648 Numaralı Karahisar-i Sahip Şer'iyye Sicili

(1)

648 NUMARALI KARAHİSAR-I SAHİB ŞER'İYYE SİCİLİ

Ali ATEŞÇELİK Yüksek Lisans Tezi

Danışman: Prof. Dr. Sadık SARISAMAN Haziran 2014

(2)

T.C.

AFYON KOCATEP ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

TARİH ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ

648 NUMARALI KARAHİSAR-I SAHİB

ŞER'İYYE SİCİLİ

Hazırlayan Ali ATEŞÇELİK

Danışman

Prof. Dr. Sadık SARISAMAN

(3)

(4)

(5)

iv ÖZET

648 NUMARALI KARAHĠSAR-I SAHĠP ġER'ĠYYE SĠCĠLĠ Ali ATEġÇELĠK

AFYON KOCATEPE ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ

TARĠH ANABĠLĠM DALI

Haziran 2014

TEZ DANIġMANI: Prof. Dr. Sadık SARISAMAN

Bu çalıĢmamızda, H. 29 Cumadiye'l Ahir 1332- H. 4 Cumadiye'l ula 1333 (M.1914-1915) tarihleri arasını içeren 648 Numaralı Karahisar-ı Sahip ġer'iyye Sicili incelenmiĢtir.

ġer'iyye sicillerinin Ģehir tarihi açısından taĢıdığı önemden dolayı, çalıĢmıĢ olduğumuz Karahisar-ı Sahip ġer'iyye Sicili'nde bulunan 273 adet belge basit transkripsiyon ile günümüz alfabesine çevrildikten sonra dikkatli bir plan dâhilinde tasnife tabi tutularak değerlendirmiĢtir. Defterden, Karahisar-ı Sahip'in idari ve fiziki yapısı ile ilgili olarak belirtilen yıllara ait merkeze bağlı ve diğer kazalara ait, nahiye, köy, mahalle isimleri ile bazı yer isimlerini tespit etmek mümkün olmuĢtur. Bu durum sadece Afyonkarahisar ile sınırlı kalınmamıĢ Osmanlı Devleti'nin değiĢik yerlerindeki Ģehir, mahalle ve yer isimlerini de öğrenmek mümkün olmuĢtur. Bunun yanı sıra incelediğimiz dava kayıtlarından sosyal hayatla ilgili olarak; Türk ve Ermenilere ait Ģahıs isimleri, bulunduğu mahalleler, evlenme, boĢanma, miras ve nafaka hukuku gibi toplumsal yapıya ıĢık tutabilecek önemli bilgilere de ulaĢılmıĢtır. Ayrıca devletin değiĢik birimlerindeki görevliler, kadı, muhtar vb. ile bu görevlilerin görev yerleri de ortaya çıkarılmakla beraber Afyonkarahisar'dan savaĢa katılanları tespit etmek mümkün olmuĢtur.

ÇalıĢmamız, XX. Yüzyılın ilk çeyreği gibi önemli bir zaman dahilinde, Afyonkarahisar’ın sosyo- ekonomik durumuna az da olsa ıĢık tutmuĢ olması açısından son derece önemlidir.

(6)

v

ABSTRACT

648 NUMBERED KARAHISAR-I SHAIP COURT REGISTRY Ali ATEġÇELĠK

AFYON KOCATEPE UNIVERSITY THE INSTITUTE OF SOCIAL SCIENCES

DEPARTMENT OF HISTORY June 2014

Advisor: Prof. Dr. Sadık SARISAMAN

In this study, there were the 648 numbered sharia court registries of Karahisar-ı examined, covering the years H. 29 Cumadiye’l 1332-H. 4 Cumadiye’l 1333 (M.1914-M.1915).

Because of the importance of the sharia court registries in terms of city history, 273 documents have been evaluated and classified within a careful plan by simple transcription after they were translated into today's alphabet due to the work on Karahisar-i court registries. From the book, for the years indicated regarding administrative and physical structure of Karahisar-ı, some place names, village and neighborhood names, connected to the center town, township, village, neighborhood names and other towns have been able to be identified. This had not become limited only to Afyonkarahisar it also has been made possible to learn the cities in different places of Ottoman Empire and names of places in the neighborhood. In addition to this, from the case records we have examined regarding social life; there has been reached to names of individuals belonging to Turks and Armenians, the neighborhoods and to some extent to important information that may shed light to the social structure such as marriage, divorce, inheritance and alimony law. In addition, the officials in different departments of the state, city governors (kadı), village leaders, commanders, etc. and beside these their places of employment and also the people who went to the war from Afyonkarahisar were able to be identified.

Our study, which is in an important period as in the first quarter of the 20th century is extremely important in terms of that it is giving light to the socio-economic status of Afyonkarahisar althouh for a short time.

(7)

vi

ÖNSÖZ

Osmanlı Tarih AraĢtırmaları açısından, hukuki, ekonomik, idari, askeri ve sosyal içeriğiyle büyük önem taĢıyan Ģer'iyye sicilleri ile ilgili çalıĢmalar son yıllarda hız kazanarak, Ģehirlerin tarihine de farklı açılardan bakabilme imkanı sunmuĢtur. Bu nedenle Afyonkarahisar'ın tarihine ıĢık tutabilecek sosyal, iktisadi, askeri ve idari konularda birçok bilgi içeren 648 Numaralı Karahisar-ı Sahip ġer'iyye Sicili'ni (H.1332-1333/M.1914-1915) tez konusu olarak ele aldık.

ÇalıĢmamız giriĢ kısmı hariç iki ana bölümden oluĢmaktadır. GiriĢ kısmında Ģer'iyye sicillerinin tarihi önemine değinerek üzerinde çalıĢtığımız sicil defteri hakkında çeĢitli bilgiler verilmesi amaçlanmıĢtır. Birinci bölümde defterde geçen dava kayıtlarını, araĢtırmacılara kolaylık sağlaması açısından kısa kısa özetler halinde sunduk ve ardından Osmanlıca yazılmıĢ bu metinleri günümüz Türkçesine basit transkripsiyon ile çevirdik. Transkripsiyon çalıĢmasında defterin planına uygun olarak sayfa ve belge numaraları çeviriye aktarılmıĢtır. Ġkinci bölümde ise belgelerdeki bilgilerden hareketle (H.1332-1333/M.1914-1915) bu tarihler arasında Karahisar-ı Sâhib'in içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik yapı ortaya çıkarılmaya çalıĢılmıĢtır.

Bu ve benzeri çalıĢmaların yapılması gerek Osmanlı Tarihi ve gerekse Ģehir tarihi hakkında daha sağlıklı bilgiler içeren eserlerin ortaya çıkmasını sağlayacaktır.

ÇalıĢmamla ilgili olarak, her zaman yakın ilgi, destek ve teĢviklerini gördüğüm tecrübelerinden yararlandığım danıĢman hocam Sayın Prof. Dr. Sadık SARISAMAN'a sonsuz teĢekkürlerimi sunarım.

(8)

vii

ĠÇĠNDEKĠLER

Sayfa

YEMĠN METNĠ ... ii

TEZ JÜRĠ VE ENSTĠTÜ MÜDÜRLÜĞÜ ONAYI ... iii

ÖZET ... iv

ABSTRACT. ... v

ÖNSÖZ ... vi

ĠÇĠNDEKĠLER ... vii

TABLOLAR LĠSTESĠ ... viii

KISALTMALAR ... ix

GĠRĠġ ... 1

BĠRĠNCĠ BÖLÜM DEFTERDE BULUNAN BELGELERĠN ÖZETLERĠ 1.648 NUMARALI SĠCĠL DEFTERĠNDE GEÇEN BELGELERĠN ÖZETLERĠ ... 5

ĠKĠNCĠ BÖLÜM DEFTERDE BULUNAN BELGELERĠN TRANSKRĠPSĠYONU 1.648 NUMARALI SĠCĠL DEFTERĠNDE GEÇEN BELGELERĠN TRANSKRĠPSĠYONU ... 65

