Derslerde Güncel Olayları Kullanırken Dikkat Edilecek Durumlar: Siyaset ve Siyasi Görüşten Uzak Durmak; Öğrenci Seviyesi ve Yaş Grubunu Gözönünde Bulundurmak

Sosyal bilgiler öğretmen adayları, öğretmen olarak mesleğe başladıklarında derslerinde güncel olayları kullanacaklarını fakat bazı durumlara dikkat edeceklerini dile getirmişlerdir. Özellikle siyasi konulardan uzak durmaları gerektiğini ifade etmişlerdir. Öğrenci seviyesini ve yaş grubunu da önemsemekte ve bunlara uygun bir şekilde güncel olayları derslerine dâhil etmek istemektedirler. (Ö24): “Siyasi olaylarla ilgili konuları sınıfıma getirmem. Ancak diğer konularda örneğin bilim gibi konuları sınıfa getirip çocukların bilgi sahibi olmasını isterim.”

(Ö33): “Siyasi yönden öğrencileri yönlendirecek şeylere dikkat ederim, uzak dururum. Ayrıca olayın içeriği öğrenci seviyesi ve yaş grubuna uygun olmalıdır.”

(Ö41): “Siyasi görüş veya kendi görüşlerimi çocuklara empoze etmemeye gayret gösteririm.” (Ö62): “Siyasi konularda dikkatli olmayı düşünüyorum.”

(Ö69): “Siyasi konulara girmeden güncel olayları kullanmayı düşünüyorum. “ 4. TARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİLER

Bu araştırmada, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının güncel olaylar ve derste kullanımına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada öğretmen adaylarının güncel olaylar kavramına farklı anlamlar yükledikleri saptanmıştır. Özellikle “dünyayı ve ülkemizi etkileyen; toplumu ilgilendiren; yaşadığımız, içinde bulunduğumuz anda veya yakın zamanda gündemde olan gelişme ve durumlar” gibi tanımlamalar yaptıkları görülmüştür.

75

Araştırma bulgularına göre, öğretmen adayları güncel olayları takip etmektedirler ve takip ederken daha çok internet ve televizyonu tercih etmektedirler. Bu araçlar sayesinde güncel olayları ve haberleri takip etmenin daha kolay, hızlı ve pratik olduğunu belirtmişlerdir. Bazen gazete aldıkları ya da gazetelerin internet sitelerinden güncel olayları takip ettikleri de tespit edilmiştir. Radyoyu çok az kullandıkları, cep telefonlarının radyolarından faydalandıkları da görülmüştür. Deveci ve Çengelci (2008), geleceğin öğretmenleri olarak sosyal bilgiler öğretmen adaylarının güncel olayları analiz etmeleri, yorumlamaları ve değerlendirmeleri gerektiğini belirtmişler. Başka deyişle, medya okuryazarlığı becerilerini kazanmaları gerektiğini ifade etmişlerdir.

Araştırmada; sosyal bilgiler öğretmen adaylarının güncel olaylar ve sosyal bilgiler dersine ilişkin bakış açıları belirlenmiştir. Öğretmen adaylarına göre birçok bilim dalını içeren, çok geniş bir alanı kapsayan, hayatla iç içe olan, bireyleri hayata hazırlayan sosyal bilgiler dersi ve güncel olaylar iç içedir ve birbirini tamamlamaktadır. Bu bağlamda daha çok bu derste güncel olaylar ele alınmalıdır. Araştırma bulgularına göre, sosyal bilgiler öğretmen adayları öğretmen olarak mesleğe başladıklarında derslerinde güncel olaylara yer vermek istemektedirler ve dersin ilk 10 dakikasında bu olaylara yer vermeyi düşünmektedirler. Böylece sosyal bilgiler dersine dikkat çekme, pekiştirme, somutlaştırma, kalıcılık sağlama ve geçmiş ile günümüz arasında bağ kurma gibi olumlu yönde katkıların olacağını da düşünmektedirler. Gürkan (2009) tarafından yapılan araştırmada, öğretmenlerin % 70,5’i sosyal bilgiler eğitiminde güncel olayları sosyal bilgiler dersi sırasında konusuna göre en fazla ele aldıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin %35,8’inin sosyal bilgiler dersi sırasında konusuna göre güncel olaylara 10-15 dakika süre ayırdıkları tespit edilmiştir. Araştırmada yapılan görüşmelerde de öğretmenler benzer şekilde sosyal bilgiler dersi sırasında konusuna göre 10 dakika zaman ayırdıklarını belirtmişlerdir.

