Sosyal Ağlar, Sosyal Medya

Sosyal Paylaşım Sitesi olarak da anılan sosyal ağlar, kullanıcıların bireysel konularda bilgi verebileceği, arkadaş edinebileceği ya da arkadaşlarıyla ve diğer kullanıcılarla etkileşimli bir şekilde iletişim kurabileceği, resim, video paylaşabileceği web sitelerine verilen genel isimdir. Günümüzde kullanılan en yaygın ve popüler sosyal ağlara örnek olarak Facebook, Twitter ve Instagram verilebilir. Nedir sosyal ağlar? Bu soruya “bir grup insanın belirli bir neden ile birbirleriyle bağlantı kurmasıdır” şeklinde yanıt veren Bulunmaz’a göre, herkesin kendi arkadaş çevresi sosyal ağlara verilebilecek en iyi örneklerden birisidir. Bu çevrede, her insanın temel bir parçası olan benzer özellikler ve davranış şekilleri vardır. Bir başka deyişle, kendi arkadaş grubuyla olan herkes, sosyal boyutta, her türlü amaç için hizmet verir. Bazı sosyal ağlar özel bilgi paylaşımı gibi en temel düzeyde etkileşim için, bazı sosyal ağlar ise karmaşık sorunları çözmek için tasarlanmıştır ( Bulunmaz, 2013:s.19-20).

148

Şekil 2.2. Sosyal Ağ Siteleri

Kaynak: Alan Tilgman, “Sosyal Ağ Siteleri Tarihi- History of Social Networking Sites”,

http:/www.techvert/history-social-networking-sites/, Erişim tarihi:15.05.2015.

Yukarıda sosyal paylaşım siteleri tarihini gösteren grafik, yeni medya ve iletişim teknolojilerinin yarattığı sistemin bir sonucu olarak ortaya çıkan sosyal medya türlerini birçok ayrı başlık altında toplamıştır. Kullanım amaçlarına, multimedya özelliği farklılıklarına ya da sadece belirli bir amaca göre çok çeşitli ayrımların yapıldığı grafik, “social networks” yani sosyal ağlar başlığı altında Facebook’u ve Twitter için özel olarak açtığı başlıkta da Twitter belirtilmiştir (Bulunmaz, 2013: s.20). İnsanlar şimdi binlerce kilometre uzakta yaşayanlarla kolay bir biçimde bağlantı kurabilmektedir (Ryan, 2011, akt.Bulunmaz, 2013: s.21).

Gelişen teknoloji ve onun yaratmış olduğu hız toplumu sonrasında hayatımızın her alanında büyük ve köklü değişiklikler meydana gelmiştir. Her geçen gün daha fazla hızlanan ve küçülen bilgisayarlar aracılığıyla dünyaya dair algılarımız kadar, kişisel

149

alışkanlıklarımız da yeniden şekillenmektedir. Artık nereye gidersek gidelim , yanı başımızda iletişime geçmeye olanak sağlayan cep telefonları sayesinde ulaşılabilir ve anında bilgiye erişebilir bir ortama sahip bulunmaktayız. Kimlik edinme ve kendini var etme kanallarının da yeniden şekillendirildiği bu yeni dünyada, bireylerin doğrudan katılımlarına izin veren yeni bir iletişim modeli oluşmuştur. Sosyal medya olarak adlandırılan ve geleneksel medya uygulamalarının tam tersine sıradan bireylerin aktif katılımını sağlayan bu yeni mecradaki iletişim ortamında, her şey çok daha farklı ve hızlı bir biçimde gerçekleşmektedir. Sosyal medya; tek yönlü, iletişim etkinliklerini ortadan kaldırmaktadır. İçeriğini internet kullanıcılarının ürettiği, anlık bilgi paylaşımına ve yüksek etkileşime dayalı iletişimin gerçekleştiği sosyal medya, sosyal hareketler birçok imkan sunmaktadır (Şener, 2013).

Tablo 2.3. Sosyal Medya Uygulamaları Çeşitli Sosyal Medya Biçimleri

Blog Forum Medya paylaşım Mikro blog Sosyal Ağlar Sosyal Haber Sosyal İmleme Wikiler

Wordpress, Blogspot, LiveJournal, BlogCatalog Yahoo! answers, Epinions

Flickr, YouTube, Justin.tv, Ustream, Scribd Twitter, Foursquare, Google buzz

Facebook, MySpace, Linkedln, Orkut, PatientsLikeMe Digg, Reddit

Del.icio.us, StumbleUpon, Diigo

Wikipedia, Scholarpedia, ganfyd, AskDrWiki

Kaynak: Tang ve Liu, 2010: s.1, akt. Gündüz & Pembecioğlu, 2013: s.319).

