T
araflı b ir y o ru m cu y a k arşı tartışm a k o n u su olam ayacak b ir m e tin y azm an ın im k ân sız old u ğ u nu Anayasa M ah k e m e si’n in (AYM ) kararıyla b ir kez daha görm ü ş old u k. S o ru n taraflı old uğu açık ça b ilin e n le rin h u k u k m e tin lerin e h ak em k ılın m ış olm asıd ır. AYM’n in verdiği k ararın h iç sürpriz olm am ası y asaların b öy le b ir yoru m a im k ân tanıyor old u ğu n u n d ü şü n ü lm esin d en değil, AYM ü y e lerin in k e sin lik le tarafsız o lm a d ık la rın ın b ilin m esin d e n dolayıdır. Sad ece bu bile aslınd a AYM’n in e lin d ek i davalara b akm ay a e h il o lm ad ığ ı
n ı, bu davalardan b eh e m e h al çe k ilm e si g erek tiğ in i gösteriyor.
AYM’n in ip tal e ttiğ i d ü zen lem eler b ir h u k u k m etn i olarak h içb ir şek ild e tartışm a k o n u su yap ılam ayacak tı ve m etn in iç e re b ileceğ i b ü tü n ih tim a ller h e sap lan arak h azırlan m ıştı. D e ğ iştirilen m ad d elere göre h iç k im se yasalarda tan ım lan m am ış h içb ir yasağa d ayan ılarak eğitim h a k k ın d an m ah ru m b ıra k ıl
m ay acak tı. Bu T ü rk iy e ’n in k i de d âh il o lm ak üzere d ü n yan ın h içb ir h u k u k siste m in d e itiraz e d ilem ey ecek b ir ifadeydi. O yüzden AYM’n d en b ir k arşı h are k e t b e k le n irk e n b ile bu ifa
deyi iptal e d ecek b ir fo rm ü lü n n a sıl b u lu n acağ ı sa f sa f m erak ediliyordu .
O ysa AYM tah m in ed ilen d en de daha cesu r ç ık tı, bu d ü zen lem eyi ip tal etm e k le “yasalarda olm ayan yasak lar da ihd as ed i
le b ilir”, “e ğitim h a k k ın d an yararlanm a k o n u su n d a a y ırım cı
lık y a p ıla b ilir” gibi çağ d ışı, ırk çı, ark aik b ir h ü k m ü de tesis e t
m iş oldu.
AYM’n in bunu han g i yetkiyle yap ıy or old uğu soru su tabii ki an lam lı b ir sorudur.
AYM te o rik olarak ad ına k arar verdiği m illete gü v enerek bu kararı verm iş olam az. M illet iptal ettiğ i yasanın kapsam ıyla ilgili k a ra rın ı 2 2 Tem m uz itib ariyle verm iş b u lu n u y ord u zaten.
2 2 Tem m uz seçim in d en son ra o lu şan p arlam e n to n u n yüzde s ek se n in in onayıyla gerçek leştird iğ i ilk icraat bu d ü zen lem e
n in ta k en d isiyd i. Yani m illetin en taze irad esi bu d ü zen lem e d oğru ltu su n d a o lu şm u şk en , AYM k ararı m illetle tam b ir ç a tış
ma h alin d e olm u ştu r.
A yrıca, y ü rü rlü k tek i anayasa, AYM’ne böyle b ir yetki tan ı
m ad ığını a ç ık -s e ç ik b ir b içim d e yazıyor. Tam b eğen m ed iğim iz haliyle bile m evcu t A nayasa, AYM’n in daha ö n ce b en ze r d u rum larda y e tk isin i aşan k ararlar alm asın a karşı ted b irler ala
rak AYM’n in A nayasa d eğ işik lik le rin i an ca k şek il yö n ü n d en in cele y eb ilece ğ in i h ü k m e bağlam ış. D ahası şek il b ak ım ın d an in ce le m e n in de ne an lam a g eld iğin i de h içb ir açık kapı b ıra k m adan yazm ış. Bu h aliy le AYM’n in k cııd in i-y e tk ile n d irm esin e h içb ir açık alan b ırak m am ış. A m a AYM’n in kapıyı k ırarak içeri d alm asın a k arşı b ir ted bir d ü şü n ü lem em iş.
