Bağımsız denetim, finansal raporlama zincirinin önemli bir kısmı olmuştur ve denetim kalitesi bu zincirin her zaman önemli bir halkasıdır. Kalite göstergeleri, denetim kalitesini nasıl değerlendireceğimize ve ne kadar yüksek kalite denetimlerine ulaşıldığına dair yeni bilgiler sağlayacak potansiyel bir niceliksel ölçüm aracı olarak kullanılmaktadır. Son birkaç yıldır, denetim kalitesinin nasıl tanımlanabileceği ve ölçülebileceği konusuna önem verilmektedir. Şu anda denetim kalitesini ölçmek için ortak bir yaklaşım mevcut olmasa da, birçok paydaş denetim kalitesiyle ilgili tartışmalarda konuyla ilgili olası yollar düşünmektedir375.
Denetimde kalite göstergeleri nitel bağlamda ele alındığında, finansal raporlama ve denetim süreci hakkında, örneğin denetim komiteleri ve denetim kuruluşları arasındaki tartışmaları bilgilendirmektedir. Göstergelerin kullanımı aynı zamanda kuruluşların çalışmalarının kalitesine odaklanan denetim kuruluşları arasındaki rekabeti de teşvik edebilir ve böylece genel olarak denetim kalitesini artırabilir. Kurul tarafından gündeme getirilen konular arasında potansiyel kalite göstergelerin niteliği, tanımlanan belirli kalite göstergelerin yararlılığı, diğer kalite göstergeleri için öneriler, kalite göstergelerin potansiyel kullanıcıları ve bir denetim kalite göstergesi projesinin zaman içinde uygulanmasına yönelik bir yaklaşımlar yer almaktadır. Kurul, bu konularda 2015 yılında denetim faaliyetleriyle ilgilenen kurum veya kuruluşlara yönelik yuvarlak masa toplantıları düzenleyerek kalite göstergeleri hakkında yorum ve tavsiyelerine başvurmuştur. Elde edilen bilgiler ışığında denetimde kalitesinin artırılmasına yönelik kararlara yardımcı olacağı düşünülmüştür.
Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu (IAASB) Şubat 2014’te girdiler, temel etkileşimler, süreçler, çevre faktörleri ve çıktılar şeklinde unsurları içeren Denetim Kalitesi Çerçevesini yayınlamıştır. Denetim kalitesi çerçevesi Şekil 2.4’te gösterilmiştir.
375 http://www.ifac.org/global-knowledge-gateway/audit-assurance/discussion/significant-differences- audit-quality-indicators, 25.01.2017
113
Şekil 2.4: Denetim Kalite Çerçevesi376
Girdiler unsuru içerisinde denetim kuruluşundan etkilenen değerler, etik davranışlar ve yaklaşımlar ile denetçi tarafında yeterli seviyede bilgi, beceri, yetenek ve denetimi tamamlamak için yeterli bir zaman yer almaktadır. Süreçler unsuru bünyesinde, kapsamlı bir denetim süreci, kalite kontrol prosedürleri ile yürürlükteki yasal düzenlemeler ve standartlarla uyum yer almaktadır. Çıktılar bünyesinde ise fayda sağlayan ve zamanında yapılan raporlamalar, raporlama süreci içerisinde denetçi, denetim şirketi, denetlenen şirket ve düzenleyici kuruluşlar tarafından oluşturulan raporlamalar yer almaktadır. Etkileşimler unsuru altında bağımsız denetçilerin merkezde rol aldığı ve yönetim, düzenleyici kuruluşlar, finansal tablo kullanıcıları ve yönetimden sorumlu kişilerin karşılıklı faaliyetleri yer almaktadır. Finansal raporlama çerçevesi, kurumsal yönetim, bilgi sistemleri, finansal raporlamaya ilişkin düzenlemeler, ticaret kanunları, denetim ile ilgili düzenlemeler, hukuki ortam, insan
114 kaynağı, finansal raporlama zaman çizelgesi ve kültürel faktörler çevre faktörlerini oluşturmaktadır377.
