Hüseyindede Tepesi

4.1.3.1. Kazı, Konum ve Tarihçesi

Hüseyindede Tepesi; Çorum İli’nin Sungurlu İlçesi’nin 30 km güneybatısında, Yörüklü Beldesi’nin 2.5 km güneybatısında, Boğazköy’e 44 km, İnandıktepe’ ye 60 km mesafede yol güzergahları üzerinde yer almasından dolayı önemli bir Eski Hitit Dönemi merkezidir. Yerleşim güneybatı-kuzeydoğu yönünde 2 km’ lik alanı kapsamaktadır (Sipahi ve Yıldırım, 2004: 53).

Hüseyindede Tepesi’nde ilk olarak yapılan yüzey araştırmaları 1996-1997 yılları arasında Yıldırım ve Sipahi tarafından gerçekleştirilmiştir. İlk sistemli kazılar 1997 yılında başlamıştır ve 2004 yılına kadar Yıldırım ve Sipahi tarafından yürütülmüştür (Sipahi ve Yıldırım, 2012: 157).

4.1.3.2. Stratigrafisi

Hüseyindede yerleşmesinde yüzey araştırması sırasında bulunan seramik örneklerin yanı sıra kazı çalışmalarında 6 yapı kompleksi açığa çıkarılmıştır ve açığa çıkarılan tüm yapılar ve buluntular yerleşimde tek tabakanın varlığını ortaya koymuştur.

112

Eski Hitit Dönemi'ne tarihlendirilen yerleşimde başka herhangi bir tabaka ortaya çıkarılmamıştır (Sipahi ve Yıldırım, 2004: 53).

4.1.3.3. Orta Tunç Çağı Yerleşimi

I nolu yapı kompleksinin açığa çıkarılan temel kalıntıları ve bazı odaların duvar planları göz önüne alınarak yapı kısmen tamamlanmıştır. 26 x16 m ölçülerine sahip I. nolu yapı yerleşimde açığa çıkarılan en büyük yapı olma özelliğine sahiptir. Kare ve dikdörtgen plana sahip odalardan meydana gelen yapının I, II ve III nolu odalarının bodrum katına ait olduğu düşünülmektedir. İçerisinde kabartma bezemeli vazoların ve diğer kapların ele geçtiği I numaralı oda ise depo odası karakterini yansıtmaktadır. I numaralı oda 6.5x4.4 m ölçülerine sahiptir ve duvarları andezit- kalker taşlar ile kalınlaştırılmıştır. Duvarlarında herhangi bir ahşap kalıntısına rastlanmayan odanın bir duvarının önünde testilerin sıralandığı düşündüren bir seki yer almaktadır. Tepenin eğimli kısmına uygun olarak inşa edilen yapı, İnandıktepe’de açığa çıkarılan mabed yapı kompleksinden farklı bir karakter yansıtmaktadır. Duvarları dik açılı olan ve dikdörtgen plana yakın inşa edilen yapının iki katlı olduğu düşünülmektedir. Kuzey kanadı tahrip olan yapıda merkezi avlu, kült alanı, cella gibi Hitit tapınaklarında rastlanılan buluntu grubu ele geçmemiştir (Sipahi vd., 1999: 349-352, Sipahi ve Yıldırım, 2012: 158-159).

Hüseyindede Tepesi’nin diğer yerleşimleri (II, III ve IV nolu binalar) daha küçük boyutlu ve bir sokağın iki kenarına dizilmiş Hitit ev tipini yansıtmaktadır. 5d plankaresinde yapılan çalışmalarda dikdörtgen planlı odalardan oluşan, bir odası “L” şeklinde düzenlenmiş, kısmen taş döşemeli II nolu yapı kompleksi açığa çıkarılmıştır. Yapının güneyi yoğun bir tahribe maruz kalmıştır. Yapının temelleri ve duvarları kalker ve andezitten yapılmıştır ve duvarların kalınlığı 60-80 cm arasında değişmektedir. Dikdörtgen taşlardan oluşturulan duvarların arası küçük taşlarla doldurulmuştur ve çamur ile sıvanmıştır. Duvarlarda beyaz boya ile yapılan sıva izine rastlanmamıştır. Binanın korunan kısmı kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda 13. 5 m, kuzeybatıdan- güneybatıya 10. 5 m olarak ölçülmektedir. Simetrik olmayan farklı ölçülere sahip odalardan küçük olanları toprak tabanlı iken büyük olan odaların tabanları iri taş döşemeye sahiptir. Taş döşemeli yapının kuzey duvarına paralel bir geçit ve hemen yanında yuvarlak planlı iki fırın yer almaktadır. Fırınların kuzeyinde açığa çıkarılan dört

