İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık İle İlgili Yurt İçinde Yapılan

Karaca’nın (2001) “İş Tatmininin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi ve Bir Uygulama” konulu çalışmasında Denizli’de bulunan özel ve kamu sektöründeki çalışanların iş tatmininin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi araştırılmıştır. 90 katılımcıyla gerçekleştirilen araştırma bulgularına göre, özel sektörde çalışanların iş tatminleri kamu sektörü çalışanlarına göre daha yüksek olduğu ancak özel sektörde çalışanların örgütsel bağlılıklarının kamu çalışanlarına göre daha düşük olduğu saptanmıştır. Ayrıca araştırma sonuçlarından elde edilen bulgulara göre iş tatmini ile örgütsel bağlılık arasında doğru orantı olduğu, iş tatminin örgütsel bağlılığı arttırdığı belirlenmiştir.

Çakır’ın (2006) “SA 8000 Sosyal Sorumluluk Standardının Örgütsel Bağlılık ve İş

Doyumuna Olan Etkileri” konulu çalışması Türkiye’de SA 8000 belgesi bulunan

firmalardaki SA 8000 belgesinin çalışanların örgütsel bağlılık ve iş tatminine olan etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. 119 çalışanın katılımıyla gerçekleştirilen araştırma sonuçlarından elde edilen bulgulara göre, örgütsel bağlılık ile iş tatmini değişkenleri arasında pozitif yönde (p=0,0001 ve r=,581) güçlü bir ilişki bulunduğu saptanmıştır. Yani bu verilerden örgütsel bağlılık düzeyleri yüksek olan çalışanların iş tatminlerinin de yüksek olduğu ve ikisinden birinin artışının diğerinin de artmasına neden olacağı tespit edilmiştir. Keleş’in (2006) “İş Tatmininin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisine İlişkin İlaç Üretim ve

Dağıtım Firmalarında Yapılan Bir Araştırma” konulu çalışmasında, iş tatmininin örgütsel

bağlılık üzerindeki etkisi incelenmiştir. 214 çalışanın katıldığı araştırma sonuçlarından elde edilen bulgulara göre, iş tatmini ile örgütsel bağlılık arasında istatistiki olarak anlamlı (p<0,05) bir ilişkinin olduğu saptanmıştır.

Samadov (2006) “İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık: Özel Sektörde Bir Uygulama” konulu çalışmasını bir kimya sanayi ve bir tekstil sanayisinde çalışan personelin iş tatmini ve örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemek amacıyla yapmıştır. 165 çalışanın katıldığı araştırma sonuçlarına göre; çalışanların statü (t=2,46; p<,05; β=029), kararlara katılma

111

(t=6,34; p<,05; β =,39), fiziksel koşullar (t=3,95; p<,05; β=,29), ödüller ve özendirme (t=2,09; p<,05; β =,14) boyutlarında tatminleri arttıkça duygusal bağlılık düzeylerinin yükseldiği belirlenmiştir. Yine araştırma sonuçlarından elde edilen bulgulara göre, çalışanların fiziksel koşulları (t=3,019; p<,05; β =,26) konularında bir tatminsizlik yaşadıklarında devam bağlılık düzeyinin düştüğü ancak statü (t= -4,16; p<,05; β =-,35) ile ilgili bir tatminsizlik yaşadıklarında ise devam bağlılık düzeyinin yükseldiği saptanmıştır. Ayrıca araştırma bulgularına göre, çalışanların terfi (t=3,354; p<,05; β =,24), kararlara katılma (t=5,498; p<,05; β =,35), zeka ve yetenek (t=2,696; p<,05; β =,19), ödül ve özendirme (t=2,446; p<,05; β =,16) konularında bir tatminsizlik yaşadıklarında normatif bağlılık düzeylerinin düştüğü belirlenmiştir.

