Öğretmen Kategorisi Öğrencilerine Karşı Davranış Alt Kategorisi

4.6.2.1. Öğrencilerine Karşı Davranış Alt Kategorisi İlgisiz Olmak Boyutu

Öğretmenin, ders boyunca öğrencilere karşı ilgisiz olduğunu söyleyen katılımcılar bu durumu eleştirmişlerdir. Anlatma isteği olmayan ve öğrencilerine karşı ilgisiz bir öğretmenden söz eden ÖA1, problemi çözen öğrencilere yardımcı olmadığını söylemiştir. Problemi çözmek için tahtaya çıkan öğrencinin, sorulanları anlamadan arkadaşları yardımıyla soruyu çözdüğünü ve öğretmenin bu sırada masasında farklı işlerle meşgul olduğunu ifade etmiştir.

ÖA2 de öğrencilerin problem çözdüğü sırada, öğretmenin dersle hiç ilgisi olmadığını söylemiştir. Öğrencileri belli bir sıraya göre tahtaya çağırdığını ifade etmiştir. Öğrenciler problemle uğraşırken de ilgilenmediğini söylemiştir. Yine öğrencilerin soruyu çözerken öğretmenin onlarla ilgilenmediğini vurgulayan ÖA3, öğretmenin sanki sınıfta aceleyle bitirmesi gereken işler var gibi davrandığını ifade etmiştir. Soruyu çözerken de öğrencilere sonucu söyleyerek, acele etmeleri yönünde uyardığını belirtmiştir. Öğretmeni, sınıfla ilgisi olmayan birisi olarak görmüştür. Ayrıca öğretmenin masada kendine ait işlerle meşgul olduğundan bahsetmiştir. Soruyu çözmek için tahtaya kalkan soruya karşı bir reaksiyon gösteremeyip ayakta beklerken, öğretmenin öğrenciye dönüp bakmadığını ifade etmiştir. Yanlış yapınca da baksa bile,

kendisi ilgilenmeyip sınıfta ba tahtaya gelmesini istemiş boyutu oluşturulmuştur:

ÖA1: Öğretmen, dersinde öğretmen. Derste tahtaya yazmı

ile anlamadan, arkadaşlarından yardım alarak çözerken bu sırada oturmuş kendi işleriyle meş

ÖA2: Öğrenciler problemi çözmeye çalı Öğretmenin yaklaşımı çok yanlı

numara vermiş. Numarayla geliyorlar. yapıyor. Yapamıyorsa o da umurunda de

ÖA3: Öğretmen, öğrenciler soruyu çözerken onlarla hiç ilgilenmiyor gereken işler var ve onları sınıfta tamamlaması gerekiyormu

23=8… devam et, acele et gibi ifadelerle anlamadan hemen uygulayıp bitirmek ister gibiydi. Bence öğretmen sınıfla çok alakasız duruyor

oyalamak için tahtaya birkaç tane alı hallediyormuş gibi bir durum görüntüsü var

Şekil 20. Ders Esnasında Ö

kendisi ilgilenmeyip sınıfta başka yapan olup olmadığını sorup, yapan varsa onun gelmesini istemiştir. ÖA’ların aşağıdaki ifadeleri katkılarıyla ilgisiz olmak

retmen, dersinde pasif, öğrencilere karşı ilgisiz ve anlatma iste

. Derste tahtaya yazmış olduğu birkaç soruyu; öğrenciler neden öyle oldu ile anlamadan, arkadaşlarından yardım alarak çözerken bu sırada öğ

leriyle meşgul.

renciler problemi çözmeye çalışırken öğretmenin dersle hiç ilgisi yoktu. şımı çok yanlış. Öğrencilerin ismini dahi bilmiyor,

. Numarayla geliyorlar. Öğrenciler kalkıyor, bir şeyler yapabiliyorsa Yapamıyorsa o da umurunda değil zaten.

ğrenciler soruyu çözerken onlarla hiç ilgilenmiyor ler var ve onları sınıfta tamamlaması gerekiyormuş gibiydi.

