Katılımcılarda Yazma Stratejileriyle İlgili Belirlenen Değişimler

“Yazma stratejileri” ile ilgili uygulamaların nasıl gerçekleştirildiği daha önce “Yöntem” bölümünde açıklanmıştı (bkz. Bölüm 3.3.4). Bu bölümde yazma stratejilerinin uygulanması süresince katılımcılarda meydana gelen değişiklikleri gösteren açıklamalara yer verildi. Tablo 28, Tablo 29, Tablo 30, Tablo 31 ve Tablo 32’de bazı katılımcılarda bu süreçte belirlenen değişiklikler açıklandı.

Tablo 28 Katılımcı Aslı’daki Değişim Süreci

1. H

afta

Yazma becerileri ile ilgili uygulamaların ilk haftasındaki etkinlikte katılımcılardan sadece verilen etkinlik kağıdını doldurmaları istendi. Yazarken ne gibi şeylerden faydalanacakları, göz önünde bulundurmaları gerekenlerden bahsedilmedi. Dolayısıyla Aslı’nın ilk yazı yazma etkinliği incelendiğinde amacı belli olmayan, devrik cümleler içeren, özen gösterilmeden yazılmış ifadelere rastlandı.

Kendi etkinlik kağıdına verdiği puanların ortalaması 7 puandır. Bu hafta Aslı’nın etkinlik kağıdını değerlendiren Oğuz’un bu etkinlik kağıdına verdiği puanların ortalaması da 7’dir.

2.H

afta

Aslı’nın “teori” konulu yazısı incelendiğinde iki paragraftan oluşan kısa bir yazı yazıldığı görüldü. Aslı’nın öz-izleme formuna bakıldığında, toplamda 1 saatlik bir çalışma sonucu ortaya çıkardığı bu yazı içerik kriteri açısından incelendiğinde yazının ana fikri görülmektedir. Teorinin ne olduğu, teorinin amacı belirtilmiştir. Ayrıca teori ile kanun ilişkisi yanlış da olsa ifade edildiği görüldü. Teori konulu bu yazı, düzenleme kriteri ele alınarak incelendiğinde, konuya giriş yapıldığı, fakat gelişme ve sonuç kısımlarının olmadığı görüldü. Açıklık açısından ele alındığında ise uygun gramer kullanıldığı, anlaşılır kelimeler kullanılarak kısa cümleler tercih ettiği belirlendi. Konuyla ilgili bir örneklendirmeye rastlanmadı. Aslı, kendi yazdığı bu yazıdan 6 alacağından emin olduğunu belirterek özyeterlik puanını 6 (Eminim) olarak değerlendirdiği görüldü.

Kullanılan yazma stratejileri:  Zihninde toparlayıp yazma

Tablo 29 Katılımcı Aydan’daki Değişim Süreci

3.H

afta

Aslı’nın, “Dalton atom teorisi” konulu yazısı incelendiğinde üç paragraftan oluşan bir önceki haftaya göre daha uzun olan bir yazı yazdığı görüldü. Aslı’nın öz-izleme formunda belirttiği gibi 45 dakikalık bir çalışma sonucu yazdığı bu yazıda, öz-izleme formunda “makalemde neler olmalı” kısmına yazdığı, kendi yazısında olması gerekenlerden Dalton’un amacı, bu teorinin kimyaya katkısı, Dalton’un bu teoriyi neden ortaya attığı ile ilgili bilgiler olduğu görüldü. Aslı’nın yazısına sorular sorarak başladığı görüldü. Fakat yazısında Dalton’un hayatıyla ilgili bir açıklama yapmadığı ve bu teorinin günümüzdeki geçerliliği ile ilgili de bir şey yazmadığı belirlendi. Düzenleme kriterine göre incelendiğinde giriş, gelişme, sonuç bölümlerine rastlandı. Uygun gramer kullanıp, anlaşılır kelime seçimleri yapıp bu kez daha uzun cümleler kurmayı tercih ettiği görüldü.

Kendine verdiği özyeterlik puanı 8 (Eminim) iken Aslı’ nın yazısını değerlendiren Sema’nın bu yazıya 9 verdiği belirlendi.

