SAVAŞIN BAŞLAMASI VE SEYRİ
2.9. LOFÇA VE ÜÇÜNCÜ PLEVNE
Başkomutan Nikolay Nikolayeviç, Tuna ordusuna Plevne yönünden gelecek tehditleri ortadan kaldırmak amacıyla, savunmanın yanında saldırı yapmayı planladı. Böylece takviye kuvvetlerin de gelişiyle Osmanlı ordusunun ana kuvvetlerine karşı rahat bir şekilde büyük saldırılar yapabileceklerdi. Nikolai Nikolayeviç, müttefik Romen birlikleri ile birlikte sayısal üstünlük sağlayarak gerçekleştirebileceğini düşünüyordu. Osmanlı birliklerinin Rus Şipka mevzilerine saldırılarının püskürtülmesi, Nikolay Nikolayeviç ve karargâhının Plevne saldırısına hazırlığını biraz geciktirmişti. Öte yandan Süleyman Paşa’nın saldırılarının püskürtülmesi Rus başkomutanının saldırı fikrini hızlandırmasına sebep olmuştu. Bundan ötürü 30 Ağustos’ta en kısa zamanda Plevne’ye saldırı başlatmak için son kararını verdi. Üçüncü Plevne saldırısı kararlaştırıldı, ancak Tuna ordusunun komutanı Lofça’yı önceden ele geçirmeye karar verdi. General Imeretinsky’nin komutasında yeni bir birlik oluşturuldu. Rus birliklerinin Lofça savaşındaki kaybı yaklaşık 1.700’dü. En büyük kaybı saldırıyı erken başlatan üç piyade taburu ve Kalugali birliği vermişti.
378 Gazenkampf, Sbornik Materialov po Russko-Turetskoy Voynı 1877-1878, Na Balkanskom
Polustrof, Vıpusk II, Çast 2, s. 367
137
Lofça savaşında Rus subayları kişisel kararlar alabilmeleri, savaş sırasına taktiksel bazı sorunların nasıl çözülebileceğini göstermiştir. Fakat bunlar daha sonraki planlamalar için belirleyici bir etki yaratamamıştır. Alışagelmiş düzenin bozulması yetkili üst kademe tarafından hoş karşılanmamış, bunların gözünde savaş sırasında alınan bu tür kişisel kararlar; “yerleşik düzen ve disiplinin ihlali”, “ahlaksızlık”, “demokratikleşme” olarak algılanıyordu ki bu durum Rus generaller için savaştaki kayıplardan daha kötüydü.380 30 Temmuz’daki saldırının ardından
Plevne’yi daha da güçlendirmek için Osman Paşa’nın 35 günü vardı. Bu süre zarfında, Plevne tahkimatlarının 20 km’lik hattı üçüncü saldırı günü 22 km’ye genişletti. Plevne güçlendirilmiş kampın tamamı, 33.000 kişiden oluşan birlik tarafından savunuluyordu.381 2 Eylül’de, Rumen Prensi Karl, Poradim’e geldi ve Batı
Birliğinin komutasını ele aldı. Zotov ise, görünüm olarak genelkurmay başkanlığı ve yardımcılığı sürdürmekteydi ama aslında hala bütün Rus birliklerinin Batı müfrezesini tek elle kontrol ediyordu. Romen birliklerinin başında Romen General Cernat vardı.382 10 Eylül’de toplanan askeri konsey 11 Eylül 1877’de Plevne’ye
saldırı düzenlenmesine karar verdi. Bu savaş üç ayrı zaman diliminde yapılacaktı. Üçüncü Plevne saldırısı Rus-Romen birlikleri Osmanlı’ya karşı büyük sayısal üstünlüğe sahipti. Rus ordusunda 83 bin süngü ve kılıç, 424 adet top bulunurken Osman Paşa’nın 34 bin asker ve 72 topu vardı. Tüm bunların ötesinde Ruslar açısından en olumlu yanı iyi bir örgütlenmeydi. Fakat burada da büyük bir yanlış vardı; ana saldırı olarak sağ kanatın seçilmiş olmasıydı.383 Ancak, Rus tarafının
