Ceza Davaları

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu(T.C. yasalar, 12.10.2004) (TCK)³⁷ ’nun‘‘Kas-ten öldürme’’ başlıklı 81 inci maddesinde; ‘‘Bir insanı kas’nun‘‘Kas-ten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.’’ Hükmü, ‘‘Taksirle Öldürme’’ başlıklı 85 inci maddesinde ise; ‘‘Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.’’ Hükmü yer almaktadır.

Sigortalıların maruz kaldıkları ölümlü iş kazaları genelde dikkatsizlik ve tedbirsizlik şeklinde vuku bulmakta yani kast unsurunu barındırmamaktadır.

Ancak istisnai durumlarda kast unsurunun varlığı ya da sigortalının tamamen kendisinin kusurlu olduğu durumlarda söz konusu olabilmektedir.

İş kazası sonucu ölüm halinde dava, kamu davası niteliğine bürüneceğin-den sigortalının hak sahipleri şikayetlerinbürüneceğin-den vazgeçseler dahi yargılamaya devam olunacaktır. Yani ölüm halinde, şikayetçi olmama veya şikayetten vaz-geçme durumları davayı düşürmeyecektir.

Örnek:Ankara ilinde kurulu (XYZ) Ltd. Şti.’de tavuk parçalama işi yü-rütülmektedir. İşyerinde tavuk parçalama işçisi olarak çalışan (H) ile (G) saat 14:00 sıralarında aralarında şakalaşmaya başlamışlar ve bir süre sonra devam eden şakalaşma kavgaya dönüşmüş araya giren işyeri çalışanları duruma mü-dahale ederek ikiliyi ayırmıştır. Öfkesi dinmeyen (H) olayın üzerinden bir gün

37 Çalışmamızda, 26/09/2004tarihli ve 5237 sayılı Tük Ceza Kanunu için “TCK” kısaltması kullanılmıştır.

4

4

sonra tavuk parçalama işinde kullandığı bıçağı arkadaşı (G)’ye yemeğe çıktığı saat 12:00 sıralarında saplamış, kalbinden yaralandığı tespit edilen (G) kaldı-rıldığı hastanede kurtarılamayarak hayatını kaybetmiştir.

Yaşanılan olay (SSGSSK)’nuniş kazası düzenlemesi bakımından yorum-landığında; kazanın mesai saatleri dışında meydana gelmesinin bir öneminin bulunmadığı ve (SSGSSK)’nun13 maddesinin birinci fıkrasında belirtilen;

‘‘sigortalının işyerinde bulunduğu sırada’’ hükmünden hareketle olayın bir iş kazası olduğu kanaatine varılabilecektir.

Kaza olduğu kanaatine varılan olayla ilgili olarak ölen sigortalının hak sa-hipleri;

 Yapılacak tahkikat sonucu ölüm gelirine hak kazanabilecek,

 Ölen sigortalının kız çocuğunun olması durumunda kendisine de ölüm ge-liri bağlanacak, ayrıca evlenmesi durumunda evlenme ödeneği verilecek,

 Ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilecektir.

Hak sahipleri (SGK)tarafından sağlanan yardımlar dışında kasten adam öl-dürme eylemini gerçekleştiren işyeri çalışanı (H)’den (BK)’nun48 inci mad-desinde tanımlanan haksız fiilin şartları gerçekleşmiş olduğundan (BK)’nun53 üncü maddesi uyarınca maddi tazminat olarak;

 Cenaze giderleri,

 Ölüm hemen gerçekleşmediği için tedavi giderleri ile çalışma gücü-nün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıpları,

 Ölenin desteğinden yoksun kalınma sebebiyle uğranılan kayıpları,

 Ölenin desteğinden yoksun kalınması sebebiyle uğranılan kayıplar uyarınca destekten yoksun kalma tazminatını talep edebileceklerdir.

Hak sahipleri (BK)’nun 56 ncı maddesine göre zarara sebebiyet veren (H)’den ayrıca manevi tazminat da talep edebileceklerdir.

Yaşanan olay (TCK)’nun ‘‘Kasten öldürme’’ başlıklı 81 inci maddesi uya-rınca kasten öldürmeye girip kamu davası mahiyetinde olduğundan ölen si-gortalı (G)’nin hak sahiplerinin şikayetçi olup olmadığına bakılmaksızın olay-la ilgili ceza davası açıolay-lacaktır.

Örnek:İstanbul ilinde kurulu (MRC) Lojistik firmasında şoför olarak ça-lışmaya başlayan 35 yaşındaki (Ö) 18/03/2016 tarihinde İstanbul ilinden aldı-ğı yükleri Adana iline götürüp yüklerin boşaltılmasını müteakip dinlenmeye çekildiği esnada işyerine ait tırın içinde ölü bulunmuştur. Yapılan otopsi so-nucunda (Ö)’nün kalp krizi soso-nucunda vefat ettiği görülmüştür. İşyeri tarafın-dan (SGK)’ya gönderilen belgeler arasında (Ö)’nün şoför olarak çalışmasında

300 TEMMUZ - AGUSTOS

herhangi bir engelin olmadığı ve gerekli sağlık raporlarının kendisinden temin edildiği tespit edilmiştir.

Yaşanılan olay (SSGSSK)’nuniş kazası düzenlemesi bakımından yorum-landığında; kazanın dinlenme sırasında meydana gelmesinin bir öneminin bu-lunmadığı, kazanın (Ö) açısından işyeri olan işyerine ait tırda meydana geldi-ği ve (SSGSSK)’nun13 maddesinin birinci fıkrasında belirtilen; ‘‘sigortalının işyerinde bulunduğu sırada’’ hükmünden hareketle olayın bir iş kazası olduğu kanaatine varılabilecektir.