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

648 NUMARALI KARAHĠSAR-I SAHĠP ġER'ĠYYE SĠCĠLĠ'NĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ

1.KARAHĠSAR-I SAHĠP SANCAĞI'NIN ĠDARĠ VE FĠZĠKĠ YAPISI 433

1.1.KAZA, NAHĠYE VE KÖYLER 433

1.2.MAHALLELER 437

1.3.ĠDARECĠLER 441

1.4.MEVKĠ ADLARI 448

(9)

viii

1.5.1.Camiler 449

1.5.2.Vakıflar ve vakıf eserleri 449

1.6.DĠĞER KURUM VE KURULUġLAR 452

1.6.1.Eytam müdürlüğü (Eytam sandığı) 452

1.6.2.Hastahaneler 455

2.KARAHĠSAR-I SAHĠP SANCAĞI'NIN ĠKTĠSADĠ YAPISI 456

2.1.MESLEK GRUPLARI 456

2.2.TEREKELERE GÖRE ĠKTĠSADĠ YAPI 460

2.2.1.Hayvancılık 461

2.2.2.Tarım 462

2.2.3.ÇeĢitli eĢyalar ve fiyatları 463

3.KARAHĠSAR-I SAHĠP SANCAĞI'NIN SOSYAL YAPISI 471

3.1.DEMOGRAFĠK YAPI 471

3.2.AĠLE 472

3.2.1.Mehir 474

3.2.2.Nafaka 476

3.2.3.Poligami (Çok eĢli evlilik) 481

3.2.4.Ailelerin çocuk sayısı 482

3.2.5.Talak (BoĢanma) 485

3.2.6.Veraset 490

3.2.7.Lakaplar 496

3.3.AFYON KARAHĠSAR'DA ERMENĠLER ... 513

3.3.1.Ermeni nüfusu ve yerleĢim mahalleri ... 514

3.3.2.Ermeni isimleri ve lakapları ... 515

3.3.3.Ermeni nüfusun çocuk sayıları ... 516

3.3.4.Ermeniler ve Osmanlı Mahkemesi ... 516

4.4 ASKERLĠK VE ASKERĠ YAPI 4.4.1. Askerlik hizmetine iliĢkin genel bir değerlendirme ... 519

4.4.2. Vatan savunmasında Afyonkarahisar ... 520

4.4.3. Askeri görevliler ... 521

4.4.4. SavaĢlar ... 526

(10)

ix

KAYNAKÇA ... 531

EKLER ... 535

1.SÖZLÜK ... 535

(11)

x

TABLOLAR LĠSTESĠ

Sayfa No

Tablo 1. Defterde yer alan kazâ ve köy adları ... 433

Tablo 2.Karahisar-ı Sahip dıĢındaki kaza ve köy isimleri ... 436

Tablo 3. Defterde geçen köylerin eski ve yeni adları ... 437

Tablo 4. Defterde adı geçen Afyonkarahisar mahalleleri ... 438

Tablo 5. Ermenilerin yaĢadığı mahalleler ... 440

Tablo 6. Karahisar-ı Sahib dıĢındaki mahalleler ... 440

Tablo 7. Defterde adı geçen görevliler ve görevleri ... 442

Tablo 8. Muhtarlar ve görev yaptıkları mahalle veya köyler ... 444

Tablo 9. Bazı özel mevki adları ... 448

Tablo 10. Câmiler ... 449

Tablo 11. Defterde geçen vakıflar ... 452

Tablo 12.Eytâm Sandığı ile ilgili davalar ... 455

Tablo 13. Defterde adı geçen hastaneler ... 456

Tablo 14. Defterde adı geçen dava vekilleri ... 457

Tablo 15. Defterde adı geçen meslekler ... 458

Tablo 16. Defterde adı geçen terekeler ... 460

Tablo 17. Defterde geçen çeĢitli eĢyalar ve fiyatları ... 463

Tablo 18. Mehirle ilgili davalar ... 475

Tablo 19. Defterde geçen nafaka davaları ve miktarları ... 479

Tablo 20. Afyonkarahisar'da çok eĢlilik ( Poligami).. ... 481

Tablo 21. Ailelerin çocuk sayıları. ... 482

Tablo 22. Defterde geçen boĢanma ile ilgili davalar. ... 489

Tablo 23. Verâset ile ilgili davalar ... 493

Tablo 24. ġehir merkezindeki Türklerde lakaplar ... 498

Tablo 25. Kaza ve köylerdeki Türklerde lakaplar. ... 508

Tablo 26. Defterde yer alan Ermeni isimleri ve lakapları. ... 516

Tablo 27. Defterde geçen Ermenilerle ilgili davalar ve konusu. ... 517

Tablo 28. Askeri birlik ve görevlileri ... 522

(12)

xi

KISALTMALAR

Ad. : Adet

AKÜ : Afyon Kocatepe Üniversitesi

a.g.e. : Adı Geçen Eser

a.g.m. : Adı Geçen Makale

a.g.l. : Adı Geçen Lügat

a.g.t. : Adı Geçen Tez

A.ġ.S. : Afyon ġer'iyye Sicilleri

b. : Baskı

Bkz. : Bakınız

C. : Cilt

C. : Cümade'l-ahire

Ca. : Cümade'l ula

Der. : Derleyen

H. : Hicri

Haz. : Hazırlayan

Ġ.A. : Ġslam Ansiklopedisi

Mah. : Mahallesi

M. : Muharrem

M.S.B. : Milli Savunma Bakanlığı M.E.B. : Milli Eğitim Bakanlığı

N. : Ramazan B. : Recep R. : Rebi'ü'l-ahir Ra. : Rebi'ül-evvel S. : Safer s. : Sayfa ss. : Sayfadan sayfaya ġ. : ġa'ban L. : ġevval T.D.K. : Türk Dil Kurumu

T.D.V. : Türkiye Diyanet Vakfı

T.T.K. : Türk Tarih Kurumu Üniv. : Üniversitesi VGM : Vakıflar Genel Müdürlüğü vb. : Ve benzeri vd : Ve diğerleri Yay. : Yayınları

y.y. : Yayın yeri yok

Z. : Zi'l-hicce

(13)

1 GĠRĠġ

1.YEREL TARĠH ARAġTIRMALARININ ÖNEMĠ

Tarih araĢtırmalarında, askeri ve siyasi tarihçilik ilk ilgi çeken alanlar olmuĢ, fakat tarih çalıĢmaları ilerledikçe, yerel tarih de üzerinde durulan alanlar içerisinde önemi artmaya baĢlamıĢtır.

Osmanlı Devletinin tarihi tam anlamıyla incelenme imkânı bulunamamıĢtır. Çok fazla eksiklikler vardır. Bu eksiklikler bu alanda yapılan çalıĢmalarla ve temel kaynaklara ulaĢıldıkça giderilebilinecektir. Bu nedenle yerel tarih araĢtırmalarına büyük bir yer ayırmak gerekmektedir.

ġunu belirtmek gerekirse yerel tarih araĢtırmaları; Osmanlı Devleti tarihinin, daha geniĢ anlamda Türk tarihinin siyasi, ticari, askeri, idari, kültürel vb. alandabilinmeyen ve eksik yönleri aydınlatma imkânı sağlayacaktır. Bu da ancak yerel tarih alanında yapılacak olan araĢtırmalar arttıkça Türk tarihi hakkında bilgiler doğrulanacak ve geliĢecektir.

Yerel tarih araĢtırmalarında kullanılan kaynaklar fazladır. Bunlar Anadolu‟da Türk egemenliğinden önce yaĢamıĢ milletlerin arkelojik buluntuları, Türk egemnliği döneminde ise daha çok vakfiyeler, hatıratlar, seyahatnameler ve salnamelerdir. Ama günümüzde değeri anlaĢılmaya baĢlanan ve büyük bir kısmı 17. Yüzyıldan itibaren baĢlayan yerel tarih için eĢi bulunmaz kaynak Ģeriye siçilleridir1

. 1.1.TARĠHTE AFYONKARAHĠSAR

Afyonkarahisar ġehrinin en eski adının Akrino olduğu Yunanca yazılı metinlerden anlaĢılmaktadır. Latince kitabelerde Akronium2

olarak geçen bir kaleden bahsedilmektedir. Afyonkarahisar, Selçuklu egemenliği altında iken Karahisar- Devle, Sahip Ata'ya izafetle Osmanlılar döneminde de Karahisar-ı Sahip olarak anılmıĢ, koyu renkli volkanik kayalardan oluĢan bir tepe üzerindeki kalesinden dolayı Karahisar Ģeklinde Ģöhrete sahip olmuĢtur3

.

Anadolu coğrafyasında, Karahisar ismi çok sık kullanılmaktadır. Sert bazalt

1

Özer Küpeli, " ġeriyye Sicillerinin ġehir Tarihçiliği ve Afyonkarahisar Tarihi Ġçin Önemi" TaĢpınar, s.3 (Kasım 2001), s.54.

2 Afyon Ġl Yıllığı(1967), Ġstanbul 1968, s.37.

(14)

2

veya lavlardan oluĢmuĢ kaya kütlelerinin koyu renginden dolayı kara, yüksek eriĢilmesi güç bir yerde kurulmuĢ harap kalelere ve bunların yakınında bulunan köy, kasaba ve Ģehir gibi yerleĢim yerlerine hisar adı verilmiĢtir4

.

Günümüzde kullanılan Afyon adı ise bu bölgede eskiden beri geniĢ ölçüde üretimi yapılan haĢhaĢa dayanmaktadır5

.

2. ġER'ĠYYE SĠCĠLLERĠ VE TARĠHĠ ÖNEMĠ

Osmanlı Tarihi araĢtırmalarında son derece önemli olan Ģer'iyye sicilleri, ilgili oldukları mahallerin siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel yapılarına dair bilgiler sunmaktadır. Bu siciller XV. asrın son senelerinden baĢlayarak XIX. asır sonlarına kadar gelen ve en aĢağı dört asırlık Türk tarihini, Türk sosyal hayatını toplamıĢ olmaları itibariyle Türk tarihinin ana kaynaklarındandır. Bundan dolayı her vilayet ve kaza merkezlerindeki mahkeme sicilleri, o bölgenin en güvenilir tarihi kaynaklarından sayılmaktadır.

ġer'iyye sicilleri, kadılar tarafından tutuldukları için "Kadı Defterleri" veya "Sicilleri", mahkeme konusu davaları içerdikleri için "Mahkeme Defterleri" ya da "Sicil-i Mahfuz" diye değiĢik Ģekillerde adlandırılmıĢlardır6. Bugünkü mahkemelerde nasıl olaylar kayda geçiriliyorsa, eskiden de kadı önüne gelen her olay kayda geçirilmiĢtir7

.