Denetim faaliyetleri belirlenen çerçeveye uygun olarak yapıldığı taktirde denetim kalitesinin artmasına imkân sağlayacaktır. Hem denetçiler hemde işletme yönetimi, düzenleyici kurumlar ve bilgi kulanıcıları bu çerçeve doğrultusunda sürdürülebilir kalite faaliyetlerine olanak sağlamada yardımcı olacaklardır. Bu çerçeve zamanla işletme ve bilgi kullanıcılarının ihtiyaçları doğrultusunda genişletme veye yeniden düzenlenmeye olanak sağlayacak şekilde denetim faaliyetlerinde uygulanmalıdır. Denetim faaliyetlerinin kalitesi yatırımcılar açısından büyük önem arz etmektedir. Yatırımcılar, finansal raporlama sürecinin ve denetim kalitesinin nihai olarak hedeflendiği grubun başlıca faydalanıcıları olarak görülmektedir. Onlar yatırım yaptıkları şirketin direktörlerini seçerler. Buna ek olarak, kamu şirketlerinin büyük çoğunluğu denetçi seçimini onaylamak için hissedar oyu talep etmektedir. Şu anda, denetim kalitesinin kaynaklarının yatırımcılara görünürlüğü, denetim komitelerine göre çok daha sınırlıdır. Yatırımcıların denetçiye doğrudan erişimi yoktur; iletişim, genellikle bir şirketin finansal tabloları ve finansal raporlama ile ilgili dahili kontrolle ve standart denetçi raporuyla sınırlıdır378.
Denetim kalitesine ilişkin yatırımcı izlenimleri, genel olarak şirketin finansal raporlaması, finansal raporlamaya ilişkin dahili kontrolün maddi hataları veya olumlu tarafı ile ilgili hatalar veya dolandırıcılık düzeltmeleri gibi negatif olayların sıklığı ve büyüklüğünden kaynaklanmaktadır. Bu tür olaylar yatırımcılar açısından kesinlikle önemli olabilmekte ve denetim kalitesinin derecesini etkilemektedir. Geçtiğimiz on yıl boyunca, PCAOB kamusal denetim raporları, yatırımcıların denetim kalitesine ilişkin izlenimlerine bilgi vermek için hazır bulunmuştur; ancak tasarım gereği, bu raporlar kalite için daha geniş öğeler yerine anonim olarak belirli denetim eksikliklerini tartışmaktadır. Ayrıca, raporlar bir işletmenin genel uygulamasını temsil etmez, çünkü denetimler riske dayalıdır ve en büyük denetim kuruluşları söz konusu olduğunda kamu şirketi uygulamalarının yalnızca küçük bir kısmını içermektedir379.
377 KPMG Türkiye Denetim Komitesi Enstitüsü, Denetimin Kalitesi Nedir ve Nasıl Ölçülür?, https://home.kpmg.com/content/dam/kpmg/pdf/2016/06/tr-denetimin-kalitesi-sunum.pdf, 2016, 4-7 378 PCAOB, Consept Release on Audit Quality Indicators, July, 2015, 23.
115 PCAOB tarafından geliştirilen denetim kalite göstergesi üç bölümden oluşmaktadır. İlki, göstergenin doğasını açıklar. İkincisi, göstergenin denetim sözleşmesi ve denetim kuruluşu düzeyinde nasıl hesaplanabileceğini göstermektedir. Üçüncüsü, göstergenin önerildiği ve kısmen de göstergenin ortaya çıkabileceği sorunların kısaca tartışılmasını içermektedir. Tüm göstergeler yalnızca faaliyet gösterdikleri alanlar çerçevesinde cevaplanmaktadır. Belirli bir durum karşısında önemli olan bir ölçüm göstergesi bir başka olay için önemsiz olabilmektedir. Göstergelerin tanımı, bir kavramın amacına uygun olarak mümkün olduğunca genel tutulmuştur. Bu nedenle, örneğin, çeşitli işletme personel sınıflarının teknik tanımları, devam etmekte olan bir projenin parçası olarak tarif edilebilir. Aynı şey, şirket genelinin dışındaki önlemler için de geçerlidir (örneğin, sanayi, bölge ya da büro tarafından yapılan tedbirler)380.
