4.3. Problemlerin Özelliklerine ve İDEPÇA Kullanımına Göre Öğrencilerin Kullandıkları İpuçlarının Değişimi Öğrencilerin Kullandıkları İpuçlarının Değişimi
4.3.2. Faydalanılan İpuçlarının İDEPÇA Kullanımı Boyunca Değişimi
Bu kısımda problemlerin çözümü sırasında kullanılan her bir ipucunun ve toplam ipucu sayısının problemlere ve problem çözme oturumlarına göre değişimi ile ilgili bulgular sunulmuştur.
4.3.2.1. Problemlere Göre Kullanılan Toplam İpucu Sayısının Değişimi
Bu başlık altında, öğrencilerin problemlerin çözümünde kullandıkları toplam ipucu sayısının ve her bir ipucunun kullanılma sayısının problemlere göre değişimi ile ilgili bulgular sunulmaktadır. Her problem için kullanılan toplam ipucu sayısı, sistem kayıtlarından faydalanılarak hesaplanmıştır. Her bir problemin çözümü sırasında kullanılan (MÇ hariç) toplam ipucu sayısı Şekil 36’da görülmektedir.
Şekil 36. Problemlerin çözümünde kullanılan toplam ipuçları
Şekil 36’da görüldüğü gibi öğrenciler en fazla ipucunu P7, P6 ve P5 ‘i çözerken, en az ipucunu ise P2, P9 ve P1’i çözerken kullanmışlardır.
Her problemin çözümü sırasında her bir ipucunun kullanılma sayısı da sistem kayıtları aracılığıyla belirlenmiştir. İDEPÇA’daki problemlerin çözümünde ipuçlarının kullanılma durumu Şekil 37’de sunulmaktadır.
Şekil 37. Problemlerin çözümünde kullanılan ipuçlarının değişimi
Şekil 37’de görüldüğü gibi öğrencilerin problemlerde kullandıkları ipucu sayıları farklılık göstermektedir. Örneğin HRK ipucu P6’nın çözümü sırasında beş öğrenci
tarafından kullanmışken P1, P2, P3, P4, P8 ve P9’un çözümü sırasında bu ipucu kullanılmamıştır. Benzer şekilde PDC ipucu da P12’nin çözümü sırasında beş, P13’ün çözümü sırasında iki, P11’in çözümü sırasında ise bir öğrenci tarafından kullanılmıştır.
4.3.2.2. Problem Çözme Oturumlarına Göre Kullanılan Toplam İpucu
Sayısının Değişimi
Bu kısımda, öğrencilerin kullandıkları ipuçlarının problem çözme oturumlarına göre değişimi ile ilgili bulgular sunulmaktadır. Öğrenciler birinci oturumda P5, P6, P7 ve P8’i; ikinci oturumda P9, P10, P11 ve P13’ü, üçüncü oturumda P14, P15, P16 ve P17’yi; dördüncü oturumda P18, P19 ve P12’yi ve son oturumda dinamiğin temel yasası ile ilgili olan P1, P2, P3 ve P4’ü çözmüşlerdir. Oturumlara göre öğrencilerin problemlerin çözümleri sırasında kullandıkları ipucu sayısındaki değişim Şekil 38’de görülmektedir.
Şekil 38. Problem çözme oturumlarına göre ipuçlarının kullanım sayıları
Şekil 38’de görüldüğü gibi en fazla ilk oturumda ipucu kullanılmıştır. İlk oturumda 58 ipucu kullanılmış, ikinci oturumda kullanılan ipucu sayısı azalarak 35’e düşmüştür ancak üçüncü oturumda bu sayı 43’e yükselmiştir. Dördüncü ve beşinci oturumda kullanılan ipucu sayısı azalarak sırasıyla 29’a ve 21’e düşmüştür. En az ipucu son oturumda kullanılmıştır.
Son problem çözme oturumuna doğru kullanılan toplam ipucu sayısının azalmasının hangi ipuçlarına duyulan ihtiyacın azalmasından kaynaklandığının anlaşılması için her bir ipucunun her oturumda kullanılma sayısının değişimi Şekil 39’da sunulmaktadır.
