YILLARA SAR‹ ‹NfiAAT VE ONARIM
CRU‹KSHANK, 3-5)
• Ücretlerin düflüklü¤ünden dolay› ye-tersiz ferdi tasarruf,
• Ailenin çözülmesi,
• Sanayileflmenin el sanatlar›n› kald›r-mas›yla büyüyen iflsizlik
• Fabrika üretiminin yeni sosyal riskle-ri beraberiskle-rinde getirmesi,
• Köyden flehre göçün iflsizli¤i art›rma-s› ve bunun do¤al sonucu olarak düflük ücret, a¤›r ve uzun süreli çal›flma flart-lar›,
• Düflünce yap›s›ndaki de¤iflim (“libe-ral iktisat felsefesinin ferdin tehlikeye maruz kalmas›n›n kendi kusur ve basi-retsizli¤ine” ba¤lamas› fikri),
• Sanayi sektörünün yüksek vas›fl› ve uzun dönemli e¤itimi gören iflçi ihtiya-c›.
Bu hazin verici durum, sefalet ve sos-yal bunal›m›n› da birlikte getirmifltir.
Bu sosyal problemlere çözüm getirmek ve kamu düzeni sa¤lamak devletin, ile-ri bir zaman sonra toplum hayat›na müdahalesini zorunlu k›lm›flt›r
(ÇUBUK, 170, ‹ZVEREN,, Politika, 1).
Yukar›daki nedenlere ek olarak, Fran-s›z Devrimi ile kifli ve devlet aras›nda-ki iliflaras›nda-ki de¤iflmifl (ÇEL‹KO⁄LU, 16;
Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, Yusuf ALPER, C:3, 454-455 (Sosyal Güven-lik)) , dernekler ve dini hüviyetteki yard›mlar›n mahiyeti de¤iflmifl,“her-kese bir yard›m isteme hakk› tan›n-m›flt›r” (TUNÇOMA⁄,, Sosyal Gü-venlik, 16).
Hatta dönemin de¤iflen bu felsefiyi Montesque flöyle ifadelendirmektedir.
“Sokakta da¤›t›lan sadaka ile devletin yükümlülü¤ü yerine getirilmifl olmaz;
devlet tüm vatandafllara belirli bir gü-vence sa¤lamak; yiyecek, elbise ver-mek ve sa¤l›¤›na ayk›r› olmayacak bir yaflam düzeyi haz›rlamakla yükümlü-dür.” Ayn› flekilde “kamu yard›mla-r›ndan yararlanman›n bir hak
oldu-¤u” düflüncesi, 1793 tarihli ‹nsan Hak-lar› Bildirgesiyle onaylanm›flt›r (GÜZEL, OKUR, 16).
Özetle, bu ekonomik ve sosyal flartlar yeni bir sosyal güvenlik ihtiyac›n›n do¤mas›na sebep olmufltur. Bu flartlar, sosyal sigortan›n niteliklerinin belir-ginleflmesine yard›mc› olmufltur. fiöyle ki; (ALPER, Tasarruf 18-19;
ÇUBUK, 170; YAZGAN, ‹ktisatç›lar 40; Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, Yu-suf ALPER,, (Sosyal Güvenlik) C:3, 454-455).
• Devletin bizzat sorumlulu¤u,
• Tehlikeye u¤rayanlar›n objektif kri-terlerle tespit edilmesi,
• Sosyal güvenlik garantisinin keyfi de¤erlendirmelerden uzak tutulmas›,
• Zorunlu kat›l›m,
• Sosyal güvenli¤i talep hakk›,
• Sosyal güvenli¤in süreklili¤i için sa¤-lam esaslar›na dayal› bir finansman ya-p›s›.
a. Modern Yaklafl›m
‹flçilerin geleneksel tekniklerle korun-mas› yöntemi olan klasik yaklafl›mla (TUNÇOMA⁄,, Sosyal Güvenlik, 17) özellikle sanayi iflçilerinin korunmas›
hedeflemifltir (ÇUBUK, 170).
