Öğrencilerin “Kuvvet ve Hareket” Ünitesiye İlgili Problemleri Çözerken Güçlük Çektikleri Konular/Adımlar Çözerken Güçlük Çektikleri Konular/Adımlar

Bu kısımda, öğrencilerin sadece İDEPÇA’da yer alan problemleri çözerken değil, “Kuvvet ve Hareket” ünitesi ile ilgili bütün problemleri çözerken güçlük çektikleri konuların neler olduğuna dair bulgular sunulmaktadır. Öğrencilerin (N=11) mülakatlarda “Kuvvet ve Hareket” ile ilgili problemleri çözerken ne gibi zorluklar yaşıyorsun?” sorusuna verdikleri cevaplar incelendiğinde güçlük çektikleri konuların “problem özellikleri” ve “problem çözme adımları” olmak üzere iki kategori altında toplanabileceği görülmüştür. Bu kategoriler Tablo 12’de sunulmuştur.

Tablo 12. Öğrencilerin Problem Çözerken Güçlük Yaşadıkları Durumlar ve Adımlar

Problem özellikleri Problem çözme adımları

- İlgili olduğu fizik konusu

- Sunum şekli

- Verilerin özellikleri

- Önceden çözülenlerle benzerlik

- Problemi anlama

- Çözüm yolunu belirleme

- Matematiksel işlemleri yapma

- Formülleri hatırlama

- Formülleri kullanma

Tablo 12’de görüldüğü gibi, öğrenciler problemin ilgili olduğu fizik konusu, sunum şekli, önceden çözdükleri problemlerle benzerliği ve problemdeki veriler gibi probleme bağlı özelliklerin çözümlerini etkilediğini belirtmişlerdir. Problemleri çözerken ise problemi

anlama, çözüm yolunu belirleme, matematiksel işlemleri yapma, verilenleri formülde yerine yazma, formülü hatırlama ve formülü kullanma gibi problem çözme adımlarında güçlük yaşadıklarını ifade etmişlerdir.

4.1.1.1. Çözümünde Güçlük Çekilen “Kuvvet ve Hareket” Problemlerinin

Özellikleri

Öğrenciler mülakatlarda problemlerin bazı özelliklerinin çözümlerini olumsuz etkilediğini belirtmişlerdir. Bunlardan ilki problemin ilgili olduğu fizik konusudur. Ö5 iki boyutta hareketle ilgili problemleri çözmede güçlük yaşadığını belirtmiştir. Öğrenci bu görüşünü “Atış hareketlerinde, eğik atış hareketi mesela. Pek yapamıyorum yani zorlanıyorum onda. Çünkü böyle soruların mantığını anlamak zor geliyor bana.” cümleleriyle ifade etmiştir.

Öğrencilerin görüşlerine göre problem çözmelerini etkileyen bir diğer problem özelliği ise problemin sunum şeklidir. Problemin günlük hayatla ilişkilendirilerek ya da bir bağlam içinde sunulması ve problem metninin uzun olması, problemin sunum şeklini ifade

etmektedir. Ö3 ve Ö12 problem metni uzun olan problemleri çözmekte güçlük

yaşadıklarını ve bu tür problemleri çözmeye karşı isteksiz olduklarını belirtmişlerdir. Öğrenciler bu düşüncelerini şu şekilde ifade etmişlerdir:

Ö3: Mesela öyle problem geliyor ki yani sadece okuduğunla kalıyorsun. Örnek veremiyorum ama genelde metni uzun olanlar… Zaten genelde ben test çözerken uzun soruları atlarım, yani çözmem… Öyle, daha zor değil, biraz okumayı da sevmem bu yüzden. Okuduktan sonra aslında kolaymış yani anlıyorsun. Fakat okumadan önce soru ya insanın gözünü korkutuyor.

Ö12: Metin uzun olunca yani sıkılıyorum. Oku oku oku… Sonra soruya bir daha dönmek zorunda kalıyorum, bazen yanlış okuyorum, hani bizden ne istiyor, bir daha dönüyorum, ondan sonra onu okuyorum öbürünü unuttuğum zamanlar da oluyor… Öyle şeyler uzun olunca bırakasım geliyor soruyu, hiç uğraşasım gelmiyor.

Ö3 ve Ö4 ise problem durumları günlük hayatla ilgili olan problemleri çözmekte güçlük çektiklerini belirtmişlerdir. Öğrencilerin görüşlerini yansıtan ifadeleri aşağıda sunulmaktadır.

