Öğrenciyle İletişim Alt Kategorisi

Öğretmenin ders anlatımı sırasında öğrencileriyle olan iletişimini sorgulayabilmek için,

“Sizce, izlediğiniz videoda sınıf içi etkileşimler (öğretmen – öğrenci ve öğrenci – öğrenci) nasıldı? Düşüncelerinizi açıklayınız.”

sorusu sorulmuştur. Burada sorunun öğretmen-öğrenci iletişimine ait bulgulardan bahsedilmiştir. Katılımcılar genel olarak öğretmenin, sınıftaki öğrencileriyle iyi bir iletişim kurabildiğini ve onlarla anlaşabildiğinden bahsetmişlerdir. Ama VK’nın birkaç bölümünde öğretmenin bazı öğrencilerle ilgilenmediğine değinmişlerdir. Elde edilen verilerin ışığında samimi olmak, iyi düzeyde, öğrenciyi anlayabilmek ve ilgisiz olmak boyutları oluşturulmuştur. Öğrenci-öğrenci iletişimine ait bulgular öğrenci kategorisi başlığı altında sunulmuştur.

4.1.2.1. Öğrenciyle İletişim Alt Kategorisi Samimi Olmak Boyutu

Katılımcılar, Amerikalı öğretmenin öğrencilerle olan iletişiminin iyi seviyede olduğundan, onlarla rahat iletişime geçebildiğinden söz etmişlerdir. İzledikleri VK’de, öğrencilerinin seviyesine inip onları anlayabilen bir öğretmen gördüklerinden bahsetmişlerdir. Öğrencilerin neler hissettiklerini yüksek oranla tahmin edebilen bir öğretmen olduğunu söylemişlerdir. Öğrencilerini iyi tanıyan öğretmenin, gördükleri eksiklere ve ihtiyaçlara anında ve gerekli müdahaleyi yapabildiğini belirtmişlerdir. Zaman zaman da öğrencileriyle şakalaşabilen bir öğretmen gördüklerini bildirmişlerdir. Fakat bazı katılımcılar, öğrencilerin birkaç sorusunu cevaplamayan öğretmenin ilgisizliğini olumsuz bir tutum olarak gördüklerini ifade etmişlerdir.

Öğretmenin, öğrencilerine karşı sanki bir arkadaşmış gibi içten ve samimi davrandığını belirten katılımcılar; bu yaklaşımdan dolayı öğrencilerin kendilerini ifade ederken çekinmediklerini belirtmişlerdir. Herhangi bir sorusu olan öğrencinin hiç çekinmeden öğretmeni yanına çağırabildiğini gözlemlemişlerdir. Böylece aşağıdaki ifadelerin de katkısıyla samimi boyutunun kendini rahat ifade etmek alt boyutu oluşturulmuştur.

ÖA2: Videodaki sınıf içi etkileşim oldukça samimi ve arkadaşçaydı. Hani öğrenci öğretmenine yaklaşımı illa ki bir otorite kuruyor, bir disiplin olduğu belli. Ama burada bu videoda mesela öğretmenin yaklaşımı samimi. Arkadaşça yaklaşıyor bu yönden öğrenciler rahat.

ÖA3: Öğretmen-öğrenci ilişkisi samimiydi ve her öğrenci yanına rahatlıkla çağırabildi.

4.1.2.2. Öğrenciyle İletişim Alt Kategorisi İyi Düzey Boyutu

Öğretmenin sınıftaki öğrencilerle iletişiminin iyi düzeyde olduğunu söyleyen katılımcılar, öğrencileri ile ilişkilerinin iyi olmasının sınıf ortamına yansıdığını ifade

etmişlerdir. Öğretmeniyle ikili ilişkileri olan öğrencilerin, kafalarına takılan soruları sormaktan çekinmediğini belirtmişlerdir. Öğretmenin, öğrencileriyle konuşurken rahat davrandığını ve hatta espriler yaparak onlarla şakalaştığını söylemişlerdir.

