100/2 numaralı Kayseri Şer`iyye Sicili (H.1104 / M.1692) transkripsiyon ve değerlendirmesi

(1)

100/2 NUMARALI KAYSERİ ŞER’İYYE SİCİLİ (H.1104 / M.1692)

TRANSKRİPSİYON VE DEĞERLENDİRMESİ

Hazırlayan Emel YILMAZ

Tez Danışmanı

Yrd. Doç. Dr. Muhittin KAPANŞAHİN

Tarih Anabilim Dalı Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı

Yüksek Lisans Tezi

Ağustos 2010

KAYSERİ

(2)

T.C.

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

100/2 NUMARALI KAYSERİ ŞER’İYYE SİCİLİ (H.1104 / M.1692)

TRANSKRİPSİYON VE DEĞERLENDİRMESİ

Hazırlayan Emel YILMAZ

Tez Danışmanı

Yrd. Doç. Dr. Muhittin KAPANŞAHİN

Tarih Anabilim Dalı Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı

Yüksek Lisans Tezi

Ağustos 2010

KAYSERİ

(3)

(4)

ÖN SÖZ

Osmanlı Devleti yüzyıllar boyunca çok geniş bir coğrafyaya hakim olmuştur. Bu hakimiyet süresince tebaasında farklı ırktan ve inançtan insanlar yer almıştır. Büyük bir İmparatorluk olan Osmanlı Devleti’nin idari, iktisadi, askeri, hukuki ve sosyal teşkilatlarının işleyişi merak konusudur.

Şer’iyye sicilleri de Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal, idari ve iktisadi tarihini aydınlatması bakımından birinci elden kaynak niteliğindedir. Bu nedenle şer’iyye sicillerinin önemi büyüktür. Sicillerde fermanlar, nişanlar, beratlar, buyruldular, temessükler, tezkireler, hüccetler, i’lâmlar, maruzlar, ve müraseleler mevcuttur. Bu belgeler Osmanlı hukuk sisteminin nasıl işlediğini gösteren misallerle doludur.

Bunun yanı sıra şer’iyye sicilleri şehir tarihi araştırmaları açısından da yine birinci elden kaynak olarak görülmektedir. Kayseri şehrinin siyasi, askeri, sosyal ve iktisadi tarihini öğrenmek için Kayseri şer’iyye sicillerini değerlendirmek gerekmektedir.

Bu yüksek lisans çalışmasının konusu olan 100/2 Numaralı Kayseri Şer’iyye Sicili Osmanlı adaletini gösteren mahkeme kayıtlarından bir örnektir. Bu çalışma giriş ve sonuç hariç üç bölümden oluşmaktadır.

Girişte; Osmanlı hukuk sistemi, şer’i ve örfi hukuk kavramları, şer’iyye sicillerinin tanımı, muhtevası ve önemi üzerinde durup, belge türlerine göre şer’iyye sicileri, Kayseri şer’iyye sicilleri ve 100/2 numaralı Kayseri şer’iyye sicili hakkında bilgi verilmiştir.

Birinci bölümde; transkripsiyonu yapılan belgelerin özetleri Osmanlıca lügatler yardımıyla yapılarak belgelerin muhtevası hakkında bilgiler verilmiştir.

İkinci bölümde; tezin en önemli bölümü olan içerisinde çeşitli konularda davaların bulunduğu Osmanlıca metinlerin transkripsiyonu yine Osmanlıca lügatler, bu konuda daha önce yapılmış çalışmalar ve diğer tetkik eserlerden yararlanılarak yapılmıştır.

Üçüncü bölümde; transkribi yapılan belgeler konu ve türlerine göre tasnif edilmiş, Kayseri’nin tarihçesi hakkında kısaca bilgi verilip, belgeler ışığında Kayseri’nin idari, sosyal, ekonomik ve mimari yapısı hakkında bilgiler verilmiştir.

Sonuçta ise; belgelerden edinilen bilgiler doğrultusunda sicilin kaydedildiği 1692 senesinde Kayseri’nin ahvali hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Böylece Tamamlamış olduğumuz bu çalışma ile Osmanlı Devleti’nin adalet anlayışı ve Kayseri’nin siyasi, askerî, iktisadi ve içtimai yapısı gözler önüne serilmiştir. Ayrıca bu

(5)

çalışma ile şehir tarihi araştırmaları literatürüne de katkıda bulunulacağı ümit edilmektedir.

Bu tez çalışmasında yardımlarını esirgemeyen danışman hocam Yrd. Doç. Dr. Muhittin KAPANŞAHİN Bey’e, değerli hocam Doç. Dr. Özen TOK Bey’e ve desteğini hiçbir zaman esirgemeyen aileme teşekkürlerimi sunarım.

Emel YILMAZ Kayseri 2010

(6)

100/2 NUMARALI KAYSERİ ŞER’İYYE SİCİLİ (H.1104 / M.1692)

TRANSKRİPSİYON VE DEĞERLENDİRMESİ

Emel YILMAZ ÖZET

Osmanlı arşivlerindeki belgeleri Türk hukuk tarihi açısından Tanzimat’tan önce ve sonraki belgeler diye iki ana gruba ayırmak mümkündür. Ele alınacak olan çalışmanın kaynağını teşkil eden unsurlar, Tanzimat’tan önceki belgeler sınıfına giren ve bu sınıfın birinci dereceden kaynağı olan şer’iyye sicilleridir.

Bu şer’iyye sicilleri sayesinde XV. yüzyıl ve XX. Yüzyıl aralarında Türk halkının hayat tarzı, ithalat ve ihracat malları, halkın yetiştirdiği tarım ürünleri, imal edilen sanayi mamulleri, sanat ve meslek çeşitleri, vergiler, para arzı ve çeşitleri gibi birçok iktisadî konuları öğrenmekteyiz. Eski idari ve adli teşkilâtlarımızın yapı ve fonksiyonlarını, Türk halkının aile yapısı, ticari ahlâkı ve benzeri sosyal yapıyı, askerî konularla ilgili birçok hususları yine bu sicillerden öğrenmekteyiz.

Bu siciller kadıların merkezle yaptığı resmî yazışmaları; ilgili olduğu yerin tarihi, sosyal, kültürel, ekonomik, dinsel, hukuki ve idari gelişmelerini içermesi bakımından önemlidirler. Siciller, ait olduğu yerin eski yerleşim birimlerini, buradaki insanlara verilen lakapları, insanların birbiriyle olan ticari münasebetlerini, sosyal yaşamlarını, ekonomik durumlarını, hukuki münasebetlerini içermektedir ve şer’i mahkemeler hakkında önemli bilgiler vermektedirler.

Yüksek Lisans tezi olarak hazırlanan 100/2 Numaralı Kayseri Şer’iyye Sicili, şer’iyye sicillerinin bahsi geçen ehemmiyetlerinden dolayı araştırma konumuzun ana kaynağı mahiyetinde olup bu kaynak ışığında çalışmamız şekillenmiş ve sonuçlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Kayseri, Şer’iyye Sicili

(7)

THE TRANSCRIPTION AND EVALUATION OF KAYSERİ ŞER’İYYE REGISTER (COURT REGISTERS) NUMBER 100/II

Emel YILMAZ ABSTRACT

Documents in Ottoman archival with regard to Turkish law history are categorized with two main groups before and after Tanzimat. The study will be discussed which form the source of the elements, documents before Tanzimat is included the category and the source of the first degree of this category are şer’iyye registers.

Owing to this şer’iyye registers we are learning Turkish public life style, import and export goods, the public-grown agricultural products, manufactured industrial products, arts and profession types, taxes, money supply and varieties such as many different economic topics between XV. and XX century.The structures and functions of our former administrative and judicial siyt, the family structure of the Turkish people, the commercial ethics and similar social structure, military issues, many issues are still learning from registers.

This registers are important in point of to include muslim judges do with center of his official correspondence, history about the location, social, cultural, economic, religious, judicial and administrative developments. Registers, the ownership of the place where the old residential areas, nicknames are given to people in here, their trade relations with each other as people,social lifes, economic status, legal relations contains and they give important knowledge about şer'i court.

Master's thesis, prepared as 100/2 No Kayseri Şer’iyye register, Due to the aforementioned importance of the şer’iyye registers, main source of our research subject to be nature the study is shaped in light of this source and concluded.

