalışmalarını incelemelerini öneriyoruz.
25 Zaman aralığı, seçilen ülke, seçilen endüstriler, vs.
26 Satışlar ve toplam varlıklar gibi.
21
26 TEMMUZ - AGUSTOS
maktadır. Gjerde, Knivsfla ve Sættem (2011), hisse başına yüksek hisse fiyatlı firmaların muhtemelen hisse başına yüksek kazanç ve ÖDD’ne sahip olacağı için hisse senedi sayısını deflatör olarak kullanmanın ölçek etkisine çözüm olamayabileceğinin altını çizmektedir. Bunlara ek olarak, Devalle, Onali ve Magarini (2010)European-listed companies have been required to prepare their consolidated financial statements in accordance with the International Financial Reporting Standards (IFRS sabit etkiler modeli kullanmanın ölçek etkisini elimine edeceğini söylemektedir.
Literatür taramamızda metodolojilerine göre makale sınıflandırılmasında standart sapma kümeleme27 farklılıkları göze çarpan bir diğer unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Standart sapma kümelemelerine göre çalışmalar, kü-melemenin nasıl yapıldığının açıkça söylenmediği28 ya da tablolarda belirtil-mediği sürece sınıflandırmaya tabi tutulmamıştır. Bu bağlamda sınıflandırma dışı bırakılan 16 çalışma bulunmaktadır. Kalan 19 çalışmanın standart sap-malarının 12’sinin tek yönlü kümelenerek ve 7’sinin çift yönlü kümelenerek29 elde edildiği görülmektedir. Tek yönlü kümelenen standart sapmaların 8 ça-lışmada firma bazında, iki tanesinin yıl bazında, bir tanesinin endüstri ve di-ğerinin ülke bazında kümelenerekelde edildiği; çift yönlü kümelenen standart sapmaların 6 tanesinin firma-yıl bazında ve bir tanesinin ülke-yıl bazında elde edildiği anlaşılmaktadır.
SONUÇ
Bu çalışmada 2010 ve sonrasında yayınlanan seçilmiş uluslararası (SCI ve SSCI) sayısal yayınlar, konularına ve metodolojilerine göre incelenmek-te, mevcut literatür okuyucunun bilgisine sunulmaktadır. Çalışma dahilinde konularına göre makalelerin yoğun bir şekilde;farklı muhasebe kalemlerinin değer ilişkisini irdeleyen (11 makale) ve ekstra raporlamanın ya da bir sınıfta yer almanın değer ilişkisi üzerine etkisini analiz eden (8 makale) çalışmalar gruplarına ait olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca literatürde ağırlıklı olarak mali yıl kapanışından 3 ay sonraki hisse senedi fiyatının (13 makale) ve mali yıl ka-panışı tarihindeki hisse senedi fiyatının (11 makale) kullanıldığı görülmekte-dir. Literatür çalışmamız, mevcut literatürdeki neredeyse her dört çalışmadan
27 Standart sapma, regresyon katsayılarının anlamlılık seviyesini doğrudan etkilediği için önemli bir metodoloji bileşeni olarak düşünülmektedir.
28 Örneğin, Shah, Liang ve Akbar(2013) değişken varyansa göre ayarlanmış standart sapmalar kul-landıklarını söylemekte, fakat bu standart sapmaların neye göre elde edildiğini belirtmemektedir.
29 Standart sapmaların çift yönlü kümelenmesi hakkında detaylı bilgi için okuyucuların Petersen (2009) tarafından yapılan kapsamlı çalışmayı incelemelerini öneriyoruz.
24
birinin ölçek etkisine karşı hisse senedi sayısının deflatör olarak kullandığını ortaya koysa da deflatör konusunda literatürde farklı uygulamaların varlığını ve bu konudaki çeşitli eleştirileri de yansıtmaktadır. Son olarak, mevcut lite-ratürde standart sapma kümelemesinin ağırlıklı olarak tek yönde (genellikle firma bazında) yapıldığı, fakat çift yönlü standart sapma kümelemesinin (ge-nellikle firma-yıl bazında) de literatürde kullanımının bulunduğu bu çalışma-da gösterilmektedir.
KAYNAKÇA
Aharony, J., Barniv, R., and Falk, H. (2010). The Impact of Mandatory IFRS Adoption on Equity Valuation of Accounting Numbers for Security In-vestors in the EU. European Accounting Review, 19; 3 (2010) : 535–578.
Amir, E., Harris, T. S., and Venuti, E. K. (1993). A comparison of the value- relevance of U. S. versus Non-U. S. GAAP accounting measures using Form 20-F reconciliations. Journal of Accounting Research. 31 (1993) : 230–264.
Anandarajan, A., Hasan, I., Isik, I., and McCarthy, C. (2006). “The Role of Earnings and Book Values in Pricing Stocks: Evidence from Turkey”. Advan-ces in International Accounting, 19 (2006) : 59–89.
