Ekonomi Bülteni
03 Mart 2014, Sayı: 09
Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel
Ercan Ergüzel Ezgi Gülbaş Ali Can Duran
Yurt Dışı Gelişmeler
Yurt İçi Gelişmeler
Finansal Göstergeler
Yurt Dışı Gelişmeler DenizBank Ekonomi Bülteni
03 Mart 2014
Yellen zayıf ekonomik verileri soğuk hava koşullarına bağladı. FED Başkanı Janet Yellen ABD Senatosunda ban- kacılık komitesi önünde yaptığı ertelenmiş konuşmasında ilk
konuşmasındaki söylemlerini korudu. FED’in tahvil alım progra- mındaki azaltım planını askıya alması için ekonomik aktivitede ciddi bir bozulmanın görülmesi gerektiğini yineledi. Yellen son dönemde ABD’de açıklanan olumsuz ekonomik verilerin ise ülkede görülen soğuk hava koşullarından kaynaklı olabileceğini dile getirdi. Buna paralel FED’in önümüzdeki dönemde veriler- de görülen bozulmanın gerçekte ne kadarının hava koşulların- dan kaynaklandığı inceleyeceğini belirtti. Şu an için FED’in pla- nında bir değişiklik yaşanmayacağının sinyalini veren Yellen’in konuşmasında piyasalar tarafından olumlu karşılanan bir husus ise faiz artırımı konusunda daha net bir dil kullanmaya başlaya- bilecekleri yönünde verdiği sinyaller oldu. Yellen, bu konunun
komite üyelerinin çoğu tarafından da kabul gördüğünü belirtirken, istihdam piyasası için tek bir orana bakmadıklarını ve bir çok farklı göstergeyi değerlendirdiklerini dile getirdi.
ABD’de 4.çeyrek büyümesi aşağı yönlü revize edildi. ABD’de geçtiğimiz yılın son çeyreği için %3.2 olarak açıkla- nan yıllıklandırılmış büyüme oranının dış ticaret ve tüketim harcamalarındaki tahminlerin altındaki gelişmeler nedeniy- le aşağı yönlü revize edilmesi bekleniyordu. Nihai değerini almadan önce 2.kez açıklanan yıllıklandırılmış son çeyrek büyümesi %2.5 olan beklentilerin de altında %2.4 olarak açıklandı. İlk tahminin ve 3.çeyrekteki %4.1’lik oranın olduk- ça altında kalan büyüme oranı ekonomideki (soğuk hava koşulları nedeniyle) hız kaybını teyit etse de ABD ekonomisi ikinci yarıda gösterdiği %3.3’lük performans ile yılın ilk yarısındaki %1.8’lik büyüme oranının oldukça üzerinde büyü- müş olacak. Soğuk hava koşullarından kaynaklı yaşanan hız kaybının bu yıl başındaki ekonomik göstergelere de yan- sıdığı görülse de yılın kalan kısmında ekonomik aktivitenin hızlanacağına yönelik beklentilerde bir değişiklik yok.
Euro Bölgesi’nde enflasyon oranı beklentilerin üzerinde. Euro Bölgesi’nde %0.7 olarak açıklanan Ocak ayı enflasyon oranı nihai değerinde %0.8’e revize edildikten sonra Şubat ayı öncü verisi de
%0.7 ve altına gerilemesi beklentilerine karşın %0.8’de sabit kaldı.
Euro Bölgesi enflasyon oranı açıklanmadan önce bölgenin en bü- yük ekonomisi Almanya’da açıklanan TÜFE artış oranı %1.1’e ge- rileme beklentisinin de altında %1’e gerilemiş ve Euro Bölgesi enf- lasyon oranının da gerileyeceği beklentisini arttırmıştı. Beklentile- rin üzerinde açıklanan enflasyon oranı halen oldukça düşük sayı- lan %1 seviyesinin altında bulunsa da ECB’nin 6 Mart’da gerçek- leştireceği toplantıda ek bir adım atması yönündeki baskıları hafif- letiyor.