=8… devam et, acele et gibi ifadelerle anlamadan hemen uygulayıp bitirmek ister retmen sınıfla çok alakasız duruyor öncelikle. Sanki hani ö

oyalamak için tahtaya birkaç tane alıştırma yazmış. Onun dışında masada kendi i gibi bir durum görüntüsü var sınıfta.

Esnasında Öğretmen Masasında Evraklarla Uğ

ını sorup, yapan varsa onun ıdaki ifadeleri katkılarıyla ilgisiz olmak

ı ilgisiz ve anlatma isteği olmayan bir neden öyle olduğunu öğretmen masasına

retmenin dersle hiç ilgisi yoktu. sıradan geliyorlar, renciler kalkıyor, bir şeyler yapabiliyorsa

renciler soruyu çözerken onlarla hiç ilgilenmiyor ve sanki bitirmesi

ş gibiydi. Yani, 22=4,

=8… devam et, acele et gibi ifadelerle anlamadan hemen uygulayıp bitirmek ister öncelikle. Sanki hani öğrencileri masada kendi işlerini

ÖA4, öğretmenin öğrencilere sözlü uyarılar dışında bir davranışta bulunmadığını ifade etmiştir. Öğretmenin sınıfta pasif bir görüntü çizdiğini söylemiştir. Öğretmenin ilgisiz olduğunu söyleyen ÖA5, öğrencilere dönüt vermediğini ifade etmiştir. Bunun yerine kendine ait önemli belgeleri doldurduğundan bahsetmiştir. Öğrencinin çözüm aşamalarından ziyade sonuca odaklanan öğretmenin, doğru sonucu duyunca öğrenciyi yerine yolladığını söylemiştir. Başka türlü hiçbir şekilde öğrencilerle iletişime geçmediğini ifade etmiştir. Öğrencinin durumunu fark etse bile umursamadığını belirtmiştir. Bu ifadeler de ilgisiz olmak boyutunun oluşturulmasına katkıda bulunmuştur:

ÖA4: Öğretmen öğrencileri sözel olarak uyarmaktan başka bir şey yapmıyor. Öğretmen çok pasif.

ÖA5: İlgisiz olduğunu düşünüyorum. Dönüt yok. Öğretmen günlük doldurulması gereken çok önemli, hayati belgelerini dolduruyordu. Orada beklediği öğretmenin anahtar kelimeleri var bence: 16 rakamını bekliyor. 16 dediğim anda “Tamam geç otur.” Öbür türlü orada ne yaparsam yapayım, istersem takla atayım umurunda değil çünkü. Hiç farkında bile değil yani.

ÖA1 ve ÖA3, öğretmenin sınıfta öğrencilere karşı ilgisiz davranmasının yanında oluşabilecek sonuçlarından bahsetmişlerdir. ÖA3, öğretmenin derste zamanı doldurmak için uğraştığını, soruları tahtaya yazarak öğrencileri oyaladığını belirtmiştir. Bu şekilde ilerleyen bir dersin de öğrenciler için verimsiz olarak geçeceğini ifade etmiştir. Bu ifadelerden yola çıkılarak ilgisiz olmak boyutu ve verimsiz ders alt boyutu oluşturulmuştur.

ÖA3: Çünkü hoca, dediğim gibi yani sanki o saat bitsin; hani onun için de saati doldurmak için çocuklara yazmış “Siz orda oyalanın” der gibi bir ifadesi vardı. Yani benim için verimli bir ders olmazdı.

ÖA1, öğrenci soruyla uğraşırken belirli bir zaman geçmesine rağmen öğretmenin hiç ilgilenmemesini düşünmüştür. Tahtada kendisini umursamayan öğretmenin, sınıfa dönerek soruyu çözen olup olmadığını sorması durumunda sinirleneceğini gösteren ifadeler kullanmıştır. Öğrenci psikolojisinin de bu durumdan

etkileneceğini bildirerek, derse karşı ön yargılı olarak soğuyacağını ifade etmiştir. Aşağıdaki ifadeler ışığında ilgisiz olmak boyutu ve dersten soğumak alt boyutu oluşturulmuştur:

ÖA1: Yani düşünebiliyor musunuz, orada öğrenci soruyla uğraşıyor, zaman geçiyor, ya öğretmen direkt şey diyor “Başka yapan var mı?”. Yani böyle bir mantık olabilir mi Allah aşkına? Yani çok ilginç değil mi yani? Ya o öğrencinin psikolojisini tahmin edebiliyor musunuz? Ya kim bilir “Bir daha bu derse gelirsem!” falan diyen olmuştur yani.