Key Words: Ottoman Empire, Kayseri, Şer’iyye (Shari’a) Registers

(8)

İÇİNDEKİLER

ONAY... I ÖNSÖZ ... II ÖZET ... III ABSTRACT ... IV İÇİNDEKİLER ... V KISALTMALAR ... VIII

GİRİŞ

1. 1. OSMANLI DEVLETİ’NİN HUKUKİ YAPISI... 2

1.1.1. Şer’i Hukuk (Şer’-i Şerif) ... 2

1.1.2. Örfî Hukuk... 3

1.2. ŞER’İYYE SİCİLLERİ ... 3

1.2.1. Şer’iyye Sicillerinin Tanımı ve Muhtevası... 3

1.2.2. Şer’iyye Sicillerinin Önemi ... 4

1.2.2.1. Sosyal Yapı Ve İdari Teşkilat Bakımından Önemi... 4

1.2.2.2. İktisat Tarihi Bakımından Önemi... 4

1.2.2.3. Askerî Tarih Bakımından Önemi ... 4

1.2.2.4. Hukuk Tarihi Bakımından Önemi... 4

1.2.3. Belge Türlerine Göre Şer’iyye Sicilleri... 4

1.2.3.1. Kadıların İfadeleriyle Kaleme Alınan Belgeler ... 5

1.2.3.1.1. Hüccetler... 5

1.2.3.1. 2. İ’lâmlar…... 5

1.2.3.1.3. Maruzlar…... 5

1.2.3.1.4. Müraseleler... 5

1.2.3.2. Başka Makamlardan Gönderilen ve Sicile kaydedilen Belgeler... 5

1.2.3.2.1. Fermanlar ... 5

1.2.3.2.2. Buyruldular ... 6

1.2.3.2.3. Tezkireler ... 6

1.2.3.2.4. Temessükler ... 6

1.3. KAYSERİ ŞER’İYYE SİCİLLERİ... 6

1.3.1. Sicillerin Durumu... 6

(9)

1.3.2. 100/ 2 Numaralı Kayseri Şer’iyye Sicili ... 6

1.3.2.1. Metin Transkripsiyonunda Takip Edilen Metod... 7

BİRİNCİ BÖLÜM BELGE ÖZETLERİ ... 8

İKİNCİ BÖLÜM BELGELERİN TRANSKRİPSİYONU ... 37

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BELGELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ... 235

3.1. 100/2 NUMARALI KAYSERİ ŞER’İYYE SİCİLİ’NDE YER ALAN BELGELERİN TASNİFİ ... 235

3.1.1. Belgelerin Konularına Göre Tasnifi... 235

3.1.2. Belgelerin Türlerine Göre Tasnifi... 237

3. 2. KAYSERİ’NİN TARİHÇESİ ... 239

3.3. KAYSERİ’NİN İDARİ YAPISI ... 239

3.3.1. İdare ve İdari Görevliler ... 240

3.3.2. Kayseri’ye Bağlı Yerleşim Birimleri ... 240

3.3.2.1. Karyeler ... 242

3.3.2.2. Mahalleler ... 243

3.4. SOSYAL YAPI... 243

3.4.1. Sosyal Hayatta Kullanılan Unvan ve Bazı Kavramlar ... 243

3.4.2. Müslim Gayrimüslim İlişkileri ... 245

3.4.3. Evlenme Boşanma... 245

3.4.4. Sosyal Yerleşme... 246

3.5. EKONOMİK YAPI... 246

3.5.1.Para birimi ... 246

3.5.2.Vergi durumu ... 246

3.5.3.Tereke kayıtları ... 247

3.5.4. Geçim Kaynağı ... 248

3.6. MİMARİ YAPI ... 248

(10)

SONUÇ... 250

DİZİN ... 252

BİBLİYOGRAFYA ... 255

EKLER... 258

ÖZGEÇMİŞ ... 300

(11)

KISALTMALAR B. : Belge Numarası.

C. : Cilt.

H. : Hicrî

Haz. : Hazırlayan

KAYTAM : Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırma Merkezi M. : Milâdî

M.E.B. : Milli Eğitim Bakanlığı s. : Sayfa

T.D.A.V. : Türk Dünyası Araştırma Vakfı vs. : Vesair

Yay. : Yayın yy. : Yüzyıl

(12)

GİRİŞ

Tarih; insan eliyle vuku bulmuş olay ve olguları inceleyen sosyal bir bilimdir. Tarih boyunca veriler tarihçiye yazılı veya sözlü anlatımla ulaşır. Bu çalışmaya kaynaklık eden belgeler ise yazılı kaynaklardır. Şer’iyye sicilleri Osmanlı siyasi, askerî, sosyal ve iktisadi kaynak olarak önemli bilgiler içermektedir.

Osmanlı Devletinin hâkimiyet sahası ve zamana hükmetmesi tartışmasız bütün dünya tarafından dikkate şayandır. Asırlarca kıtaların birleştiği noktaları tutup dünyaya hâkim olabilme başarı ve cesaretini göstermiş olan Osmanlı Devleti önce içerisindeki nizamı oturtmuş daha sonra bu nizam dünyaya tatbik edilmiştir. Peki bu nizamı gerçekleştiren adalet anlayışı nasıl tecelli etmiştir? Bilindiği üzere Osmanlı şer’i hukuk sistemi ile dil, din, ırk ayrımı gözetmeden tebaasının huzur içinde yaşatmayı dini kaidelerle bir devlet politikası olarak uygulamıştır. Bu gerçekleşirken şer’i mahkeme kayıtlarında müslim- gayrimüslim davalarının nasıl vuku bulduğu yapılan çalışmalarla ortaya çıkmaktadır.

Müslüman ile gayrimüslim arasındaki herhangi bir davada suçu sabit görülen müslim cezaya tabi tutulmaktan geri bırakılmamıştır. Bu durum Osmanlı adalet anlayışının kayıtlardaki örnekleridir.

1.1. OSMANLI DEVLETİ’NİN HUKUKİ YAPISI

Klasik dönem Osmanlı hâkimiyet anlayışına göre halk, ülke, iktidar ve insansız devlet;

hayaldir. Devletin meydana gelmesi için iktidar gücü mevcut olmalıdır. İktidar hukuka başvurarak teşkilatlanır ve müesseseleşme yoluna gider. Devlette kişilere değil müesseselere itaat edilir. Ayrıca hukuk ferdin hakları için iktidara karşı teminat unsurları oluşturması bakımından önemlidir. Bir devletin hukuk bakımından ülke dışında diğer devletlere, içinde ise diğer kuruluşlara üstün bir güce sahip olmasına hâkimiyet denir¹. Hukuk devletin hâkimiyetini sağlamada bu denli etkili olup, Osmanlı Devleti uygulama esaslarını kuruluşundan itibaren inançlarına uygun bir hukuk sistemi

1 Bahaeddin Yediyıldız; “Osmanlılarda Hâkimiyet Anlayışı”, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, Çağ Yayınları, İstanbul 1993, C. XII, s. 293-294.

(13)

ile temellendirmiştir. Şer’i bir hukuk siteminin devletin bütün bünyesinde tatbik edildiği açıktır. Lakin örfi kanunların da Osmanlı Devleti’nin etkin yasalar olduğu görülmektedir. O halde Osmanlı hukuku kaynak itibariyle iki kısma ayrılır.

1.1.1.Şer’i Hukuk (Şer’-i Şerif) :

Şer’i hukuktan kasıt, Kur’an, Sünnet, icma’ ve Kıyas gibi şer’i deliller vasıtasıyla, İslâm müctehidlerinin fıkıh kitaplarından derledikleri hukukî hükümlerdir. Osmanlı Kanunnâmelerinde ‘‘şer’’’ veya ‘‘şer’-i şerif’’ diye geçmektedir. Bunlar; hiçbir şahıs veya heyetin tasdikine gerek olmaksızın geçerlidir ve bütün Müslümanları bağlar.

Osmanlı Devleti’nde hukukun tamamına yakınında ve kamu hukukunun çoğunluğunda esas kabul edilen hükümler bunlardır².

1.1.2. Örfî Hukuk:

Şer’i hükümlerin tanıdığı sınırlı yasama yetkisine veya ictihad esasına dayanılarak, özellikle malî hukuk, toprak hukuku, askerî hukuk ve idare hukukuna ait hukukî düzenlemeler ile temelini örf-adetler, amme maslahatı gibi talî kaynaklardan alan ictihadî hükümlerdir. Bu hükümlere ‘‘örfî hukuk, siyaset-i şer’iyye, kanunnâme’’ gibi isimler verilir³.

1.2. ŞER’İYYE SİCİLLERİ:

1.2.1. Şer’iyye Sicillerinin Tanımı ve Muhtevası:

Şer’i veya şer’iyye kavramları İslam dininin esaslarına ve bu esaslara uygun bir dünya nizamına mensub ve müte’aalik veya muvâfık olan anlamına gelmektedir⁴. Sicil ise;

kelime anlamı olarak okumak, kaydetmek ve karar vermek olup resmi vesikaların kaydedildiği kütük anlamına gelmektedir⁵. Bölgesel şer’i mahkemelerde kronolojik sıra ile tutulan, kadılar tarafından verilen hükümlerin, hüccet ve kararların, herhangi bir olayın, bir şahadetin, bir ikrarın, bir hibenin, resmiyete kaydolunması istenilen bir hususun, devlet merkezinden gelen bütün fermanların, emirlerin ve tebliğlerin kadı tarafından tetkik olunup doğru oldukları tespit edildikten sonra sonuçlarının

2Ahmet Akgündüz; Said Öztürk; 700. Yılında Bilinmeyen Osmanlı, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1999, s. 367.

3Akgündüz; Said Öztürk, s. 368.

4 Şemseddin Sami ; Kâmûs-ı Türkî, Bedir Yayınevi, İstanbul 1989, s. 774.

5 Ferit Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara 2008, s.

951.

(14)

kaydedildikleri sicillere şer’iyye sicilleri denilmektedir⁶. Şer’i mahkemelerde tutulan defterler genellikle “Sicillat-ı Şer’iyye”, “Defâtir-i Şer’iyye”, Kadı Sicilleri” ve

“Sicillat-ı Mahkeme” olarak anılmakta, en yaygın olarak da “Şer’iyye Sicilleri” tabiri kullanılmaktadır⁷ Bu defterlerin Osmanlı Devletinin kuruluş ve büyüme dönemlerinden Kanuni'nin ilk yıllarına kadar genellikle Arapça tutulduğu gözlenmiştir. Bu defterlerin başına Arapça olarak bir giriş yazılır, burada Allah’a ve Hz. Muhammed’e saygı belirtilir daha sonra ise sicili tutan kadı’nın adı yazılırdı. Ülkenin sınırlan genişledikçe sicilleri hâkim unsurun diliyle yazmak daha uygun bulunacak ve Türkçe yazılmaya başlanacaktır. Anadolu'nun dışında bir zamanlar Osmanlı Devletinin hâkimiyeti altında bulunmuş olan Avrupa ülkelerinde de kadıların tuttuğu Şer'iyye sicilleri vardır. Bu sicillerin çoğunluğu ülkenin merkezinde toplanmıştır.

