Yazma Stratejileriyle İlgili Uygulamaların (YSU) Yürütülmesi Süreci

Tablo 10 Yazma Stratejileri İle İlgili Uygulamaların Özeti

1.hafta

 Bilgilendirme/etkinliklerin tanıtılması  İlk uygulamanın gerçekleştirilmesi  Sınıf içi tartışmalar

 Bir sonraki haftanın ödevinin verilmesi (“Teori” konulu makale yazma ödevi)

2.hafta

 Teori konusuyla ilgili sınıf içi tartışmalar

 Farklı bir öz-izleme formunun tanıtılması ve doldurulması

 Katılımcıların yazma stratejileri ve araştırmacının önerdiği yazma stratejileri  Bir sonraki haftanın ödevinin verilmesi (“Dalton Atom Modeli” konulu makale

yazma ödevi)

3.hafta

 “Dalton Atom Modeli” konusuyla ilgili sınıf içi tartışmalar  Yapılan değerlendirmeler ile ilgili tartışmalar

 Katılımcıların önerdiği yeni stratejiler ilgili konuşmalar  Yapılan yazma etkinlikleriyle ilgili durum değerlendirmesi

 YSU / 1. Hafta

Bu hafta katılımcılara yazma stratejileriyle ilgili etkinlikler yapılacağından bahsedildi. Etkinlikler dağıtıldı. Açıklandı. Katılımcıların kendilerine verilen soruları cevaplamaları istendi (Ek 14). Sonra herkesten sorulara verdikleri cevaplara puan vermeleri istendi. Dört soruya 10 üzerinden dört tane not vermeleri istendi. Ardından kâğıtlar toplandı. Sınıfa rastgele dağıtıldı. Katılımcılar, önce kâğıtlarını birbirlerinin görmesini istemediler. Ama sonra ikna oldular. Soruların cevapları üzerinde tartışıldı ve herkesten önündeki kâğıdı değerlendirmeleri istendi. Değerlendirdikten sonra onların neye göre-hangi kriterlere göre puanladıkları soruldu. Yazdıkları yazılarda (yani sorulara verdikleri cevaplarda) değişiklik yapabileceklerini, yani daha uzun süre verilirse daha farklı şeyler yazabileceklerini söylediler. Yazılan yazılarda aramak istedikleri neyse puanlama kriterlerini ona göre

belirleyeceklerini söylediler. Sonra araştırmacı tarafından katılımcılara yeni puanlama kriterleri önerildi ve sınıfça tartışıldı (Tablo 11).

Tablo 11 Puanlama Kriterleri

İçerik (ana fikirler ve destekleyici fikirler) / 0, 1, 2 puan Düzenleme (giriş, mantıklı gelişme ve sonuç) / 0, 1, 2 puan Açıklık (gramer, kelime seçimi ve cümle uzunluğu) / 0, 1, 2 puan İlginçlik (konuya yaklaşım ve örneklerin kullanımı) / 0, 1, 2 puan

Önerilen yeni puanlama kriterlerine göre ellerindeki kâğıtları yeniden değerlendirmeleri istendi. Bütün bu konuşulanlar doğrultusunda bir sonraki hafta için “teori” konulu bir yazı (Ek 15) yazmaları istendi.

 YSU / 2. Hafta

Teori konusuyla ilgili sınıfta tartışmalar yapıldı. Bir önceki haftanın sonunda katılımcılardan “teori” ile ilgili bir makale yazmaları istenmişti. Yazdıkları yazılar ellerindeydi. Onlar hakkında konuşmaya başlandı. “Teori nedir?” sorusuna katılımcılar tarafından “Doğruluğu ispatlanmış şeylerdir. Zamanla kanuna dönüşür gibi” tanımlamalardan başka hiçbir açıklama yapılmadığı görüldü. Bunlar hakkında tartışıldı. Teori-kanun farkının ne olduğu, teorilerin ve kanunların doğru veya yanlış olup olamayacağı tartışıldı. Öğrenciler, lisedeki öğretmenlerinin teorilerin kanunlara dönüştüğünü söylediklerinden, kitaplarda bile böyle yazdığından bahsettiler. Tüm bu konular hakkında konuşulduktan sonra katılımcılarca, sınıfta yapılan bu konuşmaların çok faydalı olduğu ifade edildi.

