Kavram ve Kapsam

Bu şartlar çerçevesinde 1978 tarihinde kanunlaştırılan FISA⁴⁹³, bir suçla ilgili delil elde etmeyi amaçlayan 1968 tarihli Teknik Dinleme Kanunundan farklı olarak, yabancı istihbarat bilgisine ulaşmayı hedefleyen ve önleme amaçlı iletişimin denetlenmesine imkan tanıyan bir kanundur⁴⁹⁴. Đletişimin denetlenmesi ile ilgili birtakım özel usulleri kapsayan bu kanun, yüksek düzeyde gizlilik içeren bir tarzda çalışmaktadır⁴⁹⁵.

Bir ABD vatandaşının FISA kapsamında iletişiminin denetlenebilmesi için, bu kişinin yabancı bir devletin ajanı olduğu gibi bilgi ve iddiaların nedenleriyle birlikte FISA mahkemesine ibraz edilmesi gerekmektedir. Bu tür faaliyetlere katılanlar ile yardım ve yataklık edenler de bu kapsamdadır⁴⁹⁶. FISA, yabancı istihbarat ve karşı istihbarat elde etmek amacına matuf olduğundan dolayı, 1968 tarihli Teknik Dinleme Kanunu’nda öngörülen birtakım emniyet subaplarından yoksun olarak ortaya çıkmıştır⁴⁹⁷. Casusluk ve karşı casusluk faaliyetlerinin yanı sıra ülke dışı bağlantılı suçlar da bu, kanunun kapsamına girmektedir⁴⁹⁸. Teknik Dinleme Kanunu gibi gerçek içeriğe ilişkin müdahaleyi düzenleyen FISA kapsamına, yabancı kaynaklı suçlar girmektedir. Ancak bu kapsama girmesi için suçlunun Amerikan vatandaşı olmaması ya da Amerikalı olmasına rağmen suçun ABD dışından bir bağlantısı olması gerekmektedir⁴⁹⁹.

Kongre, milli güvenliğe ilişkin suçlarda iletişimin denetlenmesi imkanını kullanabilmek bakımından, gerekli olan yetki ve prosedürün belirlenmesi için, FISA’yı çıkarmıştır. FISA ile, milli güvenliğe ilişkin suçlarda arama ve iletişimin denetlenmesi yoluna başvurabilmek için önceden alınmış bir mahkeme kararının gerekli olduğuna hükmedilmiştir. Bu kanunla ayrıca, bir mahkeme kurulmasına karar verilmiştir. Mahkemenin amacı, milli güvenliğe ilişkin suçlarda arama ve iletişimin denetlenmesi

493

Foreign Intelligence Surveillence Act (FISA), U.S.C. § 1801-1811 maddelerinde düzenlenmiştir. Bk.

TITLE 50, CHAPTER 36, SUBCHAPTER I , http://www4.law.cornell.edu/ uscode/html/uscode50/ usc_ sup_01_50_10_36_20_I.html .

494

ÖZDOĞAN, (2004), s. 22; DEMPSEY, “Communications Privacy In The Digital Age: Revitalizing The

Federal Wiretap Laws To Enhance Privacy”; WONG, 2005: 3.2.4; MacARTHUR, s. 2.

495

STEVENS/DOYLE, s. 46.

496

AN OVERVIEW OF ELECTRONIC SURVEILLANCE: History and Current Status, D.1.3.

497

DEMPSEY, “Communications Privacy In The Digital Age: Revitalizing The Federal Wiretap Laws To Enhance Privacy”.

498

ÖZDOĞAN, (2004), s. 22; DEMPSEY, “Communications Privacy In The Digital Age:Revitalizing The

Federal Wiretap Laws To Enhance Privacy”; WONG, 3.2.4.

499

ÖZDOĞAN, (2004), s. 22, WONG, 3.2.5; AN OVERVIEW OF ELECTRONIC SURVEILLANCE: History

tedbirlerinin kullanılmasına ilişkin hükümet yetkilerinin denetlenmesi ve bu yetkilere makul sınırlar getirilmesidir⁵⁰⁰.

1.2.3.3.Başvuru Şartları

FBI ve CIA, FISA kapsamındaki suçlar hakkında yapılacak iletişimin denetlenmesini yürütmek hakkını haiz olan kurumlardır. Bu kurumlar tarafından yapılacak talep sonrasında, FISA mahkemesi iletişimin denetlenmesine ilişkin kararı verir⁵⁰¹. Başvurular bu kurumlar adına Adalet Bakanlığı tarafından yapılır⁵⁰². Dinleme işleminin sona ermesinden sonra, dinleme kayıtları mühürlenerek mahkemeye teslim edilir⁵⁰³. Teknik Dinleme Kanunu’nda yer alan hususlara benzer unsurların başvuru dilekçesinde yer alması gerekmektedir. Bunlar⁵⁰⁴;

• Başvuruyu yapan Federal görevlinin ismi⁵⁰⁵,

• ABD Başkanı tarafından Adalet Bakanı’na verilen yetki ve Bakan’ın bu başvuruyu yaptığını gösteren onay⁵⁰⁶,

• Hakkında takip yapılacak kişinin kimliği ve biliniyorsa hedefin anlatımı⁵⁰⁷,

• Hakkında iletişimin denetlenmesi tedbirine başvurulan hedefin, yabancı bir güç veya yabancı bir gücün ajanı olduğuna ilişkin açıklama⁵⁰⁸. Tedbirin yöneltildiği her tesis veya yerin, yabancı bir güç veya yabancı bir gücün ajanı tarafından kullanıldığını, kullanılmakta olduğunu⁵⁰⁹ gösteren olayların anlatımı⁵¹⁰,

• En aza indirgeme ilkesinin uygulandığına ilişkin bir açıklama⁵¹¹,

500

50 U.S.C. § 1803(b); BULZOMI,”Foreign Intelligence Surveillance Act”; DONOHUE, s. 15; KHAN, s. 69.

501

ÖZDOĞAN, (2004), s. 22; WONG, 3.4.3.

