Dışişleri Bakanları Toplantıları

25 Haziran 1992 tarihli İstanbul Bildirisi ve Boğaziçi Bildirisi ile birlikte resmen başlayan KEİ süreci, uygulamaya yönelik ilk adımın atılması sonucunda 10 Aralık 1992 tarihinde Antalya’da yapılan Dışişleri Bakanları toplantısı ile yeni bir

317 _{Aybak, BSEC and Turkey, s. 35.}

151 boyuta taşınmıştır. 25 Haziran 1992’de imzalanan İstanbul Bildirisinin 17. maddesi, bu toplantıların hukukî dayanağını oluşturmaktadır. Maddeye göre Dışişleri Bakanları, yılda en az bir kez toplantı yaparak gelişmeleri gözden geçirecek ve yeni hedefler belirleyecektir. Rotasyon usûlüyle ve düzenli olarak yapılacağı ifade edilen bu toplantılarda, işbirliği için gerekli olan düzenlemelerin yapılabilmesi amacıyla geçici veya sürekli çalışma grupları oluşturulacağı da ifade edilmiştir. 17. maddede bahsi geçen bu düzenlemelerin ışığında yapılan ilk toplantı, Türkiye’de gerçekleştirilmiştir. 10 Aralık 1992 tarihinde Antalya’da yapılmış olan bu toplantıdan sonra, ilerleyen yıllarda yılda iki kez olmak üzere toplam on üç toplantı gerçekleştirilmiştir. Aşağıda, bu toplantılar sonucunda alınan kararlar içinde, kurum yapısıyla ve bu yapının örgüt içi ve örgüt dışı işleyişiyle ilgili olanlar, değişik başlıklar altında ele alınacaktır.

a. Alınan Kararlar

Dışişleri Bakanları toplantılarının karar metinlerinin giriş kısımlarının tamamında, 25 Haziran 1992 tarihli İstanbul Bildirisinde belirtilen temel esasların dikkate alındığı ifade edilmiş ve KEİ sürecine katılan devletlerin ekonomik işbirliğinin gelişmesi yönündeki niyetleri vurgulanmıştır. Her toplantıda alınan kararların giriş kısmında ayrıca, bir önceki Dışişleri Bakanları Toplantısı kararlarına atıf yapılarak toplantılar arasında devamlılık sağlandığına yönelik irade beyanı ortaya konmuştur. Bunun dışında yine giriş kısımlarında, toplantılarda alınan kararların hayata geçirilmesi yönünde atılan adımlara dikkat çekilerek bu yöndeki hızlı ve verimli çabaların önemi vurgulanmıştır.

Değişik başlıklar altında gruplandırılan KEİ Dışişleri Bakanları toplantılarının kararları, şu şekildedir:

152 (1) Kurumlaşma ve Hukukî Yapı

İlk toplantı olan 10 Aralık 1992 tarihli Antalya Toplantısında kurum yapısıyla ve işleyişiyle ilgili önemli kararlar alınmıştır318. Bunlardan ilki, KEİ devletlerinin belli konularla ilgili kararları oydaşma yoluyla almasına ilişkin olarak varılan mutabakattır. 3. maddeye göre KEİ’ye yeni devletlerin katılması, üçüncü ülkelere ve uluslararası örgütlere gözlemcilik statüsü verilmesi, KEİ’de yeni organların oluşturulması, Usûl Kurallarının yürürlüğe sokulması ve yenilenmesi konularında KEİ devletleri oydaşma yoluyla karar vereceklerdir. İkinci dikkat çekici karar, KEİ belgelerinde ve toplantılarında kullanılacak resmî dillerle ilgilidir. 4. maddeye göre KEİ toplantılarının resmî dili, İngilizce ve Rusça’dır. Toplantılar esnasında, ev sahipliği yapan ülke tarafından İngilizce, Rusça ve Fransızca olmak üzere çeviri hizmeti verilecektir. Bu diller dışında da çeviri yapılması imkânı vardır ancak bu hizmet için gereken masraflar, talep eden devlet tarafından karşılanacaktır. Resmî dil meselesiyle ilgili alınan son karar ise KEİ belgelerinin diline ilişkindir. 5. maddeye göre KEİ belgelerinin resmî dili, İngilizce olacaktır. Bir diğer önemli karar ise KEİ Dönem Başkanlığı ile ilgilidir. Bu konuda uygulanacak rotasyon usûlü, 8. maddede belirlenmiştir. Buna göre KEİ Dönem Başkanlığı, altı ayda bir değişecektir ve bu değişiklik, İngilizce alfabe esas alınarak yapılacaktır. KEİ Dönem Başkanlığı’nı yürüten devlet, aynı zamanda Dışişleri Bakanları Toplantısının da başkanlığını yürütecektir. Bu bağlamda, 11. maddeye göre Türkiye, bu toplantıdan sonraki altı ay boyunca Dönem Başkanlığı’nı sürdürecektir. Son olarak bu toplantıda, 9. maddede alınan karar uyarınca, KEİ için bir Daimî Sekretarya kurulması konusunda katılımcı devletler ilke olarak anlaşmışlardır. Türk heyetinin teklifi üzerine İstanbul’da kurulması kararlaştırılan bu sekretarya, Dönem Başkanı’na bağlı olarak çalışmalarını sürdürecektir.