Daha sonra katılımcıların yazdıkları “teori” konulu yazıda konu ile ilgili ne gibi özellikler olması gerektiği katılımcılar tarafından belirlendi, kendilerine dağıtılan Şekil 7’deki öz- izleme formuna not edildi. Sonra kendilerine özyeterlik puanı vermeleri istendi.

Per Cuma Cmt Pzr Pzt Salı Çar Makale Konusu: “Teori”

Belirtilen makale için ne kadar zaman harcadım?

Makalemde neler olmalı? 

……….  ……….  ……….  ……….  ……….

Öz-yeterlik puanım (10 üzerinden) ED E KE

Şekil 7 Yazma etkinlikleri için öz-izleme formu

Şekil 7’de verilen öz-izleme formunda “makalemde neler olmalı” kısmı sınıfta katılımcılarca belirlendi. Katılımcıların yazdıkları “teori” konulu makalelerinde neler olması gerektiği aşağıda listelenmektedir:

Makalemde neler olmalı? Teorinin tanımı

Teorinin amacı, neden ortaya atıldığı Teori-Kanun ilişkisi

Anlaşılır durumda yazılması (cümlelerin açık olup olmadığı) Örnek

Teorinin özellikleri Başlık ilgi çekici olmalı Gelişme, sonuç

Ardından yazma stratejileri konuşuldu. Önce katılımcıların kendi kullandıkları stratejilerden bahsedildi:

 “Zihnimde toparladım yazdım”.

 “İnternetten okudum, kendimce düzenleyip yazdım”.  “Kitaptan okudum” gibi stratejileri olduğu söylendi.

Sonra da araştırmacının önerdiği yazma stratejilerden konuşuldu. Aşağıdaki Tablo 12’de araştırmacının önerdiği yazı yazma stratejileri gösterilmektedir:

 Amaç belirleme: Yazılan raporun amaçlarını (örneğin karşılaştırmak için, analiz etmek için ve tanımlamak için) ve alt amaçlarını (örneğin neler karşılaştırılmış, analiz edilmiş ve tanımlanmış) belirlemek için planlama stratejisi

 Fikir üreten sorular: Düzyazı oluşturmak için soruların kullanıldığı taslak strateji (örneğin amaç nedir, olayların sıralaması nedir, amaç üzerindeki gerçekler nelerdir, tartışmalar veya fikirler nelerdir?).

 Haritalama veya ağ oluşturma: Görsel kavram haritaları veya ağlar ile fikirler veya düşünceler arasındaki ilişkileri oluşturmak için stratejiler planlanması.

 Cümle yapısını çeşitlendirme: Paragrafların basitten karmaşığa bir yapı içinde olduğundan emin olmak için strateji denemesi.

 Uzmanları taklit etme: Örnek bir yazarın bir çalışmasını bulma ve yazarın stilini taklit ederek o yazıyı yeniden yazmaya çabalama stratejisi.

 Bir akran editör belirleme: Okuma ve taslağın çeşitli yönleriyle ilgili olarak geri bildirim vermek için uygun bir sınıf arkadaşı bulma stratejisi.

 Bir öz-editör haline gelme: Bir seri soru kullanarak taslağı kendi kendine değerlendirme stratejisi (örneğin bir giriş ve sonuç kısmı var mı? Ana amacıma ulaşabildim mi veya atladığım bir şey var mı? Açık olmayan veya destek bulamamış kısımlar var mı? Kâğıt ilginç mi? Önemli noktaları göstermek için örnekler verdim mi?

Daha sonra katılımcılara “Teori konusunda neden size öğretmenleriniz böyle söylediler? Neden yanlış söylediler?” şeklinde sorular yöneltildi. Katılımcı cevapları şöyleydi:

 “Onlar da kitaplardan öğreniyorlardı, bize söylüyorlardı”.  “Sistem böyle. Sorgulatmıyor bize”.

 “Mesela, karışımların kaynama noktaları ile ilgili geçen sene temel kimya laboratuvarında, lisede öğrendiğimizden tamamen farklı şeyler gördük. Bizim bildiğimiz önce kaynama noktası düşük olan kaynar, biter, bu arada sıcaklık değişmez, sonra diğeri kaynar gibi bir şey. Tamamen bundan farklı olduğunu gördük. Şaşırdık”.

 “Örneğin, Kükürdün doğada S8 olarak bulunduğunu kimse bize söylememişti. Biz şok olmuştuk ”.

