KARTSOV BİRLİKLERİNİN BALKANLARA GEÇİŞİ

Aralık sonu itibariyle, General Kartsov’un Lofça-Selvi birliği, 24 top ve6.000’den fazla askere sahipti. 31 Aralık’ta, birliğe Balkanları geçerek yanıltma manevraları ile Radetski birliğinin Balkanların geçişini destekleme görevi verildi; 1 Ocak’ta, birlik adı Troya olarak değiştirildi. Balkanları geçmek için, Kartsov çeşitli yollar kullanabilirdi. İlki Knyazhevetski köyünden Karnare’ye, ikincisi Uspenia manastırından Karlova’ya giden yoldu ve her iki yol Truva Geçidinden geçiyordu. Üçüncü yol Shipovka’dan Rahmanlı’ya, dördüncü, Novosela’dan Kalofer’e Rosalit geçidi üzerinden geçiyordu. Shipovka’dan Rahmanlı’ya giden yol zorlu bir dağ patikasından geçiyordu bu nedenle sadece küçük bir piyade veya süvari bölüğü kullanılabilirdi. Tüm yollar, özellikle kışın çok zordu; Troya Geçidi için yerel halk kendi dillerinde, “Eşeklerin ölümü” anlamına gelen “Deri Mogara” adını kullanıyordu.431

Savaş görevini aldıktan sonra Kartsov, 23-31 Aralık tarihleri arasında geçitlerin son keşiflerinin yapılmasını emretti. Bu keşifler sonucu, en uygun olanın Kirnar’daki Knyazhevetskaya köyünden Truva Geçidi üzerinden geçen yol olduğu belirlendi. Kar, taşlar arasındaki boşlukları tıkadığı için kışın buradan geçmek yazdan daha kolaydı. Kartsov Balkanları geçerken, Balkan eteklerinin bu bölümünde

429 _{Genov, Russko-Turetskaya Voyna 1877-1878gg. İ Podvig Osvoboditeley, s.180-183} 430 _{Belyayev, Russko-Turetskaya Voyna 1877-1878 gg., s.377}

156

yaygın gerilla hareketini kullandı. Rus askerlerinin ilk ortaya çıkışından bu yana buralarda çeteler vardı. İki buçuk ay boyunca, Georgi Pulevski’nin çetesi Truva Köyünü Türk birliklerine karşı savundu. Çete başı Peto Tsetkov, Troya Manastırı’nda bir çete kurdu. Ayrıca, 30 ile 60 kişiden oluşan birçok başka çete daha vardı. Bunların çoğu Makedonlardan oluşurken, yerel sakinler onlara sadece köylerinde veya bir operasyon için katılırdı. Bu çetelerden Kartsov, Balkanlar’ı geçmek için yanına 1000 gerilla aldı ki bunlar Rus birliklerine büyük yardım sağladılar. Çevredeki Bulgar nüfusunun ulaşım desteği de çok önemliydi. Bulgarlar, kar temizlemek için birçok öküz, 400 işçi ve 200 yük atı tedarik edeceklerine söz verdi. Keşif, geçişin en yüksek noktasının “Kartal Yuvası” adlı verilen yer olduğunu, buranın Osmanlı tarafından önemli bir güçle savunulduğunu öğrenebildi. Balkanları geçmeden önce, birliklerin ihtiyaçları özenli bir şekilde hazırlandı. Tedarik edilen tahıllardan uzun süre bozulmayan çörekler yapıldı. Yük arabaları, yemler, mandalar ve yerel halktan işçiler, eski Truva bölgesi Bulgar milislerinden ustabaşı Georgi aracılığıyla toplandı. Durumu değerlendiren Kartsov, Balkanları üç kol halinde geçmeye karar verdi.432 _{Sağ kol Shipovka’dan Rahmanlı istikametinde hareket}

etmesi gerekiyordu. Orta kol, Karnar’daki Knyazhevetski köyünden ilerlemekteydi. Albay Borodin’in komutasındaki birlikler 4 Ocak’ta hareket edecekti; Staroingermanland Alayı Albay Tatişev’in komutasındaki 5 Ocak’ta hareket etti. 9. Alayının binbaşısı Duhnovski’nin komutasındaki birlikler 6 Ocak’ta harekete geçti. Sol kol (bir Kazak yüz), Uspenia Manastırından Karlova istikametinde ilerliyordu. Toplamda 5.300 kişi dağlara doğru yaklaşıyordu. Truva grubunun diğer birlikleri, Balkanların kuzeyine küçük garnizonlar halinde konumlandırılmıştı.433 _Yolda

