Di•er TFRS’lere Verilen Geçici Muafiyetler

Sigorta sözle•meleri standard•n•n 13. ve 14. Maddesinde, TFRS 4 kullan•m• durumunda di•er standartlardan geçici muafiyetleri gerektiren durumlar aç•klanm••t•r. “TMS 8 Muhasebe Politikalar•, Muhasebe Tahminlerinde De"i•iklikler Ve Hatalar” standard•n•n 10.11. ve 12. maddeleri, “hiçbir TFRS’nin belli bir kaleme özel olarak uygulanmad•••

durumlarda i•letmenin muhasebe politikas• geli•tirmesinde kullan•lmak üzere çe•itli kriterler belirler.” ifadesine yer vermi•tir. Ancak TFRS 4’ün 13. ve 14. maddesinde

belirtilen. sigorta#sözle•melerine#ve#al•nan#reasürans#sözle•meleri#için#•irketleri#TMS#8# standart•ndan# muaf# tutmu•tur.# Ayr•ca# standart# baz•# durumlarda# sigortac•y•# TMS# 8’in# 10.-12. maddelerinden muaf#tutmamaktad•r.#Bu#durumlar#(TFRS#4#md.13-14: 2006);

- Gelecekteki# olas•# hasarlara ili•kin kar••l•klar•, e•er bu hasar raporlama dönemi sonunda var olmayan sigorta •irketlerinden kaynaklan•yorsa borç olarak muhasebele•tirmez.

- Borç yeterlilik testini uygular.

- Sigorta borcunu ancak ve ancak yükümlülük ortadan kalkt•••nda bilançodan ç•kart•r.

- Reasürans varl•klar• ile ilgili reasürans borçlar•yla, reasürans sözle•mesinden do•an gelir veya gideri, ilgili sigorta sözle•mesinden do•an gelir veya gider kalemi ile mahsup yapamaz.

- Reasürans varl•klar•nda de•er dü•üklü•ü olup olmad•••n• tespit etmek zorundad•r.

TMS 8’in 12. Maddesinde, muhasebe politikalar• belirlenirken yay•nlanan tüm muhasebe standartlar•n•n•n göz önünde bulundurulmas•n•, e•er standartlarda aksi durum belirtilmiyorsa •irketlerin muhasebe politikalar•n• kendilerinin

63

belirleyebilece•i ifade edilmi•tir. Ancak yukar•da bahsi geçen durumlar•n söz konusu olmas• durumunda •irketler muhasebe politikalar•n• kendileri belirleyemezler. Çünkü standart 10.-12. maddeleri aras•nda bu politikalar• uygulamay• zorunlu k•lm••t•r. Bu politikalar•n her biri a•a••da detayl• olarak aç•klanm••t•r.

i. Katastrofik ve Dengeleme Kar••l•klar• Ayr•lmamas•:

Katastrofik risk; deprem, sel gibi sonucunda büyük felaketlere neden olan riskleri ifade etmektedir. Katastrofik riskin ortaya ç•kmas• durumunda sigorta •irketleri birden fazla sigortal•ya ayn• anda hasar ödemesi yapmak zorunda kalmaktad•r. Böyle bir durumda ödeme güçlü•üne dü•memek için elde etti•i prim gelirlerinin bir k•sm•n• dengeleme kar••l••• ad• alt•nda saklama yoluna gidilmektedir. Türkiye’de sigorta •irketleri yönetmelik gere•i dengeleme kar••l••• ay•rmaktad•r.

TFRS 4, Dengeleme kar••l••• ayr•lmas•n• yasaklam••t•r. Standarta göre gelecekteki olas• hasarlara ili•kin kar••l•klar•, e•er bu hasarlar raporlama dönemi sonunda var olmayan sigorta sözle•melerinden kaynaklan•yorsa borç olarak muhasebele•tirilmez (Gürbüz, Ataman ve Çak•c•, 2011: 56). O halde standarta göre dengeleme kar••l••• yükümlülükler aras•nda muhasebele•tirilecek bir borç de•ildir. Çünkü dönem sonuna gelindi•inde dengeleme kar••l••• ile alakal• sigorta •irketinin herhangi bir hasar ödeme yükümlülü•ü bulunmamaktad•r (Ernst&Young, 2010: 3221).

ii. Borç Yeterlilik Testi:

Sigorta •irketleri TFRS 4 hükümleri gere•ince her y•l borç yeterlilik testi uygulamak zorundad•r. E•er test sonucunda aç•k ç•karsa bu aç•k kâr/ zarara aktar•lmaktad•r (Elita•, 2011: 319). E•er borç yeterlilik testi yap•lmazsa, ilgili sigorta borçlar• defter de•erleri ertelenmi• üretim giderlerinden dü•ülerek ya da portföy transferi veya i•letme birle•melerinden edinilen maddi olmayan duran varl•klar• defter de•erleri dü•ülerek belirler (Genço•lu, Özerhan ve Karab•nar, 2013: 651). Borç yeterlilik testine ili•kin detayl• bilgi izleyen k•s•mlarda verilece•inden burada ayr•nt•ya girilmemi•tir.