Euro Bölgesi’nde banka kredileri halen geriliyor. Euro Bölgesi’nde bankaların reel kesime aktardıkları krediler 2012 Mayıs ayından bu yana bir önceki yıla göre her ay gerileme gösteriyor. Her ne kadar bu gerilemenin oranı son aylarda ekonomideki toparlanmaya paralel yavaşlamış olsa da
oldukça gecikmeli bir oranda toparlanıyor. Euro Bölgesi ekonomisi son çeyrekte yıllık bazda uzun bir aranın ardından büyüme kay- detmiş olmasına karşın reel sektöre aktarılan krediler Ocak ayında bir önceki yıla göre %2.9’luk gerilemeye işaret ediyor. Her ne ka- dar sürpriz yapan enflasyon oranı ECB’nin elini rahatlatsa da bü- yüme dinamikleri ECB’nin finansal sistemi desteklemesi için baskı yapmaya devam ediyor. Son dönemde kredilerde görülen yavaşla- manın nedenini Mario Draghi, bankaların ECB’nin yapacağı aktif değerlendirme testlerinden önce kredi verme iştahlarındaki gerile- meden kaynaklandığını belirtmişti. Fakat gerilemeye devam eden krediler ECB’nin para politikasını daha da gevşetmesi için baskı-
%1.0
%0.8 0.0
0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5
Şub.10 Şub.11 Şub.12 Şub.13 Şub.14
Almanya Euro Bölgesi
Enflasyon Oranı (Yıllık, %)
%6.6
%7.6
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
11%
12%
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
ABD İşsizlik Oranı (%)
İşgücüne katılım oranı Aralık 2012'de eşik rakamın ilk belirlendiği tarihteki oranında kalsaydı işsizlik oranı %7.6
olurdu
Açıklanan işsizlik oranı
Yurt Dışı Gelişmeler DenizBank Ekonomi Bülteni
03 Mart 2014
Euro Bölgesi’nde 2014’te büyüme %1.2 olacak, işsizlik oranı düşmeyecek. Avrupa Komisyonu’nun açıkladığı ekonomik tahminler Euro Bölgesi’nin bu yıl %1.2 oranında büyüyeceğini, önümüzdeki yıl ise ivmelenmenin devam edip %1.8’lik büyüme oranını yakalayacağına işaret ediyor. Euro Bölgesi’nde uzun süredir görülen toparlanma emare- lerine karşın tahminlerinde sadece 0.1’er puanlık bir artış yapan
komisyon ekonomik aktivitenin daha genel bir tabana yayıldığını belirtirken, farklı dinamiklere sahip ülkelerin büyüme hızı farklılıkla- rının devam edeceğini de vurguladı. İstihdam piyasasının ise eko- nomik aktiviteyi geriden takip etmeye devam edeceği ve 2014 yı- lında mevcut seviyesinin altına inmeyeceği, 2015 yılında ise ancak
%11.7 seviyesine gerileyeceğini tahmin ediyor. İstihdam piyasası tarafında da ülkeler arasındaki büyük farklılıkların devam etmesi, en düşük orana sahip Avusturya’da %4.8 olması, Yunanistan’da ise %26 seviyesinde kalması bekleniyor. Tahminler genel olarak değerlendirildiğinde, uzun süreli bir krizin ardından hızlı bir topar- lanma trendine giremeyen bölge ekonomisinde ülkeler arasındaki farklılıkların halen bir kırılganlık faktörü oluşturduğu dikkat çekiyor.
Hafta içerisinde açıklanan İspanya 4.çeyrek büyüme rakamları da bunu teyit etti. 3.çeyreğe göre hız kazanmış olsa da kamu borçluluğun yüksek seyretmesi nedeniyle harcamaların kısılması 4.çeyrek verilerinin önceki açıklamaya göre aşağı revize edilmesine neden oldu. İspanya bir önceki çeyreğe göre %0.3 yerine %0.2 oranında büyüme kaydeder- ken bir önceki yılın son çeyreğine göre de %0.2 oranında daraldı.
