“M ahalle b ask ısı” kavram ı hakkın da kısaca görüşlerinizi paylaşır mısınız?
- M ahalle b ask ısı h er çe şit sosyal ilişk in in içere b ilece ğ i b ir b a s
k ı türüdür. B ir sosyal çevreye ait o lm a n ın , b ir sosyalizasyon sü recin e d ah il o lm a n ın gerektird iği k açın ılm a z so ru m lu lu k ları vardır. İn sa n la r b o şlu k ta yaşam ıyorlar, b ir sosyal çevreye ait olarak var o lu y o rlar, bu çevrelerd en farkın d a -oldukları veya o lm ad ık ları b ir dizi h izm e t alıyorlar. Bu h iz m e tle rin b ed elin i de, d ünyaya ve gerçek liğ e dair o çev ren in p aylaştığ ı b ir b ak ış açısın a , b ir d izi o rtak yaşam a a lışk an lığ ın a ab o n e o larak öd er
ler. A slınd a b ü tü n sosy alleşm e sü reçleri in san ların b ir dizi or
tak d avranışa b ağ la n d ık ları b ir sü recin adıdır, b u n a k ü ltü r ve m ed en iy et d iyoruz. İste r m ed en ilik d eyin , iste r siv illik d eyin, b ü tü n bu to p lu m sal hayat in san ların b irb irle rin e k arşı b irb ir
lerin i g ö z e ttik le ri ve o rtak d avranışa uyup u y m ad ık ları k o n u sund a b irb irle rin i d en etle d ik le ri, gerek tiğ in d e bu k o n u d a b ir
* Bu sö y le şi R u şen Ç a k ır ın D o ğ a n Y a y ıııcılık ’ta y a y ım la n a n M a h a lle B ask ısı ü z e rin e b ir sö y le ş ile r d e r le m e s in in için d e y e r a lm a k ü z e re F a t m a K ızılb o ğ a ta ra fın d a n y a p ılm ış v e sö y le şi sö z k o n u s u k ita p için d e k ıs m e n y e r a lm ıştır.
Bu k ita p ta sö y le ş in in , g ö z d e n g e ç irile re k y e n id e n d ü z e n le m iş ta m a m ı y e r a lm a k ta d ır.
b irlerin e farklı d ü zeylerd eki n o rm larla y ap tırım lar ku rd u k ları b ir k ü ltü re l olu şu m a işaret ediyor. Yani in sa n ın d av ran ışların ın ü zerin d e h isse d ilsin -h isse d ilm esin b ir b a sk ın ın olm ad ığı bir sosyal hayat tarzı yoktur. S o sy o lo jid e bu b a sk ın ın özel çev re
lerd e k en d in i h isse ttire n tarafı “referan s g ru b u ” o larak da ifade edilir. Yani b u rad a so ru n b ir m a h allen in y ab an cı in san lara yap
tığı b ir b ask ı d eğ il, ak sin e ayn ı m ahalle için d e in sa n la rın b irb i
rin e y ap tık ları baskıd ır. O ysa b u g ü n k ü b ağlam d a söz k on u su ed ilen b a sk ı, d iyelim k i, d in d arların d ind ar olm ay an lar ü z e rin d eki baskısıd ır. H albu ki k av ram ın daha uygun k u lla n ım ı aynı m ah alley i yan i aynı referan slar etrafınd a b ir m ah alle veya grup o lu ştu rm u ş olan in sa n la rın b irb irle rin in p ratiğ in i y etersiz b u lup daha fazlasın ı b irb irle rin d e n talep etm e le rin i ifade eder.
B u d uru m d a d ind ar o lan ın d ind ar olm ayana yaptığı b ask ı b ir m ah alle b ask ısı değil, ak sin e k e n d in i daha az h isse ttire n başka tü rlü b ir baskıd ır. Burada da k im in h an g i b ask ı m e k an izm ala
rın ı uygulam aya daha fazla m u k te d ir old uğu soru su önem lid ir.