Kaza olduğu kanaatine varılan olayla ilgili olarak ölen sigortalının hak sa-hipleri;

 Yapılacak tahkikat sonucu ölüm gelirine hak kazanabilecek,

 Ölen sigortalının kız çocuğunun olması durumunda kendisine de ölüm ge-liri bağlanacak, ayrıca evlenmesi durumunda evlenme ödeneği verilecek,

 Ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilecektir.

Meydana gelen kalp krizi olayında ölüme sebebiyet veren bir işveren ve üçüncü bir şahıs bulunmadığı ve haksız fiil durumu söz konusu olmadığından hak sahiplerince; (BK) uyarınca herhangi bir tazminat talep edilemeyecek bu-nun yanında (TCK) uyarınca ceza davası da açılamayacaktır.

İş kazaları yukarıda belirtildiği şekilde ölümle sonuçlananlar dışında yara-lanma ile de sonuçlanabilmektedir.(TCK)’nun ‘‘Kasten Yaralama’’ başlıklı 86 ncı maddesinde; ‘‘Kasten başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, bir yıldan üç yıla kadar ha-pis cezası ile cezalandırılır. Kasten yaralama fiilinin kişi üzerindeki etkisinin basit bir tıbbi müdahaleyle giderilebilecek ölçüde hafif olması halinde, mağ-durun şikayeti üzerine, dört aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur.’’ Hükmü, ‘‘Taksirle yaralama’’ başlıklı 89 uncu maddesinde ise;

‘‘taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yete-neğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.’’ Hükmü yer almaktadır.

Ayrıca maddenin devamında ‘‘taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişinin, üç ay-dan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacağı,taksirle ya-ralama suçunun soruşturulması ve kovuşturulmasının şikayete bağlı olduğu, ancak, yukarıda bahsigeçen yaralama hariç, suçun bilinçli taksirle işlenmesi halinde şikayet aranmayacağı düzenlenmiştir.

Örnek:(YKU) unvanlı ilaç firmasında tıbbi mümessil olarak 03/07/2014 tarihinde çalışmaya başlayan (U) işyerine ait araçla Ankara’dan İstanbul’a se-yir halinde iken karşı yönden gelen (T) isimli şahıs sevk ve idaresinde olan otomobilin direksiyon hakimiyetinin kaybedilmesi ile birlikte bariyerleri aşıp karşı yöne geçmesini müteakip (U)’nun kullandığı araca çarpması sonucu (U) ağır yaralanmıştır. Kazadan sonra düzenlenen trafik kazası tespit tutanağında (T) isimli şahıs % 100 oranında kusurlu bulunmuştur.

Buna göre kazalı (U);

 (SSGSSK)’nun16 ncı maddesine göre (SGK) sağlık kurulunca tespit edilen meslekte kazanma gücünün % 10 oranının altında olması halinde geçici iş göremezlik ödeneğine, % 10 oranının üzerinde olması halinde ise sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanabilecektir.

(SGK) tarafından sağlanan yardımlar dışında adam yaralama eylemini gerçekleştiren (T)’den (BK)’nun 48 inci maddesinde tanımlanan haksız fiilin şartları gerçekleşmiş olduğundan (BK)’nun 54 üncü maddesi uyarınca maddi tazminat olarak;

 Tedavi giderlerini,

 Kazanç kaybını,

 Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıpları,

 Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıpların tazminini isteyebi-lecektir.

Kazalı (U) ayrıca (BK)’nun 56 ncı maddesine göre zarara sebebiyet veren (T)’den manevi tazminat talep edebilecektir.

Meydana gelen yaralanma vakası (T)’nin bilinçsiz taksirli eylemi sonu-cunda meydana geldiğinden olayın soruşturulması ve kovuşturulması kazalı (U)’nunşikayetine bağlı olacak şikayet olmaması durumunda kamu davası açılamayacaktır.

4. SONUÇ

Çalışma hayatının en önemli sorunlarından birisi olan iş kazaları; genelde sigortalı, işveren veya üçüncü şahısların dikkatsizlik ve tedbirsizlikleri sonucu kusurun taksir boyutuyla bazen de bilerek ve istenerekkusurunkasıt boyutuyla meydana gelerek sigortalının ölümüne veya yaralanmasına sebebiyet vermek-tedir. İş kazası sonucu meydana gelen yaralanmalarda sigortalı, ölümlerde ise hak sahipleri (SSGSSK)uyarınca kendilerine sağlanan yardımlardan yararla-nabilecek, bunun yanında (BK) uyarınca tazimat davaları açabileceklerdir. Bu

302 TEMMUZ - AGUSTOS

davalar dışında ayrıca (TCK) uyarınca konusu şikayete bağlı olmayan kamu davaları dışında kendileri de olayı şikayet konusu yapıp ceza davası açabile-ceklerdir.

KAYNAKÇA

T.C. Yasalar (16.06.2006). 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. Ankara : Resmi Gazete (26200 sayılı)

T.C. Yasalar (20.05.2006). 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanu-nu. Ankara : Resmi Gazete (26173 sayılı)

T.C. Yasalar (04.02.2011). 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu. Ankara : Resmi Gazete (27836 sayılı)

T.C. Yasalar (12.10.2004). 5237 sayılı Türk Borçlar Kanunu. Ankara : Resmi Gazete (:25611sayılı)

İŞVERENLER TARAFINDAN ÖZEL SAĞLIK SİGORTASINA