4.6.2.2. Öğrencilerine Karşı Davranış Alt Kategorisi Değer Vermemek Boyutu

3. VK’daki öğretmenin, öğrencilerine karşı davranışlarını gözlemleyen katılımcıların dikkatini çeken bir husus da onlara değer vermemesi olmuştur. Öğrenci psikolojisi açısından değerlendirme yaptığını ifade eden

ÖA1, öğretmenin tahtaya çağırma şekli olan “sıradaki” ifadesini çok kötü bir durum olarak niteleyerek eleştirmiştir. Bu ifadeyle öğrencilere hiçbir şekilde değer vermediğini vurgulamıştır. Tahtada soru ile uğraşan öğrenciyi önemsemediğini ifade etmiştir. ÖA3, öğrencilere karşı kullandığı ifadeleri söylerken, bu ifadelerden öğrencilere değer vermediği anlaşılmıştır. Öğretmenin hiçbir öğrenciye değer vermediğini söyleyen Değer vermemek boyutunu oluşturan ifadeler aşağıda sunulmuştur:

ÖA1: Gerçekten çok kötü bir durum. Yani şu mantığa bakar mısınız? Yani öğrencilerin ismiyle bile seslenmekten o kadar acizsin ki yani sıra yapmış, “Sıradaki” diyor. Sıradaki demek ne demek yani... Yani hani sıra yapmışsın, hadi tamam ona da bir nevi bir şey söylemeyeyim yalnız sen öğrencine hiçbir şekilde değer vermiyorsun. Yani sen onun yaptıklarına o kadar önem vermiyorsun ki, “Başka yapan var mı?” diyorsun.

ÖA3: Bir de öğrencilere sanki gibi ifadeler kullandı.

Şekil 21. Öğrenci Problemle U

ÖA5, bu düşüncesini masasında oturarak gösterdi dersin bitmesini beklediğ

ismiyle dahi hitap etmediğ

değer vermediğini destekleyen hareketler içerisinde bulundu

ÖA5: Öğrencinin hiçbirine de ayağa kalkacağım bir de size bir

bu ders bitsin de bir gideyim artık havası tarzında. hitap etmiyor. Bir kere

yandan da yoklama alıyor. Yani

rencilere sanki şey yaptı, hani… “Çabuk bitirelim, hadi geç otur” falan

Problemle Uğraşırken Öğretmenin Masasından

şüncesini masasında oturarak gösterdiğini belirtmiş

dersin bitmesini beklediğini gözlemlediğini ifade etmiştir. Öğrencilere ça

ismiyle dahi hitap etmediğini, daha sonra da yoklama almaya devam ederek onlara

ğini destekleyen hareketler içerisinde bulunduğunu söylemi

rencinin hiçbirine değer göstermiyor. Hani sizin karşınızda ben kimim ki ım bir de size bir şeyler yazacağım. Hani şu anki durum, otururken bile bu ders bitsin de bir gideyim artık havası tarzında. Hiç kimsenin çünkü adıyla falan hitap etmiyor. Bir kere öğrencinin yüzüne dahi bakmıyor. Tahtaya kaldırmı

lama alıyor. Yani ben orada “Ha varım, ha yokum.”

Çabuk bitirelim, hadi geç otur” falan

retmenin Masasından İzlemesi

ğini belirtmiştir. Bir an önce

ş ğrencilere çağırırken ini, daha sonra da yoklama almaya devam ederek onlara

ğunu söylemiştir.

