İletişimsel sorunlar

Araştırma kapsamında çalışma grubunda yer alan müdür yardımcılarına insan ilişkileri ve iletişim ile ilgili yaşadıkları sorunlar ve bu sorunların okul müdürleri, diğer müdür yardımcıları, öğretmenler, öğrenciler ve veliler gibi okul paydaşlarından hangile-riyle daha çok ortaya çıktığı sorulmuştur. Görüşme yapılan müdür yardımcılarından 7’si (MY1, MY8, MY14, MY15, MY16, MY17, MY19) genel anlamda okulda kurdukları iletişimde bir problem yaşamadıklarını belirtmişlerdir. Bu konudaki bazı görüşler şu şekildedir:

“Genel olarak iletişimle ilgili bir problemim olmadı ancak velilerle bazı yanlış anlaşılmalar konusunda sıkıntı yaşadığım oldu. Veliler bilgi kirliliği ya da yeter-sizliği nedeniyle onlara anlatılanları yanlış anlayabiliyorlar” (MY1).

“İnsan ilişkileri ve iletişim ile ilgili çok fazla sorun yaşamadım fakat yer yer is-ter istemez pozisyonum gereği yaptırımsal uygulamaları gerçekleştirmek adına öğretmen arkadaşlarımla kısa süreli anlaşmazlıklar yaşadım diyebilirim. Şu ana kadar çalıştığım idareci ve öğretmen arkadaşlarla önemli bir sorun yaşamadım ufak tefek stres süreçleri dışında…” (MY8).

“Okul müdürüm ve memurumuzla genel olarak iyi ilişkilerimiz ancak bazen işler bitmek bilmediğinde üst üste geldiğinde hepimizde bir gerginlik oluyor. Öğret-menlerimiz de sadece olması gerektiği kadar yapıyorlar işlerini… Bu anlamda da işlerin gerginliği öğrenci, veli iletişimlerine de yansıyabiliyor. Ancak çok bü-yük bir sorun yaşamadım diyebilirim” (MY14).

“İlişkiler konusunda çok rahattım. Herkesi tanıyor olmam bu konuda bana yar-dımcı oldu” (MY19).

Müdür yardımcılarının ifadelerinden anlaşıldığı üzere genel anlamda sorun ya-şamasalar da zaman zaman gerilim durumları oluşabilmektedir. MY1, velilerin bilgi eksikliğinden kaynaklı bazı iletişim problemleri yaşanabildiğini; MY8, işe dönük uygu-lamalar ile ilgili öğretmenlerle bazı görüş farklılıklarının ortaya çıkabildiğini; MY14 ise iş yoğunluğundan zaman yönetimi ile ilgili sıkıntıların veli ve öğrenci iletişimlerine yansıyabildiğini ifade etmiştir. Elde edilen veriler çerçevesinde iletişim sorunlarının nedenlerine ilişkin bulgular Tablo 4.8’de gösterilmiştir.

Tablo 4.8

İletişimsel Sorunların Kaynakları

İletişimsel Sorunların Kaynakları f

Kişilik özellikleri 7

Görüş ayrılıkları 6

İş yoğunluğu 3

Bilgi eksikliği 2

Sorun yok 1

Toplam 19

Okullarında bazı iletişim sorunları yaşadıklarını ifade eden müdür yardımcıları, bu sorunların daha çok iletişime geçilen paydaşların kişilik özelliklerinden ya da birey-sel farklılıklardan kaynaklandığını belirtmişlerdir. Bu konudaki müdür yardımcısı gö-rüşleri şu şekildedir:

“Sadece okul müdürüyle iletişim problemi yaşadım. O da bariz bir şekilde onun karakteri ile alakalı bir durum” (MY4).