Ö3: Problem daha nasıl diyeyim zorlaşıyor, mesela günlük hayatta bağlantı kurduğunuz zaman aslında böyle daha zor geliyor. Mesela atma, atış hareketi, buradan taşı atıyor mesela soruda baktığımız zaman fakat günlük hayatta düşündüğümüz zaman mesela bir taş attık, diyoruz ne alaka şimdi, biz nereden bileceğiz falan gibisinden, nasıl bulacağız mesela ilişkilendirmek çok zor geliyor…

Ö4: Genelde soruyu anlamakta zorlanıyorum, soyut geliyor, ilişkilendiremiyorum günlük hayatla.

Öğrencilerin problemi çözmelerini etkileyen bir diğer durum ise problemdeki verilerin özellikleridir. Problem durumundaki sayısal büyüklükler ve grafikler problemdeki verilerin özellikleri olarak isimlendirilmiştir. Ö12 problemde verilen sayısal değerler büyükse ya da

tam sayı değilse problemi çözmekte güçlük çektiğini “Bazen karmaşık sorular oluyor, bazen ne şekille anlaşılıyor ne şeyle. Bazen sayılar fazla olunca, virgüllü falan olunca, bazen aklım karışabiliyor.” cümleleriyle belirtmiştir. Ö2, Ö3, Ö7 ve Ö10 çözümü grafik bilgisi gerektiren problemleri çözmekte güçlük çektiklerini ifade etmişlerdir. Öğrenciler bu durumu aşağıdaki cümlelerle ifade etmişlerdir.

Ö2: Daha çok grafiklerde zorlanıyorum. İvme grafiğinde falan zorlanıyorum, onları biraz anlamıyorum nedense… Yorumlamakta, metin olarak ifade etmede sıkıntı var aslında. Tam olarak grafiği anlıyorum ama onu ifade edemiyorum.

Ö3: Grafikten ben açıkçası hiç bir şey anlamıyorum. Ayrıntılı olsa da olmasa da. Ne olabilir ki daha ayrıntılı?

Ö7: Kuvvet hareketle ilgili grafiklerden çok yararlanamıyorum, o konuda biraz eksiğim, grafiklerden pek anlayamıyorum. O yüzden daha çok formülden hareket ediyorum.

Ö10: Grafik okumamda onu sembolleştiremiyorum... Grafik problemlerinde ivmelerde bayağı zorluk çekiyorum… Yorumlamakta, Yani grafik halinde verildiğinde yorumlamakta zorluk çekiyorum…

Öğrencilerin görüşlerine göre karşılaştıkları problemleri çözmelerini etkileyen bir diğer faktör ise önceden çözülenlerle benzerliktir. Ö3 ve Ö5 karşılaştıkları problemin önceden çözdükleri problemlerden farklı olduğu durumlarda güçlük çektiklerini belirtmişlerdir. Öğrencilerin görüşlerini yansıtan cümleleri aşağıdaki gibidir:

Ö3: Problem daha nasıl diyeyim zorlaşıyor… Alışmış olsaydık yapardık. Ö5: Çözdüklerimden farklı tip problemle karşılaşınca karıştırıyorum.

Öğrenciler farklı özellikteki problemleri çözmekte güçlük çektiklerini belirtmişlerdir. Ö5 eğik atış hareketi ile ilgili; Ö3 ve Ö5 önceden çözülenlerden farklı; Ö3 ve Ö12 uzun metinli; Ö12 fazla veya tam sayı olmayan büyüklükler içeren; Ö2,Ö3,Ö7 ve Ö10 çözümü grafik yorumlama bilgisi gerektiren; Ö3 ve Ö4 ise günlük hayatla ilgili problemleri çözmekte güçlük çektiklerini ifade etmişlerdir. Bazı öğrenciler problemleri çözmelerini etkileyen probleme bağlı birden fazla özelliğin olduğunu belirtirken bazı öğrenciler ise bu konuda görüş bildirmemişlerdir.

4.1.1.2. “Kuvvet ve Hareket” Problemlerinin Çözümünde Güçlük Çekilen

Problem Çözme Adımları

Öğrenciler “Kuvvet ve Hareket” ünitesiyle ile ilgili problemleri çözerken bazı problem çözme adımlarını gerçekleştirmede güçlük çektiklerini belirtmişlerdir. Bu adımlardan birisi

problemi anlamadır. Ö3, Ö4 ve Ö5 problemi anlama adımında güçlük çektiklerini

belirtmişlerdir. Bu düşüncelerini şu cümlelerle ifade etmişlerdir:

Ö3: Bazı problemler böyle nasıl diyeyim çok işlem gerektiriyor. Hem işlem yaparken hata yapıyorsun, hem problemi anlamakta güçlük çekiyorsun.