Ö rn eğ in b aşö rtü sü k o n u su n d a u ygu lanan b ask ı d olayısıyla y ü zb in lerce in san fiilen h u k u k e n ve to p lu m sal d üzeyde tam b ir ayırım a tabi tu tu lab ilm ek ted irler. B urad a aynı m ah allelin in b irb irin e b a sk ısı değil, laik m a h a llesin d e k in in d ind ar m a h a lle ye yaptığı b ir b a sk ı söz kon u su d u r.
Ayrıca m ah alle k a v ra m ın ın b ir de g e le n e k se l b ir an la m ı da var k i bu b ağlam d a b a sk ın ın m ah alled e cereyan e ttiğ in i sö y le m e k , yan i “m ah alle b a s k ıs ı” diye özel b ir b a sk ı tü rü n d en b a h se tm e k , b ir a çıd an so ru n lu b ir şeye işaret ediyor. Şu n d an d olayı: M ah alle k a v ra m ın ın k e n d isi, işaret ettiğ i b ü tü n sosyal iliş k i b iç im le riy le , on u o lu ştu ra n tip o lo jik u n su rlarıy la g id e
rek y o k olm aya yüz tu tm u ş o lm asıd ır. Yani k e n t h ay atı iç e r i
sin d e yaşad ığım ız d eğ işim in en ö n e m li g ö ste rg e le rin d en b iri de m ah alle h a y a tın ın artık k a lm a m ış o lm ası. B u n d an d olayı b u n u m ah alle ile ifad e e tm e k b iraz Ş e r if M ard in ’in te z in in b ir
talih sizliğ i gib i oldu çü n k ü e trafın ıza b ak tığ ın ız zam an m a
h alle d iye b ir şey k a lm a m ış, on u g ö rü y o rsu n u z. M ah alle iliş k ile ri k alm am ış. E sk i m a h a llen in b irta k ım g ö ste rg e le ri vardı, yaşam b iç im le ri vard ı, k o m şu lu k iliş k ile ri vardı. Bu k o m şu lu k iliş k ile ri iy ice y o k olm aya yüz tu tm u ş. G erçi Ş e rif M ard in de on u b ir m e tafo r o la ra k k u lla n d ı. A n cak bu m e ta fo rik a n lam ıyla da, yan i zaten b itm iş o lan b ir iliş k ile r ağı o la ra k m a h alle y i k a ste tm e k ü zere d eğil d e, d eğ işik sosyal çe v re le rin u y g u la d ık la rı, m e n su p ların a veya k e n d i m ü d av im lerin e u y g u lad ık ları b ir b a sk ı tü rü o lara k k ast ed iy orsa, bu b a sk ın ın o l
m ad ığı b ir sosyal iliş k i b iç im i y o k zaten . Y ani b u n u n sad e ce d in d ar-m u h afazak âr k e sim le rin içe risin d e o ld u ğ u n u sö y le m e k ç o k y an lış b ir şey o lu r ve tab ii k i, d in d ar m u h afazak âr k esim lerd e de vardır. Am a la ik çev relerd e, H ıristiy an çe v re le r
de, d in i veya d in i olm ay an gru p lar içe risin d e m u k a b il b a sk ıla rın o lm a d ığ ın ı k im se söyleyem ez. B aşö rtü lü b ir k a d ın ın g iril
m esi zaten yasak o lan y e rle rin d ışın d a da h ay atın b irço k ala
n ın d a k ıy afeti d olay ısıy la yad ırg an m ıy o r o ld u ğ u n u ve b azı ta
cizlere m aru z o lm ad ığ ın ı k im sö y ley e b ilir? B u g ü n ço k satan g aze tele rin b irço ğ u n d a b a şö rtü lü b ir k a d ın ın b ile o lm ad ığ ın ı h ep im iz b iliy o ru z. Ö y le o rtam lar o lu y o r ki s ırf siz i test e tm ek için içk i su n arlar. O rd u ev lerin d e b ıra k ın b a şö rtü lü b ir k a d ı
n ın g ire b ilm e sin i, oraya girip de iç k i y e rin e p o rta k a l suyu iç m en iz m ü rte ci say ılm an ıza y eter de artar. O tü r o rta m la rı göz ö n ü n d e b u lu n d u ru n isterse n iz . O rd u ev lerin d e veya ü n iv e rsi
te ve iş d ü n y asın ın d eğ işik sosy al ortam ların d a b e lli b ir y a
şam tarzın a, b elli b ir çevreye ait old u ğu iz le n im le ri v e re b il
m ek iç in in sa n la r h ay atların d a h iç b ir şek ild e iç se lle ştirm e m iş o ld u k ları b ir sü rü şey yapm aya çalışırlar. A slınd a m ah alle b a s k ıs ın ın en gü zel ö rn e k le rin d e n b irisi T a tlı H ayat’ d izisin d e İ h san b ey in serg iled iğ i m o d eld ir ve bu m o d el havada o lu şm u ş b asit b ir sen a rist fan tezisi değildir.