Brezilya Merkez Bankası yine faiz arttırdı. Brezilya Merkez Bankası politika faiz oranı SELIC’i 25 baz puan artırarak
%10.75’e çıkardı. Geçtiğimiz dönemde gerçekleştirdiği 6 faiz artı- şını 50’şer baz puan olarak gerçekleştiren Brezilya MB faizi daha düşük bir oranda artış gerçekleştirerek faiz artışlarının sonuna gelebileceğinin sinyalini verdi. 2012 yılında politika faiz oranını tarihi düşük seviyelerine indiren Brezilya yüksek seyreden enflas- yon oranı ile mücadele etmek için geçtiğimiz yılın Nisan ayından bu yana 350 baz puan faiz artışına gitmek zorunda kaldı. MB karar metninde önümüzdeki dönem içinde faiz artırımı kapısını kapat- mamış olsa da 2013 yılında %2.3 oranında büyüme kaydeden ekonomisinin yavaşlaması endişeleri nedeniyle merkez bankası- nın sıkılaştırma politikasına son vereceği düşünülüyor. Ayrıca ülke para biriminde geçtiğimiz ay Brezilya Reali’nin diğer GOÜ para
birimlerine karşı görece daha iyi bir performans sergilemesi MB’nın faiz artışlarına son verebileceği ihtimaline destek veriyor.
Almanya’da güven endeksleri yükseldi. Almanya’da açıklanan iş dünyasının güvenini gösteren IFO endeksi ve tü- ketici güvenini ölçen GfK tüketici güven endeksleri beklentilerin üzerinde açıklandı. IFO güven endeksi değişim gös- termesi beklenmezken 110.6 seviyesinden 111.3 seviyesine yük-
seldi. Önceki hafta ZEW endeksinde yatırımcının güvenin geriledi- ği görülmüş, fakat mevcut durum endeksi önemli ölçüde artış kay- detmişti. IFO endekslerinde de görülen bu trend mevcut durumun iş dünyası güvenini yukarı taşıdığı fakat dış faktörler nedeniyle önümüzdeki döneme yönelik beklentilerin gerilediği dikkat çekti.
Yerel faktörlerden olan tüketici güveninin ise GfK anketi sonucun- da Ocak 2007’den bu yana en yüksek seviyesine yükseldiği görül- dü. Önümüzdeki döneme yönelik sorularla yapılan anket Mart dö- nemi için Ocak 2007’den bu yana en yüksek değeri 8.5’e ulaştı.
Açıklanan bu veriler Almanya’da iç dinamiklerin toparlanmaya de- vam edeceğine, iç talepteki canlanma ile iş dünyasındaki güvenin artmaya devam edeceğine ve Almanya’nın Euro Bölgesi toparlan- masına liderlik etmeye devam edeceğine işaret ediyor.
8.5 111.3
80 85 90 95 100 105 110 115
1 2 3 4 5 6 7 8 9
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 GfK Tüketici Güven Endeksi IFO İş Dünyası Eğilimi 99
104 109 114 119 124
Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Oca Şub
GOÜ*
Brezilya Reali SELIC Faiz Artışı Para Birimi Performansları (%, 30.04.2013=100)
USD'ye Karşı
*IDR, INR, ZAR, RUB, TRY
%12
%6.6 4
5 6 7 8 9 10 11 12 13
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Euro Bölgesi
ABD İşsizlik Oranı (%)
Yurt İçi Gelişmeler DenizBank Ekonomi Bülteni
03 Mart 2014
Dış Ticaret Dengesi, Ocak 2014
Ocak ayında dış ticaret açığı bizim ve piyasa beklentisi olan 7.1 milyar $’ın altında 6.8 mil- yar $ gerçekleşti. Farklılık ihracat rakamların beklentimizin biraz üzerinde olmasından kay- naklandı. Ocak ayında, ithalat bir önceki yılın aynı ayına göre %3 artarken, ihracattaki artış
%9 oldu. 12 aylık birikimli dış ticaret açığı ise bir önceki yıla göre %18 artışla 99.3 milyar
$’a yükselirken, ihracatın ithalatı karşılama oranı %61 seviyesinde kaldı.
2013 yılında altın ihracatının normalleşmesiyle yıl genelinde yatay seyreden ihracat, dış talep koşullarındaki iyileşme ve altın ihracatında baz etkisinin azalmasıyla Ocak ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %9 artarak 12.5 milyar
$ oldu. Geniş ekonomik gruplara göre incelediğimizde, Mart ayından beri ara malı ihracatında görülen gerilemenin Ocak ayında pozitife döndüğünü görüyoruz (6.7%). Yatırım malı ihracatındaki artış eğilimi Ocak ayında yavaşlarken (bir önceki yıla göre %2.0), tüketim malları ihracatı da Ocak ayında bir önceki yıla göre %12.6’lık artış gösterdi.