Ö4: Genelde soruyu anlamakta zorlanıyorum…

Öğrencilerin görüşlerine göre güçlük çekilen diğer bir problem çözme adımı çözüm

yolunu belirlemedir. Ö2, Ö4, Ö5 ve Ö7 ise problem çözerken çözüm yolunu belirleme

adımında güçlük çektiklerini belirtmişlerdir. Öğrencilerin düşüncelerini yansıtan ifadeleri aşağıda sunulmaktadır.

Ö2: Bazen soru veriliyor, formüllerini yazıyorsun kenara ama istenen şeyi nasıl bulacağını bulamıyorsun.

Ö4: Nasıl bir yol izleyeceğimi de göremiyorum.

Ö5: Onu anlıyorum ama onu nasıl çözeceğimi bulmak falan zor geliyor işte.

Ö7: Yani bir grafikler bir de sorunun nasıl çözüleceğini anlamada zorlanıyorum. Plan yapma gibi.

Öğrencilerin görüşlerine göre güçlük çekilen diğer bir problem çözme adımı matematiksel işlemleri yapmadır. Ö1, Ö3 ve Ö12 problemin çözümü için gereken bu adımı gerçekleştirmede güçlük çektiklerini ifade etmişlerdir. Öğrencilerin bu konuyla ilgili düşüncelerini yansıtan ifadeleri aşağıdaki gibidir.

Ö1: Daha çok dikkat eksikliği ve işlem hatası.

Ö3: Mesela bir işlemi bir işlemin takip ettiği, öyle öyle işlemler olduğu zaman karmakarışık bir hal alıyor artık. Yani en sonunda yanış yapma ihtimalin artıyor. Ö12: İşleme dökerken yanlış işlem yapıyorum, işlem hatası oluyor. Öyle karışıklıklar

olabiliyor.

Öğrencilerin görüşlerine göre güçlük çekilen diğer problem çözme adımları formülleri hatırlama ve formülleri kullanmadır. Sadece bir öğrenci (Ö8) formülleri hatırlamakta güçlük çektiğini, diğerleri ise formülleri hatırlamakla ilgili bir sorun yaşamadıklarını ifade etmişlerdir. Ö8 problemin çözümü için gereken formülleri hatırlamakta güçlük çektiğini “Bazen bazı formülleri hatırlamak sıkıntı oluyor. Sorun oluyor bazen de işaret.” cümleleriyle ifade etmiştir. Diğer öğrencilerin formülleri hatırlamakta güçlük çekmediklerini ifade eden görüşleri aşağıdaki gibidir:

Ö2: Formüllerde sorun olmuyor genelde.

Ö5: Kuvvet ve harekette formül sıkıntım yok, hepsinin formülünü biliyorum. Ö6: Genel olarak formülleri hatırlıyorum.

Ö7: Zorlandığım noktalar, formülleri hatırlamada çok fazla yok, formülleri hatırlıyorum.

Ö10: Üç tane formülden her şeyi çıkartıyoruz, onları hatırlamakta zorluk çekmiyoruz

Öğrencilerin görüşlerine göre hatırlanan formüllerin kullanılması güçlük çekilen problem çözme adımlarından biridir. Ö1, Ö2 ve Ö6 problemin çözümü için gereken formülleri hatırladıklarını ancak formülleri çözümde kullanma adımında güçlük çektiklerini belirtmişlerdir. Öğrencilerin bu düşüncelerini yansıtan ifadeleri şunlardır:

Ö1: Valla formülleri hatırlamakta sıkıntı yok, onu yerine yerleştirmek sıkıntı. O verilenleri yerine yerleştirmek sıkıntı.

Ö2: Formüllerde sorun olmuyor genelde. Soru anlamı değişik oluyor ya hani, her formülü uygulayamıyorsun. Formülü bilsen bile bazen işe yaramıyor.

Ö6: Genel olarak formülleri hatırlıyorum da, şey olabilir. Formülü tam olarak nerede kullanacağımı bazen karıştırıyorum.

Öğrencilerin görüşleri birlikte incelendiğinde öğrencilerin farklı problem çözme adımlarında güçlük çektikleri görülmektedir. Bir öğrenci hiçbir adımda güçlük çekmediğini belirtirken diğer öğrenciler kuvvet ve hareketle ilgili problemleri çözerken genellikle problemi anlama, çözüm yolunu belirleme, matematiksel işlemleri yapma, formülleri hatırlama ve kullanma gibi adımlarda güçlük çektiklerini belirtmişlerdir.