Balachandran, S., and Mohanram, P. (2011). “Is the decline in the value relevance of accounting driven by increased conservatism?” Review of Ac-counting Studies, 16; 2 (2011) : 272–301.
Ball, Ray and Brown, P. (1968). “An Empirical Evaluation of Accounting Income Numbers”. Journal of Accounting Research, 6; 2 (1968) : 159–178.
Barth, M. E., Beaver, W. H., and Landsman, W. R. (2001). “The relevance of the value relevance literature for financial accounting standard setting: Ano-ther view”. Journal of Accounting and Economics, 31; 1-3 (2001) : 77–104.
Barth, M. E., Landsman, W. R., Lang, M., and Williams, C. (2012). “Are IFRS-based and US GAAP-based accounting amounts comparable?” Journal of Accounting and Economics, 54;1 (2012) : 68–93
Barton, J., Hansen, T. B., and Pownall, G. (2010). “Which performance measures do investors around the world value the most-and why?” Accoun-ting Review, 85;3 (2010) : 753–789.
Beaver, W. H. (1968). “The Information Content of Annual Announce-ments Earnings”. Journal of Accounting Research, 6 (1968) : 67–92
28 TEMMUZ - AGUSTOS
Beisland, L. A., and Hamberg, M. (2013). “Earnings sustainability, econo-mic conditions and the value relevance of accounting information”. Scandi-navian Journal of Management, 29; 3 (2013) : 314–324.
Carnevale, C., and Mazzuca, M. (2014). “Sustainability report and bank valuation: Evidence from European stock markets”. Business Ethics, 23;1 (2014) : 69–90.
Chalmers, K., Clinch, G., and Godfrey, J. M. (2011). “Changes in Value Relevance of Accounting Information upon IFRS Adoption: Evidence from Australia”. Australian Journal of Management, 36; 2 (2011) : 151–173.
Choi, Y. S., Peasnell, K., and Toniato, J. (2013). “Has the IASB been suc-cessful in making accounting earnings more useful for prediction and valua-tion? UK evidence”. Journal of Business Finance and Accounting, 40; 7-8 (2013) : 741–768.
Ciftci, M., and Darrough, M. (2015). “What Explains the Valuation Diffe-rence between Intangible-intensive Profit and Loss Firms?” Journal of Busi-ness Finance & Accounting, 42; 1-2 (2015) : 138–166.
Devalle, A., Onali, E., and Magarini, R. (2010). “Assessing the value rele-vance of accounting data after IFRS introduction in Europe”. Jorrnal of In-ternational Financial Management and Accounting, 21; 2 (2010) : 85–119.
Easton, P. D., and Harris, T. S. (1991). “Earnings as an Explanatory Vari-able for Returns”. Journal of Accounting Research, 29; 1 (1991) : 19–36.
Easton, P. D., and Sommers, G. A. (2003). “Scale and the Scale Effect in Market-based Accounting Research”. Journal of Business Finance and Ac-counting, 30; 1-2 (2003) : 25–55.
Elzahar, H., Hussainey, K., Mazzi, F., and Tsalavoutas, I. (2015). “Econo-mic consequences of key performance indicators’ disclosure quality”. Inter-national Review of Financial Analysis, 39 (2015) : 96–112.
Francis, J., and Schipper, K. (1999). “Have Financial Statements Lost The-ir Relevance?” Journal of Accounting Research, 37;2 (1999) : 319–352.
Gaio, C. (2010). The Relative Importance of Firm and Country Chara-cteristics for Earnings Quality around the World. European Accounting Review (Vol. 19). http://doi.org/10.1080/09638180903384643
Gavious, I., and Schwartz, D. (2011). Market valuations of start-up ven-tures around the technology bubble. International Small Business Journal, 29; 4 (2011) : 399–415.
Gjerde, Ø., Knivsfla, K., and Sættem, F. (2011). “The value relevance of
financial reporting in Norway 1965-2004”. Scandinavian Journal of Mana-gement, 27;1 (2011) : 113–128.
Goncharov, I., and Veenman, D. (2014). “Stale and Scale Effects in Mar-kets-Based Accounting Research: Evidence from the Valuation of Dividends”.
European Accounting Review, 23;1 (2014) : 25–55.
Gregory, A., Whittaker, J., and Yan, X. (2016). “Corporate Social Perfor-mance, Competitive Advantage, Earnings Persistence and Firm Value.” Jour-nal of Business Finance & Accounting, 43;1-2 (2016) : 3–30.
Hail, L. (2013). “Financial reporting and firm valuation: relevance lost or relevance regained?” Accounting and Business Research, 43; 4 (2013) : 329–358.
He, H., and Lin, Z. (2015). “Analyst Following, Information Environment and Value Relevance of Comprehensive Income: Evidence from China”.
Asia-Pacific Journal of Financial Studies, 44;5 (2015) : 688–720.
