GÜNEŞE YOLCULUK

Süresi: 106 dakika Türü: Dram Yapım yılı: 1998 Yönetmen: Yeşim Ustaoğlu Oyuncular: Mizgin Kapazan, Newroz Baz, Nazmi Kırık, Nigar Aktar, Ara Güler

Özeti:

İstanbul’a yeni gelmiş olan Mehmet (Nevruz Baz), sular idaresinde çalışmaktadır. Milli maçı izlemeye giden Mehmet maç sonrasında fanatiklerin bir arabayı parçaladığını ve içindeki adamı da dövdüğünü görür ve adamlarla kavga etmeye başlar. Ancak adamların sayısı fazladır ve Mehmet dayak yemeğe başlar, bu sırada kalabalığın içinden bir kişi gelip Mehmet’e yardım eder, beraber kaçarlar. Böylece Mehmet seyyar arabasında müzik kasetleri satan Berzan (Nazmi Kırık) ile tanışır ve arkadaş olur. Mehmet Tire’li olmasına rağmen, koyu teni nedeniyle herkes tarafından doğulu sanılmaktadır. Mehmet Berzan’a bir çamaşırhanede çalışmakta olan kızarkadaşı Arzu (Mizgin Kapazan) ile ilgili gelecek hayallerini, Berzan ise ona günün birinde Irak sınırındaki köyü Zorduç’taki sevgilisine geri dönme arzusunu anlatır. Berzan sık sık sokak gösterilerine katılmakta ve bundan dolayı da bazen karakola götürülmektedir.

Bir akşam Mehmet sevgilisi Arzu’nun yanından ayrıldıktan sonra kaldığı yere gitmek için minibüse biner ve yanına biri oturur. Bir süre sonra yanındaki adam ilerde polis çevirmesi olduğunu fark ederek arabadan iner; ancak çantasını Mehmet’in yanında bırakır. Polisler minibüsü durdurarak içeriyi ararlar ve Mehmet’in yanında duran çantayı görerek onun sanırlar ve Mehmet’i karakola götürürler. Çantanın içinde pek çok yasadışı faaliyette kullanılmış bir tabanca vardır. Mehmet karakolda çeşitli işkenceler görür bu sırada polis bir yandan da Berzan’ı aramaktadır. Berzan Mehmet’in kız arkadaşı Arzu’nun yanına gelir ve Mehmet’i aramaya başlarlar. Arzu karakola giderek erkek arkadaşının orda olup olmadığını sorar ve onun gözaltında olduğunu öğrenirler.

Polis sonunda Mehmet’i bırakır ve Mehmet kaldığı yere arkadaşlarının yanına gider; fakat arkadaşları onun artık yanlarında kalmasını istemezler. Çünkü kapılarına kırmızı bir çarpı işareti konmuştur. Eşyalarını toplayarak oradan ayrılan Mehmet işe gider; ama olanlardan sonra işten de çıkarılmıştır.

Berzan ise artık otobüslerde muavinlik yapmaya başlamış ve Arzu’ya Mehmet’in kendisini otogarda bulabileceğini söylemiştir. Berzan Urfa’ya doğru yola çıkmış; ancak otobüs polis tarafından aranırken aranan kişilerden birinin kimliğini polisten saklamıştır. Urfa’dan İstanbul’a dönen Berzan Mehmet’le buluşur ve onu evine

götürür, ayrıca bir otopark’ta ona iş ayarlar. Ancak Arzu bu durumdan memnun değildir; çünkü başlarına gelenlerin sorumlusu olarak Berzan’ı görmektedir. Mehmet’in otoparkta kaldığı ilk gece kapısına yeniden kırmızı bir çarpı işareti konmuştur. Bunun üzerine Mehmet oradan ayrılarak çöplüklerden çöp toplamaya başlar.

Bir gün sabah Berzan erkenden kalkarak arkadaşıyla beraber aceleyle evden çıkar ve Mehmet’e Urfa’ya gitmesi gerektiğini söyler. Fakat Berzan o gün yasadışı bir sokak gösterisine katılmış polisler tarafından yakalanmış ve öldürülmüştür. Bunu duyan Mehmet Berzan’ın cesedini görmeye morga gider, cesedi orda bırakmak istemez ve Arzu’yla beraber cesedi alırlar. Ancak çıkışta Arzu’nun ailesi gelir ve kızlarını götürürler. Mehmet geceleyin eskiden çalıştığı otoparktan bir araba çalarak Berzan’ın cesedini arabaya yükler ve arkadaşının köyüne doğru yola çıkar.

Yolda araba bozulur ve pek çok aksilik olur. Mehmet önce bir otele gider ardından yolculuğuna trenle devam etmeye başlar. Uzun bir yolculuğun ardından Mehmet Zorduç’a gelir; ancak köy sular altında kalmıştır. Mehmet Berzan’ın cesedini köyü tamamen kaplayan sulara bırakır.