Denetim kalite göstergeleri 28 adet başlık üzerine inşa edilerek her bir başlık için açıklayıcı bilgi ve ölçüm için gerekli bilgiler yer almaktadır. Bu gösterge başlık ve açıklamaları şu şekilde sıralanmıştır381:
1. Görevlendirme Kaldıracı; Bu kalite göstergesi, denetim çalışmasının
hacmine göre deneyimli üst düzey personelin zamanını ölçmektedir.
2. Ortak İş Yükü; “İş ortağı iş yükü” göstergesi, denetim ortağının sorumlu
olduğu çalışma seviyesi ve dikkatini çektiği iddia sayısı hakkında veri üretmektedir.
3. Yönetici ve Personel İş Yükü; Bu gösterge, denetim yöneticilerinin ve
denetim personelinin iş yükü hakkında bilgi sağlayacaktır.
4. Muhasebe Tekniği ve Denetim Kaynakları; Bu gösterge, denetim
ekiplerine karmaşık, olağandışı veya yabancı konulara ilişkin tavsiyelerde bulunmak için mevcut olan bir işletmenin merkez personelinin düzeyini ve belirli bir katılımda ne derece kullanıldıklarını ölçmektedir.
5. Uzmanlığa, Beceri veya Bilgiye Sahip Kişiler; Bu gösterge, gösterge 4
uyarınca teknik muhasebe ve denetim kaynakları olarak sayılan muhasebe ve denetim personeli dışındaki "uzmanlaşmış beceri ve bilgiye sahip" kişilerin denetim sözleşmesindeki kullanımını ölçmektedir. Bu kişiler işletme personeli olabilir veya işletme tarafından temin edebilirler.
380 PCAOB, 36. 381 PCAOB, 37-61.
116
6. Denetim Personelinin Deneyimi; Bu gösterge, belirli bir denetim takımının
üyelerinin deneyim düzeyini ve genel olarak işletme personelinin ağırlıklı ortalama deneyimini ölçmektedir.
7. Denetim Personelinin Sektör Uzmanlığı; Bu gösterge, denetlenen şirketin
faaliyet gösterdiği sektördeki uzmanların yanı sıra denetim ekibinin kıdemli üyelerinin deneyimini ele alır.
8. Denetim Personelinin Devri; Bu gösterge, denetim personelinin denetim
faaliyetlerindeki yetkinliği, başarısı ve tecrübesi sonucunda denetim kuruluşunndaki pozisyon seviyesini ölçmektedir.
9. Hizmet Merkezlerinde Merkezileştirilen Denetim Tutarı; Bu gösterge,
denetim kuruluşunun, servis merkezlerinde denetim kuruluşunun merkezi olma derecesini ölçmektedir.
10. Denetimli Profesyonel Başına Eğitim Saatleri; Bu gösterge, görevlendirilen
takım üyelerinin ve takımın kuruluşun aldığı ilgili eğitim saatlerine (endüstriye özel eğitim dahil) odaklanmaktadır.
11. Denetim Saatleri ve Risk Alanları; Bu gösterge, denetim planlaması
sırasında kuruluş tarafından tespit edilen risk alanlarında, denetim ekibinin üyelerinin her seviyedeki harcadığı zamanı ölçmektedir.
12. Denetim Saatlerinin Denetleme Aşamalarına Göre Tahsisi; Bu gösterge,
denetim planlamasına, alan arazi çalışmasına ve denetimin tamamlanmasına ayırdığı çaba ve personel kadrosunu ölçmektedir.
13. Kuruluş Personelinin Bağımsız Anket Sonuçları; Bu gösterge, bir denetim
personelinin performansını belirlemek amacıyla bir denetim aracını kullanarak ölçmektedir.
14. Kalite Derecelendirmeleri ve Telafi; Bu gösterge, yüksek kalite
derecelendirmeleri ile telafi artışı arasındaki potansiyel ilişki ve düşük kalite derecelendirmeleri ile telafi artışları veya azalmaları arasındaki karşılaştırmalı ilişkiyi ölçmektedir.
