Hizbullah’ın bu üç ülkedeki Arap Baharı'na yönelik tutumu Tunus ve Mısır’a bakışından farklı olmamıştır. Arap Baharı'nın Yemen’e sıçramasından sonra Yemen’deki rejimin göstericilere sert bir şekilde müdahale etmesi kınanmış, rejimden
296 “Sayyed Nasrallah: Egyptian Revolution As Important As Resistance 2006 Victory”, Alahednews:,
erişim 02 Ekim 2018, https://english.alahednews.com.lb/13372/443#.W7Otk7b7mL8; Matthew Weaver, Haroon Siddique, ve Richard Adams, “Egypt Protests”, The Guardian, 07 Şubat 2011,
http://www.theguardian.com/news/blog/2011/feb/07/egypt-protests-live-updates.
297 “Sayyed Nasrallah: Egyptian Revolution As Important As Resistance 2006 Victory”. 298 “Hizbullah Praises Popular Intifada in Tunisia, Urges Leaders to Learn Valuable Lessons”, Alahednews, erişim 02 Ekim 2018,
120
meşru haklarını talep eden halkın isteklerinin yerine getirilmesi istenmiştir.299 Libya’da
Kaddâfî ile uzun yıllar boyunca İmam Mûsâ Sadr’ın kaybolmasının arkasında Kaddâfî rejiminin olduğuna yönelik Hizbullah’ın var olan inancı nedeniyle Kaddâfî ile Hizbullah arasında ilişkiler bozuk olmuştur. Nitekim bozuk ilişkilerin yanında Arap Baharı sürecinde Kaddâfî’nin halka karşı uyguladığı şiddet kınanarak başında artık bir diktatörün olmamasına karar vermiş kararlı ve azimli bir halkı yıldırmanın mümkün olamayacağı belirtilmiş ve Hizbullah’ın Libya’daki göstericilerin arkasında olduğu vurgulanmıştır.300
Hizbullah’ın tavrı Bahreyn’deki sokak gösterilerinde de farklı olmamıştır. Ülkede günler boyunca sokaklarda olan halk takdir edilerek, Bahreyn yönetiminin şiddet olaylarının artmasını engellemek için halkın meşru taleplerini ve haklarını vermesinden başka seçeneğinin olmadığı belirtilmiştir.301 Hizbullah, Arap Baharı sürecinde Suudi Arabistan’ın diktatörleri koruyan tavrını ve Bahreyn askeri müdahalesini kınayarak, sokakların haklı taleplerinin Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri tarafından görmezden gelindiğini, Şii topluluğun demokratik hakları söz konusu olduğunda bu ülkelerin baskıcı tutum sergilemelerinin ikiyüzlülük olduğu ifade edilmiştir.302
Sonuç olarak bakıldığında Hizbullah’ın Arap Baharı’na bakışını şu hususlar çerçevesinde özetlemek mümkündür. Arap sokaklarındaki diktatörlere karşı ayaklanan halk Suriye krizine kadar ayrım gözetilmeksizin ve tam olarak desteklenmiştir. İkincisi, diktatörlerin iktidarlarını bırakması halkın en meşru talebi olarak görülmüştür. Üçüncüsü, Arap sokaklarındaki hareketlerin mezhepsel ya da dini tabanının bulunmadığı ve herkesin ortak talepler etrafında birleştiği ifade edilmiştir. Dördüncüsü, sokaklardaki halkın rejimlere isyan etmesindeki temel motivasyonunun bu rejimlerin
299 “Hizbullah Condemns Barbaric Assault Committed by Yemeni Regime against Peaceful Protesters”, Alahednews, erişim 02 Ekim 2018,
https://www.english.alahednews.com.lb/essaydetails.php?eid=13686&cid=416#.W7OnRLb7mL9.
300 “Hizbullah Condemns Gaddafi Regime’s Massacres in Libya, Praises Revolutionists for Their
Rightful Path”, Alahednews, erişim 02 Ekim 2018,
https://www.english.alahednews.com.lb/essaydetails.php?eid=13488&cid=416#.W7OnB7b7mL9.