3.10.2.19.2. Filmin Konusu:

1. Filmde dönemin ekonomik şartlarına değinilmemektedir. 2. Filmde, dönemin siyasi şartlarından söz edilmektedir. 3. Filmde dönemin toplumsal şartlarından söz edilmektedir.

4. Filmde, bu dönemde yaşanan bireysel değişimlerden söz edilmemektedir.

3.10.2.19.3. Dönemin Ekonomik Şartlarını Ortaya Koyan Filmlerde İşlenen Konular:

1. Filmde bankerlikten bahsedilmemektedir. 2. Filmde köşe dönmecilikten bahsedilmemektedir. 3. Filmde rüşvet konusuna değinilmemektedir.

4. Filmde yolsuzluk (hortumculuk) olaylarından söz edilmemektedir.

5. Filmde kaçakçılık (uyuşturucu, silah vb.) olaylarından söz edilmemektedir. 6. Ülkenin içinde bulunduğu kriz ortamından bahsedilmemektedir.

1. Filmde, 1980 askeri müdahalesiyle ilgili konulara değinilmemektedir. 2. Filmde, özgürlüklerin kısıtlanmasından söz edilmemektedir.

3. Filmde, işkence konusuna değinilmektedir. Bir yanlışlık sonucu karakola götürülen Mehmet uzun süre işkence görmüştür. Ayrıca gözaltına alınan Berzan’da yediği dayak sonucunda beyin kanamasından ölmüştür.

4. Filmde, mafya-siyaset ilişkisinden söz edilmemektedir.

5. Filmde, terör olaylarından ve terör örgütlerinden bahsedilmektedir. 6. Filmde derin devlet kavramına değinilmemektedir.

7. Filmde, bölgesel-yerel siyasal sorunlardan (Kimlik sorunları, yasa dışı faaliyetler vb.) söz edilmektedir. Filmde doğuda yaşayan Kürt vatandaşların kimlik sorunlarından bahsedilmekte ve yasa dışı bazı faaliyetlerine yer verilmektedir. Berzan yasadışı faaliyet gösteren bir örgüte bağlıdır ve arkadaşlarıyla birlikte çeşitli gösterilere katılmaktadır.

3.10.2.19.5. Dönemin Toplumsal Şartlarını Ortaya Koyan Filmlerde İşlenen Konular:

1. Filmde, göç konusuna değinilmektedir.

1.1. İç göç vardır. Mehmet Tire’den, Berzan’da Zorduç’tan İstanbul’a gelmiştir. 1.2. Dış göç yoktur.

2. Filmde, arabesk kültürden söz edilmemektedir.

3. Filmde, bireyin içinde yaşadığı topluma yabancılaşmasından söz edilmektedir. Mehmet yaşanan olaylarda etrafındaki insanların gösterdiği tepkilere anlam verememektedir.

4. Filmdeki karakterlerin hemen hepsi gecekondularda yaşamaktadır.

5. Filmde sınıf tanımları (sınıflar arası ilişki) vardır. Toplumun farklı kesimlerinden olan insanlar arasındaki ilişkilere filmde yer verilmektedir.

3.10.2.19.6. Bu Dönemde Yaşanan Bireysel Değişimleri Ortaya Koyan Filmlerde İşlenen Konular:

2. Kadının aktif olarak çalışma hayatına girmesi filmde yer almaktadır. Arzu ve filmde yer alan diğer kadınlar dışarıda çalışarak geçimlerini sağlamaktadırlar. 3. Mutlak iyi ya da mutlak kötü karakterlerin ortadan kalkarak bireyin eksisi ve

artısıyla gerçekçi bir biçimde ele alınmasına filmde yer verilmemektir. 4. Cinselliğin tabu olmaktan çıkması filmde yer almamaktadır.

3.10.2.19.7. Filmde Kullanılan Dil:

1. Filmde İstanbul Türkçe’si kullanılmıştır. Filmdeki bazı karakterler İstanbul Türkçesi kullanmaktadır. Bu karakterler uzun süredir İstanbul’da yaşayan insanlar olduğu için kullanım doğrudur.

2. Filmde yerel ağızlara yer verilmiştir. Filmde Berzan ve onun doğulu arkadaşları Türklerle yerel ağızla konuşmaktadırlar. Orada doğup büyüdükleri için Türkçelerinin bu şekilde olması doğru bir kullanımdır.

3. Filmde yerel dillere yer verilmiştir. Berzan ve arkadaşları kendi aralarında sürekli Kürtçe konuşmaktadırlar.

4. Filmde yabancı dile yer verilmemiştir.

3.10.2.19.8. Filmin Geçtiği Yer:

1. Filmin bir kısmı İstanbul’da geçmektedir. 2. Filmin bir kısmı ise Anadolu’da geçmektedir. 3. Film yurt dışında geçmemektedir.