Şer'iyye sicillerinde şer'î hükümlere uygun bir şekilde verilmiş mahkeme kararlan bulunmaktadır. Bu sicillerde şahsın hukukuyla ilgili hükümleri, aile hukukuyla ilgili olarak Türk aile yapısı, nişanlanma, evlenme vb. müesseselerin işleyişleri, miras ve ceza hukukuyla ilgili birçok belge ve bilgileri içermektedir. Bu şer’iyye sicilleri sayesinde 15.

yüzyıl ve 20. Yüzyıl aralarında Türk halkının hayat tarzı, ithalat ve ihracat malları, halkın yetiştirdiği tarım ürünleri, imal edilen sanayi mamulleri, sanat ve meslek çeşitleri, vergiler, para arzı ve çeşitleri gibi birçok iktisadî konuları öğrenmekteyiz⁸.

Kadıların devlet merkeziyle yaptıkları resmi yazışmaları, halkın şikayet ve dileklerini, mahalli idarelere ait hukuki düzenlemeler olarak kabul edilen ferman ve hükümleri, en önemlisi de ait olduğu mahallin sosyal ve iktisadi hayatını yansıtan mahkeme kararlarını ihtiva eden bu siciller, incelenmeden, Osmanlı Devleti’nin siyasi, idari ve sosyal tarihini hakkıyla ortaya koymak mümkün değildir. Ayrıca son zamanlarda ortaya çıkan şehir tarihleri ve yurdun muhtelif bölgelerindeki mahalli hayata ait ilmi araştırmaların birinci derecede kaynağı şer’iyye sicilleridir. Bu şer’iyye sicilleri sadece Türkiye sınırları içerisinde değil aynı zamanda sınırlarımız dışında kalan ülke ve toprak parçalarının gerçek tarihini yazma konusunda da birinci dereceden kaynak niteliğindedirler.

6 Atilla Çetin, Başbakanlık Arşivi Klavuzu, İstanbul 1979, s.146.

7 H. Adnan Arslantaş; “Tarihsel Sosyoloji Araştırmaları İçin Önemli Bir Kaynak: Şer’iyye Sicilleri”, Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Malatya 2009, s.246.

8 Ahmet Akgündüz, Şer’iyye Sicilleri, T.D.V.A. Yay., İstanbul 1988, s.1.

(15)

1.2.2.Şer’iyye Sicillerinin Önemi:

1.2.2.1.Sosyal Yapı ve İdari Teşkilat Bakımından Önemi:

Kaza, sancak ve eyalet taksimatı, beylerbeylik, sancak beyliği, kethüdalık ve voyvodalık gibi idari, kadılık, naiblik, muhsırlık, mübaşirlik, bostancıbaşılık ve subaşılık gibi adli müesseselerin, hem idari yapısını hem de ifa ettikleri fonksiyonlarını şeriyye sicillerindeki kayıtlardan çıkarmak sosyal yapı ve idari teşkilat açısından oldukça mühimdir⁹.

1.2.2.2. İktisat Tarihi Bakımından Önemi:

15. ve 20. Asır aralarında Türk halkının ve Anadolu halkının hayat ve geçim tarzı memlekete dışarıdan giren ve yine memleketten dışarı çıkan yani ithalat ve ihracat konusu olan eşya, Anadolu halkının yetiştirdiği tarım ürünleri, imal ettiği sanayi mamülleri, Anadolu’da mevcut olan sanat ve meslek çeşitleri, halktan toplanan vergiler, devletin memurlarına ödediği tahsisatlar, hukuk ve ceza davalarındaki tazminatların miktarı ve cinsi, para arzı ve çeşitleri, para enflasyon ve devalüasyonun gerçek manada tarihi seyri ve kısaca hem makro hemde mikro iktisada dair bütün mevzular doğru olarak ve yerli yerinde ancak şeriyye sicillerindeki kayıtlardan öğrenilmesi açısından önemlidir.

1.2.2.3. Askeri Tarih Bakımından Önemi

Şer’iyye sicilleri harp tarihi ve askeri konularda ilgili olarak mufassal kayıtların tutulduğu defterlerdir. Osmanlı ordusu sefere çıktığında hem Anadolu ve hem de Rumeli’ye ait muhtelif konak yerlerinde, hem asker hem de erzak ve benzeri ihtiyaçların tedariki yollarına gidilmiştir. Savaştan önce sefer hazırlıklarına dair ihtiyaçların karşılanması amacıyla kadılara da yazılı emirler gönderilirdi. Gönderilen bu yazılı emirlerin içinde savşın kime ve hangi sebeple açıldığı izah edilir ve konuyla ilgili şeyhülislam fetvası hatırlatılarak halkın savaşın zaruretine inanmaları temin edilirdi. Bu bilgilere binaen bu belgeler askeri tarihi irdeleme konusunda bize fikir vermektedir.

1.2.3. Hukuk Tarihi Bakımından Önemi

Şer’iyye sicilleri şahsın hukuku, aile hukuku, miras hukuku, eşya, borçlar ve ticaret hukuku, devletler hususi hukuku, ceza hukuku, usul hukuku, icra ve iflas hukuku ve

9Akgündüz, s.6.

(16)

malî hukuk alanlarında en önemli kaynaklar arasındadır. Şer’iyye sicilleri tetkik edilmeden Osmanlı hukuku hakkında hatta İslam hukuku hakkında yapılan araştırmalar oldukça kifayetsiz kalacaktır.

1.2.3.1. Belge Türlerine Göre Şer’iyye Sicilleri

Şer’iyye sicilleri ait oldukları bölgenin sosyal ve iktisadi şartlarını yansıtan mahkeme kararlarının yanında birçok belge çeşidini de beraberinde getirmektedir. Şer’iyye sicillerinin belge türlerine göre iki gruba ayırabiliriz:

1.2.3.1. Kadıların İfadeleriyle Kaleme Alınan Belgeler 12.3.1.1. Hüccetler

Kadıların şer’i ve kazaî sahadaki resmî yazılarına hüccet denir¹⁰.Hüccetlerde kadıların hükmü bulunmaz, tarafların ikrar ve tasdiki belirtilir. Kadının imza ve mührü yer alır¹¹. 1.2.3.1.2. İ’lâmlar:

Osmanlı şer’i mahkemeleri de kadıların davalar hakkında verdikleri hükümleri, kararları ihtiva eden kadının mühür ve imzasını taşıyan belgelerdir¹².

1.2.3.1.3. Maruzlar:

Kadıların icra makamlarına idarî bir durumu arzetmek üzere kaleme aldıkları, belgeler ile halkın yazdıgı şikâyet dilekçelerine maruz denir¹³.

1.2.3.1.4. Müraseleler:

Kelime olarak haberleşmek, mektuplaşmak manasını taşır. Terim olarak Osmanlı Devleti’nde Anadolu ve Rumeli Kazaskerleri tarafından kadı ve naiblere ve onlarında nahiye naiblerine tayin ve görevlerini bildiren resmî emirleri ihtiva eden belgelerdir¹⁴. 1.2. 3. 2. Başka Makamlardan Gönderilen ve Sicile kaydedilen Belgeler

1.2.3.2.1. Fermanlar:

Padisah tarafından umumu ilgilendiren konularda yayımladığı emirlerin genel adıdır.

Bunlardan hususî şahıslarını ilgilendirenlerine nişan ve berat denir¹⁵.

10M. Tayyib Gökbilgin; Osmanlı Paleografyası ve Diplomatik İlmi, İstanbul, 1992, s. 11.

11 Akgündüz, s. 21.

12 Ahmet Akgündüz; Ser’iyye Sicilleri,…, s. 29.

13 Ali Aktan; Osmanlı Paleografyası ve Siyasi Yazısmalar, İrfan Vakfı Yay., İstanbul 1995, s. 177.

14 M. Zeki Pakalın; Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimler Sözlüğü, M.E.B., İstanbul 1993, Yay., C. III., s. 621.

(17)

1.2.3.2.2. Buyruldular:

Sadrazamlar yazılı emirleri demektir. Aslında buyruldu sadrazam, kaptan-ı derya, vezir, beylerbeyi ve kazasker gibi devlet erkânının yazılı emirlerine denir¹⁶.

1.2.3.2.3. Tezkireler:

Osmanlı Devleti’nde aynı şehir ve kasabada bulunan resmî dairelerin birinden ötekine ve halkın birbirine yazdığı yazılara tezkire denir¹⁷.

1.2.3.2.4. Temessükler:

Osmanlı Devleti’nde mîrî arazide ve vakıflarda tasarruf hakkına sahip olan kimselere, yetkili makam ve şahısların verdiği tasarruf vesikalarına temessük denir¹⁸.

1.3.KAYSERİ ŞER’İYYE SİCİLLERİ 1.3.1. Sicillerin Durumu

Kayseri’ye ait toplam 289 adet defter mevcuttur. İlk olarak 1 numaralı sicil defterinin H.895-98/M.1489-92 yıllarında tutulmaya başlandığı ve son defterin ise H.1327- 33/M.1909-1914 yıllarına ait olduğu bilinmektedir. Kayseri şer’iyye sicilleri Ankara Etnoğrafya Müzesinden Ankara Milli Kütüphanesi Arşivine getirilmiştir.1993 yılında Erciyes Üniversitesi bünyesinde kurulan Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezi (KAYTAM) Kayseri Şer’iyye Sicillerinin mikrofilmlerinin bir örneğini Milli Kütüphaneden alarak kendi bünyesinde araştırmacıların hizmetine sunmuştur.