15. Denetim Ücretleri, Çaba ve Müşteri Riski; Bu gösterge, diğer yandan,
denetim görev süresi veya kuruluş denetim ücretleri ile saatler arasındaki ilişkiyi ve bir taraftan müşteri riski seviyelerini anlamayı sağlamaktadır.
117
16. Bağımsızlık Gereklerine Uyum; Bu gösterge, bir kuruluşun bağımsızlık
eğitim ve izleme programının çeşitli öğelerini ve bu programa verdiği önemi ölçmektedir.
17. Kalite Denetimini Destekleyen Altyapıya Yatırım; Bu gösterge, denetim
kuruluşlarının, kalite denetiminin dayandığı dayanağı desteklemek amacıyla sürece ve teknolojiye yatırdıkları tutarı ölçmektedir.
18. Denetim Kuruluşlarının İç Kalite İnceleme Sonuçları; Bu gösterge, her
denetim kuruluşu tarafından yapılan iç kalite değerlendirmeleri hakkında bilgi içermektedir.
19. PCAOB Denetim Sonuçları; Bu gösterge, katılımı veya denetim kuruluşu
ile ilgili PCAOB inceleme sonuçları hakkında bilgi içermektedir.
20. Teknik Yeterlilik Testi; Bu gösterge, bir kuruluşun denetim personelinin
teknik yeterlik düzeyini ve bu yetkinlik düzeyini yakalama çabalarının başarısını ölçmeye çalışmaktadır.
21. Hatalar için Mali Tablolar Düzeltmelerinin Sıklığı ve Etkisi; Bu gösterge,
denetim kuruluşu tarafından gerçekleştirilen denetimin finansal tabloların hata tablosu için yeniden düzenlenmesini ölçmektedir.
22. Dolandırıcılık ve diğer Finansal Raporlama Usulsüz Davranışı; Bu
gösterge, dolandırıcılık ve diğer mali yanlış davranışların hem nişanlanma hem de denetim fim seviyelerinde raporlanmasıyla ilgilidir.
23. Denetim Kalitesinin Finansal Raporlama Kalitesinden Alınması; Bu
potansiyel gösterge, yatırım analistleri, akademisyenler ve düzenleyiciler tarafından kullanılan mali raporlama kalitesinin ölçüm kalemlerinin denetim kalitesi ölçütleri olarak da kullanılabileceği (ve hangi ölçütlere göre) olduğuna odaklanmaktadır.
24. İç Kontrolün Zayıf Yönlerinin Zamanında Raporlanması; Bu önlem, bir
denetim kuruluşunun, finansal raporlamaya ilişkin bir ihraççının dahili kontrollerinde zamanında yapacağı önemli zayıflıkları ne ölçüde tespit ettiğini tespit etmektedir.
25. Giderek Kaygılanan Sorunların Zamanında Raporlanması; Bu gösterge,
denetim raporunda denetçinin görüşleri doğrultusunda devam eden bir paragrafın zamanlamasına odaklanmaktadır.
26. Denetimden Sorumlu Komite Üyelerinin Bağımsız Anket Sonuçları; Bu
gösterge, bir denetim aracını kullanarak denetçiler ile denetim komiteleri arasındaki iletişimi etkinliğini ölçmektedir.
118
27. PCAOB ve SEC İcra İşlemlerinde Eğilimler; Bu gösterge, denetim
kuruluşuna karşı denetim ve denetimle ilgili konularda PCAOB veya SEC işlemlerini ölçmektedir.
28. Özel Davalarda Eğilimler; Bu gösterge, denetim kuruluşu ile ilgili özel
davalara odaklanmaktadır.
Yukarıda açıklamaları yapılan 28 adet kalite göstergesini denetim personeli açısından, denetim süreci açısından ve denetim sonuçları açısından dikkate alındığında Şekil 2.5-2.6 ve 2.7’de görüldüğü üzere sınıflandırılmaktadır382;
Şekil 2.5. Denetim Personeli Açısından Kalite Göstergeleri
Şekil 2.5 dikkate alındığında denetim kalite göstergelerinin ilk grubu denetim personeli açısından göstergeler oluşturmaktadır. Bu göstergeler denetim personelinin yetenek ve uzmanlıklarını, deneyimlerini ve harcanılan zaman ile iş yükleri üzerine yogunlaşılmaktadır.