K ısacası m ah alle b a sk ıla rı h er yerde oluyor. B ir id e o lo jiy i b en im se m işsin iz , id e o lo jiy le b irlik te zım n e n ifade ed ilm em iş b ir şek ild e b aşka in san larla g erçek liğ i o rtak b ir algılam a tar
zına ab o n e olm u ş olu y o rsu n u z. Bu ab o n eliğ i k olay kolay k o p aram azsın ız, gerçek liğ i başka tü rlü alg ılıy o r o ld u ğ u n u , g ö s
te reb ilm ek k ralın çıp la k old u ğ u n u sö y lem en in d oğ u rabileceğ i tü rd en b ir risk ister. B u n u h e rk e s kolay göze alam ıyor, ala b i
len le r zaten nerede olu rlarsa o lsu n o m ahalle b a sk ısın ı h isse diyorlar. O n u n için b en ce m ahalle b ask ısı kavram ı b ir so sy ali
zasy on u n b ü tü n b o y u tla rın ı içere n b ir şeydir.
Ş e rif M ard in ’in sözü n ü ettiği, m ah alle n am u su n u koru yan d elik an lıla rın m ahalle k ız ın ın ü zerin d e u ygu ladığı b ir b ask ıyı anlatıyor. D oğru su m ah alle orada bile an a k ro n ik b ir ortam a işaret ediyor. D ış d ünya alm ış b aşım g itm iştir veya artık başka etik k o d lar g eçerli olm aya b aşlam ıştır. G e n e llik le bu m ahalle b ask ısın d a b a sk ın ın n e sn esin in k ızlar old uğu söylen ir. G ü n ey doğuda töre cin ay etle ri ile ilgili b ü tü n tem alar da b en ze r b askı h ik ay elerin i işaret eder. Töre b a sk ısın ın altın d ak i k ızlar k e n d i
lerin i iyi ifade ed em em ek ted irler, veya ifade etm eye çalıştık ları zam an o şey in b ask ısın d an in tih a r a kad ar giden tra jik hayata k e n d ilerin i k ap tırırlar. Bu in tih a r h ik ay elerin d e b aşv u ru lan en ö n e m li argü m an da aşiret baskısıyclı. O ysa in tih a r vak aların ın ç o k azında aşiretin d oğru d an b ask ısı old uğu g örü lü y ord u , asıl b ü y ü k b a sk ı aslınd a aşiretin çö zü lm ü ş o lm asın d an ve o n u n y e rin e ço k y arım y am alak k o d ların ikam e e d ilm esin d en k a y n a k lanıy ord u . H alb u k i aşiret o n to lo jik b ir g ü v en lik alan ı da sağ lı
yor. E sasen b ü tü n sosyal çev reler b ir o n to lo jik g ü v en lik alanı vaat ed erler veya k e n d iliğ in d en sunarlar. Bu o n to lo jik güven h iz m e tin i alm an ın b ir b ed eli tavır, d avranış ve yaşam tarzla
rına kad ar u zan an b ir dizi k ü ltü rel kod larıyla o g ü v en lik d u varlarına da riayet ed erek yaşam aktır. Sosyal g ü v en lik çevresi id e o lo jik o larak şek ille n d iğ i iç in de çoğ u zam an y an ıltıcıd ır.
