Kanada’da Uyumla•t•rma ve Yak•nsama Çal••malar•

Kanada Muhasebe Standartlar• Kurulu (AcSB: Accounting Standart Board) Kanada’da muhasebe standartlar• olu•turma yetkisine sahip kuruldur. Kurul standart olarak Kanada Genel Kabul Görmü• Muhasebe !lkelerini (Canadian GAAP: Canadian General Accepted Accounting Principles) yay•nlamaktad•r. Ayr•ca kurul yeni yay•nlanan UFRS’lerin Kanada’ya uyumla•t•r•lmas• çal••malar•n• da yürütmektedir.

Canadian GAAP ile UFRS pek çok konuda benzerlik göstermektedirler. !kisi de ilke bazl• standartlar olup, benzer temeller üzerine kurulmu•tur. Ama baz• konularda iki standart aras•nda temel farkl•l•klar bulunmaktad•r. En büyük farkl•l•k UFRS’nin gerçe•e uygun de•er yakla••m•n• uygulamas•d•r. !kinci büyük farkl•l•k ise UFRS’lerde az•nl•k paylar•na sahip hisselerin üzerinde bile sahiplik oldu•u dü•ünülerek bilançoda gösterilirken, Canadian GAAP ‘ta bu hisselerin bilanço d•••nda raporlanmas•d•r. Bunun yan• s•ra gerçe•e uygun de•er yakla••m• da Kanada taraf•ndan UFRS’lerin uyumla•t•r•lmas• neticesinde benimsenmi•tir. Tarihi maliyet yakla••m•n• kullanmakta olan i•letmeler UFRS’lerin uyumla•t•r•lmas•n•n ard•ndan gerçe•e uygun de•er ile varl•klar•n• muhasebele•tirmeye ba•lam••lard•r (Blanchette ve Racicot, 2013: 11). Kanada muhasebe standartlar• iki el kitab• halinde olu•turulmu•tur (CICA El kitaplar•). Muhasebe uygulamalar•n•n yer ald••• bölüm be• k•s•mdan olu•maktad•r. Di•er kitap ise devlet muhasebesi el kitab•d•r. Özel sektör muhasebe uygulamalar•n•n oldu•u el kitab• UFRS’lerin uyumla•t•r•lmas•na yönelik düzenlemelere tabi tutulmu•tur. El kitab•n•n geçirmi• oldu•u de•i•iklikler •u •ekildedir (Blanchette, Racicot ve Girard, 2011: 14):

- 1. K•s•m: UFRS’ler 2011 y•l•ndan itibaren zorunlu olarak uygulayacak Halka aç•k kâr amaçl• •irketleri içerir. Halka aç•k kar amaçl• •irketler kapsam•na kar amac• gütmeyen veya emeklilik •irketleri d•••ndaki sermaye •irketleri dahildir. Ayr•ca bankalar, sigorta •irketler, arac• kurumlar ve yat•r•m fonlar• da dahildir.

124

Bu •irketlerin UFRS’leri 2011 y•l• öncesinde de uygulamalar•na izin verilmi•tir. Ancak pratikte uygulayan say•s• fazla de•ildir.

- 2. K•s•m: Özel sektörde UFRS’leri uygulamayacak •irketler için yeni standartlar• içerir. Bu standartlar UFRS’lere göre basitle•tirilmi• olup sekiz yüz sayfadan fazlad•r. Küçük ve orta ölçekli i•letmeler için UFRS KOB• UFRS haz•rlam••t•r ama Kanada bu standartlar• uyumla•t•rmam••t•r.

- 3. K•s•m: Kar amac• gütmeyen organizasyonlara ayr•lm••t•r. Bu organizasyonlar dilerlerse UFRS’leri uygulayabilirler.

- 4. K•s•m: Emeklilik •irketleri ile ilgili direktifler yer al•r.

- 5. K•s•m: 2011 öncesi geçi• dönemi standartlar•n• içermektedir.

UFRS’lerin Kanada’da uyumla•t•rmas• konusunda, kar•••k kurallar•n•n fazla olmas• ve varl•klar•n muhasebele•tirilmesinde seçeneklerin oldukça fazla olmas•ndan ötürü uzun y•llar sürebilme tehlikesi bulunmaktad•r. El kitab• güncellenirken kurallar•n UFRS’lerde oldu•u gibi sadele•tirilmesi ve muhasebele•tirme seçeneklerinin azalt•lmas•, süreci h•zland•racakt•r (Blanchette, Racicot ve Girard, 2011: 14).

