Kaplanmış Çelik Levhalar

1. Kapsam

Bu kurallar, kapların ve tankların üretiminde (örneğin;

kimyasal tankerlerin tankları) kullanılan bir veya iki taraflı paslanmaz çelikle kaplanmış çelik levhalara uygulanır.

Ayrıca bu kuralların, alüminyum veya bakır-nikel alaşımları gibi diğer malzemelerle kaplanmış çelik levhalara da uygulanması kabul edilebilir.

2. Kaplama Yönteminin Uygunluğu

Üretici, kaplanmış ürünün 8'deki istekleri yerine getirdiği ve ana malzemenin istenilen malzeme özelliklerini kaplandıktan sonra da koruduğu bir ilk uygunluk testi ile kanıtlamalıdır.

3. Uygun Malzemeler

B, ve D'ye göre uygun çelikler ana malzeme olarak kullanılır. F'de belirtilen paslanmaz çelikler ve bu amaç için TL tarafından onaylanmış diğer malzemeler kaplama malzemesi olarak kullanılabilir.

4. Üretim Yöntemi ve Teslim Koşulları

4.1 Kaplama haddeleme ile veya darbeli kaplama veya her iki yöntemin birlikte uygulanması suretiyle yapılabilir.

4.2 Östenitik malzemelerle kaplanmış levhalar normal olarak haddelenmiş olarak teslim edilirler. Özel durumlarda ısıl işlem gerekiyorsa, bu, ana metale uygulanmalıdır. Bununla beraber bu işlem, kaplama malzemesinin kimyasal dengesini ve birleşmesini etkilememelidir. Isıl işlemin tipi TL'na bildirilmelidir.

5. Boyutlar ve Toleranslar

5.1 Kaplama malzemesinin anma kalınlığı en az 2 mm. olmalıdır. Siparişte daha düşük toleranslar belirtilmedikçe, kaplama malzemesinin anma kalınlığına uygulanabilecek negatif toleranslar Tablo 3.22'de gösterilmiştir.

5.2 Ana malzemesinin toleransları için ilgili çelik cinsleri ve ürün formlarına ait geçerli istekler uygulanır.

Tablo 3.22 Kaplama malzemesinin kalınlığının eksi toleransları

Nominal kalınlık [mm] Eksi tolerans [mm]

6.1 Kaplama malzemeleri, kullanma amacına uygun olarak düzgün yüzeye sahip olmalıdır. Yüzeyler, tabakalardan, artıklardan, temper izlerinden ve bunun gibi malzemeye uygulanacak üretim proseslerine, uygulama veya kimyasal dengeye etki edebilecek hatalardan arınmış olacaktır. Ana malzemenin yüzey düzgünlüğü A.5'e uygun olacaktır.

7.1'de belirtilen derin olmayan hatalar dışında kaplama malzemesindeki tüm hataların alanlarının toplamı, kaplama yüzeyinin alanının %20'sinden fazla olamaz.

7. Hataların Onarımı

7.1 Kaplama malzemesindeki baskı izi, yiv ve çizik gibi derin olmayan hatalar, 5'de belirtilen toleranslar dahilinde taşlama ile giderilecektir.

7.2 Müşterinin onarımını istediği belirli bölgeler hariç, 50 cm²'ye kadar olan birleşme hatalarına genellikle izin verilir.

7.3 Birbirinden ayrık olan hataların alanının 1200 cm²'den fazla olmaması ve toplamının kaplanmış yüzeye

oranının %5'i aşmaması şartı ile, kaplama malzemesinde taşlama ile giderilemeyecek derin hatalar ve 50 cm²'yi aşan birleşme hataları, kaynakla onarılabilir. Kaynak işlemi aşağıdaki kurallara uygun olarak yapılacaktır.

7.3.1 Tüm kaynaklar, TL'nca onaylanan teknikle, kalifiye kaynakçılar tarafından yapılmalıdır.

7.3.2 Tüm kaynaklar, kaplamanın karakteristiklerine etki edecek olan çatlak, yanma olukları, birleşme hataları, cüruf ve benzeri hatalardan arınmış olacaktır.

Eğer kaynak işlemi, ana malzemede erime meydana getirirse, birbiri üzerine en az iki kaynak pasosu uygulanır.

7.3.3 Kaynaktan sonra, onarılan hatalı kısım, levha ile aynı düzeyde olacak tarzda taşlanır. Eğer prosedür testlerinde belirtilmişse veya siparişte istenmişse, kaynağın ardından ısıl işlem uygulanacaktır.

7.3.4 Son işlemden sonra, levhalar son muayeneler için sörveyöre sunulacak ve onarım işleminin de hatalardan arınmış olduğunun saptanması için uygun bir tahribatsız muayene yöntemi (örneğin; girici sıvı) kullanılacaktır.

7.3.5 Her onarım kaynağı için üretici, sörveyöre, hataların boyut ve yerini, kullanılan kaynak yönteminin ayrıntılarını, uygulanan ısıl işlemin cinsini ve muayenelerin sonuçlarını belirten bir rapor verecektir.

8. Malzeme Özellikleri ile İlgili İstekler

Kaplanmış çelikler aşağıda belirtilen istekleri karşılayacaktır.

8.1 Kopma uzaması

Kaplanmış çeliklerde, kaplama malzemesinin uzamasının ana malzemeden daha az olduğu durumda, çekme testinde kaplama malzemesinin kopma uzaması A5 ana malzemeyi mekanik işleme ile ayırdıktan sonra en az %12 olmalıdır.