KEİ’nin kurum yapısıyla ilgili olarak alınan önemli kararlardan biri de Dışişleri Bakanları toplantılarının takvimidir. Bu konu, 9 Aralık 1993 tarihli Sofya

318 _{10 Aralık 1992 tarihli Dışişleri Bakanları Toplantısında alınan kararların tam metni için bkz.}

153 Toplantısında319 çözüme kavuşturulmuştur. Toplantıda alınan kararların 11. maddesine göre Örgüt İşleri Çalışma Grubu’na verilen “Dışişleri Bakanları toplantıları için belirli/sabit tarihlerin belirlenmesi” görevi üzerine, bu çalışma grubu tarafından hazırlanan rapor kabul edilmiştir. Buna göre İlkbahar dönemi toplantıları, Nisan ayının ikinci yarısında ve Güz dönemi toplantıları ise Ekim ayının ikinci yarısında gerçekleştirilecektir. Dönem Başkanlığı da yılda iki kez rotasyona tâbi olacaktır.

KEİ’deki “Troyka Sistemi”, 14 Nisan 1995 tarihli Atina Toplantısında320 alınan kararla hayata geçirilmiştir. Daha önceki 17 Haziran 1993 tarihli İstanbul Toplantısında321 26. maddeyle tavsiye edilen bu sistem, Atina Toplantısında uygun bulunarak onaylanmıştır. Atina Toplantısında alınan kararların 56. maddesine göre, Yunanistan heyetinin teklifi üzerine, bir bütün olarak KEİ çalışmalarının daha etkin bir şekilde gerçekleştirilmesinde faydalı olacağı düşünülen bu mekanizmanın KEİ’nin önümüzdeki dönemde gerçekleştireceği faaliyetlerde uygulanmasına karar verilmiştir.

KEİ’nin hukukî yapısının ve kurum temelinin güçlendirilmesi, Dışişleri Bakanları toplantılarında dile getirilen en önemli hususlardan biridir. 1 Kasım 1995 tarihli Kişinev Toplantısı kararlarının 23. maddesi ile Örgüt İşleri Çalışma Grubu, hukuk uzmanlarının da katılacağı özel oturumlar düzenlemekle görevlendirilmiştir. Bu oturumlara azamî oranda katılım çağrısının yapıldığı bu kararın ardından gerçekleşen diğer Dışişleri Bakanları toplantılarında, bu konunun takibi yapılmıştır. KEİ’yi bir uluslararası örgüte dönüştürecek kurucu belge olan KEİÖ Şartı, Dışişleri Bakanları toplantılarındaki bu anlayış neticesinde ortaya çıkmıştır. 25 Ekim 1996 tarihli Moskova Toplantısı kararlarının322 7. maddesiyle Yüksek Düzeyli Memurlar

319 _{9 Aralık 1993 tarihli Dışişleri Bakanları Toplantısında alınan kararların tam metni için bkz. BSEC} Handbook of Documents, V. 1, Permanent International Secretariat, İstanbul 1995, s. 51-80.

320 _{14 Nisan 1995 tarihli Dışişleri Bakanları Toplantısında alınan kararların tam metni için bkz. BSEC} Handbook of Documents, V. 1, Permanent International Secretariat, İstanbul 1995, s. 105-133. 321 _{17 Haziran 1993 tarihli Dışişleri Bakanları Toplantısında alınan kararların tam metni için bkz.} BSEC Handbook of Documents, V. 1, Permanent International Secretariat, İstanbul 1995, s. 33-50. 322 _{25 Ekim 1996 tarihli Dışişleri Bakanları Toplantısında alınan kararların tam metni için bkz. BSEC} Handbook of Documents, V. 3, Permanent International Secretariat, İstanbul 1998, s. 3-30.