301 “Hezbollah Praises Bahrain Mass Rallies: Regime Must Fulfill People Demands”, Al Manar TV,
erişim 02 Ekim 2018, http://archive.almanar.com.lb/english/article.php?id=48609.
302 “Lebanon’s Hizbollah Turns Eastward to Syria”, Crisisgroup, 2014, 3,
https://www.crisisgroup.org/middle-east-north-africa/eastern-mediterranean/lebanon/lebanon-s-hizbollah- turns-eastward-syria.
121
Filistin sorununa bakışları ve halkın ABD'ya karşı düşmanlığı olduğu vurgulanmıştır. Beşincisi bu isyanların Hizbullah'ın ve İran'ın bölgede ortaya koydukları direniş ekseni çerçevesinde değerlendirilemesi gerektiği belirtilerek yaşananların ABD ve İsrail'in bölgedeki tahakkümüne karşı ortaya koyulan yeni bir direniş hattının inşası olduğu iddia edilmiştir. Son olarak yabancı güçlerin Arap Baharının yaşandığı ülkelerde dönüşüm süreçlerini kendi aleyhlerine görmeleri neticesinde sokaklardaki göstericileri ortadan kaldırmak için dış askeri müdahalelerde bulunabilecekleri uyarısında bulunulmuş, bu durum yaşanmasa bile yabancıların dönüşüm süreçlerini kendi lehlerine çevirmek için manipülasyonlar yapabileceği ve kolonyalizmi tekrar bu ülkelere hakim kılmaya çalışabilecekleri savunulmuştur.303
Bu noktada Hizbullah'ın Arap Baharı’nda ortaya koyduğu tutum bizimde ilk bölümde bahsettiğimiz siyasi ve dini ideolojisi ile örtüşmektedir. Nitekim Arap Baharı’ndaki protestoculara kayıtsız ve şartsız verdiği destek ile siyasi ideolojisinin temel omurgasını oluşturan ezenler ve ezilenler söylemi uyumluluk arz etmektedir. Diğer taraftan, Arap Baharı boyunca yaşanan sokak gösterilerinin anti-siyonist ve ABD karşıtı bir çerçevede değerlendirilmesi de siyasi ideolojisi ile tutarlılık arz etmektedir. Bunun yanında göstericilerin demokratik haklarının verilmesi hususunda Hizbullah'ın ortaya koyduğu tavır siyasi ideolojisinde ortaya koyduğumuz çoğulcu ve pluralist bir demokratik yönetim sistemi ile uyumluluk göstermektedir. Süreç boyunca kullandığı dilde Arap ve Müslüman halk ile ilgili olarak kuşatıcı bir dil kullanılmaya çalışılması da pan-islamist görüşlere uygun düşmektedir. Sokak gösterileri boyunca göstericilere karşı şiddet uygulayan diktatörlere karşı halkın direnişi neticesinde yaşanan ölümler de şehitlik ve cihat gibi kavramlarlar etrafında açıklanmıştır. Bu durum ise Hizbullah'ın dini ideolojisine uygun düşmektedir.304
Hizbullah’ın sürecin başlangıcından itibaren Arap sokaklarındaki halkı destekleyen, siyasi ve dini ideolojisi ile uyumluluk gösteren tavrının Suriye’de patlak veren sokak hareketleriyle birlikte tersine döndüğü görülmektedir. Bu noktada, Hizbullah’ın Arap Baharı'na genel bakışında Suriye’nin neden farklılık arz ettiğini ve
303 Samir Shalabi, “Hezbollah: Ideology, Practice, and the Arab Revolts - Between Popular Legitimacy
and Strategic Interests” (Lisans Tezi, Lund University, 2015), 34–35.
122
Suriye krizine müdahil olmasındaki temel motivasyonları analiz etmeden önce Suriye- Hizbullah ittifakını daha iyi anlamlandırmak için yakın tarihteki gelişen ve mahiyeti farklılık arz eden ilişkilerini değerlendirmek gerekmektedir.