8.2 Kesme mukavemeti

Ana ve kaplama malzemeleri birbirleriyle, uygun üretim işlemlerinin uygulanmasında veya çalışma yükleri altında, kaplama malzemesinin ana malzemeden

ayrılmamasını sağlayacak şekilde birleştirilmelidir.

Siparişte başka türlü belirtilmemişse, test doğrultusundan bağımsız olarak kesme mukavemeti, kaplama malzemesinin çekme mukavemetinin < 280 N/mm² olduğu durumda, çekme mukavemetinin en az

%50'si alınmalı ve diğer kaplama malzemelerinde 140 N/mm²'nin altına düşmemelidir.

8.3 Birleşme

Birleşmiş yüzeyin toplam yüzeye oranı en az %95 olacak ve birleşmenin gerçekleşmediği ayrık kısımların alanı 50 cm²'yi aşmayacaktır. Kaplanmış levhaların üretim işlemi sırasında (örneğin; aynaların üretiminde) veya kullanmada (örneğin; boru levhalarında) yüksek zorlamaların etkisi altında olması halinde, bunlar için alıcının daha ağır isteklerde bulunması gerekebilir.

8.4 Mekanik özellikler

Çekme testi uygulanan kaplanmış levhalar, en az aşağıdaki şartları sağlayacaktır.

Burada;

 = Çekme mukavemeti, akma sınırı veya %0,2 uzama sınırı minimum değeri [N/mm²],

S = Anma kalınlığı [mm],

G = Ana malzeme,

A = Kaplama malzemesi,

PL = Kaplanmış levha.

Eğer çekme testi sonucunda, formülden hesaplanan değerden daha düşük bir değer elde edilirse, kaplama malzemesi mekanik yolla ana malzemeden kaldırılarak, alınacak test numunesi ile ana malzemenin istekleri karşılayıp karşılamadığı kontrol edilebilir.

Kullanılan ana malzemenin belirtilen kopma uzaması, kaplanmış test numunesi ile test edilerek doğrulanacaktır.

8.5 Teknolojik özellikler

Östenitik kaplama malzemesi ile kaplanmış levhalar, yan eğme testi uygulandığında, çapı test numunesi kalınlığının 4 katına eşit bir mandrel ile 180° eğildiğinde kaplama malzemesinde herhangi bir ayrılma ve çatlama başlangıcı meydana gelmemelidir.

Diğer kaplama malzemelerinde (örneğin; alüminyum), daha büyük çapta eğme mandreli kullanılması için anlaşmaya varılabilir.

8.6 Çentik darbe enerjisi

Ana malzemeye uygulanan istekler, kaplanmadan sonra da korunabilmelidir.

8.7 Kristallerarası korozyona karşı direnç

Östenitik veya östenitik-ferritik kaplama malzemeleri, ilgili çelik kalitelerinden istenenleri sağlamalıdır.

9. Testler

Test kapsamı, test numunelerinin sayısı ve yeri ana malzemeye göre belirlenir. Aşağıdaki testler yapılacaktır.

9.1 Kimyasal bileşim testi

Üretici, her eriyik için ana ve kaplama malzemelerinin kimyasal bileşimini belirleyecek ve ilgili sertifikayı düzenleyecektir.

9.2 Kristallerarası korozyona direnç testi

Östenitik kaplama malzemesi kullanıldığında, her test demeti için kristallerarası korozyon direnci doğrulanacaktır. Bu amaçla, aynı eriyikten alınan kaplama malzemesi ile aynı üretim periyodunda kaplanmış levhalar, test demetlerine göre gruplanabilir.

Testlerde, kaplanmış taraf çekme gerilmesine maruz kalmalıdır.

9.3 Çekme testi

Çekme testi, her demetten, enine doğrultuda alınan test numunesiyla yapılır. Aksine bir anlaşma yoksa, kaplama malzemesi test numunesi üzerinde bırakılacaktır. Ölçü markaları ana malzeme tarafına uygulanacaktır.

PL

9.4 Kesme testi

Her demetten, ekseni haddeleme doğrultusuna dik olan (enine) bir test numunesi alınacak ve kesme testi uygulanacaktır.

Testler, tanınmış standartlara (örneğin; ASTM A 264) göre yapılacaktır.

9.5 Yan eğme testi

Her demetten, ekseni haddeleme doğrultusuna dik olan (enine) bir test numunesi alınacak ve yan eğme testi uygulanacaktır.

9.6 Çentik darbe testi

Çentik darbe testi, ana malzeme için belirtilen durumlarda yapılır. Test numunesi sayısı, parçanın alınması ve test sıcaklığı ana malzemeye uygulanan şartlardaki gibi olacaktır.

9.7 Yüzey düzgünlüğü ve boyutların kontrolü

Tüm levhaların yüzey düzgünlüğü ve boyutları, üretici tarafından kontrol edilecek ve levhanın kenarlarında ve ortasındaki kaplama kalınlığı ölçülecektir. Bütün levhalar son kontrol için sörveyöre sunulacaktır.

9.8 Tahribatsız muayeneler

Ana malzeme ve kaplama malzemesi arasındaki birleşmeyi saptamak üzere, tüm levhaların yüzeylerinin ve kenarlarının üretici tarafından %100 ultrasonik muayeneleri yapılacaktır.

10. Markalama

Tüm levhalar, ana malzeme tarafından aşağıdaki şekilde markalanacaktır:

- Üretici markası,

- Çelik kalitesinin kısaltılmış işareti veya ana malzeme ve kaplama malzemesinin tanımı,

- Ana ve kaplama malzemesinin eriyik numarası,

- Ana ve kaplama malzemesinin kalınlığı,

- Test numunesi numarası.

H. Kalınlık Doğrultusundaki Minimum