“İlk başlarda iyi giden her şey müdürümün ilk dört yılının sona ereceği ve başka okula gidebileceğini, belki de daha iyi bir okula, düşünmesiyle sıkıntıya girdi di-yebilirim. O iyice gitme havasına girdi, öğretmenler de sadece dersine girip çık-tı, rehberlik servisi desen yok gibi zaten… Bir taraftan öğretmenlerin istekleri olsun bir taraftan da müdürümü memnun edeyim derken kendimi herkesten so-yutlayıp odamda işlere gömülmüş halde buldum diyebilirim. Normalde sosyal konuşkan birisi iken şimdi aklımda hep işler var…” (MY9).

“İletişim becerilerime güveniyorum ve bu konuda müdür yardımcıları ve öğret-menler ile ilgili sorun yaşamadım. Velilerden sadece birisi ile öğrenci devamsız-lığı ile ilgili sorun yaşadık ama öğrenci işleri ile uğraşıyorum, velilerle ve öğ-rencilerle herhangi bir problem yaşamadım. Velilerle sürekli iletişim halindeyiz.

Okul müdürü ile zaman zaman iletişim konusunda sıkıntı yaşadığımı düşünüyo-rum. Okul müdürünün ‘ben her şeyin en iyisini bilirim’ tavrı ve memnuniyetsiz-liği motivasyonumu düşüren temel etkenlerden oldu. Okul müdürlerinin de ileti-şim konusunda eğitim almaları gerekiyor. Karşı tarafı dinlemesi gerekiyor, em-pati kurması gerekiyor. Sürekli olumsuz dönütler olabiliyor. Ancak diğer müdür yardımcılarının da iyi niyeti ile sorunları çözebildik. Birlikte üstesinden gelebil-dik” (MY12).

MY4, MY9 ve MY12’nin ifadelerinde görüldüğü gibi iletişimsel sorun yaşadık-ları kişi okul müdürleridir. MY4, müdürü ile karar alma konusunda sorunlar yaşadığını belirtmiştir. MY9, müdürünün görev aldığı okulu ile bağlarının zayıflaması sonucu işine özverili ve istekli yaklaşmamasından dolayı ortaya çıkan boşluktan ve iş yükünden ra-hatsız olduğunu vurgulamıştır. Müdür yardımcılığı görevi öncesi Rehberlik öğretmeni olan MY12 ise öğrenci, öğretmen, veli, diğer müdür yardımcıları ile iyi bir iletişime sahip olmasına karşın okul müdürünün benmerkezci ve önyargılı kişilik özelliklerinden kaynaklı sıkıntılar yaşayabildiğini ifade etmiştir. Diğer müdür yardımcısı görüşleri şu şekildedir:

“Tabi ki oluyor. İnsanlar farklı düşünce yapılarına sahip olduğu için herkesin bir olaya bakışı sadece kendi açısından oluyor. Daha geniş düşünmüyor. Siz farklı düşünüyorsunuz, müdür farklı düşünüyor, öğretmen farklı, veli farklı dü-şünüyor... Tabii bunlar da zaman zaman iletişim sorunları oluşturuyor” (MY3).

“Zaman zaman yaşandı. Sonuçta herkes farklı bir birey… Öğrenci ve velilerle sorun yaşamadım sanırım hiç. En çok müdür yardımcısı arkadaşlarla görevler hakkında yaşandı. Bizim okulda beş müdür yardımcısı olduğundan ister istemez hem iyi hem kötü yönleri oluyor bu anlamda…” (MY5).