1.3.2. 100/2 Numaralı Kayseri Şer’iyye Sicili

Yüksek lisans tezi konumuz olan 100/2 Numaralı Kayseri Şer’iyye Sicili Kayseri ve Yöresi Tarih Araştırmaları Merkezinden (KAYTAM) temin edilmiştir. Defter 15,2x42,5 boyutlarında olup Hicri 1104 Miladi 1692 yılına ait belgeleri ihtiva etmektedir. Defterin sırtı meşin satıhları siyah bezdir. Defter toplamda 180 sayfa olup taksim edildiği üzere 91-180 sayfaları bu tezin çalışma konusudur. 1-90 sayfaları ise Şenay GERGİN tarafından yüksek lisans tezi olarak hazırlanmaktadır.

15Aktan, s. 177.

16 Ahmet Akgündüz; Ser’iyye Sicilleri,…, s. 44.

17 Pakalın, s. 491.

18 Ali Aktan; Osmanlı Paleografyası ve Siyasi Yazısmalar,…, s. 177.

(18)

1.3.2.1.Metin Transkripsiyonunda Takip Edilen Metod

100/2 Numaralı Kayseri Şer’iyye Sicilinin sayfa ve belgelerinin numaralandırılması işleminde yanlışlıklar olmuştur. Bu hatalarda orijinaline sadık kalınmaya çalışılmıştır.

Ancak bazı hatalardan dolayı okuyucunun belgenin transkripsiyonunu ve aslını okurken bağlantı kurmakta zorluk çekmemesi açısından bir takım düzenlemelere gidilmiştir.

Bazılarında belge numaralandırmada atlamalar olmuştur. Bunlar değiştirilmeden aynen numaralarıyla kaydedilmiştir. Bazılarında ise belge numarası verilmemiştir. Bunlar da kendinden önceki belge numarasına bağlı olarak 355/a-355/b şeklinde taksim edilerek belirtilmiştir. Sayfa eksikliklerinden dolayı bir belgenin başı bulunmayıp transkripsiyonu olduğu gibi yapılmıştır.

Belgede okunamayan yerler (…) şeklinde belirtilmiştir. Okunan kelimeden şüphe duyuluyorsa (?) ve hemze (’), uzatma ve inceltmeler ise (^) şeklinde gösterilmiştir.

(19)

I. BÖLÜM BELGE ÖZETLERİ Sayfa No: 91

Belge No: 214

Sisliyan Mahallesi sakinlerinden Nâr Hatun’un kocası Artiyon ile Bedros’un yarı yarıya ekip diktiği tarlayı Artiyon’un vefatından sonra Bedros’un hizmet karşılığında Artiyon’a verdiği iki ırgatlık hisseyi zapt ettiğine dair, Nâr Hatun’un Bedros’u dava etmesi ve şahitlerle Nâr Hatun’un men olunduğuna dair i’lâm. H.10 Şaban 1104 / M.15 Nisan 1693.

Sayfa No: 91/92 Belge No: 215

Hasanalb köyünden Mehmed, Hacılar köyünden el-Hâc İbrahim, Horsana köyünden Mehmed, Abdülbaki, Mustafa ve Ömer Kemer köyünden Sefer, Develi köyünden Ali ve Halil, Hırka köyünden Veli Boyacılı köyünden el-Hâc Osman, Yenice köyünden Hamza ve el-Hâc Ahmed vd. belirtilen şahısların Biladin’e yüz elli guruş borçları olduğunu kabul ettiklerine dair hüccet. H.10 Şaban 1104 / M.15 Nisan 1693.

Sayfa No: 92/93 Belge No: 216

Yalman Mahallesinden Ömer Efendi, Topal İshak, Ebulkasım ve İbrahim Hisayunlu Mahallesinden el-Hâc Osman, el-Hâc Ahmed ve Ramazan Yenice Mahallesinden İmam Mehmed Halife Ali Kaya, el-Hâc Şaban, el-Hâc Ali, Mustafa, İsmail, Molla Hüseyin, Molla Abdülvehhab ve Mustafa vd. Hasanalb köyünden Mustafa, Hacılar köyünden el- Hâc İbrahim, Horsana köyünden Mehmed Abdülrezzak, Kemer köyünden Sefer, Molu köyünden Ali ve Halil, Mahzemin köyünden Şeyh Mehmed Hırka köyünden Veli vd.

belirtilen şahısların Müslüman ve zımmî kethüdaları el-Hâc Ramazan’ın ırzlarını ve

(20)

mallarını koruduğunu el-Hâc Ramazan huzurunda söylemiştir. Ayrıca kafilerden bazıları Amasya, Merzifon ve Adana Payas vesair yerlere göçmüş olup perakende olanların ise el-Hâc Ramazan’ın korumasından sebebiyle yerlerinde kaldığına dair hüccet. H.3 Şaban 1104 / M.8 Nisan 1693.

Sayfa No: 93 Belge No: 217

Yenice Mahallesi sakinlerinden Kamile’nin mülklerini doksan kuruşa el-Hâc İvaz’a sattığına dair hüccet. H.22 Şaban 1104 / M.27 Nisan 1693.

Kürtler Mahallesinde sakin olan es-Seyyid Hüseyin’in vefatından sonra terekesinin otuz kuruşa es-Seyyid Mehmet Çelebi’ye satıldığına dair hüccet. H.16 Şaban1104 / M.21 Nisan 1693.

Bektaş Mahallesi sakinlerinden Şerife Hatun’un bağını on kuruşa Ayan’a sattığına dair hüccet. H.20 Şaban 1104 / M.25 Nisan 1693.

Sayfa No: 94/95 Belge No: 220

Anbarviranı köyü Şehit Mehmet Paşa vakfında tarlayı su basıp mütevellisinin şikayet edilmesi üzerine Mevlana Mustafa Efendi’nin oraya gönderilip olayın kaydını tuttuğuna dair i’lâm. H.10 Şaban 1104 / M.15 Nisan 1693.

Eski Bezzazistan Mahallesi sakinlerinden el-Hâc Mehmed’in vefatından sonra kızı Emine’nin amcası Hüseyin’den habersiz evlendirilmesine dair i’lâm. H.10 Şaban 1104/

M.15 Nisan 1693.

(21)

Sayfa No: 95/96 Belge No: 222

Mancusun Köyünden Ayşe Hatun’un Gesi köyünden Halil huzurunda Osman’ın Gesi’deki bağını Ümmü Hatun’a hibe etmesi ve Ümmü’nün de bağı iki yüz kuruşa kendisine sattığını ancak Halil ve Mahmud’un buna sonradan müdahale ettiklerini bunların men edilmesini talep ettiğine ve Halil ve Mahmud’un bağdan men edildiklerine dair hüccet. H.27 Rebiü’l-ahir 1104/ M.4 Ocak 1693.

Germirli Mahallesi sakinlerinden el-Hâc İbrahim ve Yusuf’un Kozcağız köyünde mülklerini on altı kuruşa Abdülnebi Bekir Bey’e sattığına dair hüccet. H.21 Şaban sene 1104 / M.26 Nisan 1693.

Sasık Mahallesi sakinlerinden Asiye Hatun’un babasından kalan toprağı yüz yirmi dört kuruşa Hüseyin Ağa’ya sattığına dair hüccet. H.20 Şaban 1104 / M.25 Nisan 1693.

Sayfa No: 96/97 Belge No: 225

Salkoma köyünden Ali’nin Balagesi ve Mancusun köyleri arasında Taşlık mevzinde taşlar arasına düşüp vefat ettiğine dair kaydının tutulduğuna dair hüccet. H.20 Şaban 1104/ M.25 Nisan 1693.

Salkoma köyünden Ayşe’nin kocası Ali’nin taşlık mevzinde taşlar arasına düşüp vefat etmesi üzerine kimseden şikayeti olmadığına dair i’lâm. H.20 Şaban 1104/ M.25 Nisan 1693.

(22)

Şarkiyan Mahallesinde sakin Yagob’un vefatından sonra mirasının oğlu Kayabali’ye değil onun vasisi Uğurlu veled-i Suva’ya verilmesine dair hüccet. H.22 Şaban 1104/ M.

25 Nisan 1693.

Merkebci Mahallesi sakinlerinden Havva’nın babasından kalan terekeden kendi hissesindeki mülkleri kırk kuruşa Ömer Beşe’ye sattığına dair hüccet. H.20 Şaban 1104/

M.25 Nisan 1693.

Bozatlu Mahallesinde sakin İbrahim Bekir’in mülkünü kırk kuruşa Musa’ya sattığına dair hüccet. H.25 Şaban 1104/ M.30 Nisan 1693.

Hacı Mansur Mahallesinde sakin es-Seyyid İsmail Çelebi’nin vefat etmesi üzerine karısı Sultan’ın kendi hissesine düşen mülkü iki yüz yetmiş beş kuruşa Raziye Hatuna’a sattığına dair hüccet. H.27 Şaban 1104/ M.28 Nisan 1693.

Karabet köyünden Mehmed’in Molu köyünde kısrak ve merkeblerini Ali’nin gasb ettiğine dair hüccet. H.23 Şaban 1104 / M.28 Nisan 1693.

Rumiyan Mahallesinde sakin Ahmet Çelebi’nin mülklerini elli kuruşa es-Seyyid Mehmet Çelebi’ye sattığına dair hüccet. H.28 Şaban sene 1104 / M.3 Mayıs 1693.

