Medine-i Karahisar-ı Sâhib’e tabi AĢağı Tandırı karyesinde sâkine ve zâtı ta„rîf-i Ģer„î ile mu„arrefe olan Ümmü Gülsüm binti Ġsmail tarafından zikri âtî hususda taleb ve da„vâ ve muhâkeme ve muhaseme ve müdâfa„âya vekil-i müseccel Ģer„îleri Da‘vâ Vekillerinden Ġsmail Hakkı Efendi ibn-i Hacı Mehmet Ağa ve Helvacı-zâde Ġsmail Efendi ibn-i Murat Medine-i mezkûre mahallâtından Zâviye Sultan Mahallesi ahâlisinden Sağrıcıoğlu Mustafa bin Osman hazır olduğu halde meclis-i Ģer„imizde yine Medine-i mezkûreye tâbi„ Ġsmail karyesi ahâlisinden Zobuoğlu Hasan bin Ahmet muvâcehesinde müvekkile-i mezbûre Ümmü Gülsüm’e tebliğ olunan bin üç yüz otuz bir senesi Rebiü‟l-âhirinin on beĢinci tarihli i„lâm-ı gıyâbî mündercâtına „adem-i kana„atla i„lâm-ı mezkûrun muhteviyâtına ber- vech-i âtî serd ve i„tirâz olunur Ģöyle ki evvelâ i„lâm-ı mukarraz bahâ mezkûr-ı müvekkilemizin zevci hâzır mezbûr Mustafa’ya „akd-i nikahında icrâ edildiği hanenin en üst katında ve nerdübandan i„tibâren sağ tarafda dimeğinle alaĢılmak da ise de müvekkilemiz hüccet-i „akdinin icrâ olunduğu hânenin üst katında ve nerdübâne tevcih olunduk da sağ tarafdaki odada icrâ edildiği halde i„lâm-ı mezkûrede (en) edat inhâsının „ilavesi nerdübandan „aksi tevcih tasvirine maksad-ı hilafetinde te‟vîl edilmesi ma„a mâ kıyye müvekkilemizin köylü kızı olup Ģehirlilerin hânelerinde müsta„mel kat ta„birlerine vâkıfa olduğundan baĢka cereyân-ı muhâkemenin i„lamda mezkûr bulunduğunu vasiye üzre olduğu kabul ve teslim edilse bile kabule muhtac olan „akd-i fuzûlide ittihâd-ı zaman ve mekânın ancak „akdin ve Ģâhidlerin ifadelerinde meĢrût olunub muhayyizler hakkında cereyân edemeyeceğine ve „akdin ve Ģâhidlerin ifadelerinde tamamen inkâr-ı zaman ve
121
mekan bulunmasına binâen iĢ bu yolunda olmaması ve sâniyen Ģâhidlerden bazısı Ģahâdet-i vak„alarında lafz-ı Ģâhâdetle söyleyüp endâz bildiklerini söylemeye geldiklerini beyân etmelerinden dolayı Ģahâdetlerinin reddi cihetine gidilmiĢ ise de Ģahâdet-i lafzın resmi Ģahâdetden olduğu „avamın ma„lûmu olayup muhît ve nu„âmelemize „an müĢâhade ve simâ„ hâsıl olan ve Ģahâdete sebeb bulunan „ilm ile ifade oluna geldiği meĢhûr ve müte„ârif ve müsâ„ide-i fesâda haml etmekden (SAHĠFE-90) ise salâha nisbet ederek „akûdât-ı lâzımede „ilmen beyân-ı Ģahâdet edenlere taraf-ı hükkâm-ı Ģer„îmizden böylece Ģahâdet idermesek deyü ibrâ ve suâl olunmasının ızhâr-ı hak cihetiyle elzem ve bu suâlin tarafdan birine i„âne töhmete cehl edilmeyeceği bazı müctehidin cânibinden ictihâd ve sürülmesine ve hatta nâsa ufak olması hasabiyle mahalline cemiyetince kitâb-ı mezkûrun bin altı yüz seksen dokuzuncu maddesinin fıkrai âhiresi bu vechle tertib olunmasına niyâz hasmımız tarafından bilâ-kâme iĢtimâh olunan Ģâhidlere bu vechle i„âne olunarak müvekkilemizin Ģahidlerinin tefsir ve îkâzden mahrum bırakılması ve ma„a … … isbât olunacağı vechle Ģahidlerimizden bir bir Ahmed ile „Acem Mehmed‟in böylece Ģahâdet ederiz dedikleri muhaffef iken ikisinden birinin ifadesi ta„rîhan i„lâma derc edilmemesi mahalliyenin bin yedi yüz doksan dokuzuncu maddesiyle kâbil-i Tevfik olmayup bi‟l-vücûh mekâbir-i Ģer„ ve „ade‟t-tedi ve selâsen Ģâhidlerden ba„zılarının … „akdîn olan ve onlarca Ģahıs ve …leri ma„rûf bulunan müvekkilemizin pederi ve zevc-i hâzır-ı mezbûrun pederi Ġsmail Efendi ile Osman Ağa’nın eb ve cedlerini bilemedikleri esbâb-ı reddiyeden olarak i„lâmda gösterilmiĢ ise de ibtidâ-ı „akdin vukû„-ı müte„âkib ve müvekkilemiz ve