Gözen’in (2007) “İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Sigorta Şirketleri Üzerine Bir Araştırma” konulu çalışmasında Ankara ilinde faaliyet gösteren 7 sigorta şirketinin Bölge Müdürlüklerinde çalışanların iş tatmini ve örgütsel bağlılık düzeylerini ölçmek amaçlanmıştır. 81 çalışan üzerinde gerçekleştirilen araştırma bulgularına göre, çalışanların eğitim durumları (p>0,05) ve ücret düzeyi (p>0,05) ile iş tatminleri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı ancak çalışma süresi (p<0,05) ile iş tatmini arasında anlamlı bir farklılık olduğu saptanmıştır. Yine araştırma sonuçlarına göre, çalışanların eğitim durumları, ücret düzeyi ve çalışma sürelerinin örgütsel bağlılığın duygusal, devam ve normatif bağlılık boyutlarına göre farklılık gösterdiği saptanmıştır.

Izgar (2008) “Okul Yöneticilerinde İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık” konulu araştırmasında, Antalya, Karaman, Konya ve İçel illeri merkezinde bulunan ilk ve ortaöğretim kurumunda görev yapan okul yöneticilerine uyguladığı anketler ile iş doyumu örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi incelemiştir. 214 yönetici ile gerçekleştirilen araştırma sonuçlarına göre, iş tatminin örgütsel bağlılığı açıklama derecesi %17,4 olarak belirlenip iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Yani okul yöneticilerinin iş doyum düzeyleri yükseldikçe, buna bağlı olarak örgütsel bağlılık düzeylerinin de yükseldiği belirlenmiştir.

Şen (2008) “İş Tatmininin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisine İlişkin Hızlı Yemek

Sektöründe Bir Araştırma” konulu çalışmasında, Burger King firması çalışanlarına yaptığı

anketler ile iş tatmininin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi incelenmiştir. 215 çalışanın katılımıyla gerçekleştirilen araştırma bulgularına göre; iş tatmini ile örgütsel bağlılık

arasında anlamlı bir ilişki olmadığı saptanmıştır. Yani iş tatmininin örgütsel bağlılık üzerinde etkili olmadığı bulunmuştur.

Karahan’ın (2009) “Hekimlerin Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini İlişkisinin İncelenmesine

Yönelik Bir Araştırma: Afyon Kocatepe Üniversitesi Hastanesi Örneği” konulu

çalışmasıyla Afyon Kocatepe Üniversitesi Hastanesi’nde farklı birimlerde çalışan 265 hekimin örgütsel bağlılıkları ile iş tatminleri arasındaki ilişkisi araştırılmıştır. Araştırma sonuçlarından elde edilen bulgulara göre; örgütsel bağlılık boyutlarından olan duygusal, devam ve normatif bağlılık ile iş tatmini arasında p<0,01 düzeyinde anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu saptanmıştır.

Tokoğlu’nun (2009) “Bedensel Engelliliğin Örgüte Bağlılık ve İş Tatmini Üzerinde

Etkileri: Kamu Sektöründe Bir Araştırma” konulu çalışmasında, Devlet Su İşleri Genel

Müdürlüğünde 2009 yılı itibariyle çalışan 41’i bedensel engelli ve bedensel engelli olmayan 240 çalışan olmak üzere toplam 281 çalışanın örgütsel bağlılık ve iş tatmini üzerinde etkilerini incelenmiştir. Araştırma sonuçlarından elde edilen bulgulara göre; engelli olan çalışanların iş tatmini ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasında (p>0,05) anlamlı bir ilişkinin olmadığı, ancak engelli olmayan çalışanlarda iş tatmini arttıkça, örgüte bağlılık düzeylerinin de arttığı (p<0,05; r=0,312) saptanmıştır.

