EĞİTİMDE MOTİVASYON TEKNİKLERİNİ NASIL KULLANABİLİRİZ? Motivasyon kuramları her ne kadar farklı bakış açılarına sahip olsalar da,

hepsinin ortak bir noktası vardır; insanın davranışları amaca yöneliktir ve bu amaca sevk eden güç güdüdür. Her insanın bir amacı olduğu gibi eğitime katılan tarımcıların da bir amacı vardır. Eğitimin sonunda işe yarar bir şeyler kazanmak ve öğrendiklerini hayata geçirmek onların en temel amaçları arasında yer alır. Bu nedenle bir eğitime başlarken öncelikle ihtiyaç analizi yapmak ve onların beklentilerini almak öncelikli adım olmalıdır. Diğer bir nokta, verilen eğitimin onların seviyesine ne kadar uygun olup olmadığıdır. Eğer hedef kitlenin dilini kullanmıyorsanız onların sadece bilgilendirmiş olursunuz. Katılımcıların davranışlarında değişim oluşturulmak isteniyorsa, onlarla iyi bir iletişim köprüsü kurulmalıdır. Eğitim alan kişiler içerisinde çok deneyimli insanlar olacaktır. Bu kişilerin bilgileri, onların tarım üreticiliğine başladığı yıllarla sınırlı değildir, binlerce yıllık bir gelenek, onların kültürel bilinçaltında bulunmaktadır. Bu nedenle onlarda bir değişim oluşturmak için, önce onları tanımak gerekir.

İnsan hangi eğitim ve kültür seviyesinde olursa olsun, değişim ya da ikna için somut kanıtlar arar. Bu nedenle verilecek eğitimin kanıt temelli olması yerinde olacaktır. Verimliliği artıran yöntemlerle ilgili deneyimli insanların görüntüleri ve araştırma raporları bu konuda işe yarayabilir.

Abraham Maslow’un kuramı açısından bakıldığında, modern toplumlarda tarımla ilgilenen insanlar tanıma-bilme basamağına ulaşmış durumdadırlar, bu nedenle bilgilerini artırmak için yeni şeylere daha açıktırlar. Bizim tarım çalışanlarının en azından önemli bir bölümü, verilecek eğitimlerle ancak modern tarımüreticilerinin seviyesine ulaşabilir. Bunun için de önümüzde uzun bir yol olduğunu söylemek gerekir. Ayrıca, eğitim sabır isteyen ve sonuçları uzun dönemde ortaya çıkan bir yatırımdır.

Bir Öneri:

Bandura’nın dolaylı öğrenme yöntemleri ile ilgili çeşitli haberler eğitimde çiftçilerle paylaşılırsa, onların öğrenmelerine önemli düzeyde katkı sağlayacaktır.

Motivasyon tekniklerinde dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise, üreticilerin sadece maddi ödüller/teşvikler noktasında desteklenmemesidir. Çok kısa sürede çok para kazanmak tarımda mümkün değildir, ancak bazen verimliliği artırmak için toprak yapısını bozan ve çevreye zarar veren yöntemler kullanılmaktadır. Çiftçilerin çevre dostu yöntemleri seçmeleri konusunda içsel olarak güdülenmeleri desteklenir ve bu konuda daha fazla bilinçlenmelerine yardımcı olunursa, daha yararlı bir eğitim verilmiş olur. Maslow’un kuramında belirtilen kendini gerçekleştirmeyi sağlarken, bunu çevreye karşı değil çevreyle birlikte yapmalıyız.

Verilen eğitimlerde bilgilerin içselleştirilmesi ve dışsal bir motivasyon unsuru olarak kalmaması için, öz-belirleme kuramında belirtildiği gibi, kişinin benliğiyle bütünleşmesi gerekir. Bunun için de öncelikle eğitimde değer sistemlerine vurgu yapılmalıdır. Örneğin “küçük olsun benim olsun” gibi küçük düşünmeyi teşvik eden değil “birlikten kuvvet doğar” gibi kollektif düşünmeyi ve ortak projeler üretmeyi destekleyici sözler, eğitim sürecinde tartışılabilir. Bu konuda Avrupa Birliği, Tarımsal Kalkınma, Orta Karadeniz Ajanı gibi proje desteği veren kurumlar tanıtılabilir.

KAYNAKLAR

Alderfer, C.P., 1969. An empirical test of a new theory of human needs. Organizational Behavior and Human Performance, 4(2): 142–175.

Arnolds, C.A. ve Boshoff, C., 2002. Compensation, esteem valence and job performance: an empirical assessment of Alderfer's ERG theory. The International Journal of Human Resource Management, 13(4): 697.