Bununla birlikte ekonomik güven-sizlik içinde bulunan iflçi s›n›f›n problem ve sorunlar›na yaklafl›m ta-rihi süreçte de¤iflmifltir. Önceleri kiflisel yard›m, iflverenin
sorumlulu-¤u, karfl›l›kl› yard›m ve özel sigor-talarla sonralar› modern sosyal gü-venlik araçlar›yla (sosyal sigorta-larla) çözüm aran›lm›flt›r. Gelenek-sel sosyal güvenlik araçlar›ndan modern sosyal güvenlik araçlar›na geçifl, ancak ‹kinci Dünya Sava-fl›’n›n sonlar›nda gerçekleflmifltir (GÜZEL, OKUR, 16).
Asl›nda, ezeli bir ihtiyaç olan sos-yal güvenlik, kavram olarak, mo-dern toplumlar›n bir ürünü olarak hukuki alanda ilk kez, 14 A¤ustos
1935 tarihli Sosyal Güvenlik Yasa-s›’nda (Social Security Act) yer al-m›fl ve h›zl› bir geliflim sa¤laal-m›flt›r (BROWN,, 7; W‹NANT,, 3-4).
1935 tarihinde kongre taraf›ndan kabul edilip 1936 y›l›nda uygula-maya konan Sosyal Güvenlik Yasa-s› Amerikan toplumunda büyük bir de¤iflime sebep olmufltur. Baflka bir ifadeyle bu kanun ile çocuklar›n ko-runmas›, sakatlar›n iyilefltirilmesi (rehabilite edilmesi), kamu sa¤l›¤›-n›n korunmas›, iflsizlik yükünün azalt›lmas› ve yafll› nüfusun yükünü azaltacak bir sistemin kurulmas› ön-görülmüfltür (BANE,1-2).
Bu ba¤lamda bu kanunun kongreden geçip yasallaflmas›, sosyal güvenli¤in Amerikan toplumunda yayg›nlaflmas›-n›n bir bafllang›c› kabul edilebilir (W‹TTE, 3-5).
Modern sosyal güvenli¤in temelini özelikle, William BEVER‹DGE’nin baflkanl›¤›nda bakanlararas› bir komi-tenin ‹ngiliz Hükümetine haz›rlad›¤›
“Social ‹nsurance and Allied Servi-ces” (Sosyal Sigorta ve ‹lgili Hizmet-ler) Beveridge raporu oluflturur (ÇUBUK, 172; ‹ZVEREN, ‹fl Huku-ku,12). Bu rapor ile ortaya ç›kan sosyal güvenli¤in modern anlay›fl› dünyada yayg›nlaflm›flt›r. Ancak, al›nan tüm bu tedbirler “ne düflünsel, ne örgütsel ve ne de amaçlar düzeyinde uyumlu bir bütünlü¤e sahip” (GÜZEL, OKUR, 23) olamam›flt›r.
Günümüzde sosyal güvenlik politika-lar›n›n temel esas›n› “sosyal
güvenli-¤in tüm toplum bireylerine
yayg›n-laflt›r›lmas› ve buna ba¤l› olarak öte-ki insan haklar› yan›nda sosyal gü-venlik hakk›n›n kabul edilmesi”
(GÜZEL, OKUR, 23; ALPER, Tasarruf, 25-26) oluflturur.
Günümüzde, geliflmifl pazar ekonomi-lerinde sosyal harcamalara ayr›lan pay, 1960 y›l›nda GSMH’n›n %12’sine kar-fl›l›k gelen pay›n yaklafl›k iki kat›n›
aflarak %25 seviyesine ulaflm›fl durum-dad›r (LAROQUE, 12). Böylece, sos-yal güvenlik sistemleri günümüzde krizli bir döneme girmifl bulunmakta-d›r. ‹nsanlar, geleceklerini teminat alt›-na almay› ve yar›nlarda ortaya ç›kacak ihtiyaçlar› karfl›layabilmeyi hedefleyen sosyal güvenlik sistemleri, üç temel problemle karfl› karfl›yad›rlar: Demog-rafik verilere göre h›zla artan yafll›l›k oran›, iflgücü pazarlar›ndaki de¤ifliklik-ler ile aile yap›s›nda meydana gelen de¤iflikler ( LAROQUE, 12).