AYM ö n ü n e gelen d avanın y etki alan ın a girip girm ed iği h u su su nda k en d isi k arar veren bir m erci olm ası k en d isin e k u l
lan ab ileceğ i aşırı d ereced e g en iş b ir alan bırakıyor. M ahkem e üyeleri bu yetk iyi sistem in k im y asın ı, yani re jim in doğasını d eğ iştirecek şek ild e k u llan m ay ı göze ald ık ların d a on lara k ar
şı ö n g ö rü lm ü ş siste m -içi (an ay asal) b ir ted bir y ok . A n cak bu, siste m in için d e ö n g ö rü lm ey en te d b irin siy asetin için d e b u lu n am ayacağı an lam ın a gelm ez. Z aten AYM de sistem i sistem in
için d e k alarak d eğil, siste m in d ışın a çık a ra k , siyasi m an evra
sıyla k ilitlem iştir.
AYM’n in so n k ararı, alab ild iğin e siy asallaşm ış old uğu ger
çeğ in i g izlem e ih tiy a cı da h issetm ed iğ i, açık b ir güç g ö ste risi
ne d ön ü şm ü ştü r. K en d i sın ırla rın ı fazlasıyla aşan h u k u k u n bu gü ç g ö sterisi, h u k u k u n ü stü n lü ğ ü n ü tesis m ü cad elesi verecek b ir siyasete aslınd a san ılan d an ç o k daha g en iş b ir alan açıyor.
M eclise, k e n d i y e tk isin i y o k sayan yargı k a ra rın ı y o k saym a h a k k ı doğar.
AYM’n in ve o n u n arkasın a sak lan an ların en ço k g ü v en d ik leri şey, in sa n la rın h u k u k a olan in a n çla rın ı y itirm ek iste m em eleri, b ir yalan old u ğu n u b ilse ler b ile h u k u k a inanm aya devam e tm e k istem e leri, b u uğurda h u k u k organlarına karşı en ay ice b ir n e zak eti sü rd ü rü yo r olm alarıd ır. H u k u k çu ların hiç de d ert e tm e d ik leri ken d i sa y g ın lık la rın ı koru m ay ı ü stlen en b ir e n a y ilik ...
O ysa bu isteğ in ve bu enayi in a n cın ın da b ir sın ırı vardır.
D iğer yand an ne AYM ne de sistem in h iç b ir k u ru m u şu ana kad ar h u k u k u , bu kad ar te h lik e li b ir m aceraya sü rü k ley erek bu kad ar alen i b ir siyasallaştırm aya cesaret ed em em işti. Bu ce sa rct sad ece çare sizlik ten k ayn aklan ıyor. H u k u ku bu b ü yük m aceraya so k a n , bu yolla ü lk e n in b irliğ i, d irliği, m illetliğ i ü zerin e k u m ar oy n ayan b ir z ih n iy et soru m su z ve m ü flis bir zih n iy ettir. Ne h u k u k a , ne laik liğ e ne de m illete ve vatana b ir saygısı yoktur. K end i m eşru iyetiyle b irlik te bu kum ara oturan zih n iy et k aybetm ey e m ahkû m d ur.
Siyaset bu z ih n iy e tin yol a çtığ ı zifiri k aran lığ ın ru h u m u zu esir alm asın a izin v erm em ek le yü kü m lü d ü r. K end i m eşru iy e
tin i k en d i eliyle yok etm iş olan lara saf b ir h u k u k a saygı m a salıyla fazladan m eşru iyet b ah şetm ey i b ıra k m a lı, n e yapılm ası g erekiyorsa yapm alıdır.