64

iii. Sigorta Yükümlülüklerinin Bilançodan Ç•kar•lmas•:

TFRS 4’te sigorta ve reasürans varl•klar•n•n bilanço d••• b•rak•lmas•yla ilgili herhangi bir düzenlemeye gerek duyulmam••t•r. Bu varl•klar•n bilançodan ç•kar•lmas•nda tüm finansal araçlarda oldu•u gibi TMS 39 hükümleri kullan•lmaktad•r (Ernst&Young, 2010: 3226).

iv. Reasürans Varl•klar ile Borçlar•n Mahsup Edilmemesi:

TFRS 4, reasürans varl•klar•n• ilgili reasürans borçlar•yla veya reasürans sözle•melerinden do•an gelir veya gideri, ilgili sigorta sözle•mesinden gelir veya gider ile mahsup edilmesini yasaklam••t•r. Söz konusu gelir veya gider tutarlar•n•n mahsup edilememesi özü itibariyle “TMS 32 Finansal Araçlar: Sunum” Standart•yla ilgilidir. TMS 32 Standard•na göre varl•klar•n mahsup edilebilmesi iki ko•ulun olu•mas•na ba•l•d•r. Bu ko•ullar a•a••da s•ralanm••t•r (TMS 32, Md. 42, 2006):

- Muhasebele•tirilen tutarlar• netle•tirme konusunda yasal bir hakk•n•n bulunmas•, - Net esasa göre ödemede bulunma ya da varl••• elde etme ve borcu ödeme

i•lemlerini e• zamanl• olarak gerçekle•tirme niyetinde olmas•.

Tablo 8 AB direktifine göre sigortac•l•k teknik kar••l•klar• hesap grubunu göstermektedir. Teknik kar••l•klar hesap grubuna göre teknik kar••l•klar reasüransa devredilen tutarlar dü•üldükten sonraki net tutarlar• ile muhasebele•tirilmesini göstermektedir. Mevcut direktif Türkiye’de de 2005 y•l•ndan beri uygulamadad•r. Bu sebeple Türk sigorta sektöründe teknik kar••l•klar•n• reasürans varl•klar•ndan mahsup edilmi• tutarlar üzerinden raporlamaktad•r.

TMS 32’de yer alan söz konusu iki ko•ula göre, sigorta •irketlerinin varl•k ve yükümlülüklerini mahsup edebilmesi için bu konuda yasal bir hakk•n•n bulunmas• ve varl•••n elde edilmesi ile borcun ödenmesinin e• zamanl• olmas• gerekti•ini ifade etmektedir. Sigortac•l•k teknik kar••l•l•klar•nda ise sigorta •irketi teknik kar••l•klar• yapm•• oldu•u prim tahsilatlar•ndan dolay• ileride ödemesi muhtemel hasarlara kar•• ay•rm••ken, hasar•n olu•mas• durumunda alaca•• reasürans •irketlerden tazmin edecektir. Ba•ka deyi•le hasar•n ortaya ç•kmas• durumunda hasar ödemesi yap•lan ki•i ve hasar ile ilgili olarak reasürans •irketinden al•nacak alacak ayn• ki•i veya kurumlardan de•ildir. Ayr•ca hasar•n tazmini ile reasürans •irketinden elde edilecek

65

alacak tutar• ayn• zamanda gerçekle•memektedir. Bu sebeple sigorta •irketleri teknik kar••l•klardan ortaya ç•kan borçlar• ile reasürans •irketlerinden do•an alacaklar mahsup edemezler.

v. Reasürans Varl•klara De•er Dü•üklü•ü Testi:

Sigorta •irketlerinin TMS 8’den muaf tutulmad••• ba•ka bir durum ise reasürans varl•klara de•er dü•üklü•ü testi uygulamas•d•r. Reasürans varl•klara de•er dü•üklü•ü testine ili•kin detayl• bilgi izleyen k•s•mlarda verilece•inden burada ayr•nt•ya girilmemi•tir.