154 Komitesi, KEİ’yi uluslararası bir ekonomik örgüte dönüştürmek amacıyla ileri boyutta çalışmalar yapmak, malî boyutu da dâhil olmak üzere konuyu her yönüyle incelemek ve gerekli hukukî belgelerin taslaklarını hazırlayıp sunmakla görevlendirilmiştir. Yapılan bu görevlendirme sonucunda, 22 Ekim 1997 tarihli Kiev Toplantısında323 KEİÖ Şartının taslağı tamamlanmış ve 30 Nisan 1998 tarihli Erivan Toplantısında alınan kararların324 1. maddesinde, 4-5 Haziran 1998 tarihinde Ukrayna’da yapılacak Zirve Toplantısında KEİÖ Şartının imzalanacağı belirtilmiş ve süreç tamamlanmıştır. Yalta’da gerçekleşecek imza töreninde, kurucu belgenin imzalanmasıyla birlikte yeni bir evreye geçen KEİ girişiminin yeni konumuyla yakından ilgili olan ve Dışişleri Bakanları tarafından onaylanan KEİÖ Bayrağı’nın da ilk defa kullanılmasına ve toplantı boyunca gönderde kalmasına karar verilmiştir.

(2) İç İşleyiş

KEİ’nin iç işleyişiyle ilgili bazı önemli adımlar, 17 Haziran 1993 tarihli İstanbul Toplantısı ile atılmıştır. 1. maddeyle KEİ Usûl Kuralları, 6. maddeyle de KEİ Daimî Sekretaryası’nın çalışma usûlleri Dışişleri Bakanları tarafından kabul edilmiştir. Bunun dışında Dışişleri Bakanları, Türkiye’nin Daimî Sekretarya ile ilgili olarak yerine getirdiği yükümlülükleri, Daimî Sekreter atanana kadar üstlenmeye devam etmesini rica etmişlerdir (m. 9). KEİ Daimî Sekretaryası’nın işleyişiyle ilgili önemli kararların bir kısmı da 9 Aralık 1993 tarihli Sofya Toplantısında ve 30 Nisan 1997 tarihli İstanbul Toplantısında alınmıştır. Sofya Toplantısında, KEİ Daimî Sekretaryası’nın Genel Sekreteri ve üç yardımcısı atanmış (m. 5); KEİ Daimî Sekretarya personelinin adaylık, atanma ve çalışma usûllerine yönelik düzenlemeler kabul edilmiştir (m. 2). İstanbul Toplantısı kararlarının325 25. maddesinde Genel Sekreter’in asistanı sıfatıyla “Proje Koordinatörü” atanmış; 27. maddesinde ise KEİ Daimî Sekretaryası çalışanları, “idarî, profesyonel ve destek” başlıklı gruplandırmalara tâbi tutulmuştur.

323 _{22 Ekim 1997 tarihli Dışişleri Bakanları Toplantısında alınan kararların tam metni için bkz. BSEC} Handbook of Documents, V. 3, Permanent International Secretariat, İstanbul 1998, s. 58-106. 324 _{30 Nisan 1998 tarihli Dışişleri Bakanları Toplantısında alınan kararların tam metni için bkz. BSEC} Handbook of Documents, V. 4, Permanent International Secretariat, İstanbul 2000, s. 27-54.

325 _{30 Nisan 1997 tarihli Dışişleri Bakanları Toplantısında alınan kararların tam metni için bkz. BSEC} Handbook of Documents, V. 3, Permanent International Secretariat, İstanbul 1998, s. 31-57.