Alan (2010) “Bilgi İşçilerinin İş Tatmininin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri ve Bir

Kamu Kurumunda Çalışan Bilgi İşçileri Üzerinde Uygulama” konulu çalışmasında,

Ankara’ da bir kamu kurumunda bilgi işçisi olarak çalışan personellere yaptığı anketler ile iş tatmininin örgütsel bağlılık üzerindeki etkilerini incelemiştir. 136 katılımcıyla gerçekleştiren araştırma sonuçlarından elde edilen bulgulara göre; çalışanların iş tatmin düzeyleri arttıkça örgütsel bağlılık düzeylerinin de arttığı saptanmıştır. Ayrıca elde edilen bulgulardan bilgi işçilerinin demografik özellikleri (yaş, eğitim, cinsiyet, medeni durum, ücret) ile iş tatminleri arasında ilişki olmadığı belirlenirken; bilgi işçilerin yaş ve eğitim düzeyleri ile örgütsel bağlılık boyutları arasında anlamlı bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Aykaç’ın (2010) “İş Doyumunun Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi” konulu çalışması sekiz farklı ilde faaliyette bulunan Başarı Holding çalışanlarının iş tatmininin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi incelenmek amacıyla yapılmıştır. 281 katılımcıdan elde edilen sonuçlara göre, çalışanların iş tatmini ve örgütsel bağlılıklarının karşılıklı etkileşim halinde olduğu (p<0,01) saptanmıştır. Yani Başarı Holding’de iş doyumunun artması ya da azalması, örgütsel bağlılığı aynı yöne arttırıp azaltırken; aynı zamanda örgütsel bağlılığın

113

Tekbalkan’ın (2010) “Dış Kaynaklardan Yararlanan Otel İşletmelerinde Örgütsel Bağlılık

İle İş Doyumu Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma” konulu

çalışmasında 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde çalışan 372 personelin iş doyum düzeyleri ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma sonuçlarından elde edilen bulgulara göre, iş tatmini ile duygusal, devam ve normatif bağlılık düzeyleri arasında 0,05 önem seviyesinde pozitif yönlü bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. Yani iş tatmini yüksek olan çalışanın örgütsel bağlılık eğiliminin de pozitif yönde olduğu belirlenmiştir.

Altıntaş’ın (2011) “Hemşirelerde İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: GATA

Hastanesi’nde Bir Uygulama” konulu çalışmasında hemşirelerin iş tatmini ve örgütsel

bağlılık arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Çalışma Ankara ilindeki Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nde görev yapan 238 hemşirenin katılımıyla gerçekleşmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; iş tatmini ile toplam örgütsel bağlılık, duygusal bağlılık ve devam bağlılığı arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olduğu ancak iş tatmini ile normatif bağlılık arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı saptanmıştır.

Oksay (2011) “Uzman Hekimlerde İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Isparta İli

Örneği” konulu çalışmasını Isparta il merkezinde çalışan uzman hekimlerin iş tatmin

düzeyleri ve örgütsel bağlılık düzeylerini ölçmek amacıyla yapmıştır. 179 uzman hekimin katılımıyla gerçekleşen araştırma bulgularına göre, uzman hekimlerin iş tatmini ve örgütsel bağlılık düzeylerinin orta seviyede olduğu saptanmıştır. Ayrıca iş tatmini boyutlarından işin kendisi ve iletişim boyutunun örgütsel bağlılık üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir.

Yıldırım, Albayrak, Gümüş ve Akalın (2011) “Yüzme Hakemlerinde Örgütsel Bağlılık İle

İş Tatmini Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelasyon Analizi İle İncelenmesi” konulu

çalışmasında Türkiye Yüzme Federasyonu’na bağlı görev yapan yüzme hakemlerinin örgütsel bağlılık ve iş tatmini arasındaki ilişki incelenmiştir. 152 hakemin katılımıyla gerçekleştirilen araştırma bulgularına göre, iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasında istatiksel açıdan önemli (%70,2) bir ilişkinin olduğu saptanmıştır.