Plevne’deki üçüncü saldırıdaki örgütlenmesi ve saldırının gidişatı, Birinci ve İkinci Plevne sırasında yapılan saldırının örgütlenmesinden ve yürütülmesinden farklıydı, belki de hepsinden olumlusu buydu. Plevne’ye yapılan üçüncü saldırının örgütlenmesinin en büyük yanlışı, Rusların sağ kanattan ana saldırı yönünü benimsemesiydi. Sabah yoğun sis olması açısından saldırı günü, zaman açısından öğleden sonrasının seçilmiş olması hataydı. Saldırının bu kadar geç saatte başlatılmasının asıl sebebi topçu bataryalarının iyi bir şekilde hazırlanması ve savaşa daha fazla katkı vermesini sağlamaktı. Batı Birliği komutanı Romen Prens Karl ve
380 Belyayev, Russko-Turetskaya Voyna 1877-1878 gg., s. 269 381 Belyayev, Russko-Turetskaya Voyna 1877-1878 gg., s. 270 382 Belyayev, Russko-Turetskaya Voyna 1877-1878 gg., s. 270
138
Zotov, saldırının başarılı olacağına inanmamışlardı. Saldırının geç başlaması sadece Osman Paşanın bir karşı saldırı düzenlemesini engelleyebilirdi.384 Fakat Topçu
bataryasının komutanlığına atama yapılamaması bunu engelledi. Bu yüzden gerekli planlamaların yapılması ve doğru hedefin belirlenmesinin zamanında yapılması mümkün olmadı. 120 topun sadece 28’i istenilen hedeflere atış yapabildi. Osmanlı topçu bataryasının böyle bir sıkıntısı yoktu. Rus topçu bataryasında koordinasyon eksikliği baş göstermiş Romen topçuları ateş açtığında Rus bataryası ateş açmamıştı. Rusların tek umudu piyadelerin cesurca savaşmalarıydı. Komuta merkezinin basiretsizliği ve kusurları ancak bu şekilde örtülebilirdi.385
Yoğun sis nedeniyle meydana gelen zorluklara ve topçu hazırlıklarının yetersizliğine rağmen, Grivitski komutasındaki Romen birlikleri saat 15: 00’de birliği bir saldırı başlattı ve hemen saldırı öncesi yapılan keşiflerin başarısız olduğunu açıkladı. İlk saldırı püskürtüldü. Bu başarısızlığı kabullenemeyen, daha savaş tecrübesi olmayan, toy Romen askerleri bir kez daha saldırı düzenledi ve yine hüsrana uğradı. Her saldırıp çekildiklerinde ağır kayıplar verdiler. Bu kayıplar her saldırı için 300 asker civarındaydı.386 5. Rus piyade Tümeni, Romen 4. Piyade
Tümeni birlikte saldırıya geçtiler. 3.600 kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olan bu saldırı sağ kanadın başarılarının sona ermesi demekti.387 Dördüncü saldırının
başarısının büyük ölçüde, 5. Rus topçu tümeninin 4. ve 5. bataryasıyla 5. Piyade tümeniyle olan mükemmel iletişiminden kaynaklandı. Merkezdeki muharebe öğle başladı.16. Piyade Tümeni Komutanı Albay Tihmenev’in Ugliçeski ve Yaroslavski Alaylarının hataları sonucu başarısız oldu. Merkez birlikler hiçbir başarı sağlayamadı. Bunun üzerine Sol kanattan Skobelev, Yunus Bey ve İsa Ağa tabyalarına saldırmaya karar verdi ki bu da hatalı bir karardı. İki ateş arasında kalan Skobelev birliği ağır kayıp verdi. Üçüncü Plevne savaşında Rusların kaybı 32.000, Romenlerin kaybı ise 3000 kişiydi. Rus birliklerinin batı kolu, Plevne’ye düzenlenen üçüncü saldırı sırasında 7-12 Eylül arasında 13.000 kişi kaybederken, 3000 Romen askeri öldü. Osmanlı’nın kaybı ise 3.000 kişiydi. 2.5 aylık süre zarfında Rus yüksek
384 Genov, Russko-Turetskaya Voyna 1877-1878gg. İ Podvig Osvoboditeley, s. 138-139 385 Belyayev, Russko-Turetskaya Voyna 1877-1878 gg s. 277
386 Kolenkovskiy, Belolipetskiy, Russko-Turetskaya Voyna 1877-1878gg, s. 24-25 387 Belyayev, Russko-Turetskaya Voyna 1877-1878 gg., s. 278
139
komutasının hiçbir şey öğrenmediği, geçmiş hatalardan ders almadığı ve hatalarına yeni hatalar ekleyeme devam ettiğini göstermiştir. 388