Ekonomi Bülteni
18 Kasım 2013, Sayı: 42
Yurt Dışı Gelişmeler
Yurt İçi Gelişmeler
Finansal Göstergeler
Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel
Ercan Ergüzel Ezgi Gülbaş Ali Can Duran
Yurt Dışı Gelişmeler DenizBank Ekonomi Bülteni
18 Kasım 2013
Janet Yellen “Güvercin” duruşunu korudu. Mevcut FED Başkanı Ben Bernanke’nin yerine göreve gelmesi he- men hemen kesin olan Janet Yellen senato önünde gerçekleştirdiği konuşmasında önceden yayınlanan metne sadık kaldı ve gevşek para politikasının devamına işaret etti. Parasal genişleme programının etkinliği ve maliyetle- rini göz önünde bulundurduklarını söyleyen Yellen, programın devam etmesinin fayda tarafının ağır bastığına inan- dığını belirtti. Gevşek para politikasının sonsuza dek sürmeyeceği görüşüne katıldığını belirten Yellen, varlık alım- larında azaltılma gidilecek olmasının gevşek para politikasına bir son verileceği anlamına gelmediğini ekledi. Ayrı- ca ekonomik toparlanmanın kırılgan olduğu bir dönemde desteğin çekilmemesi gerektiğini, desteğin erken çekilme- sinin ya da yeteri kadar destek verilmemesinin maliyetinin daha büyük olacağına inandığını söyledi. İstihdam piya- sası tarafında anlamlı bir toparlanma görülse de ekonomik aktivitenin yeterli istihdamı yaratabilecek bir hızda büyü- düğünü görmek istemesi Yellen’nın alımların henüz azaltılmaması gerektiği görüşüne sahip olduğunu teyit ediyor.
Japon ekonomisi beklentilerden daha az yavaşladı. Dünya’nın en büyük 3.ekonomisi konumundaki Japonya 2.çeyrekteki %0.9’luk büyüme performansının ardından, 3.çeyrekte büyümenin %0.4’e yavaşlayacağı beklentisine karşın %0.5 oranında büyüme kaydetti. Yıllıklandırılmış büyüme oranı ise %1.7 olan beklentilerin üzerinde %1.9 olarak gerçekleşti. Buna karşın, üçüncü çeyrekte büyümenin ikinci çeyreğe göre daha zayıf olmasında, gelişmekte olan ülkelerdeki iç tüketim büyüme hızının yavaşlaması etkili oldu. Japonya Ekonomi Bakanı Akira Amari ise bu yavaşlamanın geçici olduğunu düşündüklerine vurgu yaptı ve son 3 yıldır ilk kez ekonominin arka arkaya dört çey- rek boyunca büyüme göstermiş olmasının büyük bir başarı olduğunun altını çizdi. Japonya’da önümüzdeki yıl faiz oranlarının artırılacağı beklentisine paralel harcamaların bu yılın son çeyreğine çekilmesi ve bölge ülke ekonomile- rindeki toparlanmayla ihracatın katkısının artması ile büyümenin son çeyrekte hız kazanması bekleniyor.
Euro Bölgesi’nde büyüme hız kaybetti. Euro Bölgesi ekonomisi ikinci çeyrekte bir önceki çeyreğe göre %0.3 büyüme kaydetmiş ve tarihinde yaşadığı en uzun süreli resesyondan teknik olarak çıkmıştı. Euro Bölgesi 3.çeyrekte de büyümeyi sürdürmüş olmasına karşın diğer ekonomik verilerin de işaret ettiği gibi toparlanmanın kırılgan bir temelde gerçekleştiği teyit edildi. Bölge’nin en büyük iki ekonomisi Almanya (bölge ekonomisinin %28’i) ve Fransa’da (bölge ekonomisinin %21’i) büyüme ikinci çeyrekteki performanslarının altında kaldı ve bu da Euro Bölgesi genelinde büyüme hızının 3.çeyrekte %0.1’e gerilemesinde etkili oldu. Almanya’da bir önceki çeyrek %0.7 olan büyüme hızının 3.çeyrekte %0.3’e gerilemesi, bölgenin en büyük ikinci ekonomisi olan Fransa’da ise %0.5’lik büyüme performansı ekonomideki toparlanmanın sürdürülebilir olmadığı yönündeki endişelerin artmasına neden oldu. Euro Bölgesi’nin %0.4’lük yıllıklandırılmış büyüme oranı ABD’nin %2.8’lik ve Japonya’nın %1.9’luk oranı ile karşılaştırıldığında da oldukça düşük kalıyor. Ayrıca bu düşük büyüme oranı dezenflasyon sorununun devam ede- ceğine işaret ediyor.