Kullanılan yazma stratejileri:

 Fikir üreten sorular sorma stratejisi, amaç belirleme stratejisi (“Tüm konuştuğumuz stratejileri düşündüm. Ama amacı belirlemeyi kesinlikle kullandım”).

 Taslak çıkarma, revize etme (“Ben önce bir müsveddeye yazdım. Sonra daha da toparlayarak tekrar yazdım”).

1. Hafta

Aydan’ın ilk yazı yazma etkinliği incelendiğinde, etkinlik kağıdına yaptığı açıklamalarda sadece etkinlikteki şekillerde ne gördüğünü yazıya döktüğü görüldü. Bunların nedenlerine ise hiç değinmediği belirlendi. Yazı düzeni açısından özensiz olduğu belirlenerek imla kurallarına pek dikkat etmediği tespit edildi.

Kendi etkinlik kağıdına verdiği puanların ortalaması 8 puandır. Bu hafta Aydan’ın etkinlik kağıdını değerlendiren Nurcan’ın bu etkinlik kağıdına verdiği puanların ortalaması da 7’dir.

2.Hafta

Aydan’ın, “teori” konulu yazısının iki paragraflık oldukça kısa bir açıklama olduğu görüldü. 15 dakika harcayarak yazdığı bu yazıda teorinin tanımına ve amacına değinildiği belirlendi. Teorinin kanundan farkının yanlış da olsa yazıldığı görüldü. Bu konuyla ilgili yazısı düzenlenme kriterine göre incelendiğinde paragrafların birbirinden kopuk olduğu görülerek, net bir giriş, gelişme ve sonuca rastlanmadı. Açıklık açısından ele alındığında kullandığı kelimelerin anlaşılır, kurduğu cümlelerin kısa cümleler olduğu görüldü. “Teori” konusuyla ilgili yazdığı bu yazıda bir teori örneği de olması gerektiğini belirtmesine rağmen, yazısında böyle bir örnek görülmedi. Kendine verdiği özyeterlik puanı 5 (Emin Değilim)’tir.

Kullanılan yazma stratejileri:

Tablo 30 Katılımcı Ceyda’daki Değişim Süreci

1.hafta

Ceyda’nın ilk yazı yazma etkinliği incelendiğinde etkinlikteki sorularda yer alan verilerin nedenlerine değinse bile çoğunlukla sadece sözel olarak ifade ettiği görüldü. Yazı düzeni açısından özenli olduğu belirlendi. İmla kurallarını da dikkate aldığı görüldü.

Kendi etkinlik kağıdına verdiği puanların ortalaması 5 puandır. Bu hafta Ceyda’nın etkinlik kağıdını değerlendiren Emre’nin bu etkinlik kağıdına verdiği puanların ortalaması da 5’dir.

2.hafta

Ceyda’nın teori konusuyla ilgili 1 saatlik bir çalışma sonucu yazdığı bu yazının yaklaşık yarım sayfalık bir açıklamadan oluştuğu görüldü. İçerik kriteri açısından incelendiğinde bu yazıda teorinin tanımına, niye ortaya atılacağına değinildiği belirlendi. Ceyda’nın teori konulu yazısı incelendiğinde yazısına soru sorarak başladığı görüldü. İncelenen yazılar arasında başlığı olan birkaç yazıdan biri olduğu belirlendi. Yazısında bir örneklendirme olması gerektiğini söyleyen Ceyda’nın yazısında bir örneklendirmeye rastlanmadı. Teori ile kanunun ilişkisi yanlış da olsa ifade edildiği görüldü. Düzenleme açısından ele alındığında giriş ve gelişme bölümlerine yer verildiği fakat sonuç kısmının eksik olduğu tespit edildi. Açıklık kriteri açısından incelendiğinde ise anlaşılır bir dil kullanan Ceyda’nın, hem kısa hem de uzun cümlelere yer verdiği belirlendi. Yazı düzeni açısından oldukça özenle yazılmış bu yazıyı Ceyda’nın, özyeterlik puanını olarak 8 (Eminim) vererek değerlendirdiği görüldü.