inanılmaz zorlukların üstesinden gelmek zorunda kaldılar. Her top, mühimmat demonte şekilde özel olarak yapılmış bir kızak üzerinde dar bir patika boyunca taşındı. Geçide giden yolu temizleyen Bulgarları, engel olan ağaçları kesen, taşları parçalayan ya da aşağı yuvarlayan mayıncılar izliyordu. Yorgun insanları cesaretlendirmek için, karargâh komutanı bu çalışmalarda bizzat kendisi bir yer aldı. 8 saat boyunca bu şekilde yokuşun 9 km’si tamamlandı. Bunca zaman boyunca yoğun bir sis vardı, hava eksi 23-27 dereceydi ve dondurucu rüzgâr bazen kısa kar fırtınasına dönüşüyordu. Bu şekilde geçidin üstüne iki top sürüklediler, diğerlerini

432 _{Belyayev, Russko-Turetskaya Voyna 1877-1878 gg., s.378} 433 _{Belyayev, Russko-Turetskaya Voyna 1877-1878 gg., s. 379}

157

geri göndermek zorunda kaldılar. Sol kol kalabalık değildi, sağdaki kol ise yolu bulamayıp geri döndü.434

4 Ocak’ta, geceleyin piyade ve süvarileriyle ilk grup dağ geçidine ulaşıp Türk tahkimatını aniden ele geçirmeye çalıştı, ancak saldırısı püskürtüldü. Kayıpları ağır değildi; 8 ölü ve 10 yaralı. 5 Ocak öğleden sonra, ikinci grup ilk gruba yaklaştı, 6 Ocak sabahı ise, geçide az kala, neredeyse tüm birlikler toplandı. Türk mevkiinin ön cepheden neredeyse tamamen erişilememesi nedeniyle, sağ kanattan dolaşarak ulaşmaya karar verildi. Bulgar gerillalarının yardımıyla dolaşık patikası bulundu. Türk geçit pozisyonları, toprak seti ve siperler ile birbirine bağlanan diğer üç tahkimattan oluşuyordu. Bu pozisyondan ateş gücü çok güçlüydü. Pozisyonlar dört Nizam taburu ve yüz kişilik Sultan Muhafızları olmak üzere seçkin Türk birlikleri tarafından savunuluyordu. Kartsev, Türk geçit mevkilerine taarruzun tarihini 7 Ocak olarak belirledi, bu amaçla iki kol halinde 4.5 tabur ve iki topla 700 Kozak’ı ayırdı. Binbaşı Duhnovski’nin emrindeki iki tabur ve üç yüz Kozaktan oluşan sağ kol, sol kolun Osmanlı kuvvetlerini etki altına aldıktan sonra ön cepheden hareket edecekti; sol kol, 30. Don Kozak Alayının albayı Grekov’un komutanlık ettiği ve düşmanın sağ cephesinden dolanmayı amaçlayan 2.5 tabur, 400 Kozak ve iki toptan oluşuyordu.435

Saldırı 7 Ocak’ta başladı. Saat 9: 00’da, yan cepheden dolanan kol, 1,5 km uzaklıktan Osmanlının karşı ateşi ile karşılandı, ancak hat şeklinde saldırdığı ve ölü alanları ustalıkla kullandığı için herhangi bir kayıp yaşamadı. Türk tahkimatlarına çok yakına gelince sol kolun birlikleri düşmanın mevkiine sağ yandan süngülerle saldırarak, Osmanlı birliklerini oradan çıkartıp bir kısmını Karnar istikametine, güneye, bir kısmını batıya doğru sürdü. Karnar da bir süre sonra ele geçirildi. Yandan dolaşarak saldırı başlatan sağ kol, ustalıkla ilerleyerek Osmanlının merkez savunma hattına fazla kayıp vermeden yaklaşınca, Rus birliklerini arkalarında gören Osmanlı askerleri panikledi. Bu panikten yararlanan Rus askerleri süngülerle saldırarak buranın bir kısmını ele geçirdi. Osmanlı askerlerinin bir kısmı güneye

434 _{Belyayev, Russko-Turetskaya Voyna 1877-1878 gg., s. 379}

158

püskürtüldü. Kısa bir süre sonra Tekke ele geçirildi.436 _{Sayısal olarak üstün}

olmadıkları halde bu savaşta Rus birliklerinin başarılı olmalarının ana nedeni başka yollardan dolaşarak gelen birliklerdi. Kartsov ve askerleri, Troya Geçidi’nde dağ savaşı taktiklerinin mükemmel bir örneğini gösterdi. 7 Ocak’taki savaşta Truva birliğinin kaybı sadece 58 kişi ve yaralıydı. 48 kişi ise soğuktan donmuştu.437