Çelik (2012) “Aile Hekimliğinde Çalışan Sağlık Personelinin Örgütsel Bağlılık ve İş

Tatmini İlişkisi Üzerine Bir Araştırma” konulu çalışmasını aile hekimliğinde çalışan aile

hekimlerinin ve aile sağlığı elemanlarının iş tatmini ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapmıştır. Araştırmaya İstanbul’un bir ilçesinde

bulunan 47 aile sağlığı merkezinde çalışan 44 aile hekimi ve 41 aile sağlığı elemanı olmak üzere toplam 85 sağlık personeli katılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; genel, içsel ve dışsal iş tatmini ile örgütsel bağlılık, duygusal bağlılık ve normatif bağlılık boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu (p<0,01) saptanmıştır. Yani sağlık çalışanlarının genel iş tatminleri arttıkça örgütsel bağlılıklarının da arttığı belirlenmiştir. Taş (2012) “Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Güven ve İş Doyumu Arasındaki İlişki: Özel Bir

Hastane Örneği” konulu çalışmasında örgütsel bağlılık, örgütsel güven ve iş tatmini

arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Ankara’ da özel bir hastanede görevli 78 hekim ve 173 hemşirenin katıldığı araştırmanın sonuçlarına göre; örgütsel bağlılık, örgütsel güven ve iş tatmini düzeyleri arasında anlamlı pozitif bir ilişki olduğu saptanmıştır. Yani iş tatminindeki artış, örgütsel bağlılık ve örgütsel güvende artışa; örgütsel güvendeki artış örgütsel bağlılık ve iş tatmini düzeyindeki artışa; örgütsel bağlılık düzeyindeki artış ise iş tatmini ve örgütsel güvende artışa neden olduğu belirlenmiştir.

Tekingündüz (2012) “Örgütsel Bağlılık Üzerinde Örgütsel Güven ve İş Tatmininin

Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması” konulu çalışmasıyla iş tatmini

boyutları ve örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkisini araştırmıştır. Araştırma Bingöl Devlet Hastanesi’nde çalışan bütün personellere uygulanmıştır. 516 çalışandan elde edilen bulgulara göre, iş tatmini ile örgütsel güven arasında (r=0,584; p=,000); örgütsel bağlılık ile iş tatmini arasında (r=0,467; p=,000) ve örgütsel güven ile örgütsel bağlılık arasında (r=0,424; p=,000) orta düzeyde pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Kaya (2013) “İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Bir Uygulama” konulu çalışmasıyla iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren bir firmadaki 102 çalışanın katılımıyla elde edilen bulgulara göre; iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Çalışanların örgütsel bağlılık düzeyleri arttıkça iş tatmin düzeylerinin de arttığı belirlenmiştir. Ayrıca iş tatmini ile yaş, medeni durum, eğitim durumu, şimdiki işyerinde çalışma süresi ve toplam çalışma süresi arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken; iş tatmini ile cinsiyet, ücret ve pozisyon arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Örgütsel bağlılık ile cinsiyet, yaş, medeni durum ve şimdiki işyerinde çalışma süresi arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken; örgütsel bağlılık ile eğitim durumu, toplam çalışma süresi, ücret ve pozisyon arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır.

115

incelemiştir. Araştırma Kazakistan’ın şehri Almatı’da faaliyet gösteren “Hamle” şirketinde gerçekleşmiştir. 97 çalışandan elde edilen bulgulara göre; çalışanların iş tatmini düzeyleri ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasında çok zayıf, pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. İş tatmini arttıkça örgütsel bağlılığın arttığı, iş tatmini azaldıkça örgütsel bağlılığın da azaldığı saptanmıştır.

Mammadova (2013) “İş Tatmini İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki ve Bir Uygulama” konulu çalışmasıyla Azerbaycan Bakü’de Azersu Devlet Şirketinde çalışanların iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Bu doğrultuda 156 çalışandan elde edilen sonuçlara göre; çalışanların iş tatminleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki güçlü ve pozitif doğrusal yönlü bir ilişki katsayısı 0,546 olarak elde edilmiş ve 0,05 önem düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Yani iş tatmini ile örgütsel bağlılık arasında 0,546’lık pozitif yönlü bir ilişki saptanmıştır.