Y an ıltıcı old uğu için siz b u n a itiraz ettiğin iz zam an o m ahalle b a sk ısın ı yine h issed ersin iz.
Yani bir şekilde bir korunm a refleksi mi?
- B ir ko ru n m a reflek sin d en ziyade, y aralayıcı b oyu tu da ö n e m lidir. O rtak b ir sosy al algın ın olu ştu rd u ğ u g ü v en lik d uvarını aşm a çab aları h e r zam an yaralayıcıdır. B u , in san ların k olay k a b u l e d e b ilece k leri b ir şey değildir. B iraz trav m atik e tk ile r yapar, h e le h ele m o d e rn lik gib i b ir ortam d a in sa n la rın n isp e ten d aha g en iş b ir cem aat b ağ lam ın d an , m ah alle b ağ lam ın d an sıy rılıp m o d ern b ir ortam a g irm e le ri biraz d aha tra jik so n u çla r ortaya çıkarır. B u n u n k u şk u g e tirileri de var. İn sa n ı b iraz b i- reyleştiriliy o r, fakat aynı ö lçü d e de m o d ern d ü n y an ın y itird i
ği veya sizd en ald ığı o n to lo jik g ü v en lik h iz m e tin e y ak ın veya o n u n kad ar g ü v e n lik li b ir ortam su n m u y o r m u h te m e le n . B e l
ki dışsal çevre itib ariy le g ü v e n lik li b ir ortam su n u y o r o lab ilir am a o n to lo jik o larak in san ı b iraz daha yapayalnız bırakıyor.
İn san lar m ah alley i b ir şek ild e arıyorlar. Bu m ah alleyi veya eski m ah alle tarzınd a ilişk ile ri y en id en m o d eller ü reterek ortaya çık arıy orlar. Veya m o d ern şartlard a b irta k ım m illiy e tçilik ler ü reterek veya b irta k ım yeni k im lik le re sığ ın arak b u n ları y ap ı
y o rlar am a nereye g id erlerse g itsin ler in san o ğ lu n u n so sy a lle ş
m e sü reçleri ö ze llik le bu b ak ım d an ço k fark lı, ço k ta y aratıcı olam ıyor. İn san h er zam an b ir sosyal çevre için d e var ed iyor k e n d isin i. O yü zd en so n zam anlard a so sy o lo g lar “c em aatin d ö n ü şü ” tarzı b ir sü reci gözlem liyorlar. İn san lar m o d ern , hatta p o st m o d ern şartlar altınd a y itip giden ce m a a tlerin y e rin e yeni m o d ern cem aat m o d elleri ü retiy o r o ld u k la rın ı g ö zlem liy o rlar ve b u n la rın an a liz lerin i yapıyorlar. B u gü n a rtık cem aatin y e n i
d en d ön d ü ğü n ü d ü şü nü y orlar. O ysa bana göre aslınd a h içb ir zam an tam am en yitip g itm em işti. B elk i b ir zam an azalm ıştı.
Am a cem aat in sa n ın şek ille n d iğ i en ö n em li o rtam d ır ve b u c e m aat h içb ir zam an y o k olm uyor. C em aatin d in sel içe rik li ve d in sel b ir g ö rü n tü y e sahip olm ası g erekm iy or. D in sel içeriğ e sahip olm ayan n ic e ce m aatler var şu an T ü rk iy e ’de ve y aşad ığı
m ız dünyad a ve h ep si b u m ek an izm ay ı b ir şek ild e tesis ed erek k im ile rin e b a sk ı gibi g elen v a rlık la rın ı da h issettiriy o rlar. Bu anlam d a “cem aat b a sk ıs ı” d em ek aslınd a h iç b ir y en i şey i sö y lem iyor. B ağ n azlığın b ir b iç im in in artm ış old u ğ u nu sö y lem ek iç in , in san to p lu m sallığ ın ın bu en tem el m o m en tin e d ik k at ç e k m e k gerekm iyor.
