FARKLI BAZ UZUNLUKLARINDA GPS/GLONASS, GPS ve GLONASS SONUÇLARININ KARùILAùTIRILMASI
COMPARING GPS/GLONASS, GPS AND GLONASS RESULTS IN VARIOUS LENGTH OF BASELINES
3. Verilerin De÷erlendirilmesi
Verilerin de÷erlendirilmesinde IGS son yörüngeleri kullanÕlmÕútÕr. IGS son yörüngelerinin do÷rulu÷u GPS için 2.5 cm, GLONASS için 5 cm dolaylarÕndadÕr(URL1).
GPS, GLONASS ve GPS/GLONASS gözlemlerinin de÷erlendirilmesinde úekil 3 deki de÷erlendirme adÕmlarÕ göz önüne alÕnmÕútÕr. Tüm de÷erlendirmelerde aynÕ proses stratejisi izlenmiútir.
ùekil 3. GNSS veri de÷erlendirmesi
Birinci test a÷Õnda 22 mayÕs 2010 tarihli gözlem dosyasÕ kullanÕlmÕútÕr. De÷erlendirmeler GPS/GLONASS, GPS ve GLONASS gözlemleri kullanÕlarak ayrÕ ayrÕ gerçekleútirilmiútir. Önce 24 saatlik gözlem süreleri göz önüne alÕnarak, ardÕndan gözlem sürelerinin sonuçlar üzerindeki etkisini görebilmek amacÕyla gözlem dosyalarÕ 6 ve 12 saatlik ölçü sürelerine bölünerek de÷erlendirmeler gerçekleútirilmiútir.
økinci test a÷Õnda ise 26 nisan 2010 tarihli gözlem dosyasÕ kullanÕlmÕútÕr. De÷erlendirmeler sadece 24 saatlik GPS, GLONASS ve GPS/GLONASS gözlemleri kullanÕlarak gerçekleútirilmiútir.
4.De÷erlendirme SonuçlarÕ 4.1 Test A÷Õ 1
Bu a÷daki noktalarÕn ITRF 2005 datumunda koordinatlarÕ bulundu÷undan, koordinatlar öncelikle ölçü epo÷una kaydÕrÕlmÕú ve noktalar arasÕndaki baz uzunluklarÕ hesaplanmÕútÕr. 24 saatlik GPS/GLONASS, GPS ve GLONASS gözlemlerinin de÷erlendirilmesi sonucu elde edilen baz uzunluklarÕnÕn bu baz uzunluklarÕndan olan farklarÕ úekil 4 de verilmektedir. ùekilden de görüldü÷ü üzere GPS, GLONASS ve GPS/GLONASS sonuçlarÕnÕn gerçek baz uzunluklarÕna yakÕnlÕk durumu bazlara göre de÷iúmektedir.
RINEX GPS/GLONASS
Yörüngeler IGS SON
Kod De÷erlendirmesi
BazlarÕn OluúturulmasÕ
DD (økili Fark) Belirsizlik Çözümü
L3 A÷ Çözümü
KoordinatlarÕn Elde Edilmesi
-30.0
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 4. Gerçek de÷erlerden olan farklar
ùekil 5’de ise bazlarÕn rms de÷erleri verilmektedir. ùekilden de görüldü÷ü üzere GPS/GLONASS de÷erleri GPS ve GLONASS’ a nazaran daha küçüktür.
0
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 5. BazlarÕn standart sapmalarÕ
6 saatlik de÷erlendirmeler sonucunda elde edilen baz uzunluklarÕnÕn gerçek de÷erden olan farklarÕ úekil 6,7,8 ve 9 da, 12 saatlik de÷erlendirmeler sonucunda elde edilen baz uzunluklarÕnÕn gerçek de÷erden olan farklarÕ ise úekil 10 ve 11 de verilmektedir. ùekillerden de görüldü÷ü üzere tutarlÕ bir sonuç söz konusu de÷ildir.
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 6. 0-6 saatlik de÷erler
-30.0
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 7. 6-12 saatlik de÷erler
-30.0
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 8. 12-18 saatlik de÷erler
-30.0
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 9. 18-24 saatlik de÷erler
-30.0
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 10. 0-12 saatlik de÷erler
-30.0
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 11. 12-24 saatlik de÷erler
6 ve 12 saatlik gözlemlerin de÷erlendirmeleri sonucunda elde edilen bazlarÕn standart sapmalarÕna bakÕldÕ÷Õnda GLONASS de÷erlerinin di÷erlerine nazaran genelde daha büyük oldu÷u görülmektedir(ùekil 12-17).