Tablo 2.3’de farklı içeriğe sahip değişik ihtiyaçlara cevap verebilme özellikleri olan sosyal medya uygulamaları görülmektedir.

Sosyal medya, gündemini kendi belirleyen, kendine özgü kuraları ve iletişim biçimi olan, daha katılımcı ve daha hareketli bir medya türü olarak karşımıza çıkmakta olduğundan, baskı ve belli güçlerin ötesinde, tümüyle bir sivil toplum hareketi ve bir sosyal sorumluluk olarak algılanmaya da başlanmıştır. Kişiselleştirilmiş ve klişeleşmiş

150

iletilerin ötesinde, bir bilinç kazandırmayı, olayları farklı ve değişik boyutları ile görebilmeyi, aynı olay, durum, olgu karşısındaki farklı tutum ve davranışları belirleyebilmeyi amaçlayan bir yapısı da bulunmaktadır( Gündüz & Pembecioğlu, 2013: s.322).

2.1.3.5.1. Facebook

2004 senesinde Harvard üniversitesinde öğrenci olan Mark Zuckerberg tarafından kurulduğu ve üyelerinin başlangıçta Harvard öğrencileri ile kısıtlı olduğu bilinen Facebook, kullanıcıların arkadaşları ile iletişim kurup bilgi paylaşmasına olanak sağlamaktadır. Üyelik konusundaki kısıtlamanın kısa sürede kalktığı ve Facebook erişiminin bütün uzantılara sahip e-mail adreslerine açıldığı bilinmektedir. Facebook günümüzde dünyanın dört bir yanından yüz milyonlarca kullanıcısı ile en popüler sosyal paylaşım siteleri arasında en üst sırada yer almaktadır (Bulunmaz, 2013: s.26).

2.1.3.5.2. Twitter: Sosyal Medyanın 140 Karakterli Takipçisi

Facebook’dan sonra popülarite ve sosyal paylaşım siteleri içerisindeki kullanıcı sayıları bakımından ikinci gelen site, 100 milyondan fazla aktif kullanıcıya sahip olan Twitter’dır. 2006 yılında Jack Dorsey tarafından kurulan Twitter, bir sosyal ağ ve mikroblog sitesidir. Kullanıcılarına “tweet” adı verilen 140 karakterlik metinler yazma imkanı veren Twitter, çeşitli araçlarla daha etkin kullanılabilen bir yeni nesil iletişim aracıdır. Kullanıcılar tarafından atılan tweet’ler herkes tarafından görülebilir. Ancak kullanıcılar attıkları tweet’lere sadece kendi arkadaşlarının görebileceği şekilde bir sınırlama yapabilirler (Bulunmaz, 2013: s.26). Twitter, Comscore verilerine göre Ekim 2011 tarihi itibariyle dünya çapındaki her 10 internet kullanıcısından birine ulaşmış durumda olan dünyanın önde gelen mikroblog platformlarındandır ( Narin, 2013: s.87). Sitenin kullanıcı sayısı Nisan 2008- Nisan 2009 tarihleri arasında 1.6 milyondan 32.1 milyona ulaşmıştır ( Herrmida, 201: s.297,akt; Narin, 2013: s.87). Kullanıcının talep ve beklentilerini ölçmeye yönelik bir araştırmanın sonuçlarına göre insanlar Twitter dört farklı nedenle kullanmaktadırlar: Günlük gevezelik ihtiyaçlarını karşılamak, sohbet etmek, enformasyon paylaşmak ve haber vermek (Java vd., 2007:s.2, akt. Narin, 2013: s.87) Bu araştırmanın da dikkat çektiği üzere Twitter kullanımı ile gazetecilik pratikleri arasında güçlü bir ilişki bulunmaktadır. Dickerson’a göre Twitter “mikro

151

gazetecilik” in bir örneğidir ( Dickerson, 2008: s 5, akt. Narin, 2013: s.87). Tüm mikrobloglar için geçerli olmasada Twitter irdelendiğinde, herhangi bir içeriğin dolaşıma girebilmesinde önemli özellik, hashtag (#) uygulamasıdır. Bu uygulama sayesinde, birbirlerini takip etmeyen kullanıcılar, belli konuları ve bu konularda gönderi yazan tüm kullanıcıları takip edebilmektedirler.