(23)

Mermerlü Mahallesinde sakin es-Seyyid Mehmet Çelebi’nin mülklerini elli yedi kuruşa Yıvan’a sattığına dair hüccet. H.29 Şaban 1104 / M.4 Mayıs 1693.

Ürgüp Kazasına bağlı Kuru Göl Köyünde vefat eden es-Seyyid’in mirasının paylaşımı hakkında hüccet. H.29 Şaban 1104/ M.4 Mayıs 1693.

Bağçevan Mahallesinde sakin olan Cafer Bekir kardeşi Mehmed ile yarı yarıya hakka sahip oldukldarı bağdan kendi hissesini Osman Çelebi’ye kırk beş kuruşa sattığına dair hüccet. H. Ramazan 1104/ M. Mayıs 1693.

Sayfa No: 99/100 Belge No: 236

Efkere Köyünde Meryem bint-i Artiyon adlı kişinin Müslüman eşi Mehmed’den ayrıldığına dair hüccet. H. Ramazan 1104/ M. Mayıs 1693.

Hamurcu Mahallesinde sakin Kebir’in mallarını yetmiş kuruşa Ali’ye sattıdığına dair hüccet. H. 13 Ramazan 1104/ M. 17 Mayıs 1693.

Sayfa No: 100/101 Belge No: 238

Hisayunlu Mahallesinde sakin Mehmet Çelebi’nin Hasbek Mahallesinde vefat etmiş Abbas’dan yüz on kuruş alacağı olduğuna dair hüccet. H. 4 Ramazan 1104/ M. 8 Mayıs 1693.

(24)

Yenice Mahallesi sakinlerinden Emine Hatun’un vefat etmesinden sonra mal ve gayrimenkullerinin evlatlarına paylaştırımasına dair hüccet. H. 2 Ramazan 1104/ M. 6 Mayıs 1693.

Şeyh Taceddin Mahallesindeki Havva Hatun’un babasından kalan gayrimenkulün taksiminde hile yapıldığı iddiasıyla açtığı davanın sonucunda kendisine para verilmek suretiyle sonuçlanan i’lâm. H. 26 Ramazan 1104/ M. 30 Mayıs 1693.

Sayfa No: 101/102 Belge No: 241

Talas karyesinde sakin zımmîlerin Çardak ve kırgöncü mevzilerine odun kesmek için gitmeleri üzerine bu yerlerde bulunan kişilerin buraların kendi tımarı olduğunu söyleyip bu kişileri engellediklerine dair i’lâm. H. Ramazan 1104/ M. Mayıs 1693.

Baldöktü Mahallesi sâkinelerinden Ayşe Hatun’un kocası Ahmed’den vekaleti alıp, Sakar mevzindeki bağlarını yirmi dört kuruşa Bali dede’ye sattığına dair hüccet. H. 5 Ramazan 1104/ M. 9 Mayıs 1693.

Talas Köyünde Yusuf adlı şahsın annesini Talas köyü tımarına mutasarrıf olan Hasan’ın değnek ile dövmesi nedeniyle açılan davaya dair i’lâm. H. 12 Ramazan 1104/ M. 16 Mayıs 1693.

(25)

Sayfa No: 102/103 Belge No: 244

Şeyh Taceddin Mahallesinde sakin es-Seyyid Abdülkadir’in mallarını yüz on kuruşa Ahmed Çelebi’ye sattığına dair hüccet. H. 12 Ramazan 1104 / M. 16 Mayıs 1693.

Harput Mahallesinde iki zımmî Yanos ve Begos arasındaki borç meselesine dair hüccet.

14 Ramazan 1104/ Miladi 18 Mayıs 1693.

Salkoma Mahallesinde sakin es-Seyyid el- Hac İbrahim Çelebi’nin mallarını kırk guruşa es-Seyyid Ali Çelebi’ye sattığına dair hüccet. H. 12 Ramazan 1104/ M. 16 Mayıs 1693.

Hacı Kılıç Mahallesi sakini Ayşe Hatun’un mallarını yüz beş kuruşa es-Seyyid Halil Ağa’ya sattığına dair hüccet. H. 22 Ramazan 1104/ M. 26 Mayıs 1693.

Tavukçu Mahallesinde sakin Mahmut Beşe’nin vefatından sonra mallarının yüz elli beş kuruşa Şah Marat’a satıldığına dair hüccet. H. 21 Ramazan 1104/ M. 25 Mayıs 1693.

el-Hâc Kasım Mahallesinde sakin Esbai adlı zımmînin vefat etmesinden sonra Uğurlu’nun vasi tayin edilmesine dair hüccet. H. Ramazan 1104/ M. Mayıs 1693.

(26)

Sayfa No: 105 Belge No:350

Sayeci Mahallesinde sakin Sefer adlı zımmînin vefatından sonra çocuklarının amcalarından haklarını aldıklarına dair hüccet. H. 23 Ramazan 1104/ M. 18 Mayıs 1693.

Deliklitaş Mahallesinden Musa’nın Hatice Hatun’a vermesi gereken nafakaya dair hüccet. H. 23 Ramazan 1104/ M. 18 Mayıs 1693

Karakeçi Mahallesinde sakin Mehmed’in mallarını Tavit’e kırk kuruşa sattığına dair hüccet. H. Ramazan 1104/ M. Mayıs 1693.

Sayfa No: 105/106 Belge No: 353

Kapan Mahallesinde vefat eden es-Seyyid Ahmed Ağa’nın oğlu es-Seyyid Abdüsselam ve kızı Şerîfe Hadice es-Seyyid el-Hâc Abdullah’ın sorumluluğu altında olduğu için vefat eden şahsın mirasından nafaka teminine dair hüccet. H. 15 Ramazan 1104/ M. 19 Mayıs 1693.

Sasık Mahallesinde Rena veled-i Uğurlu zımmînin oğlu Simyon kızı Ani’nin vesayetine dair hüccet. Hicri 5 Ramazan 1104/ Miladi 9 Mayıs 1693.

Sayfa No: 106 Belge No: 355/a

İstanbul’da Soğan Ağa mahallesinde sakin olup misafir olarak Kayseri’de sakin olan el- Hâc Hüseyin Ağa’nın mallarını yirmi altı kuruşa Haçadır’a sattığına dair hüccet. H. 28 Ramazan 1104/ M. 1 Haziran 1693.

(27)

Sayfa No: 106 Belge No: 355/b

Dadağı Köyü tımarına mutasarrıf olan es-Seyyid Mahmud Ağa’nın; es-Seyyid Hüseyin Ahmed, Ömer ve Abdullah, Cafer oğlu Ömer, Hıdır, İskender, Eyyüb, Ahmed, Piri oğlu Ahmed, Veli, İsa ve Ömer vesairlerinin toprağı işlememeleri üzerine bu şahısları dava etmesi ve cezanın tatbikine dair hüccet. H. 2 Ramazan 1104/ M. 6 Mayıs 1693.

Sayfa No: 106/107 Belge No: 355/c

İstanbul’da Soğan Mahallesinde sakin el-Hâc Hüseyin Ağa’nın mallarını Sofiya’ya kırk kuruşa sattığına dair hüccet H. 8 Ramazan 1104/ M. 12 Mayıs 1693.

Kalenderhane Mahallesi sakinlerinden Osman Beşe’nin vefatından sonra oğulları Osman ve Süleyman ile kızı Ayşe’nin vasiliğine dair hüccet. H. Şevval 1104/ M.

Haziran 1693.

Karakürkçü Mahallesinde sakin Fatıma Hatun’un mallarını otuz beş kuruşa Amr’ın oğlu Ali’ye sattığına dair hüccet. H. 5 Şevval 1104/ M. 8 Haziran 1693.

Kalendarhane Mahallesi sakinlerinden Osman Ağa’nın vefatından sonra mallarının paylaşılmasına dair hüccet H. 5 Şevval 1104/ M. 8 Haziran 1693.

Sayfa No: 107/108 Belge No: 359

Hacda vefat etmiş Osman Efendi’nin mirasına dair hüccet. H. 7-9 Cemazi’ül-ahir 1104/

M. Şubat 1693.

(28)

Yenice Mahallesi sakinlerinden Emine Hatun’un vefatından sonra mallarının iki yüz yirmi beş kuruşa es-Seyyid el-Hâc Hüsameddin Çelebi’ye satıldığına dair hüccet. H.

Ramazan 1104/ M. Mayıs 1693.

Sayfa: 108/109 Belge No: 361

Sınıkçı Mahallesi sakinlerinden Hüseyin Çelebi ile amcası arasındaki tımar davasına dair i’lâm. Hicri 2 Şaban 1104/ Miladi 7 Nisan 1693

Karabet Mahallesinde sakin Agop’un mallarının otuz kuruşa el-Hâc Ali’ye sattığına dair hüccet. H. Şevval 1104/ M. Haziran 1693.

Kal’a Mahallesinde sakin Hafız’ın vefatından sonra mallarının varislerine taksim edilmesine dair hüccet. H. 9 Şevval 1104/ M. Haziran 1693.

Sayfa No: 109/110 Belge No: 364

Kayseri Kal’ası sakinlerinden Hanifi bin Ahmet’in vefatından sonraki verasetine dair hüccet. H. 1104/ M. 1693.

Kayseri Kal’ası sakinlerinden Hanifi’nin vefatından sonra mallarının yüz on kuruşa el- Hâc Ali Bekir’e satıldığına dair hüccet. H. 1104/ M. 1693.