Sağcan (2013) “Özel Dershanelerde Görev Yapan Öğretmenlerin İş Tatminleri ve

Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki Etkileşim İle İlgili Bir Araştırma” konulu çalışmasıyla

özel dershanelerde görev yapan öğretmenlerin iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamıştır. Uşak’ta faaliyet gösteren özel dershanelerde görev yapan 150 öğretmenin katılımıyla gerçekleşen araştırma bulgularına göre; iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasında 0,663 gibi bir değerle pozitif yönlü doğrusal bir ilişki olduğu ve iş tatmini ve örgütsel bağlılığın karşılıklı olarak birbirini etkilediği saptanmıştır. Ancak örgütsel bağlılığın iş tatminini etkileme oranının, iş tatminin örgütsel bağlılığı etkileme oranından daha fazla olduğu bulunmuştur.

Davran (2014) “Örgütsel Bağlılık ve İş Tatmini İlişkisi: Van İli İlk ve Ortaokulları

Öğretmenleri Üzerine Bir Uygulama” konulu çalışmasıyla Van ili ilk ve ortaokullarında

görev yapan öğretmenlerin iş tatmini ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi incelemiştir. 490 öğretmenin katılımıyla elde edilen çalışmanın sonuçlarına göre; öğretmenlerin örgütsel bağlılığın alt boyutları olan duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılığın iş tatmininin alt boyutları olan içsel ve dışsal tatmin üzerinde olumlu ve anlamlı birer etkisi olduğu (p<0,05) saptanmıştır.

Duran (2014) “Sınıf Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılıkları İle İş Doyumları Arasındaki

İlişki (Yozgat İli Örneği)” konulu çalışmasında Yozgat ili Sorgun ilçesinde görev yapan

sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları ile iş tatminleri arasındaki ilişki belirlemeyi amaçlamıştır. 221 sınıf öğretmeninden elde edilen bulgulara göre; örgütsel bağlılık ile iş

tatmini arasında orta düzeyde pozitif yönde (r=0,478; p<.01) bir ilişki saptanmıştır. Örgütsel bağlılığın alt boyutlarından devam bağlılığı ile iş tatmini arasında herhangi bir ilişkiye rastlanmamışken (r=0,048; p<.01); duygusal bağlılık ile iş tatmini arasında (r=0,484; p<.01) ve normatif bağlılık ile iş tatmini arasında orta düzeyde pozitif yönde (r=0,510; p<.01) bir ilişki saptanmıştır.

Öneği (2014) “Otel İşletmelerinde Çalışan İşgörenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyinin İş

Tatmini ve Çalışma Performansına Etkisi” konulu çalışmasında Ankara’da faaliyet

gösteren dört ve beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan personellerin örgütsel bağlılık düzeyinin iş tatmini ve çalışma performansına etkisini araştırmıştır. 400 çalışandan elde edilen bulgulara göre; örgütsel bağlılığın boyutlarından duygusal bağlılık, devam bağlılığı, normatif bağlılık ve iş tatmini arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Örgütsel bağlılığın artması çalışanlarda iş tatminini arttırdığı tespit edilmiştir.

Urhan (2014) “İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi Bir Alan Araştırması” konulu çalışmasıyla Askeri kurumlarda çalışan devlet memurlarının iş tatminlerini ve örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemeyi amaçlamıştır. Aydın’da yapılan ve 150 çalışanın katılımıyla elde edilen bulgulara göre; iş tatmini ile örgütsel bağlılık arasında istatistiki olarak anlamlı bir ilişki olduğu (p<0,05) tespit edilmiştir. Yani araştırmaya katılan çalışanların iş tatminleri arttıkça örgütsel bağlılıkları arttığı ya da iş tatmin düzeyleri azaldıkça örgütsel bağlılık düzeyleri azaldığı saptanmıştır. Ayrıca iş tatmini ve örgütsel bağlılık ile yaş, çalışma süresi, eğitim düzeyi, medeni durum ve statü arasında istatistiki olarak anlamlı bir ilişkinin olduğu (p<0,05); iş tatmini ve örgütsel bağlılık ile cinsiyet ve gelir düzeyi arasında istatistiki olarak anlamlı bir ilişkinin olmadığı (p>0,05) belirlenmiştir.