ABD 3.çeyrek büyüme oranı aşağı yönlü revize edilebilir. ABD’de 3.çeyrek yıllıklandırılmış büyüme rakamı % 2.8 ile beklentilerin üzerinde açıklanmıştı. 3 kez açıklanarak nihai değerine ulaşan oran iki kez daha açıklanacak.
Geçtiğimiz çeyreğe ait gelen bazı ekonomik veriler, açıklanacak 2.tahmin oranın aşağı yönlü revize edilebileceği- nin sinyalini veriyor. Eylül ayında ABD’de ithalat hemen hemen son 1 yılın en yüksek seviyesine yükselirken, ihra- cat arka arkaya 3 aydır geriliyor. Dış ticaret verilerindeki bu gelişim GSYH artış tahmininde 0.1-0.2 puan aşağı yön- lü revize yapılacağına işaret ediyor.
Çin ekonomisi istikrarlı büyüme yolunda sinyaller veriyor. Çin’de açıklanan Ekim ayı sanayi üretimi bir önceki yıla göre %10.3 büyüme kaydederek beklentilerin ve Eylül ayı oranı olan %10.2’nin üzerine yükseldi. Enflasyon oranının %3.2’ye sınırlı bir artış göstermesi (%3.5 hedef) ile birlikte istikrarlı bir büyüme adına olumlu sinyaller veril- miş oldu. Son dönemde enflasyonist riskler nedeniyle sıkılaştırıcı önlemler alınma ihtimali büyüme tarafında endi- şelere neden oluyordu. Yılın 2.çeyreğinde yavaşlayan Çin’in büyüme oranı 3.çeyrekte yeniden %7.8’e yükselmişti.
Ekim ayında olumlu gelen sanayi üretimi verisine ek olarak, perakende satışlar da önceki yıla göre %13.3 artış göstererek büyüme tarafında momentumun devam ettiğini en azından yavaşlamanın son bulduğunun sinyallerini veriyor.
Altın talebi son 4 yılın en düşük seviyesine geriledi. Dünya Altın Konseyi’nin yayınladığı rapora göre 3.çeyrekte altın talebi değerli madenlerin yatırımcıların gözünden düştüğü bir ortamda son 4 yılın en düşük seviyesine gerile- di. Yatırımcıların fiziki olarak alıp sattığı altın talebi ile merkez bankası talepleri, elektronik sektörü ve kuyum talep- lerini kapsayan talep tutarı 3.çeyrekte 869 tona geriledi. Bu miktar geçen yılın aynı dönemine göre %21 daha dü- şük. Altın talebindeki düşüşün ana nedeni ise dünyanın en büyük altın ithalatçısı olan Hindistan’daki talebin gerile- mesi.
Yurt İçi Gelişmeler DenizBank Ekonomi Bülteni
18 Kasım 2013
Ödemeler Dengesi, Eylül 2013
Cari denge Eylül ayında aylık bazda -2.7 milyar $ olan piyasa beklentisinin üzerinde 3.3 milyar $ açık verdi. Böylece, 12 aylık birikimli cari açık Eylül ayında 59.1 milyar $’a
yükseldi. Enerji hariç cari açık ise Nisan ayından beri de- vam eden artış eğilimini sürdürdü ve 12 aylık birikimli enerji dışı cari açık Eylül ayında 9.6 milyar $’a ulaştı.
Finansman tarafı incelendiğinde, Ağustos ayında 1.8 mil- yar $ girişin olduğu kısa vadeli sermaye hareketlerinde Eylül ayında 290 milyon $ sınırlı bir sermaye girişi ol- du. Portföy yatırımları tarafında; aylık bazda hisse senedi piyasasına 733 milyon $, tahvil piyasasına Ağustos ayın- daki 1.1 milyar $ girişin ardından Eylül ayında da 1.7 mil- yar $ daha giriş oldu. Diğer taraftan, yurtdışı bankalar tarafından tutulan mevduatlarda 2.2 milyar $ azalış olma-
sı kısa vadeli sermaye akımlarını sınırlandırdı. 12 aylık verinin toplam finansman içerisindeki payı ise Eylül verisiyle birlikte %61 oldu. Öte yandan, uzun vadeli kaynaklar Eylül ayında cari açığın finansmanına 1.2 milyar $’lık sınırlı kat- kıda bulundu. Uzun vadeli finansman kaynaklarında, Eylül ayında ticari kredilerde 0.5 milyar $ çıkış olurken, doğrudan yatırımlarda 0.6 milyar $’lık sınırlı giriş oldu.