0
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 12. 0-6 zaman diliminde elde edilen bazlarÕn standart sapmalarÕ
0
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 13. 6-12 zaman diliminde elde edilen bazlarÕn standart sapmalarÕ
0
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 14. 12-18 zaman diliminde elde edilen bazlarÕn standart sapmalarÕ
0
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 15. 18-24 zaman diliminde elde edilen bazlarÕn standart sapmalarÕ
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 16. 0-12 zaman diliminde elde edilen bazlarÕn standart sapmalarÕ
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1
GOGL GOLA GOSO LAGL SOGL SOLA
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 17. 12-24 zaman diliminde elde edilen bazlarÕn standart sapmalarÕ
4.2 Test A÷Õ 2
GPS ve GLONASS gözlemlerinin de÷erlendirilmesi sonucunda elde edilen baz uzunluklarÕnÕn GPS/GLONASS ile elde edilen uzunluklardan olan farklarÕ úekil 18 de verilmektedir. ùekilden de görüldü÷ü üzere GPS için fark de÷erleri 0.0-1.3 mm, GLONASS için ise 0.3-3.0 mm arasÕnda de÷iúmektedir.
-8.0 -6.0 -4.0 -2.0 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0
GOKA GOKL GOWT KAKL KAWT KLWT
L
mm
GPS GLONASS
ùekil 18. GPS/GLONASS de÷erlerinden olan farklar
ùekil 19 da ise bazlarÕn standart sapmalarÕ verilmiútir. Görüldü÷ü üzere GPS ve GPS/GLONASS de÷erleri aynÕ iken, GOWT ve KAKL bazlarÕ dÕúÕnda GLONASS de÷erleri daha büyüktür.
0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0
GOKA GOKL GOWT KAKL KAWT KLWT
L
mm
GPS/GLONASS GPS GLONASS
ùekil 19. BazlarÕn standart sapmalarÕ
5.Sonuç ve Öneriler
Bu çalÕúmada, GLONASS’ Õn global konumlamada kullanÕlabilirli÷ini test etmek amacÕyla iki a÷
belirlenmiútir. Birinci test a÷Õnda baz uzunluklarÕ 599 km-1274 km arasÕnda, ikinci test a÷Õnda ise 136 km-473 km arasÕnda de÷iúmektedir. De÷erlendirmelerde IGS son yörüngeleri kullanÕlmÕútÕr.
De÷erlendirmeler Bernese 5.0 akademik analiz yazÕlÕmÕyla gerçekleútirilmiútir.
Elde edilen sonuçlara göre, GLONASS çözümlerinin gerçek de÷ere yakÕnlÕk konusunda GPS ve GPS/GLONASS ile benzer sonuçlar gösterdi÷i, gözlem sayÕsÕnÕn GPS ve GPS/GLONASS’ a göre az olmasÕ sebebiyle standart sapmalarÕnÕn bir miktar büyük oldu÷u görülmüútür. GLONASS tam kapasiteyle çalÕúmaya baúladÕ÷Õnda GPS’e tam olarak alternatif bir sistem olaca÷Õ düúünülmektedir. Sistemlerin birlikte kullanÕlmasÕnÕn ise do÷ruluk yönünden GPS ve GLONASS’ a nazaran dikkate de÷er bir üstünlü÷ünün olmadÕ÷Õ görülmüútür. Ancak sistemlerin yalnÕz kullanÕmÕ sÕrasÕnda uydu sayÕsÕndan kaynaklanan problemler oldu÷unda ise sistemlerin birlikte kullanÕlmasÕnÕn avantaj sa÷layaca÷Õ açÕktÕr.
6.Kaynaklar
Bruyninx, C., (2007). Comparing GPS-only with GPS+GLONASS positioning in a regional permanent GNSS network. GPS Solutions, 11(2), 97-106.
Cai, C., Gao, Y., (2007). Precise Point Positioning Using Combined GPS and GLONASS Observations.
Journal of Global Positioning Systems, 1,13-22.
Dadson, A.H., Moore, T., Baker, F.D., and Swann, J.W., (1999). Hybrid GPS+GLONASS. GPS Solutions,3(1), 32-41.
Martin. W., Ladd, J., (1997). GPS+GLONASS Surveying. Proceeding of ION GPS-97, Albuquerque, New Mexico.
Raffaela, C., Marco, G., (2000). Dual Frequency GPS+GLONASS Measurements in the static relative positioning. Bollettino di geodesia e scienze afini, 59,391-403.
Stewart, M.P., Tsakiri, M., Wang, J., Monico, J.F., (2000). The contribution of GLONASS measurements to regional and continental scale geodetic monitoring regimes. Earth Planets Space, 52,877-880.
Wang, J., & Wang, J., (2007). Comparing longbaseline results from GPS and GPS/GLONASS. CombinedInt.Symp. & Exhibition on Geoinformation & GNSS, Johor Bahru,Malaysia, 5-7 November CD-ROM procs, paper 59.
URL 1 : http://igscb.jpl.nasa.gov/components/prods.html