ġer'iyye Mahkemeleri, Osmanlı Devleti'nin kuruluĢundan Tanzimat Dönemine kadar uzun yıllar her türlü hukuki anlaĢmazlıkların çözüldüğü bir makam olmuĢtur. Bu mahkemelerde bir kadı ile mahkemenin bulunduğu yerin büyüklüğüne göre sayıları değiĢen muhtelif yardımcılar görev yapmaktaydılar8

.

Osmanlı Devleti'nde ġer'iyye sicilleri, XV. Asırdan baĢlayarak XX. Asrın ilk çeyreğine kadar çok uzun bir zaman dilimini ihtiva etmektedir. Türk Tarihi, Türk Siyasi, Türk Ġktisadi, sosyal ve hukuk hayatına dair kararları içermesi bakımından da

4 Besim Derkot, "Karahisar", İslam Ansiklopedisi, C. VI, M.E.B. Yay., EskiĢehir 1997, s.276. 5 Emecen, ag.m., s.443.

6 Abdülaziz Bayındır, Ġslam Muhakeme Hukuku (Osmanlı Devri Uygulaması) Ġslami Ġlimler AraĢtırma Vakfı Yay., Ġstanbul 1986, s.1

7Süleyman Gönçer, Afyon ili Tarihi,C.II, Afyon 1991, s.42. 8 Küpeli,ag.m.,s.54.

(15)

3

bu siciller, Türk Kültür Tarihinin temel kaynakları arasında yer alır9.

ġer'iyye sicillerinin içeriğine gelince; öncelikle bu defterlerde çok değiĢik kayıtların bulunduğunu belirtmek gerekir. Bununla beraber ġer'iyye sicillerinde kayıtlı bulunan belgeler türlerine göre iki bölümde toplanabilir:

I. Hükümet ve devlet adamları tarafından, yani merkezden kadılığa gönderilen, belgeler: Hüküm, ferman, berat, buyruldu vs.

II. Kadı tarafından düzenlenip sicile kaydedilen belgeler ki; bunlar halkın meseleleri ihtiyaçları ve ihtilaflarıyla ilgilidir: Ġlam, hüccet, vakfiye, ahitname vs. gibi.10

Kadıların bulundukları yerlerde birer Ģer'i mahkemenin kurulduğu bilinmektedir. ġer'i ve hükmi uygulamalarla ilgili iĢleri kendilerine gönderilen emirler çerçevesinde görerek Hanefi Mezhebi hükümlerine göre karar veren kadıların, nikâh, evlenme boĢanma, miras taksimi, yetim ve gaip malının korunması, vakıf hükümlerine uyulması, cürüm ve cinayet ile bütün diğer davalar ile ilgili kararlarına ve diğer hususlarına dir bilgiler sicillerde yer alır11

.

Sicillerin ihtiva ettiği konular çeĢitli yönlerden değerlendirilmiĢtir. Sicillerde, bölge tarihçiliği, Ģehir hayatı, çeĢitli bölgelerde yaĢayan insanların etnik, dini, etnografik ve sosyo-ekonomik durumları ele alınmıĢtır12.

3. 648 NUMARALI KARAHĠSAR-I SAHĠP ġER'ĠYYE SĠCĠLĠ

Tez konumuz olan 648 No'lu Karahisar-ı Sahip ġer'iyye Sicili, olup bu defterin bir kısmı ile daha önceden çalıĢıldığı için biz 60/69 Numaralı sayfa ve belge çalıĢmaya baĢladığımız için çalıĢtığımız ilk belge tarih olarak 29 C. Sene1332/25 Mayıs 1914 ile son belge tarih olarak 4 Ca. 1333/20 Mart 1915 yıllarını kapsamaktadır.

Defter,131 Varak 262 Sayfadan ibarettir. Numaralandırma sayfa esas alınarak yapılmıĢtır. Defterin metninde farklı yazı çeĢitlerinin olması birden fazla kâtibin

9Ahmet Akgündüz, Şer'iyye Sicilleri, C.I, Türk Dünyası AraĢtırmaları Vakfı Yay., Ġstanbul 1998, s.11. 10 Süleyman Gönçer, Afyon İli Tarihi,C.II, Afyon 1991, s. 42.

11 Ġsmail Hakkı UzunçarĢılı, Osmanlı Devleti'nin İlmiye Teşkilatı,Ankara 1984, s.108-109. 12Rifat Özdemir, " ġer'iyye Sicillerinin Sosyo-Ekonomik Tarih ve Halk Kültürü Açısından Önemi"S.Battal Gazi ve Malatya Çevresi Halk Kültürü Sempozyumu- Tebliğler,Ġnönü Üniv. Yay. Ġstanbul 1987,ss.179-187.

(16)

4 elinden çıktığını göstermektedir.

Bu Sicil Defteri Karahisar-ı Sahip'in diğer sicilleri gibi Afyonkarahisar Müzesinde muhafaza edilmekte iken, Ankara Milli Kütüphane'ye nakledilen 158 defterden biridir13. Afyon Kocatepe Üniversitesi'nin kurulmasıyla beraber bir proje dâhilinde AKÜ Tarih Bölümü'nce Ģer'iyye sicillerinin tamamına ait mikrofilmler temin edilmiĢ ve bu mikro filmlerden 71 defterin fotokopisi elde edilmiĢtir14

. ÇalıĢtığımız defterde bu suretle temin edilmiĢtir. Okuyamadığımız yerlere nokta nokta(...) koyduk ve ifadenin geliĢinden tahmin ettiğimiz yerleri ve emin olmadığımız yerlere ise soru iĢareti(?) koyarak çalıĢmamızdan faydalanacakların muhtemel hatalara karĢı ihtiyatlı olmalarını amaçladık.

ÇalıĢtığımız ilk belge ( 29 C. 1332/25 Mayıs 1914) tarihli bir hüccet son belge ise ( 4 Ca. 1333/20 Mart 1915) tarihini taĢıyan bir baĢka i'lam suretidir.

Defterde bulunan belge çeĢitleri hüccet, ilam olup bunları kısaca açıklama da fayda görmekteyiz.

Hüccet: Hâkim huzurunda ikrar, takrir, akit, vasi tayini ve bir hususa izin verilmesi gibi hüküm içermeyen hususlar hakkındaki belgeler15

olup konularına göre nikâh, talak, fesh-i nikâh, mehir, nafaka, vasi tayini gibi kısımlara ayrılır16

.

Ġ'lam: Lügatte; bir davanın, mahkemece nasıl bir hüküm ve karara bağlandığını gösteren resmi vesika17

demektir. Her Ġ'lamda mutlaka kadının imzası ve mührü, taraflar, dava konusu ve iddia ile davalının cevabı, isbat davaları, kadının kararı ve tarih bulunur. Ġ'lamların en önemli özelliği kadının kararının bulunmasıdır18_{. ġer"iyye mahkemelerinde kadı, yargılamayı bitirdikten sonra verdiği}

kararı önce sözlü olarak anlatır, daha sonra ise kararı içeren i"lamı düzenlerdi. Bunun bir sureti sicil defterine kaydedilir birer sureti de davalı ve davacıya verilirdi19

13Akgündüz, a.g.e.,s.83.

14 Özer Küpeli, "ġeriyye Sicillerinin ġehir Tarihçiliği ve Afyonkarahisar Tarihi için Önemi"Taşpınar, S.3, (Kasım 2001),s. 57

15 Mehmet Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, M.E.B.Yay., C.I-III, Ġstanbul 1983, s.607.

16Ahmet Akgündüz, "ġer'iyye Mahkemeleri ve ġer‟iyye Sicilleri", Türkler, C. X, Yeni Türkiye Yay. Ankara 2002, ss.60-67.

17 Ferit Develioğlu, Osmanlıca-Türkçe Lügat, Aydın Kitabevi Yay., Ankara 1996, s.426. 18 Halil Cin-Ahmet Akgündüz, Türk Hukuk Tarihi, C.I, Ġstanbul 1990, s.420.