Araştırmada öne çıkan bulgulardan birisi, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmen olarak mesleğe başladıklarında derslerinde güncel olayları kullanacakları zaman dikkat edecekleri durumlardır. Siyaset ve siyasi görüşten uzak durmak; öğrenci seviyesi ve yaş grubunu gözönünde bulundurmak gibi konuları önemsedikleri ve dikkate aldıkları görülmüştür. Oysaki sosyal bilgiler dersi tarih, coğrafya, ekonomi, sosyoloji, antropoloji, psikoloji, felsefe ile birlikte siyaset bilimi konularını da içermektedir. Yani bireyin toplumsal varoluşunu gerçekleştirebilmesine yardımcı olmak amacıyla; tarih, coğrafya, ekonomi, sosyoloji, antropoloji, psikoloji, felsefe, hukuk ve siyaset bilimi gibi sosyal bilimleri ve vatandaşlık bilgisi konularını yansıtan bir ilköğretim dersidir (Milli Eğitim Bakanlığı, 2005)

Bu bağlamda sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programında yer alan derslerden birisi de siyaset bilimine giriştir. Bu dersin içeriğinde “temel kavramlar, konusu, yöntemi, diğer bilim dallarıyla ilişkisi, siyasetin psikolojik, sosyal ve ekonomik temelleri, siyasal kurumlar, iktidar ve devlet, siyasal sistem ve rejimler, siyasal katılım, siyasal partiler, baskı ve çıkar grupları, kamuoyu, propaganda” gibi başlıklar yer almaktadır (YÖK, 2007). Kısacası siyaset bilimi sosyal bilgilerin ayrılmaz bir parçasıdır. Gedik (2008) tarafından yapılan araştırmaya göre; ilköğretim sosyal bilgiler öğrencilerinin en önemli gördükleri güncel konuların başında siyasi konular, gündemdeki kişilerden en önemli gördükleri kişilerin başında da siyasetçiler gelmektedir. Baltacı ve Uysal (2012) ise; Türkiye’de okullarda okutulan derslerden biri olan sosyal bilgiler dersinin öğrencilerin siyasal kültürü öğrenmesinde büyük bir öneme sahip olduğunu belirtmişlerdir. Sonuç olarak, sosyal bilgiler dersinde siyasi konulara yer vermek önem taşımaktadır ancak bu araştırmada bazı katılımcıların da ifade ettiği gibi öğretmenlerin kendi siyasi düşüncelerini öğrencilere empoze etmemeleri, onları yönlendirmeden siyasi konulara yer vermeleri gerekmektedir.

Araştırma bulgularından hareketle şu öneriler getirilebilir: Güncel olayların derste kullanımının önemi konusunun yanında güncel olayların derslerde nasıl kullanılacağı konusunda da öğretmen adayları bilgilendirilmeli bu konu derslerde daha detaylı ele alınmalıdır. Özellikle siyasi konularda güncel olayların derslerde nasıl ele alınacağıyla ilgili bilgi ve beceri kazanmaları sağlanmalıdır. Sosyal bilgiler dersinde siyasi güncel olaylara da yer verilmeli ancak tarafsızlık ilkesi göz önünde bulundurulmalıdır.

76

Baltacı, C & Tuna Uysal, M. (2012). Türkiye’de Bir Siyasal Sosyalleşme Aracı Olarak Ders Materyali: İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Üzerine Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 177-194.

Bayır, Ö. G. (2010). Sosyal Bilgiler Dersinde Güncel Olaylardan Yararlanmanın Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerilerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.

Creswell, J. W. (2013). Veri Analizi ve Sunumu. Mesut Bütün & Selçuk Beşir Demir (Çev. Ed.), Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni içinde (s.179-213). Ankara: Siyasal.

Deveci, H. (2007). Sosyal Bilgiler Dersinde Güncel Olayların Öğretimine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(1), 417-451.

Deveci, H. & Arın, D. (2008). Sosyal Bilgiler Dersinde Güncel Olayların Kullanımının Öğrenci Başarısına ve Hatırda Tutma Düzeyine Etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 170-185.

Deveci, H. & Çengelci, T. (2008). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarından Medya Okuryazarlığına Bir Bakış. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 5(2), 25-43.

Erden, M. (Tarihsiz). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Alkım.

Gedik, H. (2008). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Güncel Olaylar. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Gedik, H. (2010). Güncel Olayların İlköğretim Sosyal Bilgiler Derslerinde Kullanımı Ve Öğrenci Görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 97-118.

Gürkan, B. (2009). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Güncel Olaylar: İlköğretim Dördüncü Ve Beşinci Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Eğitiminde Güncel Olayları Ele Alış Biçimlerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

Haas, M. E. & Laughlın, M. A. (2000). Teaching Current Events: Its Status in Social Studies Today (ERIC ED 440899).

MEB (2004). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, 4-5. Sınıflar. http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretimprogramlari/icerik/72 adresinden 25.02.2013 tarihinde erişilmiştir.

MEB (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, 6-7. Sınıflar. http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretimprogramlari/icerik/72 adresinden 25.02.2013 tarihinde erişilmiştir.

Ministry Of Educatıon (1997). Social Studies/ In The New Zealand Curriculum. Wellington: Learning.

Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin. YÖK (2007). Eğitim Fakültesi Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları. http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik/journal_content/56_INSTANCE_rEHF8BIsfYRx/10279/4 9875 adresinden 20.05.2016 erişilmiştir.

77

8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİNDE HARİTA ÜZERİNDE