Araştırma Modeli

Bu araştırmada nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı eş zamanlı karma yöntem kullanılmıştır. Nicel boyutta deneysel çalışma yapılmış, nitel boyutta ise programa ilişkin görüşler ve algılar ortaya konulmuştur.

Okul öncesi dönemde yaşantı odaklı yabancı dil edinimi programının çocukların yabancı dil öğrenimine etkisini deneysel olarak inceleyen araştırmada, aynı zamanda, uygulama sürecinde ve uygulama sonunda çocukların ailelerinin, öğretmen, okul müdürü ve müdür yardımcısının görüşlerinin belirlenmesi ve bu görüşler yoluyla daha derinlemesine bilgiler elde edilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca araştırmanın deneysel bölümünde kullanılmak üzere okul öncesi dönem yaşantı odaklı yabancı dil edinim ölçeği geliştirilmiş ve standardize edilmiştir. Dolayısıyla, bu amaçlar doğrultusunda bu çalışma, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma yöntemde gerçekleştirilmiştir.

Karma yöntemde yürütülen araştırmalar; tek bir çalışma veya araştırma programında hem nitel hem de nicel yaklaşımlar kullanarak verilerin toplandığı, analiz edildiği, bulguların bütünleştirildiği ve çıkarımlarda bulunulan araştırmalar olarak tanımlanmaktadır (Tashakkori ve Creswell, 2007 ss.3-7; Dede, 2015 ss.3-15). Deneysel yöntemle yaşantı odaklı yabancı dil öğretim programının etkisi test edilmiş ve nitel yöntemle ise yaşantı odaklı yabancı dil edinim programının uygulanmasının öğrencilerde oluşturduğu katkı ve kazanımlar çok yönlü incelenmiştir.

Araştırma modeline ayrıntılı bir şekilde bakıldığında araştırma iki aşamadan oluşan nitel ve nicel yöntemlerin birlikte uygulandığı eşzamanlı karma yöntemle yürütülmüştür (Creswell, 2003). Nitel ve nicel yöntemleri bir arada kullanarak çok sayıda tekniği işe koşmak, ilgili alanda problemleri etkili bir şekilde tespit edebilmeyi, olay ve olguları daha iyi anlamayı sağlamaktadır. Bu modelde nitel ve nicel yaklaşımlar eş zamanlı olarak uygulanarak her iki yaklaşıma da eşit öncelik verilmektedir. Veriler iki yaklaşım çerçevesinde ayrı ayrı toplanır ve analiz edilir. Ancak bu iki yaklaşımla ortaya konan bulgular karma yöntemin ilkelerine uygun

124

olarak bir araya getirilir ve birlikte yorumlanır (Yaman, 2015 ss.183-185). Bu çalışmada uygulanan karma yöntemin şematize edilmiş sistematiği aşağıda Şekil 1’de gösterilmiştir.

Şekil 1. Araştırmadaki Karma Yöntemin Sistematiği KARMA YöNTEM

NiCEL YöNTEM NiTEL YöNTEM

Ölçek Geliştirme DENEMEMODELİ

ölçekMaddelerini Geliştirme Deneme Uygulaması Pilot Uygulama örneklemi YOYDEÖ Öntest Uygulaması YOYDEÖ Çok Gruplu Öntest-Sontest Deneme Modeli Deneysel İşlem 10 Hafta Sontest Uygulaması YOYDEÖ içerik Analizi Yöntemi Katılımcılar Öğretmenler, Yöneticiler, Aileler Yarı Yapılandırılmış Görüşme WhatsApp mesajları çözümleme Ses ve video Kayıtları

Çözümleme

Tema Oluşturma Kodlama KalıcılıkTesti

125

Araştırma sürecindeki aşamalar ayrıca genel hatlarıyla ve tarihleriyle Tablo 1’de özetlenmiştir.