(17)

5

BĠRĠNCĠ BÖLÜM

DEFTERDE BULUNAN BELGELERĠN ÖZETLERĠ

1. 648 NUMARALI SĠCĠL DEFTERĠNDE GEÇEN BELGELERĠN ÖZETLERĠ

SAYFA VE BELGE NO: 60/69 (29 C. Sene1332/25 Mayıs 1914)

ġuhud Kazasının Çoru karyesinden Hacı Yakup oğlu Hacı Osman bin Yakub, Karahacılı Kara Mehmet ile Arızlı karyesinden Kıbık Halil, Selilin Ahmet ve Selilin oğlu Mevlüt arasındaki su anlaĢmazlığından dolayı Dava Vekillerinden Ġsmail Hakkı Efendi ibn-i Hacı Mehmet Ağayı vekil tayin ettiğine dair vekâlet hücceti suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 60/70 (8 C. 1332/4 Mayıs 1914)

Sincanlı Kazasının PaĢa karyesinden Hacı Mustafa kızı Rabia, ġer'i Mahkemede kocası Berber oğlu Ali bin Halil bin Süleyman Asâkir-i ġâhâne askerlerinden iken Ayvalık Tabyasında vefat etiğini ifade etmiĢtir. Bu çerçevede kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendi'den otuz altı kuruĢ alacağı olduğunu ve mirascısı olarak kendi hissesine düĢen dokuz kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

SAYFA VE BELGE NO: 61/71 (2 B. 1332/27 Mayıs 1914)

Adapazarı Kazasının Gedik oğlu Mahallesinden Medine-i Karahisar-ı Sâhib Posta ve Telgraf Müdürü Ahmet Sabri Efendi ibn-i Hüseyin Efendi ibn-i ReĢid ġer'i Mahkemede; tasarrufları sonucu aldığı ev, tarla, ayrıca babası ile annesinden miras kalan tarladan hissesine düĢen kısmın idaresi için Saatçi esnafından Ġsmail Efendi ibn-i Hacı Ali Efendiyi vekil tayin ettiğine dair vekâlet hücceti suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 61/72 ( 7 C. 1332/3 Mayıs 1914)

Saray-Bosna sakinlerinden olup Karahisar-ı Sâhib‟in Nurcu Mahallesinden Süleyman Efendi bin Salih bin Muharrem, ġer'i Mahkemede Abdi Efendi zevcesi AyĢe Hanım ibneti Salih bin Muharremin mirasçısı olduğunu belirtmiĢtir. KardeĢinin Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendiden kırk kuruĢ alacağı olduğunu mirascısı olarak kendi hissesine bu paranın kendisine ödenmesi için dava açmasını konu edinen i‟lam suretidir.

(18)

6

SAYFA VE BELGE NO: 62/73 ( 1 B. 1332/26 Mayıs 1914)

Karahisar-ı Sâhib‟e ait Egeste Mahallesi‟nden Tevfika binti Mehmet, vefat eden kardeĢi Tapu Kâtibi Abdurrahman Efendinin mirası; eĢi Hadice Hanım ile reĢit olmayan kızları Ruhiye, Lütfiye ve erkek kardeĢi Ahmet Efendi ile Tevfika binti Mehmet'e kalmıĢtır. KardeĢinden kalan mirasın idaresi için Abdurrahman Efendinin eĢi Hatice Hanımın vasi tayin edildiğine dair vesayet hücceti suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 63/74 ( 7 Ca. 1332/28 Mart 1914)

Karahisar-ı Sâhib‟in ait Câm-i Kebir Mahallesi‟nden Nimetullah binti Halil ÇavuĢ, ġer'i Mahkemede bundan önceki eĢi olan Fakih PaĢa Mahallesinden Yağcı oğlu Mustafa bin Hasan'dan, doğan çocuğu Kadir için nafaka talebinde bulunmuĢtur. ġer'i Mahkeme Yağcı oğlu Mustafa bin Hasan'ın otuz yedi buçuk kuruĢ nafaka ödemesine dair konu edinen nafaka hücceti suretidir.

Sarık karyesinden Halime binti Hüseyin, ġer'i Mahkemede, kocası Turna oğlu Ahmet bin Ali bin Mustafa‟nın „Asâkir-i ġâhâne askerlerinden iken Çatalca civarında Ayvalık Tabyasında Ģehit olduğunu, ifade etmiĢtir. Bu çerçevede kocası hayatta iken Sinan PaĢa Mahallesinden Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendiden kırk kuruĢ alacağı olduğunu varisi olarak kendi hissesine düĢen on kuruĢu talep etmek üzere ġer'i Mahkemede dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir.

Hacı Evtal Mahallesinden iken vefat eden Hacı Emin-zâde Hacı Mustafa bin Hacı Emin bin Yahya‟nın küçük kızı Emine, reĢit olduğunu iddia etmiĢtir. Bu çerçevede babasından kalan mirasın vasisi olan annesi Hâce Esmâ aracılığı ile Eytam Sandığına konulan mirasın Eytam Müdürü Mehmet Efendi ibn-i Ġbrahim Efendi tarafından kendisine geri verilmesini konu edinen i'lam suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 64/77 ( 16 B. 1332/ 10 Haziran 1914)

EskiĢehir Kazasının„ Seyidgâzi Nahiyesine bağlı Söğüt karyesinden ġahin oğlu Hüseyin bin Hüseyin ġer'i Mahkemede Hükümet Konağı önünde muayenesi yapılan tosunu, Söğüt karyesinden Musa bin Ali Osman'dan satın aldığını ifade etmiĢtir. Karahisarlı Hacı Ġbrahim Ağa, karyelerinde bulunan tiftik davarlarının tüyü

(19)

7

ve yününü öküz arabasına yükleyerek Karahisar‟a geldiklerinde Yağcı oğlu Hüseyin tosununun kendisinin olduğunu beyan ederek el koyduğunu ifade etmiĢtir. Bu Çerçevede tosunun ġahin oğlu Hüseyin bin Hüseyin olduğuna dair Ģahitlerin Ģahitlik etmeleriyle tosunun teslim edilmesini konu edinen i'lam suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 65/78 ( 6 B. 1332/ 31 Mayıs 1914)

Sincanlı Nahiyesinin Küçük Hüyük karyesi ahâlisinden Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Osman bin Bekir bin ĠbiĢ‟in mirasının varisleri validesi AyĢe binti Ömer ve babası Ömer olduğuna dair veraset hücceti suretidir.

Zâviye Sultan Mahallesinden Deper Ağası-zâde Ahmet Efendi ibn-i Ali Efendinin, Elpirek karyesinden Abdil oğlu Hacı Mahmut ve Hacı Mahmut oğlu Hacı Mehmet ve Kara Osman oğlu Mustafa isimli kiĢiler arasındaki arazi anlaĢmazlığından dolayı Dava Vekillerinden Serdar-zâde Mehmet Hüsameddin Efendi ibn-i Abdülganî 'yi vekil tayin ettiğine dair vekalet hücceti suretidir.

Mecidiye Mahallesinden ve Teb„â-ı Devlet-i „Aliyyenin Ermeni milletinden Kesir Oğlu Agob Veledi Asador Veledi Ata vefat etmiĢtir. Bu çerçevede oğlu Tekfur‟un küçük olmasından dolayı reĢit olana kadar kız kardeĢi Agoni' nin vasi tayin edildiğine dair vesayet hücceti suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 67/81 ( 14 C. 1332/10 Mayıs1914)

Karaman Mahallesinden Münire binti Ġsmail; ġer'i Mahkemede, Molla BahĢi Mahallesinden Kalaycı oğlu Osman bin Ömer'in eĢi olduğunu ifade etmiĢtir. Ayrıca kocasının „askere „gittiğini ayrıca bu evlilikten Ġsmail ve Behiye‟ isimli çocuklarının olduğunu ve bu çocukların asla malları olmadığından dolayı nafakaya ihtiyaçları olduğunu belirtmiĢtir. Kocasından kalan mirastan çocukları adına Eytam Sandığına konulan 304 kuruĢtan çocukların ve kendisinin geçimini sağlamak için adı geçen kadına günlük 60 kuruĢ kullanılmasına izin verildiğine dair i'lam suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 67/82 ( 10 B. 1332/4 Haziran 1914)

(20)

8

Karaman oğlu Ahmet bin Ali bin Abdullah vefat etmiĢtir Bu çerçevede adı geçen kiĢinin mirası kız kardeĢi AyĢe, erkek kardeĢi Ömer‟e kalmakla beraber daha sonra Ömer de vefat edince Ömer'in mirası eĢi Fatıma bint-i Ġsmail ile küçük çocukları Ġsmihan ve Ali'ye kaldığına dair veraset hücceti suretidir.

Nuri Bey karyesi ahâlisinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Kara Ali oğlu Veliyüddin ibn-i Ali bin Mehmet‟in varisi babası Ali olduğuna dair veraset i'lam süretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 67/84 ( 24 C. 1332/ 20 Mayıs 1914)

Sincanlı Nahiyesinin Küçük Hüyük karyesinden Fatıma binti Mehmet bin Hüseyin; kocası Kara Veli oğlu Ali bin Veliyüddin bin Osman‟ın „Asâkir-i ġâhâne onbaĢısı iken Çatalca civarında Arap Hastanesinde vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bu çerçevede adı geçen kadın kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendiden kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen beĢ kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 68/85 ( 6 C. 1332/ 2 Mayıs 1914)

Cansız Mahallesinden ve vefat eden ġakkancı oğlu Hacı Ali Osman bin Hacı Ahmet‟in çocukları Ahmet ve Huriye reĢit olduklarını ifade etmiĢlerdir. Bu çerçevede anneleri Havva binti Hacı SatılmıĢ üzerindeki vesayetinin kaldırılarak babalarından kalan mirasın kendilerine verilmesi konusunda anneleri Havva binti Hacı SatılmıĢ'ın uyarıldığı konu edinen i'lam suretidir.

Mecidiye Mahallesinde ve Bosna Muhacirlerinden olup da vefat eden Hacı Mehmet Ağa ibn-i Hacı Ali bin Abdullah‟ın torunu olan Eyüb'ün çocukları Fatıma ve Hacı Mustafa, reĢit olduklarını ifade ederek anneleri AyĢe Hanım ibneti Mehmet'in üzerlerindeki vesayetin kaldırılarak mirasın kendilerine verilmesi konusunda anneleri AyĢe Hanım ibneti Mehmet'in uyarıldığını konu edinen i'lam suretidir.