şınızda ben kimim ki u anki durum, otururken bile Hiç kimsenin çünkü adıyla falan . Tahtaya kaldırmış, ya bir

4.6.2.3. Öğrencilerine Karşı Davranış Alt Kategorisi İletişime Kapalı Boyutu

ÖA1, sınıfta herhangi bir tartışma ortamı olmadığını ve öğretmenin de oturduğu yerden kalkmayarak öğrencilerle herhangi bir diyaloğa girmediğini ifade etmiştir. Sınıftaki öğrencilere soru dahi sormayarak onlarla iletişime geçmediğini belirtmiştir. Öğretmenin bu davranışını olumsuz bir tavır olarak nitelendirmiştir. ÖA4 de sınıfta iletişime dair bir şey gözlemlemediğini söylemiştir. Öğrenciler kendi aralarında tartışırken veya soru çözerken geçiştirici cümleler kullandığını söyleyerek, sınıf ortamında iletişimden söz edilemeyeceğini düşünmektedir. Bu düşüncelerle birlikte iletişime kapalı boyutu oluşturulmuştur:

ÖA1: Yani bir kere ne tartışma ortamı var, yani öğretmen ne yerinden kalkıyor, ne soruyor ne cevaplıyor yani hiçbir şey yok. Yani bir kere iletişim olabilmesi için ne bileyim yani ona göre de sınıf, ona göre de bir yöntem teknik kullanılması lazım yani. İletişimi artıracak bir sürü yöntem teknik var. Yani en azından sen o öğrencilere bir soru sor. O da yok. Kötü yani.

ÖA4: Sınıfta bir iletişim olduğunu düşünmüyorum. Oturduğu yerden bakmıyor bile öğrencilerin yüzüne. Öğrenciler kendi kendilerine bir şeyler yapıyor ama burada. Ya sonucunu bakıyor; ya da şunu yaz, bunu yaz sonucunu bulursun diyor oturduğu yerde. Yani pek iletişim olduğunu düşünmüyorum.

ÖA3 ise gözlemlediği kadarıyla dersin öğretmeninin sınıftaki öğrencilerle iletişimi konusunda sıkıntıları olduğunu düşünmektedir. Öğretmenin bu tutumundan dolayı da öğrencilerin anlayamadığı yerleri sormakta çekindiklerini ifade etmiştir. ÖA3’ün bu ifadeleri ışığında çekingen alt boyutu oluşturulmuştur:

ÖA3: Yani sınıfla iletişimi çok sağlam bir hoca değil gibi. Öğrenci zaten öğretmenin sert bir duruşu olduğu için “Anlamadım.” demeye de bence çekiniyor.

Bu VK’daki öğretmenin tavırları oldukça dikkat çekmiştir. Dersin büyük bir bölümünde masasından kalkmayıp sadece sözlü yönlendirmeler yapan bir profil ortaya çıkmıştır. Dersin konusu olan üstlü sayılarla ilgili bilgi aktarımında bulunması gereken öğretmenin hiçbir yöntem ve tekniğe başvurmadığı tespit edilmiştir. Sunuş yoluyla dahi öğretim yapmadığına dikkat çekilmiştir. Tahtaya daha önceden yazmış olduğu belirli kurallar çerçevesinde problemlerin çözümünü öğrencilerden istediği görülmüştür. Bu durumda öğrencilerin ezber yaptıkları ve karşılaşılan farklı sorulara çözüm üretemedikleri gözlenmiştir.

Ayrıca öğrencilere karşı davranışlarının da ÖA’lar tarafından tepkiyle karşılandığı görülmüştür. Problem çözmek için tahtaya kalkan öğrencilere yardımcı olmadığı belirlenmiştir. Öğrenciyle ilgilenmek yerine, masasında farklı işlerle meşgul olduğu tespit edilmiştir. Bu ilgisiz tavırlar sonucunda öğrencilerin derse karşı soğuyabilecekleri düşünülmüştür. Öğrencilere değer verilmediğini düşünen ÖA’lar, bunu öğretmenin kullandığı bazı ifade ve tavırlarından anladıklarını bildirmişlerdir. Öğretmenin sınıfta tartışma ortamı oluşturmayarak öğrenciler arası iletişimi sağlayamadığı görülmüştür. Bunun yanında kendisinin de öğrencilerle ikili diyaloglara girmediği ve iletişiminin zayıf olduğu tespit edilmiştir. Öğretmeniyle iletişim kuramayan öğrencilerin bu nedenle çekingen olabilecekleri düşünülmektedir.