Baflka bir ifadeyle dünya nüfusu Avru-pa ve di¤er OECD ülkelerinde di¤er bölgelere göre daha h›zl› bir flekilde yaflland›¤›ndan, dünyadaki sosyal gü-venlik sistemleri –özellikle emeklilik sistemleri– dev problemlerin içerisin-dedir (CICHON,, 69).
Yukar›da da belirtildi¤i gibi, sosyal gü-venlik esas itibariyle bir gelir transfer-dir. Bu transfer konu olacak iktisadi kaynaklar›n seviyesiyle sa¤lanan sos-yal güvenlik edimi aras›nda bir paralel-lik vard›r. Geliflmifl ülkelerde bu gelir transferi en üst seviyesine yükselmifl-ken, geliflmekte olan ülkelerde bu transferler yetersizdir (TUNCAY, 52).
b. Sosyal Güvenli¤in Gelece¤i Bilginin çok önem kazand›¤› günü-müzde, bireysel ve bireye ait de¤erler-de de¤erler-de¤iflmeler söz konusudur. Gele-cekte insanlar, kendilerini kan›tlama, kabiliyetlerini gelifltirmede imkanlar ölçüsünde bilgiden yararlanacaklard›r.
Bilgi toplumunda bilgi geçmifle yöne-lik olmaktan çok; gelece¤i yöneyöne-lik ola-cakt›r (ERKAN, 165). Bu ba¤lamda bilgi toplumun en önemli ö¤esi, bilgi olacakt›r. Bu durum, çal›flma hayat›n›
dolay›s›yla sosyal güvenlik sistemini de etkileyecektir. Yani, sosyal güven-lik sisteminde de bir dönüflüm söz ko-nusu olacakt›r. Bu dönüflüm farkl›
alanlarda gerçekleflecektir. Söz konusu dönüflüm alanlar› flöyle özetlenebilir.
(ALPER, Yeniden Yap›lanma, 59-61;
TUNCAY, 52.).
Sosyal Güvenlik Sisteminin Felsefesinde ve Anlay›fl›nda Dönüflüm
• Asgari düzeyde sosyal güvenli¤in ga-rantisinin sa¤lanmas›, temel insan hak-lar›ndan biri olarak kabul edilmesi da-ha da belirginleflecektir.
• Sosyal güvenlikte ilgili taraflar›n so-rumluluk alanlar› daha da netlefle-cektir.
• Bireysel sorumluluk alan› ve bireysel inisiyatif geniflleyecektir.
• Sosyal güvenlik sisteminde özel sek-törün alan› geniflleyecektir.
• Sosyal güvenlik sistemi iktisadi ve sosyal olumsuzluklara yol açmayacak flekilde iflletilmesine çal›fl›lacakt›r.
• Emeklilik yafl›ndan iflsizlik sigortas›-n›n belirlenmesine kadar bir çok alan-da pasif sosyal güvenlik politikalar›n-dan aktif politikalara geçifl söz konusu olacakt›r.
Kapsamla ‹lgili Dönüflüm
• Herkesi her türlü tehlikeye karfl› ko-ruma prensibine devam edilecektir.
• ‹stihdam ve iflgücü yap›s›ndaki de¤i-flim, sosyal güvenlik kurumlar›n›n kap-sam bak›m›ndan iflleyiflini zorlaflt›ran ve kolaylaflt›ran geliflmelere sahne ola-cakt›r.
• Emeklilik yafl›n›n yükseltilmesi gibi bir tak›m mali endiflelerle getirilen dü-zenlemeler, koruma kapsam› bak›m›n-dan bofllu¤a sebep olacakt›r.
• Sosyal güvenlik kapsam›nda risklerin say›s› artacakt›r.