Tablo 1. Araştırma Süreci

Tarih İşlem

Mart 2014-Nisan 2014

Okul öncesi dönem Yaşantı Odaklı Yabancı Dil Edinimi programı ile ilgili literatürün incelenmesi

Mayıs 2014- Temmuz 2014

Okul öncesi dönem Yaşantı Odaklı Yabancı Dil Edinimi programının kapsamı, hedef, kazanım ve göstergelerinin belirlenmesi

Ağustos 2014- Aralık 2014

Okul öncesi dönem Yaşantı Odaklı Yabancı Dil Edinimi programının hazırlanması

Ocak 2015 Okul öncesi dönem Yabancı Dil Edinimi Ölçeğini geliştirme sürecinin _başlaması Şubat 2015

Yabancı Dil Edinimi Ölçeğinin deneme uygulamalarının yapılması (çalışma grubuna benzer bir grupta 1 hafta süre içerisinde deneme uygulaması yapılmıştır)

Eylül 2015 Yaşantı Odaklı Yabancı Dil Edinimi Programının hazırlanması (çalışma _{grubuna benzer bir grupta 2 hafta süre ile pilot uygulama yapılmıştır)}

Ekim 2015

Yaşantı Odaklı Yabancı Dil Edinimi Programı için materyallerin hazırlanması (yakın çevredeki her gün karşılaşılan nesnelerle ilgili resimli kartların hazırlanması, dans ve müzik etkinliği için kullanılacak şarkı sözlerinin yazılıp bestelenmesi ve stüdyoda kaydedilmesi, dil etkinliği için kullanılacak kısa hikâyelerin yazılması ve resimlendirilmesi ve grup sohbeti etkinliğinde kullanılacak fotoğrafların seçilip poster haline getirilmesi, oyun saatinde oynanacak oyuncakların belirlenmesi ve temin edilmesi

Ekim 2015 Öntestlerin uygulanması Kasım 2015-Ocak 2016

10 hafta deneysel uygulamaların yapılması (Deney grubu → Yaşantı Odaklı Yabancı Dil Edinimi Programı; Kontrol grubu → MEB Yabancı Dil Öğretimi)

Aralık 2015-Şubat 2016

Deney grubunda aile, öğretmen, okul müdürü ve müdür yardımcısı ile yarı-yapılandırılmış görüşmelerin yapılması

Ocak 2016 Deney ve kontrol gruplarına sontestlerin uygulanması

Şubat 2016 Deney ve kontrol gruplarında kalıcılık testlerinin uygulanması

Tablo 1’in incelenmesinden de anlaşılabileceği gibi, araştırma Mart 2014 tarihinde literatür taramasıyla başlamış, Aralık 2016 tarihinde raporlaştırılma süreci tamamlanmıştır.

126

Karma yöntemin nicel boyutunda kontrol gruplu öntest sontest modeline uygun şekilde tasarlanan bir deneysel model çerçevesinde yaşantı odaklı dil edinimi programı ve MEB yabancı dil öğretim uygulamalarının etkisi karşılaştırmalı bir yaklaşımla incelenmiştir. Programın etkisini test etmek için “öntest- sontest eşleştirilmiş kontrol gruplu yarı deneysel desen” (Büyüköztürk vd., 2012, s.208; Fraenkel, Wallen ve Hyun, 2012, s.275) kullanılmıştır. Araştırmada uygulanan deneysel desen Tablo 2’de özetlenmiştir. Yarı–deneme modelleri, gerçek deneme modellerinin gerektirdiği kontrollerin sağlanamadığı ya da bu kontrollerin yeterli olmadığı ve gerçek deneme modellerinin uygulanamadığı durumlarda geniş ölçüde kullanılmaktadır (Karasar, 2005, s.99). Gerçek deneme modellerinin üç temel kuralı vardır; (1) Kontrol grubu, (2) Öntest-sontest ve (3) random atamadır (Karasar, 2005). Büyüköztürk vd. (2012)’ne göre, yarı deneme modellerinde denekler deney ve kontrol gruplarına yansız atanmazlar. Bu araştırmada uygulama yapılan okullarda gruplar birbirlerine denk sınıflardan oluştuğu için random atama yapılamamış ve dolayısıyla da yarı deneme modeli kullanılmıştır (Büyüköztürk vd., 2012 s.208; Fraenkel vd., 2012 s.275).