M u hafazakâr kentlerde y aln ız y aşayan başı açık k a dınlar çevreden kötü elektrik aldıklarını, g ece eve d ö
nüşlerinde sözle tacize m aruz kaldıklarını, başı açık olan kadın lar kom şularından, başını örtsen d ah a iyi olur, türünden u yarılara m aruz kaldıkların ı söylüyor
lar. Bu durum lar sizce sakın calı mi?
- B ah settiğ in iz olayların h ep si b ire r k rim in a l olay ve b u h a lle riyle tab ii k i sa k ın ca lı. A m a “m ah alle b a s k ıs ı” k av ram ın a y ü k le n e n d iğer an lam k u şağ ın a b u n la rın da irtib atlan m ası b en ce sa k ın ca lı. E v in e geç giden b ir k a d ın ın taciz ed ilm esi n a sıl olu r da b ir m ah alle b a sk ısın ın işareti o larak a lın ab ilir? A k sin e b u rada m a h a llen in ad abına u ym ayan, d olayısıyla m ah allen in k u ra lla rın ı ih la l ed en k ab ah ati işle y en le r b izzat o tacizi y a
p an in san lar. O n lar b e lli k i m ah alled en k aste d ile n o d eğerle
re sahip değiller. N orm ald e m ah alle b a sk ısı o k ızı taciz etm ek üzere değil, a k sin e b e lk i o k ız ı o k ad ar g eç k alm am ak veya daha m azb u t b ir yaşam sü rm esin i sağlam ak ü zere ça lıştığ ı gibi, esasen o tacizi yap anlara k arşı daha fazla işler. T acizi yapan k işile r e sk i m ah alle b a sk ısı devam ed iy or olsa, b e lk i m ahalle n am u su n a göz d ik tik le ri için tem iz b ir d ayak yerlerd i. Bu da aslınd a m ah a llen in bu anlam d a ço k ça lışm a m a sın ın ifadesidir.
D iğer y an d an b u g ü n T ü rk iy e’de b a şın ı ö rtm e k öyle veya b öyle b ir değerdir. E n azın d an T ü rk to p lu m u n u n % 6 0 - 7 0 ’e yakın b ir k e sim in in b u n u b ir d eğer olarak b en im se d iğ in i b iliy o ru z.
B öy le o lu n ca , on a d air b ir k ü ltü rü n g elişm esi de k açın ılm a z
oluyor. Bu k ü ltü rü n , h e rk e s ü zerin d e h içb ir b ask ı olm ad an yaşan ıy or o lm a sın ı sö y lem ek m ü m k ü n değil. T ab ii k i h e rk e s g ö n ü llü o larak örtü n m ü yord u r. Ö rtü n m e k isted iği h ald e m e n sup old uğu çev relerin b a sk ısı d olay ısıy la ö rtü n em ed iğ i gibi, açılm a k isted iğ i hald e yine b en ze r b a sk ıla r d olayısıyla a çıla m a y an lar vardır. G ö n ü llü olarak ö rtü n e n le r veya a çıla n la r ken d i te rcih le rin i veya k ü ltü rel n o rm la rın ı b aşk aların a tavsiye e d e b iliy o r ve bu tav siyeler sosyal k o n u m u n a göre cid d i b ir b a s kıya d ön ü şeb iliyo r. Yoksa ö rtü n m ey i b ilh assa e rk ek -m e rk ez li b ir d ü n y an ın k ad ın ü zerin d e uygu ladığı b ir b a sk ın ın so n u cu ola ra k g ö rm ek a rtık ço k ilk e l-o ry a n ta list b ir b a k ış açısıd ır. Baş ö rtm e k olu m lu b ir n o rm olarak b e n im se n iy o r olm asa bu kad ar g ü çlü b ir h a b itu s o lu ştu ra m a z d ı...