502

SCHWARTZ,The Statutes: FISA and National Security Letters.

503

ÖZDOĞAN, (2004), s. 22.

504

DONOHUE, s. 14-15; AN OVERVIEW OF ELECTRONIC SURVEILLANCE: History and Current Status, D.1.3; SCHWARTZ, The Statutes: FISA and National Security Letters.

505 50 U.S.C. § 1804(a)(1). 506 50 U.S.C. § 1804(a)(2). 507 50 U.S.C. § 1804(a)(3). 508 50 U.S.C. § 1804(a)(5). 509 50 U.S.C. § 1803(a)(4)(B). 510 50 U.S.C. § 1803(a)(4). 511 50 U.S.C. § 1803(a)(5).

• Elde edilmek istenen bilginin türü ve takip konusu edilecek iletişim ve faaliyetlerin çeşidi⁵¹²,

• Milli Güvenlik Đşleri Kurumu Başkan Yardımcısı veya Başkan tarafından milli güvenlik veya savunma alanında uzmanlaşmış görevliler arasından aday gösterilen ve Başkan tarafından, Senato’nun onayıyla atanan görevliler tarafından verilen sertifika veya sertifikalar⁵¹³ (Bu sertifikalarla; elde edilmek istenen bilgilerin yabancı istihbarata dair olduğu⁵¹⁴, iletişimin denetlenmesinin esas amacının yabancı istihbarat bilgisi elde etmek olduğu⁵¹⁵, bu bilgilerin normal yollarla elde edilmesinin mümkün olmadığı⁵¹⁶, elde edilmek istenen bilginin 1801(e)’de sayılan kategorilere ilişkin olduğu⁵¹⁷ hususları açıklanır ve bu bilgiler bir olay anlatım belgesi⁵¹⁸ ile ibraz edilir.)

• Đletişimin denetlenmesine hizmet edecek araçlara ve bu amacın gerçekleşmesi bakımından fiziksel girişin gerekip gerekmediğine ilişkin açıklamalar⁵¹⁹,

• Bu bölüm tahtında, herhangi bir hakime önceden yapılmış başvuruyu ve bu başvuruda adı geçen kişi, yer, tesis vs. hakkında yapılmış başvuruları gösteren bir açıklama⁵²⁰,

• Tedbirin muhtemel süre hakkındaki kanaat⁵²¹.

Sayılan şekil şartlarının yanı sıra, normal soruşturma yöntemleriyle bu delillerin elde edilmesinin mümkün olmadığına ilişkin bir beyan da gereklidir⁵²².

Bu takibin amacı, yabancı istihbarat elde etmek amacıyla bir yabancı devlet ya da yabancı devlet ajanının takibe alınmasıdır. Yapılan işlemin asıl amacının, yabancı istihbarat elde edilmesi olduğu talepte vurgulanmalıdır. Bir kişinin yabancı ülke adına ajanlık yaptığının gösterilmesi için aşağıdaki hallerin ispatına yarayan deliller 512 50 U.S.C. § 1803(a)(6). 513 50 U.S.C. § 1803(a)(7). 514 50 U.S.C. § 1803(a)(7)(A). 515 50 U.S.C. § 1803(a)(7)(B). 516 50 U.S.C. § 1803(a)(7)(C). 517 50 U.S.C. § 1803(a)(7)(D). 518 50 U.S.C. § 1803(a)(7)(E). 519 50 U.S.C. § 1803(a)(8). 520 50 U.S.C. § 1803(a)(9). 521 50 U.S.C. § 1803(a)(10). 522

sunulmalıdır⁵²³. (Bununla birlikte, bu şartların varolduğu ilgili yetkili tarafından beyan edildikten sonra, mahkemenin bu beyan tutanağındaki bilgilerin olup olmadığını araştırma çabasına girmesine neden yoktur.)

• Đlgili kişi yabancı bir gücün görevlisi veya o güç adına çalışandır,

• Yabancı bir ülke adına hareket etmektedir.

• ABD kanunlarının ihlali anlamına gelecek bir istihbarat toplama suçunu, bilerek işlemektedir.

• Bilerek sabotaj, uluslarararası terörizm vs. suçları işlemekte veya bu suçların hazırlanmasına yabancı bir ülke adına katılmaktadır.

FISA kapsamında yapılan her başvuru, yemin tahtında imzalanmalı ve bu başvurunun bir yabancı güç veya bir yabancı gücün ajanı hakkında olduğu hususu, Savunma Bakanı veya Bakan Yardımcısı tarafından tasdik edilmiş olmalıdır. Bu başvuru Adalet Bakanlığı tarafından incelenir ve Adalet Bakanı tarafından tasdik edilir. Bu süreç sonrasında, FISA mahkemesi kararını verir⁵²⁴.