(29)

Depecik Mahallesi sükkânından Hamza bin Süleyman’ı Mehmet Ağa’nın darpedip dişlerini kırması nedeniyle altı kuruş vererek barışmalarına dair verilen hüccet. H. 10 Şevval 1104/ M. Haziran 1693.

Sayfa No: 110/111 Belge No: 367

Kiçi Kapu Mahallesi’nde sakin Marad veled-i Satan adlı zımmînin vefatı üzerine kızları ve karısına bırakrığı mirasa dair hüccet. H. 8 Şevval 1104/ M. Haziran 1693.

Kiçikapu Mahallesi sakinlerinden el-Hac İbrahim Çelebi’nin vefatından sonra mirasının ve nakit parasının miraçıları arasında taksimine dair hüccet. H. 10 Şevval 1104/ M. 13 Haziran 1693.

Karakeçi Mahallesi sakinlerinden Ecri Bey ve Yec veled-i Yasef zımmilerin oğulları Yasef ve Bayram veled-i Avanos ve kızı Altun’a bıraktıkları mirasa dair hüccet. H. 9 şevval 1104/ M. 12 Haziran 1693.

Sayfa No: 111/112 Belge No: 370

Germir köyünde bahçesinde su kuyusu olmayıp Tavansun köyünden akan nehrin suyunda da hakkı olmayan ehl-i İslam kişilerin nehirin suyundan doldurup aldıkları ve bunların def olunmasına dair i’lâm. H. 11 Şevval 1104/ M. 14 Haziran 1693.

Tadır Mahallesinde sakin Bağvand zımmînin vefatından sonra karısı Toronda Nâsraniyye ile oğulları Begoş ve Döriş zımmîlere ve kızı Gülüm Nâsraniyyeden beş

(30)

sehim Toronda’ya ve kızlarına on dörder sehimin verilmesine dair hüccet. H. 9 Şevval 1104/ M. 12 Haziran 1693.

Tadır Mahallesinde Nikfos adlı müteveffanın küçük evladına bıraktığı ve diğer mallarının ve nakit paranın paylaşımına dair hüccet. H. 12 Şevval 1104/ M. 15 Haziran 1693.

Bozatlı Mahallesinde sakin olan es-Seyyid İbrahim Ağa’nın kardeşlerinin vekâleti ile mülkleri Ayşe Hatun’a altmış iki kuruşa sattığına dair hüccet. H. 11 Şevval 1104/ M. 14 Haziran 1693.

Sayfa No:113/114 Belge No:374

Kızılca Mahallesinde sakin Yasef adlı zımmînin vefatı üzerine oğul ve kızlarına bıraktığı miras paylaşımına dair hüccet. H. 12 Şevval 1104/ M. 15 Haziran 1693.

Lala Mahallesinde vefat eden Osman Dede’nin mirasının varisleri arasında taksim edilmesine dair hüccet. H. 11 Şevval 1104/ M. 14 Haziran 1693.

Bozatlı Mahallesinde sakin olan Havva Hatun’u kocası Osman’ın boşamasına dair hüccet. H. 11 Şevval 1104/ M. 14 Haziran 1693.

(31)

Sayfa No: 114/115 Belge No: 377

Rûmiyyan Mahallesi sakinlerinden Marne ve Marya hatunlar babalarının vefatından sonra annelerinin de vefat edene kadar malların hibe edilmesine dair hüccet. H. 14 Şevval 1104/ M. 17 Haziran 1693.

Sultan Mahallesi’nde sakin Allahverdi’nin bir yıl önce mallarını yüz otuz kuruşa kardeşi Marat’a sattığına dair hüccet. H. 14 Şevval 1104/ M. 17 Haziran 1693.

Hamurcu Mahallesi’nde sakin Sunullah’ın mallarını Eyyüb’e yedi kuruşa sattığına dair hüccet. H. 14 Şevval 1104/ M. 17 Haziran 1693.

Kapan Mahallesi’nde sakin İbrahim’in mallarını Abdi Çelebi’ye yüz doksan kuruşa sattığına dair hüccet. H. 15 Şevval 1104/ M. 16 Mayıs 1693.

Merkebci Mahallesinde sakin el-Hac Mustafa’nın mallarını bir sene önce Hüseyin Çelebi’ye on beş kuruşa sattığına dair hüccet. H. 15 Şevval 1104/ M. 18 Haziran 1693.

Kapan mahallesinde sakin olan Ömer’in vefatından sonra mallarının karısı ve çocukları tarafından nafaka zarureti için Abdi Çelebi’ye iki sene önce yetmiş kuruşa satıldığına dair hüccet. H. 12 Şevval 1104/ M. 15 Haziran 1693.

(32)

Güllük Mahallesi’nde sakin Ayşe Hatun’un el-Hac Hasan’dan ayrılması ve nafaka davasına dair hüccet. H. 11 Şevval 1104/ M. 14 Haziran 1693.

Sayfa No: 116/117 Belge No: 384

Höbek Şeyh karyedeki Höbek Şeyh Zaviyesi’ne ait olan toprağın es-Seyyid Hamza tarafından sahiplenilmesi üzerine adı geçen kişilerin bu topraklardan çıkarılmasına dair i’lâm. H. 15 Şevval 1104/ M. 18 Haziran 1693.

Kaban Mahallesinde sakin olan Mosis’in vefatından sonra oğlulları Sefer Murat’ın validesi Felure’ye vasi tayin edilmesine dair hüccet. H.14 Şevval 1104/ M. 17 Haziran 1693.

Rumiyan Mahallesi’nde vefat eden Mosis’in oğullarına nafaka verilmesine dair hüccet.

Hisayunlu Mahallesi’nde kaybolan Hamza’nın mallarının zapt edildiğinin ihbar edilmesi üzerine Habil’in tayin edilmesine dair hüccet. H. 16 Şevval 1104/ M. 19 Haziran 1693.

Sayfa No: 118/119 Belge No: 389

es-Seyyid Süleyman’ın vefatından sonra miras bıraktığı arsanın çocukları arasındaki paylaşımı hakkındaki hüccet H. 17 Şevval 1104/ M. 20 Haziran 1693.

(33)

Gülük Mahallesinde sakin Ayşe Hatun ile kocası el-Hac Hasan’ın boşanması ve mihir meselesi üzerine hüccet. H. 13 Şevval 1104/ M. 16 Haziran 1693.

Sayfa No: 119/120 Belge No: 391

Oduncu Mahallesi’nde vefat eden Cafer Beşe’nin mallarının yetmiş kuruşa Mehmed’e satıldığına dair hüccet. H. Şevval 1104/ M. Haziran 1693.

Huvand Mahallesinde sakin Kara Halil’in bağını iki sene önce elli beş kuruşa Fesas zımmîye sattığına dair hüccet. H. Şevval 1104/ M. Haziran 1693.

Huvand Mahallesi sakinlerinden Şerife Fatıma Hatun’un miras işine vasi olmasına dair hüccet. Hicri 19 Şevval 1104/ 22 Haziran 1693.

Sayfa No: 120/121 Belge No: 394

Şarkıyyan Mahallesinde sakin Uğurlu’nun vefatından sonra kızı Fatma Hatun’un yakını olan Kayabali’nin mirasına dair hüccet. Hicri 21 Şevval 1104/ Miladi 24 Haziran 1693.

Rumiyan Mahallesinde sakin Mihail’in mallarını on beş kuruşa Timam?’a sattığına dair hüccet. Hicri Şevval 1104/ Miladi Haziran 1693.

(34)

Talas Köyü’nde sakin Sefer Marat’ın mülkünü otuz seneden beri Ali’nin zabt ettiğine dair hüccet. H. 20 Şevval 1104/ M. 23 Haziran 1693.

Sayfa No: 121/122 Belge No: 397

Selyane Mahallesi’nde sakin sonradan Müslüman olan Ahmet’in Marat’ın vefatından sonra karısı ve çocuklarına kalan malları fuzuli zabt edildiğine dair hüccet. H. 20 Şevval 1104/ M. 23 Haziran 1693.

Bağçevan Mahallesi’nde sakin Bağdat Hatun’un mallarını otuz beş kuruşa Bayram’a sattığına dair hüccet. H. 22 Şevval 1104/ M. 25 Haziran 1693.

Kasap taifesinden Şeyh Mustafa’nın kendi dükkanı önündeki müşterilere kanaat etmeyip at pazarındaki müşterilerin bakırlarını kalaylaması üzerine şikayet edilip men olunmasına dair i’lâm. H. 27 Şevval 1104/ M. 30 Haziran 1693.

Sayfa No: 122/123 Belge No: 400

es-Seyyid Mustafa Çelebi’nin Melek’e nafaka vermesi üzerine hüccet. H. 22 Şevval 1104/ M. 25 Haziran 1693.

Güllük Mahallesinde sakin Sofiya’nın babasının mirasını sahiplenmesine dair i’lâm H.

23 Şevval 1104/ M. 26 Haziran 1693.

(35)

Sayfa No: 122/123 Belge No: 402

Lala Mahallesinde sakin Süleyman kendi sokak kapısının eşiğine bitişik olan duvarının yıkılması üzerine Mehmet’i şikayet etmesine dair ma’rûz. H. 23 Şevval 1104/ M. 26 Haziran 1693.

Mükremin Mahallesinde sakin es-Seyyid Mustafa Çelebi’nin mallarını yetmiş kuruşa sattığına dair hüccet. H. 23 Şevval 1104/ M. 26 Haziran 1693.

Sayfa No: 124/125 Belge No: 404

Cırlavuk köyünde sakin Ayşe Hatunun vefatından sonra mallarını varisleri arasında taksim edilmesine dair hüccet. H. 20 Şevval 1104/ M. 23 Haziran 1693.