Bu durum başını örtm eyen kadınların üzerine bir baskı oluşturm uyor mu ?
- T ü rk to p lu m ü n d a b e n bu b a sk ın ın b ü y ü k ölçü d e aşılm ış o l
du ğu nu d ü şü n ü y o ru m . T abii k i g ö rece daha dar to p lu lu k lard a, daha kap alı cem aat y ap ıların d a y ine de bu b ask ı tam am en yok değildir.
Dinde başını örtm enin belli bir anlam ı var. A ncak siz diyorsunuz ki bir değ er taşıdığı için kadın lar başını ör
terler. Sizce bu durumunun bir sakın cası y o k mu? Yani başörtülü bir kadın gördüğümüz zam an, dinine yakın olduğu için değil de kendini bir güvencenin altına koy
m ak için örtündüğü anlam ına mı geliyor?
- Yok, b e n a rtık T ü rk to p lu m u n u n y e te r in c e fa rk lıla şm ış o l
d u ğ u n u d ü şü n ü y o ru m . B a şın ı ö rtm e y en ç o k d in d ar k a d ın la rın da a rtık y aygın b ir tip o lo ji h a lin e g e ld iğ in i de b iliy o ru z . Ve bu g id e re k k a n ık s a n a n b ir d u ru m o lu ştu rm a y a b a şlıy o r
am a T ü rk to p lu m u n d a ta b ii k i in sa n la rın k e n d i a lg ıla rın ı b a ş k a la rın a a n la tm a k gib i b ir s o ru n la rı da var. Yani T ü rk to p lu m u h e r şey i ta rtışıy o r ve b u n la rı da ta rtışm a sı s o n d erece d oğ al. İn s a n la r tab ii k i b a sk ı y ap m am ak şartıy la k e n d i n o r m la rın ı b a şk a la rın a tav siy e e d eb ilir. G ö z le m le d iğ in iz şey leri ço k d oğal b u lu y o ru m . B ö y le şe y le r m u tlak a olu y o rd u r. A m a b u n la r to p lu m s a llığ ım ız ın yegan e ö r n e k le ri d eğild ir. A yrı
ca b a şın ı ö rte n h e r k a d ın sad ece d in b ö y le e m re d iy o r diye ö rtü n ü y o r o lm a y a b ilir de. T am am en g e le n e k se l, h iç b ir d in i an la m ı o lm a y a n ö rtü le r de vardır. K u r’a n ’da ö rtü n m e k le il g ili a y e tle rin m e v cu d iy e tin i b ilm e d e n ö rtü n e n , ü s te lik o k u r
y azar b a y a n la r da vardır. B e lk i ta m a m en g e le n e k se l-k ü ltü re l a lışk a n lık la rla ö rtü n ü y o rla rd ır. Ö rtü n m e b u k a d a r yaygın o lu n ca n e d e n le ri de in a n ılm a z d ereced e fa rk lıla şa b iliy o r. Bu fa rk lı n e d e n le r arasın d a h iç b irin i ö n p la n a çık a rıp d iğ e rle rin i ö n e m s iz le ş tire m e z s in iz .
M esela otobü slerde yaşlı başı açık kadın yerine, başı kapalı genç kızlara y e r verilm esi neye işaret eder?