İthalat, Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3 artarak 19.3 milyar $ oldu. Altın ithalatı Aralık ayında görülen sıçramanın ardından Ocak ayında normale dönerken, enerji ithalatı Ocak ayında bir önceki yıla göre %6’lık artış gös- terdi. Geniş ekonomik gruplar bazında baktığımızda, tüketim malı ithalatı yarı dayanıklı tüketim malı ithalatındaki etki- siyle bir önceki yıla göre %10 artarken, binek otomobil ithalatında %10’luk düşüş görüldü. Yatırım malı ithalatında Mart ayından beri ilk defa gerileme görülürken (%1.2), ara malı ithalatında %3.2’lik sınırlı artış görüldü.
2014 yılında, Türkiye’nin ana ihracat bölgesi olan Avrupa ülkelerindeki büyüme görünümündeki iyileşmeyle birlikte ihracattaki artış eğiliminin devam etmesini bekliyoruz. İç talep koşullarındaki sıkılaşmayla ithalatın yavaşlama eğilimin- de olacağını ve 2014 yılsonunda dış ticaret açığının 90 milyar $ seviyelerinde olacağını düşünüyoruz.
Kapasite Kullanım Oranı, Şubat 2014
Mevsimsellikten arındırılmış imalat sanayi Kapasite Kullanım Oranı Şubat ayında Ocak ayına (%74.6) benzer seviye- de %74.4 geldi. Mevsimsellikten arındırılmış kapasite
kullanım oranı Şubat ayı itibarıyla Mayıs 2013’ten beri en düşük seviyesinde bulunuyor. Arındırılmamış KKO en- deksi ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.1 puan artış kaydederek %73.3 seviyesine çıktı.
Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi ise Ocak ayındaki sert düşüşün ardından (Endeks Ocak ayında 110.4’ten 104.2’e gerilemişti), Şubat ayında hafif artışla 104.6 seviyesine çıktı. Endeks Şubat ayı itibarıyla tarihsel ortalamasının olan 103.4’nin hafif üzerinde bulu- nuyor. Şubat ayında gelecek 3 aya ilişkin iç piyasa ve ihracat sipariş miktarları ile yatırım harcamalarına ilişkin beklentilerde kötüleşme devam ederken, genel gidişat ile
ilgili beklentilerdeki düzelme reel kesim güven endeksinin yatay kalmasını sağladı.
İmalat sanayi ve reel kesim güven endeksi verileri Şubat ayında yataya yakın seyretti. KKO’nun Ocak-Şubat ayları ortalaması 2013 4.çeyreğinin 1.1 puan altında bulunuyor. Bu da imalat sanayinin büyüme üzerindeki katkısının 2014 yılında 2013 yılı son çeyreğine göre gerileyeceğine işaret ediyor. 2014 yılsonu için büyüme beklentimiz %2 seviyesin- de bulunuyor.
Finansal Göstergeler DenizBank Ekonomi Bülteni
03 Mart 2014
Haft a lı k v e A ylı k G e tiri
Geçtiğimiz hafta risk iştahını baskı altında kalmaya devam etti
P a ra P iy a s a la rı H. S e nedi P iy a s a la rı
12 ay ve 1 ay vadede USD Libor gerilemeye devam etti
Risk iştahının daraldığı ortamda GOÜ’ler bölgesel faktörlerle birbirlerinden ayrıştı
Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir.
Finansal Göstergeler DenizBank Ekonomi Bülteni
03 Mart 2014
Tahv il P iy a s a la rı
Gösterge tahvil getirisi GOÜ’lerde yaşanan çıkışa paralel %11 seviyesinin üzerinde işlem gördü
Dö viz P iy a s a la rı E mtia P iy a s a la rı
Janet Yellen’in konuşması USD’ye değer kaybettirdi.
Emtia endekslerindeki 3 haftalık yükseliş ise son buldu