İfadelerde görüldüğü gibi MY3 ve MY5 yaşadıkları iletişimsel sorunları daha çok bireysel görüş ayrılıklarından ve olaylara karşı farklı bakış açılarına sahip olunma-sından kaynaklandığını belirtmişlerdir. MY7 ve MY11 ise yaşadıkları iletişim problem-lerinin temelinde çıkar çatışmalarının olduğunu yani insan ilişkiproblem-lerinin daha çok menfa-atler doğrultusunda şekillendirildiğini belirtmişlerdir:

“Eğitim camiasında maalesef tek taraflı bir iletişim anlayışı olduğundan bu ko-nuda bazı sıkıntılar yaşadım. Öğretmenlerin nöbetinden, ders programına, kurs-ların işleyişine kadar her konuda sorun yaşadığım birileri oldu. Bu öğretmenler de her mevzuatı bilen, hatta zamanında idarecilik yapmış birileri… Ancak sizinle iletişimleri hep açık arama, kendi işlerini yaptırma, üzerinizde baskı kurma üze-rine oluyor… Öğrenci ve velilerle ilgili hiçbir sorun yaşamadım…” (MY7).

“İnsanların egolarını bir türlü aşamadım… Ortada bir menfaat varsa orada ça-tışmalar olduğunu gördüm. Ben de o ortamdan uzaklaşmayı tercih ettim…”

(MY11).

İletişim süreçlerinde daha çok öğrenci ve velilerle düşünce farklılıkları ve ön-yargı temelinde sorunlar yaşadıklarını belirten MY10 ve MY13’ün ifadeleri şu şekilde-dir:

“Öğrencilerle kuşak çatışması yaşıyoruz. Çünkü bizim zamanımızdaki öğrenci-likle uzaktan yakından alakası yok. İletişim kurmakta zorlanıyoruz, onlar için te-lefon vazgeçilmez. Velilerle de iletişimde zorlanıyoruz. Onlar için de çocukları ne yaparsa yapsın haklılar. Çocuklarını dünyanın merkezine koymuşlar. Öğret-men arkadaşlarla da iletişim kuramıyoruz çünkü okulda ders saatleri az çoğu zaman görüşemiyoruz… Arkadaşlar da ‘okula ne kadar az gelirsek, o kadar iyi’

diyor… Zil çalınca hemen okulu terk etme modundalar…” (MY10).

“Bazı velilerin sabit fikirli olması ve kendisinden ve çocuğunun söylediklerinden başka bir şey kabul etmemesi sorunların çözümünde sıkıntı yarattı. Diğer pay-daşlarla bahsedilecek önemli bir sorunla karşılaşmadım” (MY13).

İşlerin yoğunluğu ve kalabalık öğrenci ve öğretmen mevcudu sebebiyle bazı so-runlar yaşadıklarını ifade eden MY2 ve MY6’nın ifadeleri şu şekildedir:

“İşlerle ilgili, özellikle öğretmenlerle zaman zaman iş disiplini konusunda sıkın-tılar yaşadım…Zamanında tamamlanması gereken görevlerin savsaklanması ya da umursanmaması bizim daha çok çaba göstermemize sebep oluyor” (MY2).

“70 öğretmen, 1200 öğrencilik mevcudumuz sebebiyle, iletişim trafiğinin yoğun olması, ikili eğitim yapmamızın da etkisiyle iletişimsel sorunlar yaşadım. Öğren-ciler, öğretmenler, veliler…” (MY6).

Çalışma grubunda yer alan müdür yardımcılarından yalnızca MY18, diğerlerinin aksine iletişimsel süreçlerde yaşadığı sorunların kendisinden kaynaklı olduğunu, görevi ile ilgili yeterli düzeyde bilgi ve deneyime sahip olmaması nedeniyle insan ilişkilerine yeterince zaman ayıramadığını belirtmiştir:

“Zaman zaman yanlış anlaşılmalar yaşadım tecrübesizliğim sebebiyle. İdareci-likteki insan ilişkileri yönetiminin asıl zor kısım olduğunu anladım. Hiçbir konu-da bilginiz yokken asıl okonu-daklandığınız kısım öğrenmek oluyor. O öğrenme süre-cinde insan ilişkileri konusunda çok başarılı olabildiğimi söyleyemem. Ancak ru-tin işlere alışmaya başlayınca, asıl zor kısmı da yavaş yavaş öğrenip yapabili-yorsunuz” (MY18).