113

oda yapısı ise I nolu yapının batı eklentisidir (Yıldırım ve Sipahi, 2000: 349-351). IV nolu yapının 10 adet odası birbirinden farklı ölçülere sahiptir. 4 numaralı oda aynı yapının diğer odalarından daha büyüktür ve merkezi bir avlu konumundadır. Güney duvarında giriş yer almaktadır. Yapının 5 ve 8 numaralı odaları küçük boyutludur ve iri depolama kapları buralarda ele geçmiştir. IV nolu yapının ölçüleri 12 x 7 m ölçülerindedir (Yıldırım ve Sipahi, 2001: 257-259). III. Nolu yapının güneybatı kesimi yoğun bir şekilde tahrip olmuştur. Çok odalı plan özelliği konut mimarisine uygun olarak inşa edilen III nolu yapı; doğusunda açığa çıkarılan 2 nolu avlulu evle, ortak duvarının bulunduğu 7 odadan oluşan bir yapı kompleksidir. Kuzeybatı-güneydoğu yönünde 11 m olan yapının, uzun kenarda 8 cm’ye kadar temelleri korunabilmiştir. Temel derinliği 95 cm’ye kadar gitmektedir ve sokağa bakan yüzde kademe yapacak şekilde sağlamlaştırılmıştır. Yapının dikdörtgen ve kare planlı odalarının temellerinde kalker, andezit ve çay taşı kullanılmıştır. 3 nolu oda 3.10 x 5 x 15 cm’lik ölçüsüyle yapının en büyük odasını oluşturmaktadır. III nolu yapının kuzeydoğusunda ortalama 2.60 m genişliğinde 14 m uzunluğunda bir sokak bulunmuştur. Sokağın güney ucunda fırın yapıları yer almaktadır. Sokak dik açıyla güneye doğru devam ettiği belirlenmiştir (Yıldırım ve Sipahi, 2002: 259-260).

I nolu dini binanın hemen batısında yer alan 11 odası bulunan IV nolu yapı kompleksi yer almaktadır. 16 x 7. 5 cm boyutlarında, kabaca dikdörtgen planlı ve dış duvarlarının kalınlığı 65 cm ölçülerindedir. 2 ve 3 nolu odalar yapının en küçük odalarıdır. 5 nolu odadan 80 cm genişliğinde bir girişle 2 ve 3 nolu odaya geçiş sağlanmaktadır (Yıldıırm ve Sipahi, 2002: 260-261).

IV nolu yapı kompleksinin batısında VI nolu yapı kompleksi tespit edilmiştir. VI nolu yapının 4 odasının farklı simetriğe sahiptir. Temeller andezit ve kalker taşındandır. VI nolu yapının batı kısmı yoğun tahribe maruz kalmıştır (Sipahi, 2003: 179-181). VI nolu yapı kompleksinin 3 ve 4 nolu odaları açığa çıkarıldıktan sonra, 3 nolu odanın batısına doğru devam eden daha büyük boyutlara sahip başka bir odanın varlığı açığa çıkarılmıştır. VI nolu yapı kompleksi 5 odadan oluşmaktadır (Sipahi, 2004: 271-272).

114

Hüseyindede yerleşmesinde Eski Hitit Dönemi yerleşimlerinden bilinen anakaya üstüne inşa edilmiş tipik ev planlarını yansıtmaktadır. Yapı kompleksleri ortasından geçen sokak yapısıyla iki gruba ayrılmıştır. Diğer yapılardan daha yüksekte bulunan dini yapı kompleksi iki katlıdır ve bodrum katında depolama odaları yer almaktadır. Kaya içerisine açılan temel yatakları içine oturtulmuştur. Duvarların inşasında andezit, kalker ve çay taşı kullanılmıştır. Yerleşme şiddetli bir yangın ile son bulmuştur (Yıldırım ve Sipahi, 2004: 53).