TARTIŞMA SONUÇ VE ÖNERİLER

Aktif öğrenme tekniklerinden biri olan Metafor tekniği, eğitim alanında sıkça kullanılan bir teknik olmakla birlikte, bireylerin algılarını ortaya çıkarması bakımından, bilinmeyenden hareket ederek, benzetmeler yardımıyla öğrencilerin aktif olarak öğrenme sürecine dâhil edildiği süreci kapsar. Öğrenciler hayal güçlerini kullanarak öğrenmeyi kalıcı kılarken kendilerini, duygularını ifade etme olanağı da bulurlar. Aynı zamanda problem çözme yeteneklerini de geliştirirler (Dumanlı Kadızade, 2014, s.80).

Metaforlar aracılığıyla kavramlara ilişkin algıların belirlenmesine yönelik çok sayıda çalışmanın yapılmış olması da metaforların, algıları belirlemede güçlü bir araştırma aracı olduğunu göstermektedir (Kaya, 2014, s.927).

Bu çalışmada, Sınıf ve Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının “Arap Baharı” kavramına ilişkin zihinsel algıları metaforlar aracılığıyla belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma Fırat Üniversitesi ve Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf ve Sosyal bilgiler Öğretmenliği bölümlerinin 4. Sınıfında eğitim gören 91 öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Öğretmen adaylarına önce sınıflarında metafor hakkında bilgi verilmiş sonra araştırma formları dağıtılmış ve adaylar formları doldurduktan sonra formlar toplanarak araştırmacılar tarafından analiz işlemlerine tabi tutulmuştur. Bu araştırmanın sonuçları, şu noktalara dikkat çekmektedir.

1) Araştırma sonucunda Sınıf ve Sosyal bilgiler Öğretmen adaylarının “Arap Baharı” kavramına yönelik ürettikleri toplam 48 metafor, 7 farklı başlık altında toplanmıştır. Bu durum “Arap Baharı” kavramının sadece tek bir metafor ile bir bütün olarak açıklanabilmesinin mümkün olmadığını ortaya koymaktadır. Sınıf ve Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının “Arap Baharı” kavramına ilişkin çok fazla metafor üretmeleri “Arap Baharı” kavramının kapsamının geniş, ve soyut olmasından kaynaklanabilir. Ayrıca Arap Baharı kavramı ile algıların üretilmesinde öğretmen adaylarının siyasi, dini düşüncelerinden etkilenmiş oldukları sonucu yapılan analizler sonucunda ortaya çıkmıştır.

2) Yine bu çalışma sonucunda elde edilen bulgulara göre öğretmen adaylarının Arap Baharı kavramına ilişkin en çok tekrar edilme durumuna göre Fransız ihtilali (ƒ=7), Satranç ( ƒ=6 ), Ağlayan çocuk ( ƒ=5 ), Gezi olayları ( ƒ=4 ), Kan gölü ( ƒ=4 ), Kuş ( ƒ=4 ), Karanlık ( ƒ=3 ), Kardelen ( ƒ=3 ), Katliam (ƒ=3) metaforlarını tercih ettikleri görülmüştür. Mevcut durum itibariyle konu ile ilgili yapılmış benzer başka bir çalışma olmadığı için araştırmanın sonuçları başka çalışmalarla desteklenememektedir.

3) Çalışma sonucunda, Arap Baharı kavramıyla ilgili üretilen metafor ve oluşturulan kategorilere baktığımız zaman genel olarak hem sınıf hem de sosyal bilgiler öğretmen adaylarının konu ile ilgili olumsuz algılara sahip oldukları sonucu ortaya çıkmıştır. Üretilen 48 farklı metafordan 10 tanesi (Kan gölü, Katliam, Zehirli Bal, Zindan, Küresel Dolandırıcı, Kravat Takmış Yılan, Kanser, Cehennem, Kangren, Akrep) direk kavram olarak zihinlerde korku ve olumsuz düşüncelere sebep olabilecek niteliktedir. Öğretmen adaylarının genel olarak Arap Baharı kavramına ilişkin olumsuz bir algıya sahip olmalarının nedeni, 2010 yılından bu yana, yani süreç boyunca yaşanan olumsuz olaylar olmuş olabilir. Bunun en somut örneği olarak ise bu sürecin bir parçası olan ve dünyada en çok Türkiye’nin elini taşın altına koymuş olduğu Suriyeli Mülteciler sorunu gösterilebilir.