Kullandığı yazma stratejileri:

 Fikir üreten soru sorma stratejisi

3.Hafta

Aydan’ın, 1 saatlik bir çalışma sonucu bir A4 kağıdının yarısını kaplayacak uzunlukta iki paragraftan oluşan bir yazı yazdığı görüldü. Aydan’ın “Dalton atom teorisi” konulu yazısı incelendiğinde bu teoriyi sadece kütlenin korunumu yasası olarak ele aldığı görüldü. Buna rağmen, Dalton’un bunu ortaya atmasındaki amaca, atom hakkındaki düşüncelerine, teorinin kimyaya katkısına değinmiş, teorinin eksikliklerinden bahsetmediği belirlendi. Yazıyı oluşturan paragraflar birbirini tamamlar nitelikte olup, giriş-gelişme-sonuç kısımlarına yer verildiği görüldü. Renkli kalem kullanılarak oluşturulan bu yazıya başlık da verilerek önceki haftalara göre daha özenli bir yazı ortaya çıkarıldığı belirlendi. Kullandığı dilin anlaşılır bir dil olduğu görüldü.

Aydan, kendi yazdığı bu yazıdan 7 alacağından emin olmadığını belirterek özyeterlik puanı olarak 7 (Emin değilim) olarak değerlendirdiği görüldü. Aydan’ ın yazısını değerlendiren Selma’nın ise bu yazıya 6 verdiği belirlendi.

Kullandığı yazma stratejileri:

 Amaç belirleme, revize etme, kendini eleştirme/ bir öz-editör haline gelme. (“Yazdıklarıma geri dönüp bakıyorum. Üzerinde düşünüyorum. Tekrar

3.hafta

Ceyda’nın 1 saatlik bir çalışmayla bu yazıyı ortaya çıkardığı görüldü. Dalton’un atom teorisinin kimyaya katkısına değinildiği fakat bu teorinin ne olduğu düzgünce ifade edilmediği belirlendi. Dolayısıyla içerik açısından oldukça yetersiz bulundu. Özenle yazıldığı görüldü fakat Dalton atom teorisine dair bilgilerin fazla bulunmadığı belirlendi. Bu yazıyı Ceyda’nın, özyeterlik puanını olarak 4 (Eminim) vererek değerlendirdiği görüldü.

Ceyda’nın yazısını değerlendiren Didem ise bu yazıya 4 vermiştir.

(Didem: “Ceyda’nın kağıdını değerlendirdim. Çok kısa yazmış. Ama pek cevap bulamadım

sorularıma. Beni tatmin etmedi”).

Kullandığı yazma stratejileri: Belli bir strateji tespit edilmedi. Fakat “daha düzenli yazmaya

özen gösterdim” ve “nasıl araştıracağımı öğrendim” gibi açıklamalar yaparak bu

uygulamaların kendisine nasıl katkı sağladığını dile getirdiği görüldü.

Tablo 31 Katılımcı Didem’deki Değişim Süreci

1. Hafta

Didem’in ilk haftaki yazı yazma etkinliğine bakıldığında etkinlikteki şekilleri yazıyla ifade ettiği görüldü. Bunların nedenlerine ise çok az değindiğinin farkına varıldı. Yazı düzeni bakımından özenli olduğu belirlendi. İmla kurallarını da dikkate aldığı görüldü.

Kendi etkinlik kağıdına verdiği puanların ortalaması 9 puan olarak belirlendi. Bu hafta Didem’in etkinlik kağıdını değerlendiren G.E’nin bu etkinlik kağıdına verdiği puanların ortalaması ise 6 puan olarak belirlendi.

2. Hafta

Didem’in 10 dakikalık bir zaman harcayarak yazdığı “teori” konulu yazı sadece dört cümleden oluşan oldukça kısa bir yazıdır. Bu yazıda sadece teorinin tanımının yapıldığı görülerek başka hiçbir bilgiye yer verilmediği belirlendi. Kendisine özyeterlik puanı olarak 4 (Eminim) verdiği görüldü.