4.7. Öğretmen Adayı Kategorisi

Öğretmen adaylarının, dersin öğretmenine karşı yapmış oldukları eleştirilerinden sonra kendilerinin düşüncelerini öğrenmek ve VK’daki öğretmenin yerinde kendileri olması durumunda nasıl bir yol izleyeceklerini inceleyebilmek için,

sorusu sorulmuştur. Öğretmenin davranışları sonucunda, öğrencilerin duygu ve düşüncelerini anlayabildikleri görülen katılımcılar, öğrenciler için neler yapabileceklerini açıklamışlardır. Katılımcılar hem derste öğrencilere karşı gösterecekleri tutumu hem de kullanacakları yöntem ve stratejilerden bahsetmiştir. Öğretmenin hiç bir yöntem ve strateji kullanmadığını söylerlerken, öğretmenin yaptığı hiçbir hareketi kendilerine örnek olarak almayacaklarını belirtmişlerdir. Bunun yanında kendilerine ders çıkarabilmek için bu VK’nın faydalı olduğundan söz etmişlerdir. Bu örneği görerek neler yapmayacaklarını en azından görme fırsatı yakaladıklarını ifade etmişlerdir.

“Kendinizi sınıftan bir öğrenci olarak düşünseniz neler hissederdiniz?”

sorusu ile öğretmen adaylarının, izlemiş oldukları sınıftaki öğrencilerin neler hissettiklerinin farkında olmaları sağlanmak istenmiştir. Öğretmenin davranışlarının öğrenciler üzerinde doğabilecek sonuçlarından bahsetmişlerdir. Ayrıca 3. VK’nın diğer VK’lara oranla lisans öncesi eğitimlerine en benzer olan ders olarak belirlemişlerdir. Sorulardan elde edilen cevapların katkısıyla öğrenciyle empati ve ders tasarımı alt kategorileri oluşmuştur.

Şekil 22’de VK’nın öğretmeni olarak kendilerini düşünen katılımcıların cevaplarının katkılarıyla oluşturulan öğretmen adayı kategorisi bulunmaktadır. Ana eksen üzerindeki kutucuklarda alt kategoriler yer almaktadır. Yani öğrenciyle empati ve ve ders tasarımı alt kategorilerdir. Ana eksene göre daha ince olan ve alt kategori hizasında olan eksenler üzerinde ise boyutlar gösterilmiştir. Boyutların üzerinde çizilen eksenler üzerinde de alt boyutlar yer almıştır. Kesikli çizgi de kategori içerisindeki mevcut ilişkiyi göstermek için kolaylık sağlayacağı düşüncesiyle kullanılmıştır.

Şekil 22: Üçüncü VK Öğretmen Adayı Kategorisi Öğrenciyle Empati Ders Tasarımı Lisans Öncesi Eğitime Benzer Tedirgin Olmak Öğretmen Davranışlarının Etkisi (Ö4) Meslek Seçimi (Ö1,Ö2,Ö6) Matematiğe İlgi Duymamak (Ö1,Ö4,Ö6) Güvenini Kaybetmek (Ö1,Ö5) Ezber Yapmak Öğretmenlikten soğumak (Ö2) Fen Alanlarından Kaçınmak (Ö1,Ö6) Kendini Değersiz Hissetmek (Ö2,Ö6) Kopya Çekmek Matematikten Soğumak Öğretmenden Korkmak (Ö2,Ö6) Çekingen Olmak Yöntem Grup Çalışması (Ö2) Materyal (Ö2,Ö3) Teknoloji (Ö2) Öğretmen Tutumu Samimi Olmak (Ö2,Ö4) Aktif Rol Almak (Ö3,Ö4)