zevci hâzır-ı mezbûr Mustafa huzûr-ı mahalline celb olunduğunda Ģâhidlere „aynen gösterildiğinden sonra îcâb ve kabulü tekrar ederek „akd –i ûlâ müceyyez oldukları cihetle mârü‟l-„arz ibtidâ „âkdîn olan pederlerinin eb ve cedlerinin ba„zı Ģuhûd tarafından bilinememesinden dolayı Ģahâdetlerinin binâ berîn nikahlarının reddi hususu nazar-ı Ģer„-i enverde mu„teber olmaması ve râbi„an i„lâmın mütâla„asından anlaĢılacağı üzere müvekkilemizin zevci hâzır-ı mezbûr Mustafa’nın mahkeme huzurunda ve hîn-i isticvâbında müvekkilemize niĢânlım demesinin dahi mübânelerinde nikâh bulunmadığına sebeb-i âhar gösterilmekte ve halbuki bahtın nikâh bahsi ve hâzır-ı mezbûr Mustafa’nın niĢanlım ta„birini ve nikâhlımdır lafzıyla ve „atf-ı beyân sûretiyle tefsir ederek niĢanlım ta„birinin mecâza mahalli bedîhi bulunmuĢ
122
olduğundan mahkemece buralarına „atf-ı nikah-ı ehemmiyet edilmemesi hâmisen mevekkilemiz „ulemâdan bir zatın kerimesi olduğu halde … ve cahâleti ma„rûf olan ve bir vechle Ģer„an müvekkilemizin kefevî olmayan ve üç yüz yirmi sekiz senesi Nisan‟ından biri menkûhası olduğunu iddi„â eden merkûm Zobuoğlu Hasan tarafından der-meyân olunan nikâh bahsine gelince müvekkilemizin mübâdî da„vâdaki ifâdesinden anlaĢılacağı vechle müteraddid hamâsî ve dehĢetli … te‟siriyle te‟siriyle bî-hoĢ ve baygın bir halde bulunduğundan bilâ istifâde ve hâzır-ı mezbûr Hasan’a müsûbe ve merbûta ve müvekkilemizin pederinden mevrûs-ı emvâl-ı kesiresinin müĢtereken iyâdeten harîsânelerine geçirmelerine sâ„iya olan üveği vâlidesi tarafından fuzûlen „akdinin icrâ kılındığı ve „akd-i mezbûrdan beĢ sa„at sonra „aflı baĢına geldiği bir zamanda kendisine tebliğ edilmesi üzerine esasen Sa‘atci oğlu hâzır-ı mezbûr Mustafa’nın menkûhası olduğundan bi‟l-bahs pür hiddet olarak „akd-i batıl-ı vak„ı red eyleyüb ertesi günü vukû„-ı hâli mübîn-i muhkem … resmen ve müsta„cilen istidâ„ ederek nikâh-ı müdde„âbihi red ve iĢ bu mürâca„atın bir gûnâ te‟siratını görememekliğinden dolayı diğer istidâ„ ile te‟kîd eylemiĢ ve merkûm Hasan hakkında ikâme-i da„vâya mecbur bulunmuĢ olduğu ve merkûm Hasan’a mersûl-ı mürâsele-i Ģer„iyenin sûret-i musaddıkasının hîn-ı mürâfa„ada takdim etmiĢ olduğu halde mezkûr istidâ„larının ve mürâselenin mahfûz ve meskût bırakılması ve esasen müvekkilerimizin merkûm Hasan’a vukû„u iddi„â olunan „akde tarafından vekil olduğu iddi„â eden Ġmamoğlu Mustafa‟nın ne sûretle müvekkilemizden ahz-ı vekalet eylediğinin ve hîn-ı ahzında ne halde demek ... bulunduğunun istinsah olunmaması iĢte sâlifü‟l-„arz esbabdan ve lede‟l-muhâkeme mahkemenin bi-taraflığı ihlâl etmiĢ olan ahvâle dair delâil-i Ģer„iyeden dolayı i„lâm-ı gıyâbî mezkûr hükmünün fesh ve ilgâsıyla Ģâhidlerimizin tekrar celb ve ber nahc-i Ģer„î istimâ„ı merkûm Hasan’ın müdâhale-i… men„ ve rededi hususlarını tekrarbihasbi‟l-vekâle hâzır-ı mezbûr Mustafa’nın tasdikine mukârin da„vâ istediklerinde lede‟s-suâl ba„de‟s-suâl merkûm Hasan dahi cevabında i„lâm-ı gıyâbîde serâpa münderic bulunan da„vâ olunmasını tekrar ederim ve i„lâmın tasdikini taleb ederim ve lede‟s-suâl Ahmet hümâ âharın müdde„âsını inkar etmeleriyle Ģu hükm-i gıyâbî Muharremi‟l-haramın beĢinci günü tarihli selef ve a„yânem merhûm ehmet Vâsıf Efendinin mühür ve imzasını hâvî (SAHĠFE-91) tasnî„den sâlim ilinci zabta ceridesinin otuz beĢinci sahifesinden mahrec-i sûret
123
olduğu tasdik kılındı fi‟l-yevmi‟t-tâsi„ ve‟l-„iĢrîn min Recebi‟l-mürecceb li-sene isnâ ve selâsîn ve selâse mie ve elf