Çalışma Grubunun Belirlenmes

Bu araştırmanın çalışma grubunu Eskişehir ili merkez ve taşra ilçelerde açılan DYK merkezlerinde görev yapan 15 Sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma grubu evreni ise Eskişehir ilinde görevli yaklaşık 30 Sosyal bilgiler öğretmendir. Katılımın sınırlı olması sebebi kursların yeni başlamasından dolayı katılımcı öğretmen sayısının az olması ve araştırmanın gönüllülüğe dayalı olmasıdır. Ayrıca nitel araştırmalarının doğası gereği zaman ve mekan sınırlamasının olması da katılımcı sayısında etki göstermiştir. Katılımcılar amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örneklemeye göre belirlenmiştir. Ölçüt örnekleme yöntemindeki temel anlayış önceden belirlenmiş bir dizi ölçütü karşılayan bütün durumların çalışılmasıdır. Ölçüt örneklemede araştırmacı geliştirdiği ölçüte göre araştırmasını yapabilir (Yıldırım ve Şimşek, 2011).Bu araştırmada çalışma grubunun belirlenmesindeki ölçüt, Destekleme ve Yetiştirme Kurslarında görevli ve en az 3 yıl mesleki deneyime sahip olan Sosyal bilgiler öğretmenleridir. TEOG sisteminde öğrencilerin bir üst basamağa geçişlerinde etkisi olan dersler düşünüldüğünde bunlardan biri de Sosyal bilgiler ve T.C. İnkılap tarihi ve Atatürkçülük dersidir(MEB, 2015a). Bu dersleri vermekle yüküm öğretmenlerde Sosyal bilgiler öğretmenleridir (TTKB, 2014). TEOG sistemine bağlı yürütülen DYK ların en son 2013 te uygulanan SBS sistemiyle karşılaştırılması amacıyla Çalışma grubuna en az 3 yıl mesleki deneyime sahip öğretmenler dahil edilmiştir. Ölçüte uygun olarak seçilen öğretmenlerin cinsiyet, yaş, mesleki deneyim süresi, görevli olduğu okulun sosyo-ekonomik düzeyi ile ilgili veriler Tablo-1 de verilmiştir. Tablo-1 Katılımcıların Özellikleri

Bu tabloya göre araştırmaya katılan öğretmenlerin 11’i erkek 4’ü kadındır. 20-30 yaş aralığında 2 öğretmen, 31-40 yaş aralığında 5 öğretmen, 41-50 yaş aralığında 8 öğretmen araştırmaya katılım sağlamıştır. Bunun yanında öğretmenlerin 4’ü 3-10 yıl mesleki deneyime sahipken, 7’si 11-20 yıl, 4’ü 20 yıl üzeri mesleki deneyime sahiptir. 4’ü ilçede 11’i il merkezinde çalışmaktadır. Öğretmenlerin

Cinsiyet Yaş Mesleki deneyim

süresi (MEB) Görevli olduğu okulun sosyo- ekonomik

düzeyi

Çalıştığı yer merkez/ilçe

Ahmet Öğretmen E 41 17 yıl Orta Merkez

Veysel Öğretmen E 43 19 yıl Orta Merkez

Kenan Öğretmen E 42 19 yıl Orta Merkez

Merve Öğretmen K 32 8 yıl Alt İlçe

Buse Öğretmen K 45 23 yıl Üst Merkez

Ayten Öğretmen K 46 23 yıl Üst Merkez

Mahmut

Öğretmen E 32 8 yıl Alt Merkez

Hilal Öğretmen K 45 23 yıl Üst Merkez

Yakup Öğretmen E 48 28 yıl Üst Merkez

İsmail Öğretmen E 36 15 yıl Orta Merkez

Tugay Öğretmen E 43 19 yıl Alt Merkez

Hüseyin

Öğretmen E 37 14 yıl Alt Merkez

Asım Öğretmen E 35 13 yıl Alt İlçe

Yavuz Öğretmen E 27 3 yıl Alt İlçe

128

görevli olduğu kurs merkezleri incelendiğinde 4’ü üst sosyo-ekonomik düzeye, 4’ü orta, 7’si alt sosyo- ekonomik düzeye sahip öğrencilerin devam ettiği okullarda görev yapmaktadır.

2.3.Verilerin Toplanması ve Analizi

“TEOG Kapsamında Destekleme ve Yetiştirme Kurslarının Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri Doğrultusunda İncelenmesi” ni amaçlayan bu çalışmada veriler nitel araştırmaların doğasına uygun olarak hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşmeler ile toplanmıştır. Nitel araştırmalarda en sık kullanılanı görüşmedir. Görüşmelerle insanların bir konuya ilişkin zihninden nelerin geçtiğini, bakış açılarını, deneyimlerini, duygularını ve algılarını ortaya çıkaran bir yöntem olduğu söylenebilir(Bogdan ve Biklen 1992; Patton, 2014). Bu doğrultuda görüşme sorularına ilişkin alan yazın bilgilerine ve uzman görüşüne başvurulmuştur. Sorular üzerinde önerilen düzeltme ve eklemelerin yapılmasının ardından taslak görüşme formu oluşturulmuştur. Pilot çalışma kapsamında 2 sosyal bilgiler öğretmeni ile görüşme yapılmıştır. Pilot görüşmedeki verilerin dökümü yapılmış anlaşılamayan soru maddeleri düzeltilerek görüşme sorularına son biçimi verilmiştir. Pilot görüşme verileri araştırma kapsamı dışında tutulmuştur. Görüşme öncesinde öğretmenlere yaşları, görevli oldukları okulların sosyo-ekonomik düzeyi, mesleki deneyimleri üzerine sorular yöneltilmiştir. Araştırmada öğretmenlere yöneltilen görüşme soruları şunlardır:

1.TEOG kapsamında Destekleme ve Yetiştirme Kursları hakkında düşünceleriniz nelerdir?

2.Sosyal bilgiler/T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük kursuna öğrenci katılımı konusunda neler düşünüyorsunuz?

3.Öğrencilerin TEOG/DYK kapsamında T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük/Sosyal Bilgiler dersi kursuna olan bakış açılarını değerlendirir misiniz?

4. Sosyal bilgiler/T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi kursu sürecinde nasıl bir öğrenme-öğretme süreci planlayıp uyguladınız?

5. Sosyal bilgiler/T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük kursu verme sürecinde karşılaştığınız güçlükler nelerdir?

6.Verdiğiniz kursların hedefine ulaşması konusunda neler düşünüyorsunuz?

7.Bu kursların dönem içi verdiğiniz derslerden ya da diğer çalışmalardan farkı sizce neler olabilir? 8.İleride TEOG/DYK kapsamında yapılacak olan Sosyal bilgiler/T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük kurslarının daha verimli olabilmesi için önerileriniz nelerdir?

Görüşme sorularına son hali verildikten sonra Eskişehir İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve Valilik Makamınca araştırma için gerekli resmi izinler alınmıştır. Daha sonra Destekleme ve Yetiştirme Kursu veren Sosyal Bilgiler öğretmenleri belirlenmiş ve öğretmenlerden araştırmaya katılım konusunda görüşülmüştür. Öğretmenlere araştırmanın amacı ve kapsamı ile ilgili bilgiler verilmiş bilgilendirme metni taraflarına okunmuş gönüllü olarak katılımları sağlanmıştır. Görüşmelerin ses kayıt cihazı ile kaydedileceği öğretmenlere bildirilmiştir. Görüşme ortamının rahat bir ortam olması için araştırmacı gerekli çabayı sağlamıştır. Araştırmacı, derinlemesine bilgi edinmek için ek bilgiler vermeleri ve örneklendirmeleri konusunda talepte bulunmuştur. Görüşmeler 2014-2015 eğitim-öğretim yılında haziran ayında yapılmıştır.

Araştırma verilerin çözümlenmesinde içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. İçerik analizinde, veriler içindeki saklı bilgiler ortaya çıkarmaya çalışılır. Bulgular okuyucunun anlayacağı şekilde yorumlanır. Veriler içindeki anlamlı bölümler kodlanır. Bu kodlar kategoriler(temalar) aracılığıyla sınıflandırılarak tümevarımsal bakış açısıyla veriler çözümlenir (Yıldırım ve Şimşek, 2013). Bu bağlamda araştırmacılar dijital ses kayıt cihazıyla topladığı verileri bilgisayar ortamına aktarmış ve yazılı forma dökmüştür. Bu süreçte katılımcılara birer kod isim verilmiş, doğrudan alıntılara yer verilerek kaydedilmiştir. Araştırmacı elde ettiği verileri ilk olarak kodlara ve temalara ayırmış daha sonra genel kategoriler oluşturmuştur.

Araştırmacıların veri analizi sırasında birden fazla uzmanın yer almasına üçgenleme analistleri adı verilir(Patton, 2002, akt: Meriam, 2013). Glesne (2012) tarafından analiz çeşitlemesi olarakta

129

belirtilmiştir. Bu çalışmada inandırıcılığı arttırmak için üçgenleme analistleri uygulaması yapılmıştır. Kod ve temalara ayrılan 15 veriden biri 1 alan uzmanı ve 1 yöntem uzmanı tarafından NVİVO veri analizi programı kullanılarak kodlanarak incelenmiştir. Araştırmacılar ile alan ve yöntem uzmanı kodlamaları karşılaştırarak görüş ayrılığı olan konular belirlenmiştir. Araştırmacılar ve uzmanlar görüş ayrılığı yaşanan konularda tartışarak incelenen görüşme metnindeki tüm kodlamalarda görüş birliğine varılmıştır.

3. BULGULAR VE YORUM

Bu bölümde görüşme yoluyla elde edilen bulgular yer almaktadır. Araştırma bulguları 7 başlıkta ele alınmaktadır. Bu başlıklar şöyledir:

Sosyal bilgiler öğretmenlerinin;

1. Sosyal bilgiler öğretmenlerinin TEOG Destekleme ve Yetiştirme Kursları hakkındaki genel