Kurumsal Yap›daki Dönüflüm
• Tek ayakl› sosyal güvenlik sistemin-den çok ayakl› sisteme geçifl sa¤lana-cakt›r. Birinci ayakta sosyal güvenlik sistemleri, zorunluluk esas›na dayanan, kamu finansman› a¤›rl›kl› ve asgari ge-lir garantisi sa¤lamaya yönelik ifller-ken, ikinci ayak sosyal güvenlik sis-temleri zorunlu, primle finansman il-kesine göre çal›flan ve sigorta –tasarruf fonksiyonlar›na a¤›rl›k veren kurumlar olarak oluflacakt›r. Üçüncü ayak sosyal güvenlik kurumlar› ise gönüllük esas›-na ve tasarruf fonksiyonuesas›-na dayaesas›-na- dayana-cakt›r.
• Sosyal güvenlik sisteminde özerklefl-meye gidilecektir. Ancak, özellefltirme daha da fazla tart›fl›lacakt›r.
• Sosyal güvenlik kurumlar›n›n yöneti-minde hem merkezileflme hem de adem-i merkezileflme e¤ilimleri arta-cakt›r.
• Sosyal güvenlik kurumlar›n›n etkin yönetimi, ideolojik tart›flmalar›n öte-sinde ele al›nacakt›r.
• Sosyal güvenlik kurumlar› bürokratik ifllemleri azaltan ve sigortal›lar›n talep-lerini h›zla karfl›layan bir iflleyifle sahip olacakt›r. Bilgi a¤› olabildi¤ince geli-flecektir.
• Sigortal›lar, kendilerini sosyal güven-lik kurumlar›n›n bir müflterisi gibi gö-receklerdir. Talepler de bu çerçevede flekillenecektir.
• Sigortal›lar›n, iflverenlerin ve kamu-oyunun bilgi alma hakk›n› güçlendiren bir halkla iliflikler a¤› geliflecektir.
Finansman Yap›s› ‹lgili Dönüflüm
• Sosyal güvenlik için tahsis edilen kaynaklar üst s›n›r›na ulaflm›flt›r. Daha fazla kaynak aktar›lmas› mümkün
de-¤ildir. Ancak verimlilik söz konusu-dur. Daha fazla etkin kullan›m söz ko-nusu olacakt›r.
• Kendi gelirleriyle giderlerinin karfl›-layabilen, kendi kendine yeterli ve sür-dürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi söz konusu olacakt›r.
• Sosyal güvenlik sisteminin amaçlar›
ve finansman yöntemleri ile gelir kay-naklar› aras›nda daha güçlü bir iliflki kurulacakt›r.
• Sosyal güvenlik sisteminin amaçlar›
ile iktisadi zorunluluklar, bu alana tah-sis edilen kaynak aras›nda çat›flma söz konusu olacakt›r.
• Sosyal taraflar›n sistemin finansma-n›na katk›lar›n›n yönü, oran› ve flekli de¤iflme e¤ilimi gösterecektir.
• Sosyal güvenlik sistemlerinin finans-man yöntemleri, rekabete engel olma-mas›na yönelik geliflecektir.
Sosyal Güvenlik Garantisinin Niteli¤i ve Seviyesi ‹le ‹lgili Dönüflüm
• Sosyal güvenlik sistemlerini olufltur-man›n temel gayesi olan insanlara as-gari yaflam garantisi sa¤lamak hedefi, fakirlik çizgisinin üzerinde kal›nacak flekilde iflletilecektir.
• Ödenen prim miktar› ve süresi ile al›-nan ayl›k aras›ndaki iliflki güçlendirile-cektir.
• Sosyal güvenlik garantisine hak ka-zanma flartlar›ndaki zorlaflt›rma ve ko-laylaflt›rma flartlar› birlikte ortaya ç›ka-cakt›r.
• Bireysel inisiyatif artacakt›r.
• Sa¤l›k hizmet organizasyonu finans-man bak›m›nda önemli bir sorun alan›
oluflturacakt›r. Tedavi edici sa¤l›k hiz-metlerinden ziyade; koruyucu sa¤l›k hizmetlerine do¤ru bir yönelme söz konusu olacakt›r.
• Aile yap›s›ndaki de¤iflmeler, bütün sosyal güvenlik sisteminin iflleyiflini zorlaflt›racakt›r (ALPER, Yeniden Ya-p›lanma, 60-61).