Kullandığı yazma stratejileri:  Kitaptan okuyup yazma.

3. Hafta

Didem, bu yazıyı 1 saatlik bir çalışma sonucunda ortaya çıkardığı belirlendi. Dalton atom teorisinin ne olduğuna, kimyaya ve günümüze katkısına, yetersizliklerine değinilmediği tespit edildi. İçerik açısından ele alındığında ana fikrin yer aldığı, düzenleme kriterinden bakıldığında ise giriş, gelişme ve sonuç bölümlerine yer verildiği görüldü. Anlaşılır bir dil kullanan Didem’in, imla kurallarına ve gramer seçimlerine dikkat ettiği görüldü. Bir önceki haftanın “teori” konulu yazısına kıyasla oldukça daha kapsamlı bir yazı olan bu çalışmaya kendisinin özyeterlik puanı olarak 7 (eminim) verdiği görüldü.

Didem’ in yazısını değerlendiren Ceyda’nın ise bu yazıya 8 verdiği görüldü. (Ceyda: “Didem’i değerlendirdim. Aradığım her şey var kağıdında”). Kullandığı yazma stratejileri:

 Cümle yapısını çeşitlendirme

 Taslak çıkarma, revize etme stratejisi.

Tablo 32 Katılımcı Sema’daki Değişim Süreci

1.Hafta

Sema’nın ilk haftaki yazma etkinliği incelendiğinde etkinlikteki şekilleri yazıyla açıklamakla beraber nedenlerine de çoğunlukla değinmiş olduğu görüldü. Yazı düzeni bakımından özenli olduğu belirlendi. Yabancı uyruklu olmasından kaynaklı olabileceği düşünülen imla kurallarını ihmal ettiği yerler belirlendi.

Kendi etkinlik kağıdına verdiği puanların ortalaması 4 puan olarak belirlendi. Bu hafta Sema’nın etkinlik kağıdını değerlendiren Fatmanur’un ise bu etkinlik kağıdına verdiği puanların ortalaması da 5 puan olarak belirlendi.

2. Hafta

Sema’nın, 30 dakikada hazırladığı bu yazının örneklerin ve çizimlerin kullanıldığı bir yazı olduğu görüldü. Amacı, tanımı, kanunla ilişkisine değinildiği belirlendi. Düzenleme kriteri ele alınarak incelendiğinde giriş, gelişme ve sonuç bölümlerine yer verildiği görüldü. Düzgün ve özenle hazırlanmış bu yazıda Sema çizimlerle örneklendirerek yazısına farklı bir bakış açısı kazandırdığı düşünüldü. Kendisine özyeterlik puanı olarak 5 (Emin değilim) vermiştir.

Kullandığı yazma stratejileri:  Örneklendirme stratejisi

 Görsellik kullanma (çizim yapma)

3. Hafta

“Dalton atom teorisi” konulu bu yazıya Sema’nın 20 dakikalık bir zaman harcadığı belirlendi. Bu yazıda bu teorinin neyi ifade ettiğinin açıklandığı görüldü. Bunu yaparken de teorinin neyi ifade ettiğini maddeleştirerek ifade ettiği belirlendi. Ayrıca formüller ve kimyasal eşitlikler de kullandığı tespit edildi.

Kendisine özyeterlik puanı olarak 6 (Emin değilim) puan verdiği görüldü.

Sema’ nın yazısını değerlendiren Aslı’nın ise bu yazıya 7 puan verdiği belirlendi. (Aslı: “Begimai’nın kağıdını değerlendirdim. Eksik gördüm. Mesela amacı yok. Bize katkısı yok). Kullandığı yazma stratejileri:

 Listeleme stratejisi, formül yazarak ifade etme stratejisi.