119
Şekil 2.6. Denetim Süreci Açısından Kalite Göstergeleri
Şekil 2.6 dikkate alındığında denetim kalite göstergelerinin ikinci grubunu denetim süreci oluşturmaktadır. Denetim süreci içerisinde üst yönetim ile personel arasındaki ilşki ve iletişimin önemi vurgulanmaktadır. Ayrıca denetim sürecinde dikkate alınması gereken bağımsızlık, belirlenen standartlara uygunluk ve kaliteli denetim faaliyetlerine odaklanılmaktadır.
120
Şekil 2.7. Denetim Sonuçları Açısından Kalite Göstergeleri
Şekil 2.7 dikkate alındığında denetim kalite göstergelerinin üçüncü grubunu denetim sonuçları oluşturmaktadır. Denetim sonuçlarının finansal tablolara, işletmenin iç kontrol sistemine ve denetim komitesi gibi önemli organlarına olan etkileri vurgulanmaktadır.
Denetim faaliyetlerinin kalitesini yükseltmek öncelikle denetçi sorumluluğunda olmakla birlikte bilgi kullanıcılarının da desteği ve yeterli iletişimin sağlanmasıyla mümkün olmaktadır. Ayrıca kaliteli bir denetim faaliyeti oluşturmak için öncelikle sadece denetim komitesi üyelerinin oluşturacağı toplantılarda kaliteyi etkileyecek risk unsurları belirlenmelidir. Belirlenen risk unsurlarının minimum düzeye indirgenmesi için denetçilerden yardım alınmalıdır. Denetçi tarafından belirlenecek olan unsurların uygulanması, sonuçların tartışılması ve uygunluğu durumunda ilgili departman yönetici ve personelini bilgilendirerek iç kontrollerin sağlanması gerekmektedir383.
Son dönemlerde denetim kalite göstergeleri üzerine çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Avrupalı muhasebeciler mevcut girişimlerin benzerlik ve farklılıkları hakkında bir
121 fikir vermek için Temmuz 2016’da güncellenen denetim kalitesi göstergelerine (AQI) genel bir çerçeve yayınlamıştır. Yayınlanan denetim kalitesi gösterge setleri pek çok amaç doğrultusunda yapılmıştır. Örneğin, bir denetim kuruluşu seçerken yönetim ve denetim komitelerinden sorumlu kişilerle yapılan tartışmalar için hangi bilgilerin gerekli olduğuna ilişkin şeffaflığın artırılmasıdır. AQI’ler, denetim kuruluşlarında denetim kalitesinin artırılması ve rekabet ortamının oluşmasına yardımcı olmaktadır384.
Denetim kalitesini hem tanımlamak hem de ölçmek zor bir durumdur. Birçok denetim kuruluşu küresel düzeyde çalışmaktadır. Buna ek olarak, AQI’lara genel bakış, çeşitli yargı alanlarındaki girişimlerde önemli farklılıklar göstermektedir. Dolayısıyla, AQI’ler üzerinde küresel bir düzeyde görüşlere yer vermek gereklidir. İstenilen sonucun elde edilmesi için en iyi yaklaşım, ilgili paydaşların tamamı için anlamlı bir denetim kalitesi göstergeleri seti oluşturmaya ve iş birliği yapmaya çalışmaktır385.
Denetim kalitesi, denetim faaliyetlerinde belirlenen kriterlere uygunluğunu gösteren en önemli kriterdir. Denetim kalitesinin yüksekliği veya düşüklüğü bu kriterlere hangi düzeyde uyulup uyulmadığının kanıtı niteliğindedir. Denetim kalitesinin yükselmesi veya iyileştirilmesi bilgi kullanıcılarını yeni beklentilere sevk etmiştir. Bu beklentilerin başında katma değer sağlayan faaliyetler yer almaktadır. Çalışmanın üçüncü bölümünde bilgi kullanıcıları ve katma değer beklenttileri üzerine teorik açıklamalar yer verilmiştir.