(21)

9

Sincanlı Nahiyesinin Tazlar karyesinden Fatıma binti Ömer, ġer'i Mahkemede, kocası Kocabıyık oğlu Ali bin Kadir bin Hasan‟ın „Asâkir-i ġâhâne askeri iken Kosava Vilayeti dâhilinde ĠĢteb Kasabasına tâbi„ Borada karyesinde vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bu çerçevede kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendiden kırk kuruĢ alacağı olduğu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen on kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir.

Karaman Mahallesinde vefat eden Koca Hüseyin oğlu Mehmet bin Molla Ahmet bin Mehmet‟in küçük kızı Nazike‟nin vasîsi olan Molla Ahmet; Meclis-i ġer„-i Enverde Nazġer„-ike‟nġer„-in nafakaya muhtaç olduğunu beyan etmġer„-iĢtġer„-ir. Bu çerçevede babasının Eytam Sandığına konulan mallarının gelirinden nafaka talebinde bulunduğunu konu edinen i'lam suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 71/89 ( B. 1332/Mayıs-Haziran 1914)

Sincanlı Nahiyesinin Sinan PaĢa karyesinden Fatıma binti Mustafa, ġer'i Mahkemede, kocası Hacı Osman oğlu Hasan bin Ġbrahim bin Hasan‟ın „Asâkir-i ġâhâne askeri olarak Çatalca civarında Ayastifanos Hastanesinde vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bu çerçevede ismi geçen kadın kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendiden yirmi dört kuruĢ alacağı olduğunu ve ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen üç kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir.

ÇavuĢbaĢı Mahallesinden Abdünnebi oğlu ġükrü Efendi ibn-i Hacı Salih Ağa, Belce karyesinden Kara Hacı Mehmet arasındaki at davası sorunundan dolayı Dava Vekillerinden Dedeyân Artin Efendi veledi Estaban'ı vekil tayin ettiğine dair vekâlet hücceti suretidir.

Kalacık-ı Kebir karyesinden Emine binti Süleyman, ġer'i Mahkemede, kocası Müstahakdâr oğlu Tahir bin Hasan bin Mustafa‟nın „Asâkir-i ġâhâne askeri iken

(22)

10

Yemen Vilâyeti dâhilinde Hadide Hastahanesinde vefat ettiğini beyan etmiĢtir. Bu çerçevede adı geçen kadın, kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendiden kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen on kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir.

Çavdarlı karyesinden Nazike binti ġerif Mehmet, ġer'i Mahkemede, kocası Ġnce Kara Ali oğlu Hasan Hüseyin bin Molla Halil bin Süleyman‟ın „Asâkir-i ġâhâne, askeri iken Âsitâne-i „Aleyhide (Maltepe Hastanesinde) vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bu çerçevede Adı geçen kadın, kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendiden kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen on kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir.

Hacı Evtal Mahallesinden Hancı-zâde Abdülkadir Efendi ibn-i Hasan Ağa, Afyonkarahisar‟ın ÇarĢı Ġçi Mahallesi‟nde bulunan Câmi ve ona ait vakıfhânenin tamir, onarım ve kiralama iĢleri için görevlendirmiĢ olduğu kardeĢi Ziya Beyin görevden alınmasıyla ve vakfın gelirinden zimmetine bir Ģey geçirmiĢ olduğu anlaĢılması halinde tahsilinin yapılması iĢlemleri için ve bundan sonra olacak davalar konusunda Dava Vekillerinden …-zâde Ahmet Efendi ibn-i Hasan'a umumi vekâlet verdiğine dair vekalet hücceti suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 74/94 ( B.1332/Mayıs-Haziran 1914)

Küçük Hüyük karyesinden Hacı Hüseyin oğlu Hüseyin ÇavuĢ bin Ali, ġer'i Mahkemede bir sene önce sekiz adet liraya on bir yaĢında bir adet kancık camus ineğini Kalak oğlu Hüseyin den satın aldığını fakat camusun kayıp olduğunu ifade etmiĢtir. Bununla beraber camusu arar iken camusun derisini Teb„a-ı Devlet-i „Aliyyenin Ermeni milletinden Avakan Hacı Nazret Veledi Begos elinde bulmuĢtur. Fakat deriyi Kasap Hakkı‟dan yüz altmıĢ altı buçuk kuruĢ karĢılığında satın aldığını beyan etmiĢtir. Bu Çerçevede Hacı Hüseyin oğlu Hüseyin ÇavuĢ bin Ali, Teb„a-ı Devlet-i „Aliyyenin Ermeni milletinden Avakan Hacı Nazret Veledi Begos elinde bulunan derinin kendisine verilmesi için dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir.

(23)

11

Göynük karyesinden Fatıma binti Ömer, ġer'i Mahkemede kocası Ömer oğlu Abdülkadir bin Ali bin Osman‟ın „Asâkir-i ġâhâne askeri iken Hadım köy civarında Apayurdu? karyesinde vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bu çerçevede adı geçen kadın, kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendinden kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen beĢ kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir.

Fakih PaĢa Mahallesinde vefat eden … zâde Hacı Halil Ağa ibn-i Ġbrahim bin Abdullah‟ın küçük kızı Nazike Hanım reĢit olduğunu beyan etmiĢtir. Bu çerçevede teyzesi Zekiye Hanımın üzerindeki vesayetin kaldırılarak babasından ve annesinden kalan mirasın kendisine verilmesini ayrıca mirasına el koyanlardan tahsili için Dava Vekillerinden Ġsmail Efendi ibn-i Murat 'a vekâlet verdiğine dair vekâlet hücceti suretidir.

ġuhud Nahiyesinin Pazar Mahallesinde vefat eden Hatıb el-Hâc Halil Efendi ibn-i Halil Efendi ibn-i Hacı Bekir Efendinin kızı Fatıma ġer'i Mahkemede, babasından ve annesinden kalan mirasına el koyan kardeĢi Hacı Bekir Efendiye dava açtığını ifade etmiĢtir. Fakat kardeĢinin kendi hissesine düĢen kısmı kendisine geri vermesi üzerine açtığı davadan vazgeçtiğine dair hüccet suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 78/98 (29 Ca. 1332/ 25 Nisan 1914)

Molla BahĢi Mahallesinde vefat eden Boğa Ahmet-zâde Hacı Ahmet Efendi ibn-i Salih bin Hacı Mehmet, vefat etmeden önce halktan alacağı olanı toplayarak üçte birini hayır iĢlerinde kullanmak üzere Boğa-Ahmet-zâde Hacı Kadir Ağa ibn-i Hacı Abdullah'ı vekil tayin ettiğine dair vekâlet hücceti suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 78/99 ( 8 Ca. 1332/ 4 Nisan 1914)

KıĢlacı karyesinden Uzun oğlu kerimesi Nimetullâh bint-i Hasan Hüseyin, Rûz oğlu Mustafa bin Ali tarafından kendisine karĢı açılan boĢanma ve nafaka ilgili konularda, Dava Vekillerinden Helvacı-zâde Ġsmail Efendi ibn-i Murat'a umumi vekâlet verdiğine dair vekâlet hücceti suretidir.

(24)

12

ġuhud Nahiyesinin Hisar Mahallesi‟nden Fatıma binti Ġsmail, ġer'i Mahkemede, kocası Hafız oğlu Mehmet bin Mehmet bin Ali‟nin „Asâkir-i ġâhâne askeri iken Yanya Vilayetinin topçu kıĢlası meydanında vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bu çerçevede adı geçen kadın, kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendi'den kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen beĢ kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir.

Sibsin Karyesinden ġerife ve Neslihan bint-i Süleyman isimli Hanımlar, Kahveci oğlu Hacı Ahmet bin Hacı Ali ve TaĢkapılı-zâde RüĢdü Bey ibn-i Hacı Ali Bey isimli kiĢiler arasında geçen arazi anlaĢmazlığı sorunundan dolayı Dava Vekillerinden Papasyan Estaban Efendi veledi Kirkor'u vekil tayin ettiğine dair vekâlet hücceti suretidir.

Kâhil Mahallesinden Ġmamoğlu RüĢdü Efendi ibn-i Hacı Nâfi,„ Sipâhi-zâde Hacı Murat Efendi ibn-i Mustafa ile ev hissesi anlaĢmazlığı olduğunu ve bu sorunundan dolayı Dava Vekillerinden Ġsmail Hakkı Efendi ibn-i Hacı Mehmet Ağa'yı vekil tayin ettiğine dair vekâlet hücceti suretidir.