Tablo 28, Tablo 29, Tablo 30, Tablo 31 ve Tablo 32’de bazı katılımcılarda yazma stratejilerinin uygulanması sürecinde belirlenen değişiklikler özetlendi. Katılımcılarla yapılan etkinliklere genel bir bakış açısıyla bakıldığında ilk haftaki etkinlikte katılımcıların etkinlik kâğıtlarının birçok bakımdan çeşitlilik gösterdiği belirlendi. Bazı katılımcıların etkinlik süresince yazdıkları yazılar, fazla yüzeysel ve yetersiz kalmışken bazılarının ise gayet açık ve net olduğu görüldü. Mesela Aslı’nın ilk haftaki etkinlik kâğıdında amacı belli olmayan, devrik cümleler içeren, özen gösterilmeden yazılmış ifadelere rastlanırken, Sema’nın ilk haftaki etkinlik kâğıdında yazılanların daha özenli ve açıklayıcı olduğu

görüldü. Birçok bakımdan gözlenen bu çeşitliliğin nedenleri arasında, ilk hafta katılımcıların kendilerinden istenilenin tam olarak anlaşılamamış olması, açıklanması gereken konular hakkındaki hazır bulunuşluk düzeyi gibi nedenlerin yer aldığı düşünülebilir. İlk haftaki etkinlikte katılımcıların birbirlerinin etkinlik kâğıdını değerlendirmeleri için verdikleri puanlara bakıldığında, puanların bazen aynı bazense birbirine yakın olduğu gözlendi. Hiçbir değerlendirme kriteri olmadan yapılan bu değerlendirme sürecinde puanlar arasında tutarlılık olması, değerlendirme sürecinde katılımcıların kendilerine verdiği puanlardan başka bir katılımcının etkilenip daha objektif bir değerlendirme yapamamış olmasından kaynaklanabildiği düşünülmektedir. Değerlendirme puanları aynı etkinlik kâğıdı üzerine yazıldığı için böyle bir durum yaşanması olasıdır. Gelecek araştırmalarda böyle bir durumdan kaynaklanan problem göz önünde bulundurularak gerekli planlamalar yapılması düşünülmektedir. Yazma stratejilerinin sonraki haftalarında katılımcıların mevcut yazma stratejilerine yenilerini ekledikleri görüldü. İkinci ve üçüncü haftalarda doldurulan öz-izleme formları kendilerini izlemelerini sağlayıp, verilen geri dönütlerle, sınıf içi tartışmalarla yazma stratejileri geliştirilmeye çalışıldı. Tablo 28’de Aslı’nın gelişim süreci incelendiğinde, ilk haftaki amacı belli olmayan, devrik cümleler içeren özensizce hazırlanmış yazısı ikinci hafta yerini ana fikri açıkça görülen, içerik bakımından daha yeterli bilgi içeren, düzenle hazırlanmış bir yazı yazma etkinliğine bıraktığı görüldü. Son hafta ise yazısında fikir üreten sorular sorma stratejisi, amaç belirleme stratejisi, taslak çıkarma, revize etme stratejilerini kullandığı belirlendi. İkinci hafta özyeterlik puanı olarak kendisine verdiği puan 6 iken, üçüncü hafta 8 puan olarak belirlendi. Sınıfa verilen geridönütler ve bireysel dönütlerle katılımcının motivasyonu sağlanarak özyeterliğinde bir artış olduğu söylenebilir. Tablo 30’da Ceyda’nın gelişim süreci incelendiğinde ise, ilk hafta yaptığı yazı yazma etkinliğinde, gördüklerini sadece yazıya döktüğü nedenlerini açıklamadığı görüldü. İkinci hafta yapılan yazı yazma etkinliğinde yazısına soru sorarak başladığı görülerek fikir üreten soru sorma stratejisini kullandığı tespit edildi. Üçüncü hafta, ikinci haftaya göre olumlu bir değişim göstermemekle birlikte özyeterlik puanında da bir düşme görüldü. Kullanılan bir yazma stratejisi de tespit edilemedi. Fakat yazı yazma etkinliklerinin kendisine katkısını “şunu söyleyebilirim, nasıl araştıracağımı öğrendim”,“daha düzenli yazmaya özen gösterdim” Şeklinde ifade ettiği görüldü.

4.3.2 Yazma Stratejileri Uygulamalarıyla Katılımcılara Kazandırılan