Bu araştırmada deney ve kontrol grupların denkleştirilmesinde; 1. Okul öncesi dönem yabancı dil edinimi ölçeği öntest puanları, 2. Deney ve kontrol gruplarının cinsiyet dağılımlarında denklik,

3. Deney ve kontrol gruplarındaki çocukların yaşlarının denkliği (aylara göre),

4. Okul öncesi dönem uzman ve öğretmenlerinin deneysel araştırmanın uygulanacağı çocuklar hakkındaki görüşleri,

5. Uygulama yapılan okullardaki öğretmenlerin görüşlerine göre çocukların ana dili kullanma becerilerindeki denklikler dikkate alınmıştır.

Tablo 2. Araştırmada Uygulanan Deneysel Desen

Gruplar Öntest Deneysel İşlem Sontest İşlem Yok Kalıcılık

G1 T1 Yaşantı Odaklı Yabancı Dil

Edinimi Programı T2 T3

K T1 MEB Yabancı Dil Öğretimi

127

Araştırmada G1 Yaşantı Odaklı Yabancı Dil Edinimi Programı uygulaması yapılan deney grubunu; K ise MEB Yabancı Dil Öğretimi uygulaması kontrol grubunu temsil etmektedir.

T1 Öntest

T2 Sontest

T3 Kalıcılık Testi

Her iki gruba da deneysel işlemden önce öntest uygulanmıştır. Öntest olarak deneklere yaşantı odaklı yabancı dil edinim ölçeği uygulanmıştır. Aynı ölçek deney ve kontrol gruplarına sontest olarak uygulanmıştır. Sontestin uygulanmasından 3 hafta sonra ölçek tüm gruplara kalıcılık testi olarak uygulanmıştır.

Karma yöntemin nitel boyutunda; deneysel işlem gerçekleştirilirken eş zamanlı olarak uygulamanın yapıldığı okuldaki idareci, öğretmen ve velilerle görüşmeler yapılmış, veri oluşturacak dökümanlar incelenmiş ve programın etkisiyle ilgili durum belirlenmeye çalışılmıştır. Bu yüzden bu çalışma, nitel araştırmalarda yaygın olarak kullanılan “durum çalışması” deseni kapsamında yürütülmüş ve çalışmanın durumunu çocukların “yabancı dil edinimi” oluşturmuştur. Nitel durum çalışmasının en temel özelliği bir ya da birkaç durumun derinlemesine araştırılmasıdır. Kısacası bir duruma ilişkin birey, ortam ve süreç gibi etkenler bütüncül yaklaşımla araştırılır. Burada araştırırken ilgili durumu nasıl etkiledikleri ve bundan nasıl etkilendikleri üzerinde durulur. Duruma ilişkin genel sonuçlara varmak yerine elde edilen benzer durumların anlaşılmasına yönelik örnekler ve tecrübeler oluşturması beklenir. Araştırmada durum çalışması desenlerinden bütüncül tek durum deseni kullanılmıştır. Bütüncül tek durum desenlerinde tek bir analiz birimi vardır. Bu birim bir birey, bir kurum ve bir program olabilir. Yıldırım ve Şimşek’e göre eğer ortada iyi formüle edilmiş bir kuram varsa bunun teyid edilmesi ve çüretilmesi amacıyla bütüncül tek durum deseni kullanılabilir (Yıldırım ve Şimşek, 2013 ss.83-326). Bu araştırmada da yaşantı odaklı yabancı dil edinimi programının etkisi bu desenle ortaya konulmaya çalışılmıştır.