Selaldı Mahallesi’nde sakin Ayşe’nin kocası es-Seyyid Hüseyin’i boşayıp nafaka meselesine dair hüccet. H. 20 Şevval 1104/ M. 23 Haziran 1693.

Tavukçu Mahallesinde sakin Yagob’un mallarını yüz kuruşa Kirkor ve Meryem’e sattığına dair hüccet. H. 26 Şevval 1104/ M. 29 Haziran 1693.

Çay mevzinde es-Seyyid Şeyh ve es-Seyyid Mustafa adlı kardeşlerin sahip olduğu bağın satışı hakkındaki hüccet. H. 23 Şevval 1104/ M. 26 Haziran 1693.

(36)

Hacı Kılıç Mahallesi sakinlerinden Ebu Bekir el-Hâc Mehmed adlı şahsın bağını yirmi kuruşa Fatma Hatun’a sattığına dair hüccet. H. 22 Şevval 1104/ M. 25 Haziran 1693.

Kayseri Mutasarrıfı’nın ahalinin hukuktan ayrılmamasına dair buyruldusu.

Ebiç ve Yemliha köyleri arasındaki Kızıl Irmağa düşüp vefat eden el-Hâc Ali için karısının kimseyi şikayet etmediğine dair hüccet. H. 23 Şevval 1104/ M. 26 Haziran 1693.

Aslen Sarı Oğlan’dan olup Keykubat Mahallesinde sakin olan iki zımmî kardeşin Ya’kûb ve Ayşe isimleriyle Müslüman olmalarına dair hüccet.

Karaman ve Sivas eyaletinde vaki’ olan vakıfların mütevellileri, kale dizdarları neferat ağaları, gümrük vesair mukata emirlerinin 1102 senesinden beri cülusları aynı olup yenilemeleri buyrulmuş. Buna mukabil vakıf vergi beratları tahsil olunmayıp mutasarrıflıkları ihmal edilip beyhudeye saklanmaları ihtimali durumunda ağır ceza ve hakarete uğramalarını bildirdiğine dair ferman. H. 20 Zi l ka'deti 1103/ M. 2 Ağustos 1692.

Sayfa No: 128/129 Belge No: 414

Yahyalı’ya bağlı kapucu köyünde Akçakoca zaviyesinde Şeyh Yusuf ve Seyyid Mehmet mutasarrıf iken Seyyid Mehmed’in vefatı üzerine hissesinin kardeşi Şeyh

(37)

Seyyid Osman’a geçmesi ile Şeyh Yusuf ile beraber mutasarrıflığa Şeyh Seyyid Osma’nın devam etmesi buna mani olmadığı beyanına dair berat. H. Rebî’ül-evvel 1104/ M. Kasım 1693.

Yoğunburç Mahallesi’nde meşhur burç hanında konuk iken bundan önce vefat eden Musa Ağa İsmail Bey marifetiyle varisi ortaya çıkınca Han’ın mahzeninde saklanan malları aynen belirtiğine dair hüccet. H. 22 Muharrem 1104/ M. 2 Ekim 1693.

Sivas, Karaman, Kütahya ve Anadolu’da miri malların tahsilini kendilerine sakladıkları ve bunları hazineye teslim etmelerinin istenmesine dair ferman. H. 21 Rebî’ül-evvel 1104/ M. 29 Kasım 1693.

Sayfa No: 130/131 Belge No: 417

Karaman Eyaleti’nde vali eminler eşya ve sair malların tahsildarı ahaliden aldıkları cizye ve diğer miri malları hazineye teslim etmeleri üzerine kapıcıbaşından Halil Ağa vezir tayin edilip mahkeme önünde cizyedarların vezirlerin mültezimlerin ve avarız vesair memurların muhasebeyi tahsil edecekleri ve malların yenilip yutulması durumunda dahî kale içinde yaşamaya mahkum edileceklerine dair ferman. H. 18 Rebî’ül-evvel 1104/ M. 26 Kasım 1693.

Sayfa No: 131/132 Belge No: 418

Kayseri’nin Darsiyak Köyünde bulunan Kere Hatun Zaviyesi’nin ve vakfiyesinin gelirinin toplanması ile ilgili Halil Efendi’nin görevlendirilmesine dair berat. H. 30 Rebî’ül-evvel 1104/ M. 8 Aralık 1693.

(38)

Sayfa No: 132/133 Belge No: 419

Kayseri’nin Darsiyak Köyünde bulunan Ger Hatun Zaviyesi’nin ve vakfiyesinin geliri ile ilgili görevlendirilen Halil Efendi’nin bazı kişilerden alması gereken paralara dair berat. H. 30 Rebî’ül-evvel 1104/ M. 8 Aralık 1693.

Kayseri Kazasından asker siparişi üzerine. H. 22 Rebî’ül-evvel 1104/ M. 30 Kasım 1693.

Bozatlı Mahallesinde Hasan Fakih mescidinde imam olan Mehmed Efendi’nin Ali Halife için imamete layıktır diye çıkardığı berat. H. 3 Rebî’ül-evvel 1104/ M. 11 Kasım 1693.

Sayfa No: 134/135 Belge No: 422

Huvand Mahallesi sakinlerinden İbişzade el-Hac Ali oğlu İbrahim’in vefatından sonra mallarının taksimine dair hüccet. H. Rebî’ül-evvel 1104/ M. Kasım 1693.

Sefer-i Hümayundan gelecek yeniçeri, cebeci, topçu vesair kulların maaşlarının tedariki önemli olup Kayseri’de Kilad köyünde oturan Solak Ömer’in kefaletiyle mukataa vergisini teslim ettiğine dair hüccet. H. 3 Rebî'ül-âhir 1104/ M. 11 Kasım 1693.

Asitane baruthanesi ocaklığına Kayseri Cırlavuk Köy’ünde senelik bin yetmiş iki okka güherçile verilmekte olup 1103 tarihinde bu miktarın ödenmediğine dair ma’ruz. H.

Rebî’ül-evvel 1104 / M. Kasım 1692.

(39)

Sayfa No: 136/137 Belge No: 425

Kayseri’deki bir ulufeli bir bölüğün yeni görevleri ile görevlendirilmesine dair berat.

1103 tarihinde Karaman Eyaleti’nde bulunan Asitane barutanesine güherçile siparişini getirmeyip mubaşire de getirdim diye kandırması üzerine Osman’dan 1200 akçe güherçilin acil olarak alınmasına dair ferman. H. 1105/ M. 1693.

Sayfa No: 137/138 Belge No: 427

Niğde ve Kayseri’de matbaa-ı amire nam olan Ali’nin arzı üzere avarız ve bedellerinin tahsiline dair ferman. H. 10 Rebî'ül-âhir 1104/ M. 18 Aralık 1692.

Sayfa No: 138/139 Belge No: 428

Tokat, Kayseri, Ankara, Sivas, Merzifon ve Amasya kenarlarında yaşayan Ermeni murahhasları, papaz ve keşişlerin ve diğer Ermenilerin belirtilen miktarda tahsilat kaydının bulunmaması üzerine zimmilerde bulunan altından gerektiği kadarının alınmasına dair ferman. H. Rebî’ül-evvel 1104/ M. Aralık 1692.

Eşkün mukataasına tabi olan kasaarasındaki başısı olan el-Hâc Hasan divanı hümayundan koyun eti talebi ile tahsildarı konusundaki ferman. H. 24 Muharrem 1104/

M. 4 Ekim 1693.

es-Seyyid Emrullah Efendi’nin Kayseri kenarına kaymakam olarak tayin edilmesine dair ferman. H. 25 Rebî'ül-âhir 1104/ M. 2 Ocak 1693.

(40)

Ferhad Bey vakfına mütevelli tevcih edilmesine dair berat. 28 Rebî'ül-âhir 1104/ M. 5 Ocak 1693.

Merkebci Mahallesi sakinlerinden Can Ahmet’in İstanbul ve Edirne ve sairde fesatlık, gambazlık vesair suçlar sebebiyle Kıbrıs’a sürgün edilmesine dair ferman. H. Cemâzi’l- evvel 1104 / M. Ocak 1693.

Sayfa No: 140/141 Belge No: 433

Kayseri havalisinde sakin altı bölük yoldaşın üzerine Mehmet Abdullah’ın kethüda emini olmasına dair ferman.

Ferhad bey vakfına Sabiha ve Ayşe Hatun’un mütevelli tayin edildiğine dair berat. H.

24 Cemâzi’l-evvel 1104 / M. 30 Ocak 1693.

İstanbul’da Sarı Nasuh Paşa mahallesinde yaptırdığı cami vakfında Kayseri’deki boyahanenin düzeni için borç senedi verdiğine dair temessük. H. 24 Cemâzi’l-evvel 1104/ M. 30 Ocak 1693.

İstanbul’da silahdar Mustafa Paşa tarafından Sarı Nasuh tarafından yapılan cami vakfının Kayseri’deki boyahanenin 300 guruşa borç senedi ile kiraya verilmesine dair temessük. H. Rebî'ül-âhir 1104/ M. Mart 1693.

(41)

Mancusun Köyü’ndeki Melik Aslan vakıflarda müezzin olan Abdülkerim’in görevinden alınması ile tekrar görevine getirilmesine dair berat. 24 Cemâzi’l-evvel 1104/ M. 30 Ocak 1693.

Rak’a, Hama ve Hıms havalisine Türkmen ve Kürtler’in iskanları konusunda ferman buyrulup bunun yerine getirilmemesi üzerine Mustafa Bey’in tayin edilmesi ile Türkmen ve Kürtler’in yakalanıp kal’abend cezası verilmesine dair buyruldu. H. 13 Rebî'ül-âhir 1104/ M. 21 Aralık 1693.