Omuzca nâm-ı diğer Mecidiye karyesinden Bayram oğlu Feyzullah bin Bayram bin Abdullah, ġer'i Mahkemede kardeĢi Bayram oğlu Osman bin Bayram bin Abdullah‟ın „Asâkir-i ġâhâne kale topçusu olarak Eski Zağra Kasabası Hastanesinde vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bu çerçevede Adı geçen kiĢi, kardeĢinin Rüstem oğlu Tahir bin Rüstem bin Eyüb'ten kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen otuz kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Sincanlı Nahiyesinin Ayvalı karyesinden Sultan binti Ali, kocası Veliyüddin Efendinin borcu nedeniyle Bolatan oğlu Süleyman bin Mustafa le ismi geçen kadının

(25)

13

koyun, inek, kısrağı ile yavrusu ve elli kile buğdayını haciz ettiğini ifade etmiĢtir. Bu çerçevede konunun çözülmesi için Serdar-zâde Mehmet Hüsameddin Efendi ibn-i Abdlgani ve … zâde Ahmet Efendi ibn-i Hasan Efendi'yi vekil tayin ettiğini konu edinen vekâlet hücceti suretidir.

Akçin karyesinden Hatice binti Mehmet, ġer'i Mahkemede, kocası Solak oğlu Süleyman bin Mehmet Ali bin Mehmet‟in „Asâkir-i ġâhâne askeri iken Çatalca civarında Larzi karyesinde vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Adı geçen kadın, kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendiden kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen on kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

SAYFA VE BELGE NO: 83/106 ( 22B. 1332/16 Haziran 1914)

Nurcu nâm-ı diğer Mecidiye Mahallesinden Sarı oğlu Arabacı Mehmet Ağa ibn-i Ġsmail‟in vefat etmesi üzerine oğulları Ġsmail, Ahmet, Ali ve Hüseyin‟in reĢit olana kadar babalarından kalan mirasın idaresi ve korunması için anneleri ReĢide bint-i Mehmet isimli Hanımın vasi tayin edildiğine dair vesayet hücceti suretidir.

Kâhil Mahallesinde vefat eden Kebabcı-zâde Hacı Ahmet Ağa ibn-i Hacı Mehmet Ali ibn-i Mustafa‟nın mirası eĢi Hatice bint-i Yusuf ile çocukları Osman, Mehmet, Huriye ve Rabia‟ya daha sonra küçük kızı Huriye de vefat edince mirası annesi Hatice ile kardeĢleri Osman, Mehmet ve Rabia arasında paylaĢtırılmıĢtır. Bununla beraber anneleri Hatice vasi tayin edilmiĢ ise de Osman ve Mehmet ve Rabia‟nın hisselerini ve kira gelirlerini Defter-i Kassâma kayıt ettirmediği ve Eytam Müdürüne dahi göstermediğinden dolayı anneleri Hatice vasilikten alınmıĢtır Onun yerine Mustafa Efendi'nin vasi tayin tayin edildiğine dair vesayet hücceti suretidir.

Kararslan karyesinden Emine binti Bâlî, ġer'i Mahkemede, kocası ġehirli Mehmet Oğlu Veysel bin Mehmet bin Ali‟nin,„Asâkir-i ġâhâne askeri iken Çatalca‟da UĢak Tabyasında Ģehîd olduğunu ifade etmiĢtir. Bu Çerçevede adı geçen kadın, kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendiden kırk kuruĢ

(26)

14

alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen on kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Nurcu nâm-ı diğer Mecidiye Mahallesinde vefat eden Arabacı Mehmet Ağa ibn-i Ġsmail‟in mirası eĢi ReĢide binti Mehmet ve bu eĢinden doğan oğulları Ġsmail Ali, Ahmet, Hüseyin ve kendinden önce vefat eden eĢi Ceybe bint-i Ali‟den eĢinden doğan kızları Azize ve Hatice‟ye kalmıĢtır. Bu çerçevede ismi geçen kadın, vasisi oldukları Ġsmail, Ahmet, Ali ve Hüseyin ile üveyi kızları Azize ve Hatice‟ye mirastan hissesine düĢen paylarına el koyanlar ile oluĢacak davalardan dolayı Dava Vekillerinden … -zâde Ahmet Efendi ibn-i Hasan Efendi'yi vekil tayin ettiğine dair vekâlet hücceti suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 86/110 ( 1 ġ. 1332/25 Haziran 1914)

Hamidiye Mahallesi‟nden Fatıma binti Hasan Efendi, küçük kızı iki buçuk yaĢındaki Penbe‟nin ihtiyaçları için babası Fehmi oğlu Hasan bin Fehmi'den nafaka talebinde bulunmuĢtur. Babası Fehmi oğlu Hasan bin Fehmi tarafından yirmi iki buçuk kuruĢ nafaka bağlandığına dair nafaka hücceti suretidir.

Hacı Mahmut Mahallesi‟nden Havva binti Ömer Efendi, küçük oğlu Ahmet‟in ihtiyaçları için babası Emir Arab oğlu Senâî Efendi ibn-i Ahmet Efendi'den nafaka talebinde bulunmuĢtur. Babası Emir Arab oğlu Senâî Efendi ibn-i Ahmet Efendi tarafından otuz kuruĢ nafaka bağlandığına dair nafaka hücceti suretidir.

Kâhil Mahallesinden Dinar Kazası jandarma piyade askeri iken vefat eden Veli BeĢe oğlu Hasan bin Bekir bin Hasan‟ın varisi Mehmet bin Bekir, ġer'i Mahkemede, Hasanın kardeĢi olduğu mirası kendisi ile birlikte annesi Kezban bint-i Ali ve kız kardeĢleri Münire, Hava Dudu ve Rabia kaldığını beyan etmiĢtir. Bu çerçevede kardeĢinin Hacı Arif Efendi'den yirmi dört kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen sekiz kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir.

(27)

15

Sincanlı Nahiyesinin Sinan PaĢa Karyesinden Fatıma binti Hasan isimli Hanım, ġer'i Mahkemede kocası YaĢ oğlu Murat bin Hasan bin Abdullah‟ın „Asâkir-i ġâhâne onbaĢısı iken Edirne Merkez Hastanesinde vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bu çerçevede adı geçen kadın kocasının Alim oğlu Süleyman bin Osman'dan kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirasçısı olarak kendi hissesine düĢen beĢ kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

AĢağı Tandırı karyesinden Ümmü Gülsüm binti Ġsmail‟in haklarını savunması için vekâlet verilen Dava Vekillerinden Ġsmail Hakkı Efendi ibn-i Hacı Mehmet Ağa ve Helvacı-zâde Ġsmail Efendi ibn-i Murat tarafından müvekkilesi Ümmü Gülsüm‟e tebliğ olunan i„lâm-ı gıyabi münderecatına itiraz olunduğuna dair i'lam suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 91/115 ( 7 ġ. 1332/1 Temmuz 1914)

Kâhil Mahallesinden ve Altıncı Kolordu-yı Osmânî açığında BinbaĢısı Mehmet Efendi ibn-i Abdurrahman, annesi Afife Hanım ibnet-i Süleyman Efendi bin Hacı Arif Ağa‟dan miras kaldığını ifade etmiĢtir. Kendisinin Eskice Kazasında YüzbaĢısı olarak görevde bulunduğundan dolayı mirasın Eytam Sandığına bırakılan mirasın tarafına verilmesi için Eytam Müdürü Mehmet Efendi ibn-i Ġbrahim Efendi'ye dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

SAYFA VE BELGE NO: 92/116 ( 1 ġ. 1332/ 25 Haziran 1914)

Kayadibi Mahallesinden Kabak oğlu Hüseyin bin Hasan bin Hüseyin, ġer'i Mahkemede, Kabak oğlu Abdurrahman bin Hasan bin Hüseyin‟in Karahisar-ı Sahib askeri iken Kırk Kilise Sancağının„ Erikli karyesinde Ģehit olduğunu ifade etmiĢtir. Bu çerçevede adı geçen kiĢi kardeĢinin Seyid Musa oğlu Ġsmail bin Abdullah'tan kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirasçısı olarak kendi hissesine düĢen otuz kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Mecidiye Mahallesinden ve Teb„â-ı Devlet-i „Aliyyenin Ermeni milletinden vefat eden Kesir oğlu nâm-ı diğer Siran oğlu Agob Veledi Asador Veledi Ata‟nın mirası eĢi Anna binti Ohannes ile çocukları Egoni, Marice ve Begos ve Tekfur‟a

(28)

16

kaldığını ifade etmiĢtir. Bu çerçevede anneleri Anna vefat edince Küçük oğlu Tekfur‟un vasîliğine kız kardeĢi Egoni tayin kılınmıĢtır. Fakat Egoni, Tekfur‟un mirastan hissesine düĢen ev hissesinin kardeĢi ile paylaĢtırılmasının mümkün olmadığını bu hissenin değerinin kendisi tarafından verilerek kardeĢi adına Eytam Sandığına emanet edilmesi için kendisine izin verilmesine dair hüccet suretidir.

Ġnas karyesinden Hanife binti Hacı Ahmet, ġer'i Mahkemede kocası Denizli oğlu Mustafa bin Abdurrahman bin Mustafa‟nın,„Asâkir-i ġâhâne askeri iken Hadım Köy civarında Ömer Ağa Çiftliği‟nde vefat ettiğini beyan etmiĢtir. Bu çerçevede adı geçen kadın, ,kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendi'den kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen beĢ kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Kozulca karyesi Muhtarı Çangaloğlu Süleyman bin Mehmet ve Heyet-i Ġhtiyariyesinden ĠbiĢ oğlu Ahmet bin Ġbrahim ve Hacı Hüseyin Ağa oğlu Hacı Mustafa bin Hacı Hüseyin ve Çokadaroğlu Himmet bin Süleyman ile Doğanlar karyesi arasındaki mera davasından dolayı Dava Vekillerinden Murat Koryan Artin Efendi Veledi Serkiz'i vekil tayin ettiklerine dair vekâlet hücceti suretidir.