ÖA1, öğretmenin öğrencilerine kendini sevdirmesi neticesinde rahat soru sorabildiklerini bildirmiştir. Kendi geçmiş yaşantısındaki öğretmeniyle iletişiminin, izlediği VKteki kadar kuvvetli olmadığı için öğretmene soru sormadıklarını belirtmiştir. Burada öğretmen-öğrenci arasında iyi bir iletişimden bahsedilebileceği ve bunun da öğrencilerin çalışmalarına yansıdığını ifade etmiştir. ÖA4 de benzer ifadelerle iyi ilişkiler sonucu öğrencilerin rahatça soru sorabildiklerini söylemiştir. ÖA’larının aşağıdaki ifadelerinden yola çıkılarak iyi düzey boyutunun öğrencinin kendini rahat ifade etmek alt boyutu oluşturulmuştur.

ÖA1: Hani biz çok konuşmayız böyle ya da anlamadığımız zaman sormayız. Ama bence hani şey de güzel. Öğrenciler anlamadığı yerleri de söylüyorlar ya da işte öğretmen onların anlamadığı yerleri görüp ona göre de değerlendirebiliyor aslında. Etkileşimin çok güzel olduğu öğrenci gayretlerinden belli bence.

ÖA4: Öğretmen-öğrenci ilişkileri gayet iyiydi. Öğretmenlerine rahatlıkla soru sorabiliyorlardı.

ÖA3, öğretmenin yaptığı bu esprilerin öğrenciler tarafından olumlu algılanarak ters bir tepki vermediklerini ifade etmiştir. ÖA6, bunun da öğrenciler üzerinde olumlu bir etki yarattığını, öğretmenin kendisini sevdirdiğini söylemiştir. Esprili olmak ve kendini sevdirmek alt boyutu oluşturulmuştur.

ÖA3: Bence iletişimi kuvvetliydi öğrencilerle. Hani espri falan da yapabildi öğrencilerine. Hani öğrencileri de buna alınmadı.

ÖA6: Öğretmen ve gruplar arasındaki etkileşim yeterli ve iyiydi. Öğretmen-öğrenci açısından ilişkiler güzeldi. Şu “Hani kamera var diye mi yapıyorsun?”, o espri ilk izlediğimde de dikkatimi çekmişti. Hoşuna da gitti çocuğun. Hani böyle komiklikler önemli. Öğrenciler seviyor gibi geldi öğretmeni.

4.1.2.3. Öğrenciyle İletişim Alt Kategorisi Öğrenciyi Anlayabilmek Boyutu

Ders işleyişi sırasında sınıftaki öğrencilerin duygu ve hislerine ortak olabilen ve sıkıntılarını anlayarak ona uygun çözümler üretmeye çalışan bir öğretmen gözlemleyen katılımcılar, öğrencilerin ihtiyaçlarına yeterli derecede cevap alabildiklerini belirtmişlerdir. Öğretmenin sınıftaki olayları iyi gözlemleyip, bunlara uygun hareket ederek sonuca gitmeye çalıştığını söylemişlerdir. Öğrenciyi iyi tanıyarak, hangi noktalarda takılabileceğini anlayabilen bir öğretmen gördüğünü söyleyen katılımcı ifadelerinin katkılarıyla öğrenciyi anlamak boyutu oluşturulmuştur.

ÖA1: Hani herkesle iletişime geçmeye çalışıyor, işte bakıyor ya. Hani öğrencinin.., kendi kafasında öyle bir planlamış ki hani öyle bir yapı kurmuş ki. Hani diyor ki mesela kesin kendisi şey diyor: “Öğrenci şuraları anlamaz diyor, zorluk çeker.” Hani gerçekten de bakıyor. Hani herkesi mesela hani belli başlı noktada takıldığını görüyor. Hani onlara yönelik direkt şey yapıyor. Çok güzeldi.

Derse katılmak istemeyen bir öğrencinin yerine kendini koyan öğretmenin durumu fark ettiğini söyleyen ÖA3, öğretmenin bu öğrenciyi derse katmaya çalıştığını belirlemiştir. Yani hiçbir öğrencinin derste kendini boş kalmış hissetmesini istememektedir. Öğrencilere bazı görevler vererek onların derse katılımlarını artırmayı amaçladığını söylemiştir. Katılımcının aşağıdaki ifadeleri öğrenciyi derse katmak alt boyutunu oluşturmuştur:

ÖA3: Şu hoşuma gitti. Yani çok katılamayan birinin kendini pasif hissetmesini engelledi öğretmen biraz daha. Hani “Aranızdan birini çizimci olarak belirleyin, diğeriniz de şunu yapın”… Yani bir iş bölümü yaparak öğrencilerin kendilerini o gruba dâhil hissetmelerini sağladı bence.