384 Vita Ramanauskaite, Policy Advisor, Accountancy Europe and Hilde Blomme, Deputy Chief Executive, Accountancy Europe, February 8, 2017, http://www.ifac.org/global-knowledge- gateway/audit-assurance/discussion/significant-differences-audit-quality-indicators, 1.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
BAĞIMSIZ DENETİMDEN FAYDALANAN BİLGİ
KULLANICILARI VE KATMA DEĞER BEKLENTİLERİ
Çalışmanın üçüncü bölümün kapsamında katma değer kavramı ve denetimin katma değeri, katma değer sağlayan denetim süreci ve faaliyetleri, bağımsız denetim faaliyetlerinden faydalanan bilgi kullanıcıları ve bilgi kullanıcıların katma değer beklentileri üzerine kavramsal bilgiler sunulacaktır.3.1. Katma Değer Kavramı ve Denetimin Katma Değeri
Değer, faaliyet sonucunda belirlenen hedeflere minimum maliyetle elde etmektir. Değer kavramının sözlükte birkaç tanımı söz konusudur, bu tanımlamaların tamamı yararlı olan faaliyetler kavramına odaklanmaktadır.
Denetçiler tarafından elde edilen bilgilerin belirli bir değere sahip olması kaliteli denetim faaliyetlerinin oluşmasına zemin hazırlamaktadır. Bir bilginin değer ifade etmesi için belirli fonksiyonlara sahip olması gerekmektedir. Elliots (1998) tarafından literatüre kazandırılan bilgi değeri zinciri sayesinde alınan kararlarda doğruluk olasılığı artmaktadır. Bu zincir Şekil 3.1‘de gösterilmiştir.
123
Şekil 3.1. Elliots’un Bilgi Değeri Zinciri386
Elliots (1998) zincirinin sol tarafında işletme faaliyetleri ve gerçekleşecek işlemler yer almaktadır. Faaliyetlerin gerçekleşmesiyle veriler kaydedilmeye başlanır. Elde edilen veriler ile önceki bilgilerle birleştirilerek veriler genişletilir. Son olarak birleştirilen veriler dikkate alınarak akıllıca kararlar verilmesine neden olacaktır. Elliot’un belirttiği en önemli nokta; muhasebecilerin değer zincirinde, karar verme sürecinde daha yüksek katma değer yaratmaya odaklanmasıdır. Kısacası bilgi kullanıcılarına sunulacak olan bilgilerin katma değerinin yükseltilmesi, muhasebe faaliyetlerini gerçekleştiren personellerin öncelikli sorumlulukları arasında yer almasına bağlıdır387.
Günümüzde denetimin değeri; riskleri yönetmek, operasyonel etkinliği ölçmek ve bilgi kullanıcılarının faaliyet gereksinimlerinin karşılanmasını sağlama olarak belirlenmiştir. İşletmelerin meydana getirdikleri değer ve performansının değerlendirilmesinde ekonomik katma değer dikkate alınmaktadır. Dikkate alınan
386 Alles, Vasarhelyi ve Issa, 2.
387 Michael Alles, Miklos Vasarhelyi ve Hussein Issa, Rethinking the Practice and Value Added of External Audits: The AICPA’s Audit Data Standards (ADS) Initiative, The 26th XBRL International Conference, Dublin, Ireland, 2011, 3.
124 ölçütlerden bir başkası ise, işletmenin faaliyet dönemi sonunda yarattığı pazar katma değeridir388.
Katma değer kavramına yönelik pek çok tanımlama mevcuttur. Bu tanımlardan bazıları şu şekildedir. Katma değer, bir işletmede meydana getirilen ekonomik değerlerin tamamını ifade etmektedir389. Katma değer, bir işletmenin dışarıdan tedarik ettiği
girdilere, kendi bünyesinden kattıklarıdır390. Katma değer, bir kişinin ekip / işletme veya müşterilere sunmayı hedeflediği ürün ve hizmetlere ne derece katkıda bulunduğunun belirlenmesidir391.