SONUÇ
Sosyal güvenlik ihtiyac› insanl›k tarihi ile yafl›t; ancak kavram olarak, modern toplumlar›n bir ürünüdür. Sosyal gü-venli¤in üzerine mutabakat sa¤lanan bir tan›m olmad›¤› gibi, üzerinde
itti-fak edilen bir model de söz konusu
de-¤ildir.
Dünyada sosyal güvenli¤in geliflimi, genifl ölçüde, iktisadi politikan›n bir yans›mas› olarak ortaya ç›km›flt›r. Bu ba¤lamda 1929 Büyük Bunal›m›na ka-dar yeterli sosyal korumadan bahset-mek mümkün de¤ildir (KURT,46).
1929-1970 y›llar›nda iktisadi ihtiyaç-lar, talep eksenli politikalar›n uygulan-mas›n› gerekli k›ld›¤›ndan sosyal poli-tika harcamalar›na a¤›rl›k verilmifl;
1970’li y›llardan sonra, yine iktisadi ihtiyaçlardan dolay›, sosyal politikaya yönelik harcamalar›n azalt›lmas› gün-deme tafl›nm›flt›r. Baflka bir ifadeyle, iktisadi büyüme h›z›n›n yüksek ve is-tikrarl› bulundu¤u dönemlerde, en ba-flar›l› sosyo-ekonomik mucize olarak de¤erlendirilen sosyal güvenlik siste-mi, 1970’li y›llardan sonra büyüme h›-z›n›n oldukça yavafllamas›, hatta dur-mas›; iktisadi istikrar›n enflasyondan dolay› bozulmas›ndan dolay›, ülke ekonomisine getirdi¤i maliyet ile an›l-mas›na sebep olmufltur. Bu maliyetten dolay› sosyal güvenlik sistemi, adeta bir “günah keçisi”, ekonomide bir ka-ra delik olaka-rak görülmeye ve an›lmaya bafllam›flt›r.
KAYNAKLAR
AKAD,, Mehmet. Teori ve Uygulamada Sosyal Güvenlik Hakk›, ‹stanbul, 1992.
ALPER,, Yusuf. Sosyal Güvenli¤in Tasar-ruf E¤ilimine Tesirleri, (Bas›lmam›fl Dok-tora Tezi,) Uluda¤ Üniversitesi, Bursa, 1985 (Tasarruf).
ALPER Yusuf.“Yeniden Yap›lanman›n (Dönüflümün) Efli¤indeki Sosyal Güven-lik” MESS Mercek, ‹stanbul, Temmuz 1998 (Yeniden Yap›lanma))
APFEL Kenneth S. “Strengthening Soci-al Security: Why We Can’t Wait” Nati-onal Press Club Washington, D.C. Decem-ber 1, 1998
BANE Frank. “Promoting Job Security”, Social Security Bulletin Volume: 1 Num-ber 8, August 1938.
B‹RKAN, Selahattin. Dünyada Sosyal Güvenlik Ekonomisi, Yak›n ve Ortado¤u Çal›flma Enstitüsü, Dizerkonca Matbaas›,
‹stanbul, 1969
BROWN,, J.Douglas. “The Genesis Of Social Security ‹n America ‹ndustrial Relations Section” Princeton University Princeton,N.J.,Social Security Administra-iton, 1969.
BURNS,, Eveline M. Social Security And Public Policy, Mcgraw-H›ll Book Com-pany, ‹nc. Newyork, 1956.
C‹CHON,, Michael. “Sosyal Güvenlik Aç›s›ndan Yafll› Nüfus Tart›flmas›: Yan-l›fl Hedefe Yönelme” (Çev: Yaylan Ar›),
‹ktisat Dergisi, A¤ustos-Eylül 1997.
CLAGUE, Ewan. “Factors Contr›but›ng To The Passage Of The Soc›al Secur›ty Act” Delivered At A General Staff Mee-ting At The Social Security Administration Headquarters, Baltimore, Maryland On July 20, 1961.
CRU‹KSHANK,,Nelson H.,“A Philo-sophy For Social Security” delivered Third Robert M. Ball Lecture on Decem-ber 12, 1978, at National Headquarters of the Social Security Administration, Balti-more, Maryland
ÇEL‹KO⁄LU,, ‹lyas. Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Finansman Yöntemleri ve Türkiye Uygulamas›, DPT, Ankara, Eylül 1994.