Kayseri’de vefat eden Mamure Hatun Muallimhanesi vakfına Hüseyin’in mütevelli olmasına dair berat. H. 1104/ M. 1693.

Mevlana İncesu kadısı müteveffa Kara Mustafa Paşa vakfı mütevellisi kaymakam olan Yakup’un vakfın bulunduğu toprakta koyun ve keçilerin otlatılmasından dolayı otlak vergisi vermeyenlerin şikayet edildiğine dair ma’rûz. H. 8 Cemâzi’l-evvel 1104/ M. 14 Ocak 1693.

Sayfa No: 143/144 Belge No: 441

Fiziki özellikleri verilen Ahmet’e Belgrad Kal’ası muhafızlığı şartıyla üç bin akçe tımar verildiğine dair tezkere. H. 18 Cemâzi’l-evvel 1104/ M. 24 Ocak 1693.

(42)

Hüseyin’e kırk beş bin akçe tımar verilip seferde iki kılıç bir beratla görevlendirileceğine dair tezkere. H. 20 Cemâzi’l-evvel 1104 / M. 26 Ocak 1693.

Kayseri’de Yenice Mahallesi’nde oturan Şerife Fatma’nın vefatından sonra kocası el- Hac Hasan ve oğlu es-Seyyid Mehmed’e bıraktığı mirasa dair hüccet. H. Cemâzi’l- evvel 1104/ M. Ocak 1693.

Kayseri’de yeniçeri serdarının görev aldığı sefere katılmadığından dolayı cezalandırılmasına dair ferman. H.22 Cemâzi’l-evvel 1104/ M.28 Ocak 1693.

Cırgalan Köyüne es-Seyyid Hasan Bey’in alay beyi olarak tevcih edilmesine dair ferman. H.12 Cemâzi’l-evvel 1104/ M.18 Ocak 1693.

Sayfa No: 145/146 Belge No: 446

İbrahim halifenin Kayseri’ye gelip Lala Paşa Cami’nde görevli Osman’ın görevinden alınmasına dair ferman. H.27 Cemâzi’l-evvel 1104/ M.2 Şubat 1693.

Kayseri sancağı alay beyi Seyyid Hasan’dan istenilen askeri levazımın Ahmed’e verilmesine dair ferman. H. 27 Cemâzi’l-evvel 1104/ M. 2 Şubat 1693.

(43)

Sayfa No: 146/147 Belge No: 448

Kayseri’den mali destek istenmesine ve Hacı Kılıç Cami imamına berat verilmesi ve timarların kontrolüne dair ferman. H. Cemâzi’l-ahir 1104/ M. Mart 1693.

Köstere nahiyesinde Sofa köy tımarına ve Hacı Bozca gibi köylerin tımarındaki düzenlemelere dair ferman. H. Cemâzi’l-ahir 1104/ M. Mart 1693.

Karaman Eyaleti’ne bağlı sancaklardaki tımar ve mali düzenlemelere dair ferman. H.

13 Şaban 1104/ M. 18 Nisan 1693.

İbrahim Ağa’nın mezbur karyelere vekil olarak zabit bilinmesine dair ferman. H.

Cemazi’l-ahir 1104/ M. Şubat 1693.

Sayfa No: 167/168 Belge No: 479

Kayseriye’de vâki' Hoca Münir zaviyesinde Hasan adlı kişinin mutasarrıf olduğu ve alması gereken ulufe miktarına dair ferman. H. 12 Cemazi’l-ahir 1104/ M. 17 Şubat 1693.

Sayfa No: 168/169 Belge No: 480

Seyyid Burhaneddin Türbesi mezarlık alanına Celile Hatun adlı şahsın defni ve bu defin sayesinde türbenin inşaat masraflarının karşılanmasına dair. H. 22 Şaban 1104/ M. 27 Nisan 1693.

(44)

Gesi mevkinde el- Hâc Eyyüb Ağa’nın yaptırdığı caminin müezzini İsmail Bey’in yerine Osman’ın atanmasına dair berat. H. 27 Rebî'ül-âhir 1104/ M. 4 Ocak 1693.

Sayfa No: 169/170 Belge No: 482

Karaman eyaleti Mutasarrıfı Mehmed Efendi’den Avrupaya olan sefer için asker siparişi üzerine ferman. H. Cemazi’l-ahir 1104/ M. Mart 1693.

Sayfa No: 170/171 Belge No: 483

Anadolu’dan bazı sancaklardan asker talebine dair buyruldu. H. 29 Şaban 1104/ M. 4 Mayıs 1693.

Kayseri Sancağı’na bağlı İsbile Köyü’nün halinin harab olmasından dolayı köyün Cırlavuk’a bağlanmasına dair ferman. H. 2 Recep 1104/ M. 8 Mart 1693.

Kenar Irmak Nahiyesi’nde alay beyi Seyyid Hasan’ın Ali’nin dirliğe girmesiyle tahvillerinde iki kılıç kılıç tımarın Halil’e verilmesine dair berat. H. Şaban 1104/ M.

Nisan 1693.

Oturak ve kol oğulları ve cebeci ve topcu ve sâir askerlerin belirtilen zamanda sefere katılmaları için Edirne sahrasında mevcud bulunmalarına dair buyruldu. H. 6 Recep 1104/ M. 12 Mart 1693.

(45)

Kenar Irmak nahiyesinde Kızılca İn köyü ve Sahrâ nahiyesindeki Arğıncık köyüne tımar dağıtıldığına dair ferman. H. Rebî'ül-âhir 1104/ M. Aralık 1692.

Sayfa No: 173/174 Belge No:487

Korucu ve oturak ve topçu ve cebeci ve kol oğullarından sefere katılmaları katılmayanların cezalandırılacağına dair ferman. H. Cemâzi’l-evvel 1104/ M. Ocak 1693.

Sayfa No: 174/175 Belge No: 488

Melik Arona zaviyesi mukataa emini Ali’nin mukataaya kayıt olan köşk-i virane suyunun Horsana Köyü ahalsi tarafından suyun yönünü değiştirp sahiplenmeleri üzerine şikayetine dair ma’rûz. H. 16 Ramazan 1104/ M. 20 Mayıs 1693.

Alay beyisi Seyyid Hasan tımarı olduğu sancakta sakin olup alay beyisi bayrağı altında sefer etmek şartıyla tımar verildiğine dair tezkere.

Mahmut Ağa’nın güherçileyi İstanbul baruthanesine teslim etmesi için görevlendirilmesine dair buyruldu. H. 17 Ramazan 1104/ M. 21 Mayıs 1693.

Sayfa No: 175/176 Belge No: 491

Köstere sancağında Yıvan, Güzyağmuru, Seval köylerindeki ahaliye tımar verildiğine dair ferman. H. 17 Ramazan 1104/ M. 21 Mayıs 1693.

(46)

Edirne’de hareket etme üzere sefer için verilen fetvaya uymayanlar için kadıların cümle neferi evlerinden kaldırıp bayraklarla orduya gönderilmesine dair ferman.

Yeniçeri ağası İsmail Paşa tarafından mühürlü mektup verilmekte olup bu mektubun icabına göre davranılmasına dair buyruldu. H. Ramazan 1104/ M. Mayıs 1693.

Korucu, oturak ve kol oğulları ve cebeci ve topcu vesair askerilerin orduda sefere katılmak için Edirnede bulunlmarını gelmeyenlerin cezalandırılacağına dair ferman. H.

20 Şaban 1104/ 25 Nisan M. 1692.

Kayseri Şarkiyan Mahallesi’nde Aya Nikola Kilisesi’nin tamir edilmesi ve teftiş vesair bahaneler ile akçe isteyip reddedildiklerine dair i’lâm. H. 21 Ramazan 1104/ M. 25 Mayıs 1693.

Kayseri ahalisi arzı olup adı geçen kadılar zabitler ve iş erlerine Limni Adası’na sürgünlerine dair ferman. H. 21 Ramazan 1104/ M. 25 Mayıs 1693.

Melik Arona Zaviyesi’nin senede 80 bin akçe mali Eşgün emini olanlara teslim edilmesine dair ferman. H. Ramazan 1104/ M. Mayıs 1693.

(47)

Kayseri’de İsmail Efendi vakfı mütevellisi Abdi’nin vefatı üzerine İbrahim’in mütevelli getirilmesine dair ferman. H. 2 Şevval 1104/ M. 5 Haziran 1693.

Kayseri kazasında (…) tayin edilen (…) kişinin mal ve arazilerinin korunmasına dair.

H. Şevval 1104/ M. Haziran 1693.

Abdi Ağa’nın mütesellim tayin edilmesine dair . H. 2 Şevval 1104/ M. 2 Haziran 1693.

Sahra nahiyesi Höbek Şeyhi köyünden sipahi İbrahim’e tımar verildiğine ve onun buna kanaat etmediğine dair ferman.

Sayfa No: 180/181 Belge No: 500

Germir köyü ahalisinin köylerindeki mekteplerde Kur’an öğretilmediğine dair şikayet ve boyahane kurulmasını istediklerine dair ferman. H. Ramazan 1104/ M. Haziran 1693.

Sayfa No: 180/181 Belge No: 500/a

Kayseriyye sancağında Karataş nahiyesinde Dilek köyünde ve gayriden üç bin akçe kılıç tımarı olan Receb’in vefatından sonra tımarının Hasan’a verildiğine dair ferman.

H. 19 Şevval 1104/ M. 22 Haziran 1693