ÖA4 ise öğretmenin soru sormak isteyen bir öğrenci olursa onun durumunu sezip kendisinin yanına giderek soruyu öğrenciye sorduğunu ve de tatminkâr bir cevap verdiğini söylemiştir. Yeterli düzeyde cevaplamak alt boyutunu oluşturan ifadeler aşağıdadır:

ÖA4: Öğrenci bir soru sormak istediğinde öğretmen fark ediyor. Öğretmen gidip soruyor ve dediğim gibi aktif olan öğrenci de hani neyi bilmediğini bilen, ne sorması gerektiğini bilen öğrenci de hani soracağı şeyi sorduğunda öğretmen onu tatmin edecek şekilde cevap veriyor.

4.1.2.4. Öğrenciyle İletişim Alt Kategorisi İlgisiz Olmak Boyutu

Grafik çizimleri ile uğraşan öğrencilerin sorularına yanıt veren öğretmenin zaman zaman herkesle ilgilenmek yerine gruptan bazı öğrencilerle muhatap olduğunu söyleyen katılımcılar, öğretmenin bazı öğrencilere karşı ilgisiz bir tavır takındığını belirtmişlerdir. ÖA2 ve ÖA4 ise öğretmenin diğer öğrencilere de ilgili davranarak onların sorularını yanıtlamalarının uygun olacağını düşünmüşlerdir. Katılımcılar, bu yaklaşımların öğrenciler üzerinde farklı etkileri olacağından söz etmişlerdir. ÖA2, gruptaki sivrilen öğrencileri muhatap alan öğretmenin, diğer öğrencilerle genellikle ilgilenemediğini belirtmiştir. ÖA4’ün de ön plana çıkan öğrencilerle ilgilenilmesi dikkatini çekmiştir. Bir öğrencinin ısrarla soru sorduğunu, ancak öğretmenin onunla ilgilenmek yerine derse devam ettiğini söylemiştir. O öğrencinin artık dersle ilgilenmeyeceğini bildirmiştir. Bunlarla olumsuz etki alt boyutu altında eksik öğrenmek ve dersten soğumak alt boyutları oluşturulmuştur.

ÖA2: Hani mesela bir gruba gittiğinde buradaki öğretmen grubun en zekisiyle muhatap oluyor. Daha sonra işte diğer öğrencilerle fırsat bulursa muhatap oluyor. Hani bu belki daha çok uygulanırsa o öğrencilerin kaybolmasına sebep olabilir. Daha az öğrenmesine sebep olabilir.

ÖA4: Yani kendisini ifade edemeyen ya da çekinik durumda kalan öğrenciyi yönlendirmesini zaten beklemeyiz. Çünkü sonuçta burada öğretmen biraz aktif olan öğrencilerle ilgileniyor gibi. Yani masalara gidiyor ama ön plana çıkan öğrenciye yardımcı oluyor. Çocuk 2 kez “Bu kesirli ifadeler çıktığı zaman ne yapacağımı bilmiyorum?” sorduğu halde devam etti ona. Daha sonra o çocuk dersle ilgilenmez yani, niye ilgilensin. O çocuk bilmiyordu çünkü .

Ancak ÖA6, bu duruma farklı bir bakış açısı getirmiştir. ÖA6’ya göre, öğretmen grupta herkesin sorusunu cevaplamak yerine birkaçı ile görüşüp diğer arkadaşlarının da onlara sorarak öğrenmesini istediğini ifade etmiştir. Bunun sonuçlarının olumlu olabileceğini düşünen ÖA6, zamanı ergonomik olarak kullanmak ve öğrenciler arası etkileşimi artırmak için iyi bir düşünce olduğunu söylemiştir. Böylece olumlu etki alt boyutuyla birlikte zaman tasarrufu ve etkileşimi artırmak alt boyutları oluşmuştur.

ÖA6: Gruptaki her bireyle yeterince ilgilenmedi. 4 kişiden biriyle ya da ikisiyle ilgilendi. Bu ilk bakışta olumsuz gibi görünüyor ama zaman tasarrufu ve öğrencilerin birbiriyle etkileşiminin daha çok olmasını sağladığından o kadar da kötü değil. Akran öğrenmesiyle grubun zayıf bireyleri de durumu toparlar.