ÇUBUK,, Ali. Sosyal Politika ve Sosyal Güvenlik, Gazi Üniversitesi, Ankara, 1986.
DAV‹DS and W‹LSON Gareth G. And D. Mark. “The ‹mpact Of Removing So-cial Securitiy’s Tax Cap On Wages”, Produced By The Heritage Center For Da-ta Analysis Published By The HeriDa-tage Fo-undation 214 Massachusetts Ave., N.E.
Washington, D.C. January 9, 1999, No:
99-01.
D‹L‹K,, Sait, “Sosyal Güvenli¤in Tarih-sel Geliflimi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C:XLIII, Ocak–Haziran 1988, No: 1-2.
DPT, Sosyal Güvenlik, IV. Befl Y›ll›k Kalk›nma Plan› Özel ‹htisas Komisyon Raporu, Ankara, Mart 1977
ERKAN, Hüsnü. Bilgi Toplumu ve Eko-nomik Geliflme, Türkiye ‹fl Bankas› Kültür Yay›nlar› No: 326, ‹stanbul, 1994.
FROOMK‹N, Dan “Social Security: The Clock is Ticking”, Washingtonpost, Feb-ruary 25, 1999.
FULTZ,, Elaine, “Social Security ‹n The 1990s: An Analysis Of ‹nternational So-cial Security Trends And Their ‹mplica-tions For English-Speaking Africa” Sub-Regional Seminar On Social Protection Reform Strategies For English-Speaking Africa Harare, 21-25 April 1997 Social Se-curity Department, ‹LO, Geneva
GAUMM‹TZ,, Jack. E. The Social Secu-rity Book, Arco Publishing ‹nc, New York, 1984.
GÜZEL – OKUR Ali - Ali R›za. Sos-yal Güvenlik Hukuku, Yenilenmifl 4. Bas›, Beta Bas›m Yay›m Da¤›t›m A.fi. ‹stanbul, 1994.
‹LO,, “21.Yüzy›la Do¤ru Sosyal Güven-lik”, Uluslararas› Çal›flma Ofisi Genel Di-rektörüne, Sanayileflmifl Ülkelerde Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Ekonomik ve Sos-yal De¤iflimi Hakk›nda Sunulan Rapor (Çev:Yusuf ALPER ve ‹smail TATLIO⁄-LU), Kutyay, Türk Dünyas› Araflt›rmalar›
Vakf›, Uluda¤ Üniversitesi ‹ktisadi ve ‹da-ri Bilimler Fakültesi, Bursa, 1994 (21.Yüz-y›la Do¤ru).
‹LO,, Social Security For Unemployed, Geneva, 1976 (Unemployed).
‹ZVEREN,, Adil. Sosyal Politika ‹fl Huku-ku ve Sosyal Sigortalar, Balkano¤lu Mat-baac›l›k Ltd. fiti. Ankara, 1966 (‹fl Huku-ku).
‹ZVEREN,, Adil. Sosyal Politika ve Sos-yal Sigorta, Ankara, 1970
(Politika).
KURT, ‹.Hakk›. “20. Yüzy›lda Sosyal Politikalar: 3 Dönem”, Türk Tabibler Bir-li¤i Dergisi, Y›l: 2000, Say›:1, Çal›flma Hayat› –Sosyal Güvenlik–‹stihdam–Eko-nomi-‹statistik Görüfller Düflünceler Tara-ma Bülteni, Çal›flTara-ma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤› Araflt›rma Planlama ve Koordi-nasyon Kurulu Baflkanl›¤›, Ankara, Sa-y›:22, fiubat 2000
LAROQUE, Michel.“What Social Secu-rity After the Year 2000: 2000 Y›l›nda Sonra Sosyal Güvenlik” ILO ‹nformati-on, Volume 28, No: 2, Geneva, May 1992, S. 4 (Çev: O¤ul Zengingönül), Sosyal Si-yaset Ayl›k bilim Dergisi, Kutyay E¤itim Yay›n Araflt›rma Merkezi, Say›: 9, C:1, ‹s-tanbul, Eylül 1992.