Hacı Nasuh Mahallesi‟nden Fatıma binti Ali Osman, ġer'i Mahkemede, kocası ġaban Dedeoğlu Ġbrahim bin Halil bin Hasan‟ın „Asâkir-i ġâhâne askeri iken Maltepe Hastanesi‟nde vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bununla beraber adı geçen kadın kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendiden kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirasçısı olarak kendi hissesine düĢen beĢ kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

SAYFA VE BELGE NO: 96/121( 7 ġ. 1332/1 Temmuz 1914)

Salar karyesinden Elvedâ„ binti Bekir ġer'i Mahkemede, kocası Ġbrahim Amucaoğlu Hasan bin Ahmet bin Mehmet‟in „Asâkir-i ġâhâne askeri iken Hadım Köy civarında ġamlı Hastanesinde vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bununla beraber adı geçen kadın, kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendiden kırk

(29)

17

kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirasçısı olarak kendi hissesine düĢen beĢ kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Çıkrık karyesinden Fatıma binti Abdülkadir, ġer'i Mahkemede, kocası Hatip oğlu Ali bin Veliyüddin bin ĠbiĢ‟in „Asâkir-i ġâhâne askeri iken Hadım Köy civarında Osmanlı Hilâl-ı Ahmer Hastanesinde vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bununla beraber adı geçen kadın, kocasının Evliyâ-zâde Ali Efendi ibn-i Mustafa'dan kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve mirasçısı olarak kendi hissesine düĢen on kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

SAYFA VE BELGE NO: 97/123 ( 4 C. 1332/30Nisan 1914)

Sincanlı Nahiyesinin Serban karyesinden Kara oğlu Himmet bin Mustafa, ġer'i Mahkemede Sincanlı Nahiyesinin Hırka karyesinden ve Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Abdülkadir bin Abdülkadir‟in oğlu Mustafa‟nın Eytam Sandığında bulunan mahfuz mallarından, almıĢ olduğu üç bin dört yüz yirmi dokuz kuruĢ borcu ödeyememesi üzerine durumun mahkemeye intikali ve borcunu üç yılda ödeyeceğine dair borç ilamı suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 97/124 ( 28 C.1332/24 Mayıs 1914)

Burmalı Mahallesinden Sıddıka binti Abdurrahman ġer'i Mahkemede Muratlar karyesinde vefat eden Mahmut oğlu Hacı Seydi ibn-i Hacı Ahmed‟in çocukları Aliye ve Abdü‟s-Süleyman'ın Eytam Sandığında bulunan mahfuz mallarından, almıĢ olduğu borcu ödeyememesi üzerine durumun mahkemeye intikali üzerine borcunu üç yılda ödeyeceğine dair borç ilamı suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 99/125 ( 16 Ca. 1332/ 12 Nisan 1914)

Molla BahĢi Mahallesinde vefat eden Kalaycı-zâde Ömer Ağa bin Hacı Ali bin Ahmet‟in mirası eĢi Emine bint-i Hacı Osman ile bu eĢinden olan çocukları Asâkir-i ġâhâne'de bulunan Osman ve kızı Hanife ve kendinden önce vefat eden eĢi Münire ve Hacı Osman‟dan olan çocukları Nimetullah ile Rasime arasında taksim olunduğuna dair hüccet suretidir.

(30)

18

SAYFA VE BELGE NO: 100/126 ( 15 ġ. 1332/ 9 Temmuz 1914)

Meymenet karyesinden ġerife binti Halil ġer'i Mahkemede, kocası Gebe Ahmet oğlu Murat bin Ahmet bin Balı‟nın „Asâkir-i ġâhâne askeri iken Asitâne-i „Aliyyede (Maltepe Hastahanesi)‟nde vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bununla beraber adı geçen kadın, kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendi'den kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve mirascısı olarak kendi hissesine düĢen beĢ kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Ġzmir Vilâyetinin Mağnisa Sancağının Kula Kazasına tâbi„ Manavlı AĢiretinden Hacı Kadir oğlu Hüseyin bin Mehmet, ait olduğu dava ile ilğili olarak, Dava Vekillerinden Serdar-zâde Mehmet Hüsameddin Efendi ibn-i Abdülganî'ye umumi vekâlet verdiğine dair vekâlet hücceti suretidir.

Sorup Toros Mahallesinden ve Teb„â-ı Devlet-i „Aliyyenin Ermeni milletinden olup vefat eden Avak oğlu Hacı Murad bin Hacı Begos Veledi Asador‟un kızı, Anna‟nın küçük olmasından dolayı reĢit olana kadar Maryem bint-i Haci Agop'un vasi tayin edildiğine dair vesayet hücceti suretidir.

Umrâniye karyesine bağlı Gözsüz Önü Çiftliğinden Abdurrahman Ağa ve oğulları Ali, Hacı Mehmet, Ġbrahim, Ahmet Efendiler Ebnûn Abdurrahman, Ali Ağa oğlu Osman bin Ali, Mehmet Efendi oğlu Eyüp Efendi ibn-i Mehmet, Hasan Efendi oğulları Mehmet ve Ahmet ibni Hasan Efendi isimli kiĢiler ile Çay Nâhiyesine bağlı Yeni karyelileri arasındaki arâzî davasından dolayı Birinci Sınıf Dava Vekillerinden Ġsmail Hakkı Efendi ibn-i Hacı Mehmet Ağa'yı vekil tayin ettiğine dair vekâlet hücceti suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 103/130 (i 24 ġ. 1332/ 18 Temmuz 1914)

Sincanlı Nahiyesinin Kılınçarslan karyesinden Havva binti Osman, ġer'i Mahkemede, kocası Ġsa oğlu Ġbrahim bin Ahmet bin Abdullah‟ın „Asâkir-i ġâhâne askeri iken Yanya Vilâyeti KıĢla Meydanında vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bununla beraber adı geçen kadın, kocasının, Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet

(31)

19

Efendi'den kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen on kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Medli Mahallesinden Ahmet Efendi ibn-i Ġsmail Efendi, ġer'i Mahkemede, Ak Mescit Mahallesi‟nden Mehmet Efendi ibn-i Hacı Ali Efendiye satmıĢ olduğu tesbihten dolayı yirmi kuruĢ alacağı olduğunu borcunun ödeme zamanın gelmesine rağmen ödememesi üzerine dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Hacı Davut Mahallesinden ve Teb„â-ı Devlet-i „Aliyyenin Ermeni milletinden ve vefat eden Gemci oğlu Hacı Karabet Veledi Agob Veledi Atamın mirası eĢi ve çocuklarına kalmıĢtır. Bu çerçevede kalan mirasın idaresi ve Karahisar ve Sandıklı köylerinde bulunan araziler ile emlakların eĢit olarak mirasçılara paylaĢtırılmasına dair Atraniki'ye vekâlet verildiğine dair veraset hücceti suretidir.

KumartaĢ karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Mehmet Kethüdâ oğlu nam-ı diğer Abdurrahman oğlu Hüseyin bin Mustafa bin Ġsmail‟in mirası babası Mustafa‟ya kaldığına dair veraset suretidir.

Hacı Ali oğlu Mahallesinden Emetullah binti Mehmet, ġer'i Mahkemede, kocası Kettancı oğlu Mehmet bin Hasan bin Osman‟ın „Asâkir-i ġâhâne onbaĢısı iken Orta Civarında Çürük Köyü Caddesinde vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bununla beraber adı geçen kadın, kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendi'den kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen beĢ kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

SAYFA VE BELGE NO: 107/135 ( Son ġ. 1332/ 23 Temmuz 1914)

Ak Mescid Mahallesinden Mehmet Efendi ibn-i Hacı Ali Efendi ġer'i Mahkemede, Medli Mahallesinden Ahmet Efendi ibn-i Ġsmail Efendiye satmıĢ olduğu tesbihten dolayı otuz kuruĢ alacağı olduğunu borcunun ödeme zamanın

(32)

20

gelmesine rağmen ödememesi üzerine dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir SAYFA VE BELGE NO: 107/136 ( 25 ġ. 1332/ 19 Temmuz 1914)

Kâhil Mahallesinden Sabire binti Hacı Mustafa ġer'i Mahkemede, kocası Fehmi oğlu Ġbrahim ÇavuĢ bin Süleyman bin Hacı Osman‟ın Asâkir-i ġâhâne çavuĢu iken Kırk Kilise Sancağına tâbi„ Erekli karyesinde… Muharebede Ģehit olduğunu ifade etmiĢtir. Bununla beraber kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendi'den kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen on kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Ak Mescid Mahallesi‟nden Adeviye binti Rıza ġer'i Mahkemede, kocası Furuncu oğlu Ahmet bin Hamza bin SatılmıĢ‟ın „Asâkir-i ġâhâne askeri iken Tire Kazasında Ģehît olduğunu ifade etmiĢtir. Bununla beraber adı geçen kadın, kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendi'den kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve mirascısı olarak kendi hissesine düĢen beĢ kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Arap Mescid Mahallesinden AyĢe Dudu binti Ömer, ġer'i Mahkemede, kocası Tatar oğlu Ali‟nin üveği oğlu Ali bin MemiĢ bin Ali'nin „Asâkir-i ġâhâne onbaĢısı iken Kırk Kilise civarında Kalos Muharebesi‟nde Ģehîd olduğunu ifade etmiĢtir. Bununla beraber adı geçen kadın, kocasının Evliyâ-zâde Ali Efendi ibn-i Mustafa'dan kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve mirascısı olarak kendi hissesine düĢen beĢ kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Kayaviran karyesinden AyĢe binti Eyüb, ġer'i Mahkemede, kocası, Veli oğlu Veliyüddin bin Osman bin Abdullah‟ın Asâkir-i ġâhâne onbaĢısı iken Edirne Muhaberesinde Ģehit olduğunu ifade etmiĢtir. Bununla beraber, adı geçen kadın, , kocasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendi'den kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen beĢ kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

(33)

21

SAYFA VE BELGE NO: 110/140 ( 11 N. 1332/ 3 Ağustos 1914)

Osmâniye Karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Mehmet oğlu Ali Osman bin Mehmet bin Ömer‟in mirası annesi Hafize bint-i Mustafa ve babası Mehmet‟e olduğuna dair veraset hücceti suretidir.