“Eğer buradaki amacınız sadece bir an önce gitmek üzerine kuruluysa, inanın siz de o öğretmenlerden farklı olmazsınız. Lütfen sizin amacınız farklı olsun. Ve siz o beğenmediğiniz öğretmenler gibi olmayın. Öğrenmeye çalışın, kendinizi kontrol edin, düzenleyin, geliştirin”.

Katılımcılar tarafından dersin sonunda çok yararlı bir ders olduğu söylendi. Diğer haftanın ödevi olan “Dalton Atom Teorisi” konulu makale yazma ödevi (Ek 16) verilerek bu haftaki uygulamalar tamamlandı.

 YSU / 3. Hafta

Katılımcıların Dalton Atom Modeli ile ilgili yazdıkları sınıfta konuşuldu. Dalton’un neden böyle bir teori ortaya attığı, bu teorinin bize ne sağladığı tartışıldı. Katılımcıların söylediklerine ilave olarak araştırmacı tarafından çeşitli anekdotlar, Dalton’un hayatından bilgiler verilerek sınıf içi tartışma devam ettirildi. Daha sonra katılımcıların önerileri doğrultusunda, yazdıkları yazılarda ne aramaları gerektiği ellerindeki öz-izleme formuna (Şekil 8) kaydedildi. Tüm katılımcılardan kendilerine özyeterlik puanı vermeleri istendi.

Per Cuma Cmt Pzr Pzt Salı Çar

Makale Konusu: “Dalton Atom Teorisi” Belirtilen makale için ne kadar zaman harcadım?

Makalemde neler olmalı? 

……….  ……….  ……….  ……….  ……….

Öz-yeterlik puanım (10 üzerinden) ED E KE

Şekil 8 Öz-izleme formu

Şekil 8’ de verilen öz-izleme formunda “makalemde neler olmalı” kısmına katılımcıların yazdıkları aşağıda listelenmektedir:

Dalton’un hayatıyla ilgili bilgiler Daltonun amacı

Bu teorinin kimyaya katkısı

Dalton’un bu teoriyi neden ortaya attığı Teorinin günümüzdeki geçerliliği Dalton’un atom hakkındaki düşünceleri Bu teorinin nelere önayak olduğu Bu teorinin ne olduğu

Örnek Giriş Anafikir

Bu teorinin bir kabul oluşu

Sonra katılımcıların yazdıkları makaleler kendi aralarında değiştirilerek birbirlerine not vermeleri sağlandı. Verdikleri notun nedeni soruldu. Katılımcı cevapları şöyleydi:

 Aslı: “Sema’nın kâğıdını değerlendirdim. Eksik gördüm. Mesela amacı yok. Bize katkısı yok”.

 Didem: “Ceyda’nın kâğıdını değerlendirdim. Çok kısa yazmış. Ama pek cevap bulamadım sorularıma. Beni tatmin etmedi”.

 Ceyda: “Didem’i değerlendirdim. Aradığım her şey var kâğıdında”. Daha sonra katılımcılara bir önceki haftadan farklı olarak ne yaptıkları soruldu:

 Didem: “Daha fazla vakit ayırdım, bilinçli olarak”.

 Aslı: “Tüm konuştuğumuz stratejileri düşündüm. Ama amacı belirlemeyi kesinlikle kullandım”.

 Ceyda: “Daha düzenli yazmaya özen gösterdim”.

Bu haftanın sonunda katılımcılara üç hafta boyunca yapılan uygulamalar hakkında olumlu veya olumsuz olarak neler söyleyebilecekleri soruldu:

 Ayşegül: “Geçen hafta derse gelmemiştim. Ama bugün de gelmeseydim, bu haftaki gibi bir ödevim olsaydı, bir yerden bakar, aynen yazar getirirdim. Ama artık böyle yapmam”.

 Arzu: “Önceleri yapmadığım şeyleri yapıyorum. Mesela yazdıklarıma geri dönüp bakıyorum. Üzerinde düşünüyorum. Tekrar düzenliyorum”.

 Aslı: “Şimdi bir şey yazarken önce bir müsveddeye yazıyorum. Sonra daha da toparlayarak tekrar yazıyorum ”

3.3.5 Soru Sorma Stratejileriyle İlgili Uygulamaların Yürütülmesi Süreci