PERK‹NS, Frances. “The Roots Of Soci-al Security” delivered at SociSoci-al Security Administration Headquarters, Baltimore, Maryland, October 23, 1962.
Social Security Administration, “The Future of Social Security” SSA Publica-tion No.05-10055 ICN No. 462560 A.B.D, February 1999
Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, Risale Ya-y›nlar›, C:3, ‹stanbul, 1990
SÖZER,, Ali Naz›m. “Nereye Kadar Sos-yal Devlet?” Görüfl, Eylül 1994.
fiAKAR,, Müjdat. Sosyal Sigortalar Uygu-lamas›, Beta Bas›m Yay›m Da¤›t›m A.fi., 2. Bask›, ‹stanbul, 1996,
TALAS,, Cahit. Türkiye’nin Aç›klamal›
Sosyal Politik Tarihi, Bilgi Yay›nlar›, An-kara, 1992 (Politik Tarih)
TALAS, Cahit. “Türkiye’de Sosyal Gü-venlik ve Karfl›lafl›lan Sorunlar” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Der-gisi, C: XXXI, Ankara, Mart-Aral›k 1976, No:1-4 (Sorunlar)
TALAS, Cahit. Sosyal Ekonomi, S. Ya-y›nlar› 14, Ankara, 1979 (Sosyal)
TALAS, Cahit “Sosyal Güvenlik Mesele-lerimiz”Sosyal Siyaset Konferanslar›, 70.
Kitap, ‹stanbul,1955 (Mesele)
TUNCAY,, Aziz Can. Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, Yenilenmifl 7. Bas›, Beta Bas›m Yay›m ve Da¤›t›m› A.fi., ‹stanbul, 1996.
TUNÇOMA⁄,, Kenan. ‹fl Hukuku Cilt I:
Genel Kavramlar- Hizmet Sözleflmesi, 4.Bask›, ‹stanbul, 1986 (‹fl Hukuku).
TUNÇOMA⁄,, Kenan. Sosyal Güvenlik Kavram› ve Sosyal Sigortalar, 5.Bas›, Beta Bas›m Yay›m Da¤›t›m A.fi., ‹stanbul, Ekim 1990 (Sosyal Güvenlik).
TURNER, John. “Retirement ‹ncome Systems For Differenteconomic,
Demog-raphic And Political Environments” Tri-partite Regional Consultation With Asian Countries On The Development Of An ILO Approach To The Reform And Deve-lopment Of Pension Systems, Bangkok, 30 September - 9 October 1997, Geneva TÜRKAL,, Hasan. “Sosyal Güvenli¤in Dünyadaki Geliflim Süreci”, SSK Bülteni Dergisi, Y›l:1999, Say›:73, Çal›flma Haya-t›–Sosyal
Güvenlik–‹stihdam–Ekonomi-‹statistik Görüfller Düflünceler Tarama Bülteni, Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Ba-kanl›¤› Araflt›rma Planlama ve Koordinas-yon Kurulu Baflkanl›¤›, Ankara, Say›:18, Eylül 1999.
TÜS‹AD, Türk Sosyal Güvenlik Sistemi-nin Yeniden Yap›lanma, (Can TUNCAY-Yusuf ALPER) ‹stanbul, Ekim 1997, S.28-31.
W‹NANT,, John G. “Practical Progress Under The Social Security Act” Speech By John G. Winant Washington, D.C., September 16, 1936.
W‹TTE,, Edwin E. “Reflections on The Beginnings of Social Security Remarks”
delivered at observance cf 20th Anniver-sary of Social Security Act by Department of Health, Education and Welfare, Was-hington, D.C., on August 15, 1955 YAZGAN,, Turan. ‹ktisatç›lar ‹çin Sosyal Güvenlik Ders Notlar›, Türk Dünyas›
Araflt›rma Vakf›, ‹stanbul, 1992 (iktisatç›-lar)
YAZGAN, Turan. Sosyal Güvenlik Siste-mi ve Meseleleri, Türk Dünyas› Araflt›rma Vakf› Yay›nlar› ‹stanbul, 1981 (Meseleler)