63

Bununla birlikte her gün Arap ülkelerinde yaşanan gerek iç çatışmalar gerekse dış mihrakların müdahil olması sonucunda gerçekleşen ölüm ve katliam haberlerinin görsel ve yazılı medyada sunulması öğretmen adaylarının algılarını olumsuz yönde etkilemiş olabilir.

4) Bu çalışma sonucunda elde dilen bir başka sonuç ise şu şekilde ifade edilebilir: Öğretmen adaylarının üretmiş oldukları metaforlar sonucunda oluşturulan kategorilere baktığımız zaman öğretmen adaylarının Arap Baharı Sürecini Batı’nın emperyalist ve sömürgeci devletleriyle ilişkilendirdiklerini ve hareketi samimi ve gerçekçi bulmadıklarını görmekteyiz. Kısacası araştırmaya katılan öğretmen adaylarına göre Ortadoğu, batılı devletlerin kozlarını paylaştığı, her hamlesini önceden hesap ederek oyunlarını ve güç gösterilerini sergiledikleri ve kendileri için daha fazla imtiyaz elde edebilecekleri bir satranç tahtası olarak görülebilir.

5) Bir başka açıdan değerlendirmek gerekirse Arap Baharı süreci başlangıçta her ne kadar demokrasi, insan hakları ve özgürlük gibi kulağa hoş gelen kavramlarla çıkış yaparak kısa sürede bir çok Arap ülkesinde prim yapmış ise de her ülkede aynı başarıyı ve sonucu gösterememiştir. Bazı ülkelerde kısmen amacına ulaşmış, kimi ülkeleri kaosa, telafisi mümkün olmayan bir çıkmaza kimi ülkeleri ise etnik ve mezhepsel çatışmaların ve ayrışmaların yaşandığı bir bataklığa sürüklemiştir. Aşkar, Karakır ve Aknur (2015) tarafından yapılan “Devrimler Sonrası Arap Kadını’nın Siyasi Temsili: Bir Arap Baharı Yanılgısı Mı?” isimli çalışmanın sonuçları bu araştırmada elde edilen sonuçları destekler niteliktedir. Kadın haklarının iyileştirilmesi ve temsil noktasında eşitliğin sağlanması amacıyla başlatılan hareketin nihai hedefte amacına ulaşamadığını bu çalışmanın sonucunda görebilmekteyiz. Yine Dersan, Orhan (2013) tarafından yapılan “Ortadoğu”nun krizi: Arap Baharı ve Demokrasinin Geleceği” adlı çalışmadan elde edilen veriler de bu çalışmanın sonucunu pekiştirici niteliktedir. Orta Doğuya demokrasi getirilmesi vaadiyle başlatılan bu hareketin aslında Ortadoğu’nun demokratik dönüşümüne ilişkin umutların yok olmasına sebep olduğu sonucunu ortaya çıkarmıştır.

Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara dayanarak aşağıda bazı önerilerde bulunulmuştur.  Metaforlar, birçok alanda etkili bir öğretim tekniği olarak kullanılabilir.

 Bu çalışma Fırat Üniversitesi, ve Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Sınıf ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği 4. Sınıf Öğrencileri ile yürütülmüştür. Dolayısıyla “Arap Baharı” kavramına yönelik daha fazla metafor elde edilebilmesi için araştırma, daha çok katılımcının yer aldığı tüm sınıf düzeylerinde ve farklı bölgelerde yer alan üniversitelerin farklı bölümlerinde yeni bir çalışma şeklinde yeniden gerçekleştirilebilir.

 Çalışmanın yapıldığı dönem itibariyle Arap Baharı kavramının algılanması ile ilgili herhangi bir eğitim fakültesi düzeyinde yapılmış olan bir araştırmayla karşılaşılmamıştır. Bu nedenle bundan sonra konu ile ilgili çalışma yapacak olan araştırmacılara çalışma alanlarını, eğitim fakültelerinin çeşitli bölümleri üzerine yoğunlaştırmaları noktasında tavsiyede bulunulabilir.

 Bununla birlikte farklı meslek gruplarını içerisinde barındıran, yani toplumun genel düşüncesini ve algısını ortaya çıkaran genel sosyolojik bir çalışma yapılması daha derin analizler elde edilmesini sağlayabilir.

 Bundan sonraki süreç içersinde yapılacak çalışmalarda araştırmacılara Arap Baharı sürecinin psikolojik, sosyolojik, ekonomik, kültürel vs…..gibi boyutlarının çalışılması tavsiye edilebilir.