Bandura, A., 1977. Social learning theory. Englewood Cliffs, Prentice Hall, New Jersey. Bandura, A., 1989. Human Agency in Social Cognitive Theory. American Psychologist,

44(9): 1175-1184.

Bandura, A., 1991. Self-regulation of motivation through anticipatory and self-reactive mechanisms. In Perspectives on motivation: Nebraska Symposium on Motivation, 38: 69-164.

En iyi buğday yarışmasında senelerdir katılan bir çiftçi, büyük ödülü o yıl da kazanmıştı. Yarışmayı izleyen gazeteciler, çiftçiden bu başarısının sırrını öğrenmek istediler. Çiftçi, bu sırrın, kendi buğday tohumlarını komşularıyla paylaşmasında yattığını söyledi.

Gazeteciler bu cevaba çok şaşırdılar:

“Onlar sizin rakibiniz olarak yarışmaya katılıyorlar. Buna rağmen, ne diye tohumlarınızı onlarla paylaşıyorsunuz?” diye sordular.

Çiftçi:

“Neden olmasın?” dedi. “Bilmiyor musunuz: Rüzgâr, olgunlaşmakta olan buğdaydan poleni alır ve tarladan tarlaya taşır. Bu bakımdan, komşularımın kötü buğday yetiştirmeleri demek, benim ürünümün de iyi olmaması demektir. En iyi buğdayı yetiştirmek için, komşularımın da iyi buğdaylar yetiştirmesine yardımcı olmam gerekiyor.” (Başarı Öyküleri, Zafer Yayınları)

Baumeister, R.F. ve Leary, M.R., 1995. The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117(3): 497-529.

Boerree, C.G, 2014. Personality theories.

(http://webspace.ship.edu/cgboer/maslow.html)

Burger, J.M., 2006. Kişilik (Çev: İnan Deniz ERGUVAN). Birinci Basım. Kaknüs Yayınları, İstanbul.

Deci, E.L. ve Ryan, R.M., 2000. The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4): 227–268. Deci, E.L. ve Vansteenkiste, M., 2004. Self-determination theory and basic need

satisfaction: Understanding human development in positive psychology. Ricerche di Psicologia, 1(27): 23-40.

Filak, V.F. ve Sheldon, K.M., 2003. Student psychological need satisfaction and college teacher-course evaluations. Educational Psychology, 23(3): 235-247. Lesser, D., 1995. Theories of Personality: A systems Approach. Taylor & Francis, First

Edition.

Maslow, A.H., 1968. Toward a psychology of being. Van Nostrand, New York.

Patrick, H., Knee, C.R., Canevvelo, A. ve Lonsbary, C., 2007. The role of need fulfillment in relationship functioning and well-being: A self-determination theory perspective. Journal of Personality and Social Psychology, 97(3): 434-457. Ryan, R.M. ve Connell, J.P., 1989. Perceived locus of causality and internalization:

Examining reasons for acting in two domains. Journal of Personality and Social Psychology, 57: 749–761.

Ryan, R.M. ve Powelson, C.L., 1991. Autonomy and relatedness as fundamental to motivation and education. The Journal of Experimental Education, 60(1): 49-66. Ryan, R.M., 1995. Psychological needs and the facilitation of integrative process.

Journual of Personality, 63(3): 397–423.

Ryan, R.M. ve Deci, E.L., 2000a. Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1): 68–78.

Ryan, R.M. ve Deci, E.L., 2000b. The darker and brighter sides of human existence: Basic psychological needs as a unifying concept. Psychological Inquiry, 11(4): 319-338. Ryan, R.M. ve Deci, E.L., 2006. Self-Regulation and the Problem of Human Autonomy:

Does Psychology Need Choice, Self-Determination, and Will? Journal of Personality, 74(6): 1557-1586.

Sheldon, K.M., 2001. The self-concordance model of healthy goal striving: When personal goals correctly present the person. In P. Schmuck & K.M. Sheldon (Eds.), Life goals and well-being: Towards a positive psychology of human striving (pp. 18–36). Hogrefe & Huber Publishers, Göttingen/German.

Vallerand, R.J. ve Bissonette, R., 1992. Intrinsic, extrinsic, and amotivational styles as predictors of behavior: A prospective study. Journal of Personality, 60(3): 599-620. White, R.W., 1959. Motivation reconsidered: The concept of competence.

Psychological Review, 66: 297-333.

www.abraham-maslow.com, 2014. Maslow's hierarchy of needs. (http://www.abrahammaslow.com/m_motivation/Hierarchy_of_Needs.aspH)

www.intropsych.com, 2014. Hull’s theory.