- B en ce ç o k tik e l, ço k özel tecrü b e le rd en bu kad ar b ü y ü k g e
n elle m ele re varm am ak g erekiyor. B öy le tek tü k o laylar vardır b en ce . Yoksa g en el b ir tip o lo jiğ in o ld u ğ u n u h iç san m ıy o ru m . B en im de k arşılaştığ ım p ek ç o k ö rn ek le r vardır. K o n y a’da, ör
n eğ in , b aşö rtü lü k ad ın g eliy o r ve h iç k im se y er verm iyor. Yani b elk i k a d ın ın a rtık to p lu m sal hayata k atılım ıy la b irlik te gid e
rek b iraz d aha fazla k a n ık sa n a n d u ru m lar da o lu şab iliy o r. B ir de bazı in sa n la rın şah si te rcih leri de o labilir. B azıları da ço k gü zel b ir kız görd ü k leri zam an on a yer v erm ek isterler, c e n til
m e n lik yaparlar. İn sa n la rın algıların a göre değişir. Tercih ed e b ilirle r in san lar, b u n u da ç o k fazla yad ırgam am ak gerekiyor, am a b ir tip o lo ji h a lin e g eld iğ in i h iç z an n etm iy o ru m . B öyle b ir davranış k a lıb ı vardır am a o k e sim in b ü tü n in sa n la rın ı k a p
say acak b ir şey b e n ce d ü şü n ü lem ez. H ele h ele y aşlı am a b aşı açık b irin e yer v e rm e m e k ve b u n u g e n ç ve b aşö rtü lü b irin in k arşısın a k o y m ak b e n c e g e rilim le ri daha da arttıran b ir şey.
D ed iğim g ibi b ir tip o lo ji h alin e g eld iğini san m ıy o ru m . O la ki o b aşö rtü lü kız d aha gü zel b ir k ızd ır ve tercih i o b aşö rtü sü değil de o g ü zellik de olabilir. T ü rk e rk ek le ri gü zelliğ e biraz vurgundur.
M u hafazakâr kentlerde iş kuran veya işini geliştir
m ek isteyen iş adam larının kam udan iş alabilm ek veya oluşan m u h a faza kâr iş alem i halkasın a dahil olm ak için Cum a nam azına gitm eye başladıkların ı, Umre turlarına dahil olduklarını, alkolü gizli gizli tüketm eye başladıkların ı tespit ettik. Bu durum nasıl yorum lanabilir? İş adam ı pragm atizm i y o k sa tedricen
bir dindarlaşm a mı?
- B en im de b ild iğ im ç o k d ind ar in san lar var k i nam az k ıld ık ların ı gizlerler, k ızları b a şla rın ı ö rtm e k isted iği h ald e k e n d ileri b u n a asla izin verm ezler. H atta k e n d i h a n ım ı ö rtü lü am a k ı
zın ın b a şı a çık old uğu iç in b irço k m e clise h a n ım ın ın y erin e kızıyla gitm ey i te rcih eder. İş y erin d e ya h iç nam az k ılm ay an veya nam az k ılsa da m u tlaka secca d e sin i gizley en , k ö k e n o la rak m u h afazak âr b ir k e sim d e n geld iği hald e, iç k ili b ir ortam d a b u lu n d u ğ u zam an içiy o r gibi g ö rü n m e k iç in elm a suyu veya vişn e suyu tercih ed en (beyaz veya k ırm ızı şarap seçim in e g ö re) ve ö ze llik le k ad eh te o lm a sın ı g ö ze te n in sa n la r v a r ...
B u n ları yapan ç o k in sa n tan ıyo ru m . Ve bu sayı az b ir sayı değil.
Ö z ellik le ü n iv ersite o rtam ların d a bu ç o k daha fazla rastlan an b ir d uru m d ur. M u azzam b ir b a sk ı h issed iliyo r. T an ık old uğu m b irço k m ü lakatlard a, işe alım lard a in san lara e şle rin in b aşö r
tüsü tak ıp takm ad ığı soru su soru lu yor. E şi b a şö rtü lü olduğu hald e eşim b aşö rtü sü z diye y an ıt v e re n ler var. K en d i h an ım ın a
b a şın ı açm ası iç in b ask ı uygu layan d ind ar e rk ek le r tan ıyo ru m .
b a şın ı açm ası iç in b ask ı uygu layan d ind ar e rk ek le r tan ıyo ru m .