Bağımsız denetim faaliyetlerinin kalitesi, farklı bilgi kullanıcılarına ihtiyaçları doğrultusunda fayda üreterek değer yaratmaktadır. Sermaye piyasalarının gelişimi ve etkinliğinin artırılması beklenilen kalite göstergelerinden biridir. Ayrıca, bağımsız denetim kuruluşlarının faaliyetlerinin gelişimine katkıda bulunması, mesleği daha cazip hâle getirerek ilerlemesini sağlaması ve paydaşlara karşı mesleki sorumlulukların daha etkin bir şekilde yerine getirilmesi bir denetim hizmetinden beklenen katma değerler arasında sıralanabilir392. Finansal bilgilerin bilgi kullanıcılarına doğru ve güvenilir şekilde iletilmesi diğer bir katma değer göstergesidir. Ayrıca bağımsız denetim faaliyetleri ve finansal raporlamaya ilişkin temel sorumlulukların yerine getirilmesi sonucunda katma değer sağladığı bilinmektedir393.
Denetimin katma değeri, işletmenin operasyonlarının iyileştirilmesini destekler ve hedeflerine ulaşmada ona yardımcı olmaktadır. Ayrıca, objektif analizler yapmak, değer zincirinin her fonksiyonunu, sürecini ve faaliyetini incelemek, bir organizasyonun iş stratejileri ve hedeflerine ulaşmasına yardımcı olmak, faaliyet sonuçlarının değerlendirilmesinde sistematik ve disiplinli bir yaklaşımı takip etmek
388 Öztürk M. Başaran, Finansal Performansın Ölçülmesinde Alternatif Bir Yöntem (Ekonomik Katma Değer), Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 18, Sayı 3-4, 2004, 355. 389 M Faruk Çatal, Bölgesel Kalkınmada Küçük ve Orta Boy (KOBİ) İşletmelerin Rolü, Atatürk
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 10, Sayı 2, 2010, 339.
390 Serkan Güneş, Abdullah Togay ve Çiğdem Güneş, Katma Değer ve Kalkınma Bağlamında Ürün Tasarımı, Sanat ve Tasarım Dergisi, Sayı 16, 2015, 103.
391 Gopika Kannan ve K.B. Akhilesh, Human Capital Knowledge Value Added: A Case Study in Infotech, Journal of Intellectual Capital, Vol. 3 Issue: 2, 2002, 170.
392 Fikret Selamet ve Çiğdem Atılgan, Denetim Kalitesi Nedir ve Nasıl Ölçülür?, KPMG-Denetimin
Değeri, Günce Reklam Yayıncılık Matbaa San. ve Tic. Ltd. Şti, İstanbul, 2016, 116.
125 ve risk yönetimi, kontrol ve yönetişim süreçlerinin etkinliğini değerlendirme ve iyileştirme, denetimin katma değerini artırmaktadır.
Katma değer sağlayan denetim faaliyetlerinin gelecekte öneminin daha da fazla artması beklenmektedir. Bu doğrultuda söz konusu beklenti gelecekte şu sonuçlara yol açacaktır;
a. Kalite denetimi ve iç denetim raporları yönetim kuruluna gidecektir.
b. Kalite denetimi işlevi, iç denetim ile bütünleşecektir.
c. ”Kalite denetimi” terimi, ISO standartlarının sözlüğünden kaybolacaktır. d. Farklı paydaşlar için çoklu denetimler yapılacaktır.
e. Uygunluk ve düzenleyici sistem değerlendirmeleri birlikte yürütülecektir. f. Denetçiler, kalite denetçileri ve iş süreç danışmanları olarak ortaya çıkacaktır. g. Bir araç olarak katma değer sağlayan denetim, katlanarak artacaktır.
h. Denetçi eğitimi gereksinimleri artacaktır.
Katma değer kavramı üzerine yapılan çalışmalarda ağırlıklı olarak iç denetim uygulamaları üzerinde yoğunlaşmış olmasına rağmen, liteatürde düşük düzeyde de olsa bağımsız denetim faaliyetleriyle ilgili çalışmalarda yapılmıştır394.
Günümüzde iç denetim fonksiyonunun ilgi odağı, geleneksel/uygunluk