Kâhil Mahallesinden ve vefat eden Emir Himmet oğlu Mehmet bin Mustafa bin Abdullah‟ın çocukları Mustafa ve Süleyman reĢit olduklarını ifade ederek babasından kalan mirasın kendilerine verilmesi konusunda dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Süğlün karyesinden Kerim oğlu Ahmet, ġer'i Mahkemede, babası Kerim oğlu Abdullah bin Ahmet bin Abdullah‟ın vefat ettiğini ifade etmiĢtir. Bununla beraber adı geçen kiĢi, babasının Arık-zâde Hacı Arif Efendi ibn-i Hacı Ahmet Efendi'den kırk kuruĢ alacağı olduğunu ve bu alacağından mirascısı olarak kendi hissesine düĢen on dört kuruĢ on dört parayı kuruĢu talep etmek üzere dava açtığını konu edinen i‟lam suretidir

Hacı Abdurrahman Mahallesi ahâlisinden ve vefat eden Fazıl oğlu Mahmut Efendi ibn-i Ahmed bin Mehmet‟in mirası eĢi Elife-i Zehra bint-i Hüseyin, annesi Emetullah bint-i Mahmud ile oğlu Ġsmail‟e kalmıĢtır. Bununla beraber Ġsmail‟in mirastan hissesine düĢen kısmının reĢit olana kadar idaresi sağlamak amacıyla vasisi olarak annesi Elife-i Zehra bint-i Hüseyin'in atandığına dair tereke hücceti suretidir.

Fi 14 Safer 331 tarihli borç hakkında ikinci defa yazılmıĢ olan bu ġer'i ilamdan ve Meclis'i Tedkikat-ı ġer'iyeden onaylanmıĢ olmasına rağmen iki yerde istenmeyerek yapılan hatadan dolayı düzeltme yapılması gerektiğini ayrıca borçluların borcunu zamanında ödenmesi gerektiğine dair hüccet suretidir.

(34)

22

oğlu Ali Efendinin kız kardeĢi Zekiye ile yapmıĢ olduğu evlilikten oğlu Mehmet olduğunu fakat geçimsizlik nedeniyle ayrıldıklarını ifade etmiĢtir. Bununla birlikte oğlu Mehmet nafaka bağladığını ancak eski eĢinin evlenmesiyle oğlu Mehmet'te Zekiye Hanımın annesi Fatıma Hanımın bakmaya baĢladığını beyan etmiĢtir. ġimdi ise oğlu Mehmet‟e bakabileceğini beyan ederek oğlunun kendisine verilmesi için ġer'i Mahkemeye baĢvuruda bulunduğu konu edinen i'lam suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 115/146 ( 8 L. 1332/ 30 Ağustos 1914)

ġuhut Nahiyesinin Ağın karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Hızır oğlu Hasan bin Mehmet bin Hasan‟ın mirasçıları annesi AyĢe binti Halil ve babası Mehmet olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

Sinan PaĢa Mahallesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Arık oğlu Hakkı bin Mustafa'nın mirasçıları babası Hacı Mustafa olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

ġuhut Nahiyesinin Çoru karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Hacı Yakub Oğlu Ġsmail bin Hüseyin bin Yakub‟un mirasçıları annesi AyĢe binti Halil ve kardeĢleri Hasan ve Hüseyin olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

ġuhut Nahiyesinin Mahmut Sultan karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Sarı Ömer oğlu Ġbrahim bin Hacı Hasan bin Hacı Ġbrahim‟in mirasçıları annesi AyĢe binti Hacı Ali ve babası Hacı Hasan olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

Sincanlı Nahiyesinin Elvan PaĢa karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Sarı oğlu Osman bin Hasan bin Osman‟ın mirasçıları kardeĢi AyĢe, Amcasının oğulları Ali Osman bin Süleyman, Abdurrahman bin Ahmet ve Ġbrahim bin Ġbrahim Hasan olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

(35)

23

Mevlevi Dergâhı ġerif ġeyhi ġeyh Celâleddin Çelebi Efendi ibn-i‟Ģ-ġeyh Ahmet Kemâleddin Çelebi bin eĢ-ġeyh RâĢid Çelebi Efendi‟nin, Gelibolu ġeyhinin kardeĢi Dîdâr Hanım Kızı Ali Efendiden boĢandığına dair ilam suretidir.

ġuhut Nahiyesinin Karlık Sultan karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Ayân oğlu Hasan bin Ali bin Halil‟in mirasçıları annesi Emine binti Ali ile babası Ali olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

SAYFA VE BELGE NO: 117/153 ( 10 L. 1332/ 1 Eylül 1914)

Sincanlı Nahiyesinin AkçaĢar karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Abdünnebi oğlu Recep bin Abdünnebi bin Hasan‟ın mirasçıları kardeĢleri Hüseyin, Ahmet, Bayram ve Mevlüd‟e kalmakla beraber yalnız Mevlüd'de vefat edince onun mirası eĢi AyĢe bint-i Hasan ve oğlu Mehmet‟e kaldığını konu edinen i'lam suretidir.

ġuhut Nahiyesinin KayıĢ Mahallesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Berber Hacı Ahmet oğlu Halil bin Ahmet bin Ali‟nin mirasçıları annesi ġerife binti Kadir ile kardeĢleri Ali ve Hasan olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

Sincanlı Nahiyesinin Garibçe karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Hacı Ahmet oğlu Abdullah bin Ali bin Mehmet‟in mirasçıları kardeĢleri Arif, Molla Ahmet ve Mehmet olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

Sincanlı Nahiyesinin Güneyi karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Latif oğlu Osman bin Latif bin Mehmet‟in mirasçıları annesi Emine bint-i Ġbrahim ve babası Latif olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

Sincanlı Nahiyesinin Kılınçarslan karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Halil oğlu Hasan bin Mustafa bin Hasan‟ın mirasçıları eĢi Fatıma

(36)

24

bint-i Ali ve oğlu Hasan olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

Sincanlı Nahiyesinin Kılınçarslan karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Kethüdâ oğlu Hüseyin bin Abdullah bin Abdullah‟ın mirasçıları annesi Fatıma bint-i Hüseyin, kardeĢleri Ġbrahim, Hasan ve Kezban olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

Sincanlı Nahiyesinin Kılınçarslan karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Ayân oğlu Hüseyin bin Ömer bin Abdullah‟ın mirasçısı kardeĢi Abdullah olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

ġuhud Nahiyesinin Karacaviran Karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Mehmet bin Mehmet Emin bin Mehmed‟in mirasçıları kardeĢleri Abdurrahman ve Hasan olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

ġuhut Nahiyesinin Süğlün karyesinden ve „Asâkir-i ġâhâne askeri iken vefat eden Köse oğlu Mustafa bin Ġbrahim bin Abdullah‟ın mirasçıları annesi Fatıma binti Abdullah ve babası Ġbrahim olduğunu konu edinen i'lam suretidir.

Hamidiye Mahallesi‟nden Mılık oğlu tüccardan Hacı Hüseyin Ağa ibn-i Ali Ağa, ġer'i Mahkemede Teba„ı Devlet-i „Aliyyenin Ermeni milletinden ve akdem fevt olan Ġsâî Oğlu Esteban veledi Arnin‟in küçük oğlu Kalos'un Eytam sandığında bulunan mallarından, almıĢ olduğu sekiz bin yüz yetmiĢ sekiz kuruĢ dört para borcu ödeyememesi üzerine durumun mahkemeye intikali üzerine borcunu üç yılda ödeyeceğine dair borç ilamı suretidir.

Fakih PaĢa Mahallesinden Turunç-zâde Ahmet Bey ibn-i Cemal Bey ġer'i Mahkemede Rım ili Muhacirlerinden Sarı oğlu „Arpacı Mehmet Usta bin Ġsmail bin Abdullah‟ın oğulları Ġsmail, Ali, Ahmet ve Hüseyin‟in Eytam Sandığında bulunan