Temmuz ve Ağustos ayında kuvvetli girişlerin olduğu net hata noksan kaleminde Eylül ayında da 1.7 milyar $ kaynak girişi gözlemlendi. Böylece son üç ayda toplamda 9.7 milyar $’lık kaynak girişi oldu. Mayıs ayından itibaren resmi re- zervlerde görülen azalma Ağustos ayında 4 milyar $ artış gösterdikten sonra Eylül ayında da 640 milyon $ arttı. 12 aylık kümülatif uzun vadeli şirketlerin borç çevirme oranı %104, bankaların ise %162 seviyesinde gerçekleşti.
Eylül ayı verisiyle 12 aylık kümülatif cari açığın GSYH’ya oranı %7.5 seviyesine yükseldi. Biz önümüzdeki dönemde TL’deki değer kaybının dış ticaret kanalı üzerinden cari açıktaki artışı bir miktar sınırlandıracağını düşünüyoruz. Ayrı- ca, geçtiğimiz yılın tersine son aylarda da altın ithalatında görülen yavaşlamanın da dış ticaret dengesine olumlu kat- kısı olacağını düşünüyoruz.
Bütçe Dengesi, Ekim 2013
2013 yılı Ekim ayı Merkezi Yönetim Bütçe gerçekleşmelerine göre, Ekim ayında bütçe dengesi 3.2 milyar TL açık verirken, yılbaşından bu yana bütçe dengesindeki açık 7.7 milyar TL ile geçen yılın aynı dönemine göre daha olumlu performansın göstergesi oldu. 12 aylık bütçe açığı ise bir ön- ceki yılın aynı dönemine göre %49 azalarak 17.7 milyar TL seviyesinde gerçekleşti.
Ekim ayında bütçe gelirleri bir önceki yıla göre %9.8 artış göstererek 30 milyar TL olarak gerçekleşti. Gelir ve katma değer vergisi gelirlerindeki artışa paralel vergi gelirlerinden Ekim ayında bir önceki yılın %7.4 üzerin- de 26 milyar TL’lik kaynak sağlanmış oldu. Harcamalar ise Ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %4.5 artışla 33.2 milyar TL olarak gerçekleşti.
Yılbaşından itibaren baktığımızda, gelirlerde görülen %18’lik artış performansına paralel toplam gelirler 320 milyar TL olurken, yılsonunda OVP’de yukarı revize edilen yılsonu beklentisi olan 387 milyar TL’ye yakın bir geçekleşme olaca- ğı beklentimizi koruyoruz. Harcamalar tarafında ise %13.1’lik artış ile toplam giderler 328 milyar TL olurken, yılsonu için 406 milyar TL’lik yıl sonu bütçe gider hedefinin hafif altında tamamlanma ihtimali olduğunu gösteriyor. Bu görünü- me göre, yılsonu bütçe dengesinin 34 milyar TL’den 19 milyar TL’ye revize edilen yıl OVP tahminine yakın olma ihti- mali kuvvetleniyor. Buna paralel, bütçe açığının yıl sonunda OVP tahmininin (GSYH’nin %1.2) dışına çıkmayacağı beklentimizi koruyoruz.
-80 -60 -40 -20 0 20
2007 2009 2011 2013
Cari Açık Enerji Açığı
Enerji Dışı Cari Açık
Cari Denge'nin Kompozisyonu
(Milyar $)
-9.6
-49.5 -59.1
2013 2012 Değişim
GELİR 320 271 18%
Vergi 266 226 18%
Vergi Dışı 54 45 20%
HARCAMA 328 290 13%
Faiz 46 43 7%
Faiz Dışı 281 247 14%
Bütçe Dengesi -7.7 -18.8 -59%
Faiz Dışı Denge 38.6 24.5 57%
Ocak - Ekim
Finansal Göstergeler DenizBank Ekonomi Bülteni
18 Kasım 2013
Haft a lı k v e A ylı k G e tiri
Geçtiğimiz hafta Yellen’nın konuşması risk iştahının artmasına destek verdi.
P a ra P iy a s a la rı H. S e ne di P iy a s a la rı
Kısa vadeli USD ve EUR borçlanma maliyetleri sınırlı bir oranda geriledi.
Nikkei’nin USD/YEN’nin yeniden 100 seviyesini kırmasından aldığı destekle yükselişi dikkat çekti.
Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir.
Finansal Göstergeler DenizBank Ekonomi Bülteni
18 Kasım 2013
Ta hv il P iy a s a la rı
Gösterge tahvil getirisi bir miktar gerilese koridorun üst bandının üzerinde seyrediyor.
Dö viz P iy a s a la rı E mtia P iy a s a la rı
Önceki hafta USD’ye karşı yaşanan sert değer kayıplarının bir kısmı geri kazanıldı
Yellen sonrası oluşan FED beklentileri ve arz endişelerinin azalması ile petrol fiyatları enerji endeksini yükseltti.
Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir.