Holthausen, R. W., and Watts, R. L. (2001). “The relevance of the value-re-levance literature for financial accounting standard setting”. Journal of Ac-counting and Economics, 31;1-3(2001) : 3–75.
Huang, H., Lee, E., Lyu, C., and Zhu, Z. (2016). “The effect of accounting academics in the boardroom on the value relevance of financial reporting in-formation”. International Review of Financial Analysis, 45 (2016) : 18–30.
Iatridis, G. E. (2013). “Environmental disclosure quality: Evidence on en-vironmental performance, corporate governance and value relevance”. Emer-ging Markets Review, 14;1 (2013) : 55–75.
Israeli, D. (2015). “Recognition versus disclosure: evidence from fair va-lue of investment property”. Review of Accounting Studies 20;4(2015) : 1457–1503.
Jones, D. A., and Smith, K. J. (2011). “Comparing the value relevance, predictive value, and persistence of other comprehensive income and special items”. Accounting Review, 86;6 (2011) : 2047–2073.
Kane, G. D., Leece, R. D., Richardson, F. M., and Velury, U. (2015). “The Impact of Recession on the Value-relevance of Accounting Information.”
Australian Accounting Review, 25;2 (2015) : 185–191.
Kothari, S. P., and Zimmerman, J. L. (1995). “Price and return models”.
Journal of Accounting and Economics, 20; 2 (1995) : 155–192.
Lin, S., Riccardi, W., and Wang, C. (2012). Does accounting quality chan-ge following a switch from U.S. GAAP to IFRS? Evidence from Germany.
30 TEMMUZ - AGUSTOS
Journal of Accounting and Public Policy, 31;6 (2012) : 641–657.
Lopes, a. I., Lourenço, I., and Soliman, M. (2012). “Do alternative metho-ds of reporting non-controlling interests really matter?” Australian Journal of Management, 38;1 (2012) : 7–30.
Lourenço, I. C., Branco, M. C., Curto, J. D., and Eugenio, T. (2012). “How Does the Market Value Corporate Sustainability Performance?” Journal of Business Ethics, 108;4 (2012) : 417–428.
Ohlson, J. A. (1995). “Earnings, Book Values, and Dividends in Equity Valuation”. Contemporary Accounting Research, 11;2 (1995) : 661–687.
Papadatos, K., & Bellas, A. (2011). “The Value Relevance of Accounting Information under Greek and International Financial Reporting Standards:
The Influence of Firm – Specific Characteristics”. International Research Journal of Finance and Economics, 76 (2011) : 6–23.
Patatoukas, P. N., Sloan, R. G., and Zha, J. (2015). “On the pricing of man-datory DCF disclosures: Evidence from oil and gas royalty trusts”. Accoun-ting Review, 90;6 (2015) : 2449–2482.
Pervan, I., and Bartulović, M. (2014). “Value relevance of accounting information: evidence from South Eastern European countries”. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 27;1 (2014) : 181–190.
Petersen, M. A. (2009). “Estimating standard errors in finance panel data sets: Comparing approaches”. Review of Financial Studies, 22;1 (2009) : 435–480.
Rehman, I. U., and Shahzad, F. (2014). “The economic consequences of mandatory IFRS reporting: Emerging market perspective”. Engineering Eco-nomics, 25;4 (2014) : 401–409.
Reverte, C. (2016). “Corporate social responsibility disclosure and market valuation: evidence from Spanish listed firms”. Review of Managerial Scien-ce, 10;2 (2016) : 411–435.
Salewski, M., and Zülch, H. (2015). “Discretion in the accounting for de-fined benefit obligations – an empirical analysis of German IFRS statements”.
Journal of Pension Economics and Finance, 14;3 (2015) : 266–292.
Sangno, L., Minho, K., and Davidson, W. N. (2015). Value Relevance of Multinationality: Evidence from Korean Firms. Journal of International Fi-nancial Management & Accounting, 26; 2 (2015) : 111–149.
Shah, S. Z. A., Liang, S., and Akbar, S. (2013). “International Financial Reporting Standards and the value relevance of R&D expenditures: Pre and
post IFRS analysis”. International Review of Financial Analysis, 30 (2013) : 158–169.
Venter, E. R., Emanuel, D., and Cahan, S. F. (2014). “The Value Relevance of Mandatory Non-GAAP Earnings”. Abacus, 50; 1 (2014) : 1–24.
Walker, M. (1997). “Clean Surplus Accounting Models and Market-based Accounting Research: A Review.” Accounting and Business Research, 27;4 (1997) : 341–355.
Wang, M.,and Hussainey, K. (2013). Voluntary forward-looking state-ments driven by corporate governance and their value relevance. Journal of Accounting and Public Policy, 32; 3 (2013) : 26–49.
ÇÖZÜM
MALİ
TEMMUZ - AĞUSTOS 2016MART - NİSAN 2015
HAKEMSİZ YAZILAR
143 95OPINION PAPERS
@
HAPİS CEZASINAMAHKÛM OLANLARIN TİCARET