Şekil 39. Problem çözme oturumlarına göre ipuçlarının kullanımı
Şekil 39’da görüldüğü gibi öğrencilerin İDEPÇA kullanımının sonuna doğru ipucuna duyulan ihtiyaç azalmıştır. Örneğin AŞİ, AÇ ve HRK ipuçları son oturumda hiç kullanılmamış ancak diğer oturumlarda kullanılmıştır.
Bazı öğrencilerin konunun öğretimine ya da sınav haftasına yakın bir zamanda yapılan problem çözme oturumlarında daha az ipucu kullandıklarını aşağıdaki cümlelerle ifade etmişlerdir.
Ö2: Sınav haftası yaklaşıyordu, hani daha fazla konu çalışmaya başladığım için, konuları biraz daha öğrenmiş olabilirim o yüzden bence kullanmadım.
Ö10: İkiyi son derslerde gördüysek tazeyken bilgi veya diğer derslerden yararlanarak belki de ipuçlarını tanıdığım için gerek duymadım.
Öğrenciler kolay soruların çözümü sırasında ipucu kullanmadıklarını “Dinamikle ilgili sorular kolaydı, sonradan çözdüklerimiz de kolaydı o yüzden ipucu kullanmamaya çalıştım (Ö2)”, “Daha kolay olabilir.(Ö7)” ve “Dokuzuncu soru da kolay geldiği için ipucu kullanmadım.(Ö10)” gibi ifadelerle belirtmişlerdir.
Öğrencilerin önceden çözdüklerine benzeyen problemlerin çözümleri sırasında ipucu kullanmadıklarını belirten ifadelerinin bazıları aşağıda sunulmaktadır.
Ö3: Mesela zaten bazı problemler bazı problemlere benziyor. Orda gördüğümüz zaman da “Haa şu şöyleydi” hatırlıyoruz mesela. O zaman da zaten problemi yapıyoruz… Ona benzer bir problemle karşılaştığım zaman zaten o hemen aklıma geliyor, çözdüğüm problemler. Ona benzer olduğundan dolayı yapıyorum rahatlıkla.
Ö7: Bazı birkaç soru mesela bir soruyu çözüyorum veya çözemiyorum diğer soru da aynı türden bir soru. Mantığını kavramışsam o ikisini de yapabilirim, birbirine benzerdir.
Öğrencilerin kullandıkları ipuçlarını yapabilme yeterliliğine ulaştıkları için ipuçlarını kullanmayı azalttıklarını belirten ifadelerinden bazıları aşağıdaki gibidir.
Ö2: Daha sonra hareket bilgisini kullanmamaya başladım, artık öğrendiğim için… İlk başta ben buna başladığımızda denklemleri tam olarak bilmiyordum. Oradan bakarak yazdım denklemleri, o şekilde kafama sokmuş oldum. Hem denklemleri öğrenmemi sağladı… Artık kendim hani bir soru görsem böyleyken böyle olmuş diyebiliyorum. Kendim de canlandırabiliyorum. Ve artık kendim de sembolize edebiliyorum verilenleri. Başta onlarda biraz zorlanıyordum ne verilmiş diye. Onları sembolize edebiliyorum artık. Burada kullandım ve artık kendim yapabiliyorum.
Ö3: Mesela ipuçlarından, problem çözüm adımlarından falan onları kavrıyorsun. Mesela hala aklımda o yüzden. Karşıma bir problem çıktığı zaman daha rahat onu yapabiliyorum yani… Kullansam bunu ipuçlarını kullanmama gerek kalmaz sonraları.
Ö4: Bir de videolu görünce yorum kabiliyetiniz de gelişiyor. Yani gördükçe daha iyi anlıyorsunuz. Daha sonra kendin kafanda da canlandırabiliyorsun.
Öğrencilerin görüşlerine göre genel olarak problem çözme oturumunun sınava hazırlandıkları haftaya ya da konunun öğretildiği zamana yakın olması, bazı problemlerin kolay olması, bazı problemlerin önceden çözdükleri problemlere benzerliği ya da kendilerinin artık ipucunu kullanmadan o ipucunu yapabilecek duruma gelmeleri problemleri çözerken ihtiyaç duydukları ipuçlarının sayılarının azalmasında etkilidir. Öğrencilerin ipucu kullanmalarını etkileyen durumlar birbirinden farklılık göstermektedir.