KAYNAKÇA

Aşkar Karakır, İ., Aknur, M. (2015) Devrimler Sonrası Arap Kadını’nın Siyasi Temsili: Bir Arap Baharı Yanılgısı Mı?, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 70, No. 1, s.131-162.

Aziz, A.(2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri. Ankara:Nobel Yayıncılık Bingöl, O. (2013) Arap Baharı Ve Ortadoğu: Çok Eksenli Güç Mücadelesinde Denge Arayışları, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi / Journal of Turkish World Studies, XIII/2, s.25-49.

Çubukçu, M. (2012) Yıkılsın Bu Düzen, İstanbul: İletişim Yayıncılık.

Dersan Orhan, D. (2013) Ortadoğu’nun Krizi: Arap Baharı ve Demokrasinin Geleceği, Atılım Sosyal Bilimler Dergisi 3 (1-2), s.17-29.

64

Dumanlı Kadızade, E. (2014).Aktif Öğrenmede Bir Teknik; Metafor Uygulaması "Türkçe Öğretmen Adaylarının Türkçe Dersi Algıları Üzerine". International Journal of Language Academy, Volume 2/4, s.68-85

Geçit, Y., Gençer, G. (2011). Sınıf Öğretmenliği 1. Sınıf Öğrencilerinin Coğrafya Algılarının Metafor Yoluyla Belirlenmesi (Rize Üniversitesi Örneği). Marmara Coğrafya Dergisi, sayı: 23, s. 1-19.

Kaya, M.F. (2014).Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına İlişkin Algıları: Metafor Analizi Örneği. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/2, p. 917-931

Kaymakçı, O. (2012) Arap Baharı Öncesinde Kalkınma Sürecinde Seçilmiş Ülkeler Bazında Ortadoğu Ekonomileri ve Türkiye İle Ticari İlişkileri, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:8, Yıl:8, Sayı:2,8: s.223-253

Kibaroğlu, M. (2011) Arap Baharı ve Türkiye, Adam Akademi, 2011/2, s.26-36.

Koçak, K. A. (2012) Yasemin Devrimi'nden "Arap Baharı"na Tunus, Yasama Dergisi, Eylül-Ekim- Kasım-Aralık 2012, Sayı 22, s. 23-61.

Kodaman, T., Birsel, H. (2012) Arap Baharı Rüzgârında Bir Kimlik Arayışı, Arap Milliyetçiliğinden Suriyeliliğe: Bir Suriye Paradoksu, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, C.4, S.7. s.17-29.

Lakoff, G. Ve Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil (Çev: G. Yavuz Demir), Ankara: Paradigma Yayıncılık

Oğuzlu, T. (2011) Arap Baharı ve Yansımaları, Ortadoğu Analiz, Cilt: 3-Sayı: 36, s.8-16.

Özalp, O. N. (2013) Arap Baharı Bağlamında Orta Asya’da Toplumsal Protesto Dinamikleri ve Potansiyeli, Akademik Araştırmalar Dergisi, Sayı 56, S. 215-230

Paksoy, H. M., Paksoy, S., Memiş, H., Özçalıcı, M. (2012) Arap Baharı’nın Sosyo-Ekonomik Etkileri: Türkiye-Suriye karşılaştırması. II. Bölgesel Sorunlar ve Türkiye Sempozyumu’nda sunulan bildiri. Sütçü İmam Üniversitesi, K. Maraş, Turkey, 01-02 Ekim .

Senemoğlu, N. (2011). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Yayıncılık.

Şahin Mencütek, Z., Polat, F., Durmuş, A. (2015) Devrimsel Süreç Olarak Arap Baharı’nı Immanuel Wallersteın Üzerinden Anlamak, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı 22, S. 1-15.

Şahin, M., Uysal Şahin, Ö. (2014) Arap Baharı’nın Türkiye Ekonomisine Etkileri, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi – Sayı:23, s.171-187.

Topak, S.T. (2014) Sivil Toplum Kuruluşları ve Sosyal Medya Bağlamında“Renkli Devrimler” ve “Arap Baharı” Süreçlerinin Karşılaştırmalı Analizi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(3), s.233-254

Yazıcı, Ö.(2013).Coğrafya Öğretmenlerinin “Çevre” Kavramına İlişkin Algıları: Bir Metafor Analizi Çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, Volume 6, Issue 5, p. 811-828

Yıldırım, A., Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları

(http://www.ihh.org.tr/tr/main/region/misir/40/18-aralik-2010-arap-baharinin- baslangici/1975) Erişim Tarihi:(20.05.2016)

65