UMSK ve FASB’•n birlikte sürdürdü•ü projeler bulunmaktad•r. Süreci sonuçlanan tüm projeler yeni bir UFRS olarak ya da mevcut standartlara ek haline getirilerek el kitab•n•n birinci k•sm•na eklenmektedir. Kanada Muhasebe Standartlar• Kurulu taraf•ndan 2009 y•l•nda yay•nlanan raporlarda muhasebe el kitaplar•n•n kar••la•t•r•lmas• yap•lm••t•r. Bu kar••la•t•rma ile 1. K•s•m olan UFRS’ler, Özel Sektörde UFRS’leri uygulamayacak •irketler için olu•turulan K•s•m 2 ile geçi• dönemi için ara standartlar olan mevcut standartlar ile UFRS’ler aras•ndaki farklar•n gösterildi•i K•s•m 5 kar••la•t•r•lm••t•r. K•s•m 2 UFRS’leri kullanmayacak olan •irketler için olu•turulan muhasebe standartlar•n• içermektedir. Ayr•ca K•s•m 2 küçük ve orta boy ölçekteki •irketlerin kullan•m• için olu•turulmu•tur ve sigorta •irketleri bu grubun içine girmemektedir. Sigorta sözle•meleriyle ilgili •irketler UFRS 4 Sigorta Sözle•meleri Standard•n• uygulayacaklar• için K•s•m 2 ile aras•nda herhangi bir farkl•l•k bulunmamaktad•r (Financial Reporting & Assurance Standards Canada,2009a). K•s•m 5 ise 2011 y•l•nda UFRS uygulamas•na ba•lan•lmadan önce geçi• dönemi için olu•turulan

125

standartlar• bulundurmaktad•r. Bu k•s•mda mevcut standartlar ile UFRS’ler aras•ndaki farkl•l•klar gösterilerek UFRS’ye geçi•te dikkat edilmesi gereken konular aç•klanm••t•r. Kanada 2011 y•l•ndan itibaren halka aç•k sermaye •irketlerinde uygulamak için UFRS’leri uyumla•t•rm••t•r. UFRS’ler üç özel durum d•••nda kalan tüm sermaye •irketlerinde zorunlu olarak uygulat•lmaktad•r (www.ifrs.org use around the World, Eri•im Tarihi: 08.01.2015). Söz konusu üç özel durum •unlard•r:

1. Hisse senetleri Amerika’da da i•lem gören •irketler dilerlerse US GAAP’lar• kullanabilirler.

2. Amerika’da hisse senetleri i•lem görmeyen baz• halka aç•k •irketlerde Kanada Sermaye Piyasalar• kurulundan izin alarak 1 Ocak 2015’e kadar US GAAP’lar• kullanabilir.

3. UFRS’lerin zorunlu uyumla•t•r•lmas•nda yat•r•m •irketleri (2015 y•l•na kadar) ve hayat sigortas• •irketleri (2014 y•l•na kadar) muaf tutulmu•lard•r. Uygulaman•n ertelenmesinin amac• ise bu •irketler ile ilgili düzenlemelerin o zamana kadar tamamlanaca••n•n dü•ünülmesidir. E•er düzenlemeler yeti•mezse erteleme süresi uzat•labilir.

UFRS’ler UMSK taraf•ndan yay•nland•ktan sonra, standartlar ve ekleri uyumla•t•r•l•rlar. Ve Canadian GAAP taraf•ndan halka aç•k •irketler ve finansal kurumlara bu yay•nlanan standartlar uygulat•l•r. UFRS’ler Kanada’da herhangi bir kanun ve düzenleme ile kanunla•mam••t•r. Bunun yerine sermaye piyasalar• kurulu UFRS’lerin kullan•m•n• zorunlu k•lm••t•r.

Kanada 1968 y•l•nda Canadian GAAP’• yürürlü•e koymu•tur. Canadian GAAP, Kanada’n•n Amerika ile s•k• ticari ili•kileri neticesinde US GAAP’tan büyük ölçüde etkilenmi•tir. 2006 y•l•na kadar US GAAP’•n etkisiyle muhasebe standartlar• haz•rlanm••t•r. 2006 y•l•nda al•nan karar ile UFRS’leri ulusal standartlar ile uyumla•t•rma çal••malar• ba•lat•lm••t•r. Bu çal••ma neticesinde de 2011 y•l• itibariyle UFRS’lere uyumlu standartlar yay•nlanm••t•r. kanada sonuç itibariyle uzun y•llar ABD’nin ard•ndan UFRS’lerin do•rultusunda muhasebe sistemini •ekillendirmi•tir. Bu yüzden kendisine ait özgün muhasebe standartlar• bulunmamaktad•r. Sigorta sektörü

126

aç•s•ndan da UFRS 4: Sigorta Sözle•meleri Standard•n• uygulayaca••ndan FASB-UMSK’n•n ortakla•a haz•rlamakta olduklar• standarda destek vermektedir.