155 (3) İlgili Kuruluşlar

İlgili kuruluşlar içinde en çok KEİPA ile ilişkiler dikkat çekmektedir. KEİ ile KEİPA arasındaki ilişkiler, Dışişleri Bakanları toplantılarının gündeminde sıklıkla yer almıştır. KEİ devletlerinin parlamento temsilcilerinden oluşan KEİPA, Dışişleri Bakanları toplantılarında alınan kararların hayata geçirilmesine yönelik olarak yararlanılan araçlardan biri olmuştur. Söz gelimi, 27 Nisan 1996 tarihli Bükreş Toplantısı kararlarının326 16. maddesinde Ticarî ve Sınaî İşbirliği Çalışma Grubu’nun tavsiyeleri dikkate alınarak KEİ Bölgesi’ndeki ticarî işbirliğinin aşama aşama hayata geçirilmesine karar verilmiştir. Bu amaç doğrultusunda öncelikle KEİ devletlerinin kendi yasal düzenlemelerini gözden geçirmeleri gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca toplantıda, DTÖ Anlaşması hükümlerinin dikkate alınarak KEİ devletleri arasında dış ticaret alanında uyum sağlanması üzerinde durulmuş ve bu amaçla ek tedbirler alınması benimsenmiştir. 17. maddede belirtilen bu tedbirler DTÖ, OECD ve/veya ilgili diğer uluslararası örgütlerin yardımıyla ve ilgili uzmanların katılımıyla özel kurslar, çalıştaylar ve seminerler düzenlemektir. 18. maddede ise ticaret ve sanayi alanındaki işbirliğinin hukukî temelinin oluşturulması amacıyla KEİPA’nın işlevine değinilerek KEİ Bölgesi’ndeki ticarî işbirliğinin gelişmesine yönelik yasal bir temel yaratma amacıyla KEİPA’nın imkânlarından daha çok yararlanılması gerektiği ifade edilmiştir. Yine, 7 Şubat 1997’de yapılan Dışişleri Bakanları Özel Toplantısında da KEİPA’nın desteğine duyulan ihtiyaç dile getirilmiştir. Yılda iki defa yapılan olağan toplantılardan ayrı olarak gerçekleştirilen bu toplantı sonucunda bazı kararlar327 alınmış ve ayrıca yukarıda değinilen “KEİ Serbest Ticaret Bölgesi Kurulması Yönünde Niyet Bildirisi (İstanbul Bildirisi)” imzalanmıştır. Dışişleri Bakanları, KEİ devletleri parlamentolarının dikkatini çekmeye yönelik olarak KEİPA’nın bu konuyu kendi ilgili komisyonlarında görüşmesini talep etmiştir (m. 11). Bunun dışında, 22 Ekim 1997 tarihli Kiev Toplantısında da hazırlanmış olan KEİÖ Şartı taslağıyla ilgili olarak, KEİPA’nın bu süreçte rol alması ve millî parlamentolardaki kabul, onay ve

326 _{27 Nisan 1996 tarihli Dışişleri Bakanları Toplantısında alınan kararların tam metni için bkz. BSEC} Handbook of Documents, V. 2, Permanent International Secretariat, İstanbul 1996, s. 33-64.

327 _{7 Şubat 1997 tarihli Dışişleri Bakanları Özel Toplantısında alınan kararların tam metni için bkz.} BSEC Handbook of Documents, V. 3, Permanent International Secretariat, İstanbul 1998, s. 107-

156 yürürlük aşamalarının hızlandırılması konusunda çaba göstermesi talebinde bulunulmuştur.

KEİ Bölgesi’ndeki akademik çalışmalar da Dışişleri Bakanları toplantılarında ele alınmıştır. KEİ devletleri bünyesindeki akademik oluşumlar arasında işbirliğini tesis etmek üzere, 14 Nisan 1995 tarihli Atina Toplantısında UKÇM’nin kurulmasına yönelik bir karar alınmıştır. Yunanistan’ın teklif ettiği bu kuruluş özellikle ekonomi, sanayi ve teknoloji alanlarında KEİ’nin amaçlarına yönelik olarak politika üretmek ve uygulamaya dönük araştırmalar gerçekleştirmek üzere tasarlanmıştır. Bu tasarı, 25 Ekim 1996 tarihli Moskova Toplantısında hayata geçirilmiştir. Moskova Toplantısında alınan kararların 47. maddesinde UKÇM’nin Atina’da kurulmasına karar verilmiş ve UKÇM’nin ilgili bütün KEİ devletleri için açık bir uluslararası organ olarak faaliyette bulunabilmesinin hedeflendiği, toplantı kararlarına yansımıştır.

(4) KEİ Bütçesi

KEİ’nin bütçesiyle ilgili esaslar ise 30 Haziran 1994 tarihli Tiflis Toplantısında328 belirlenmiştir. Alınan kararların 7. maddesinde, KEİ devletlerinin KEİ bütçesine yapacakları katkı belirlenmiştir. KEİ devletleri, GSYİH ve kişi başına düşen GSYİH esas alınarak üç gruba ayrılmıştır. İlk grubu oluşturan Türkiye’nin, Ukrayna’nın, Rusya’nın ve Yunanistan’ın her birinin bütçeye yapacağı katkı % 16 olarak belirlenmiştir. İkinci gruptaki devletler Bulgaristan ve Romanya, % 8’er; son grubu oluşturan Azerbaycan, Moldova, Arnavutluk, Gürcistan ve Ermenistan ise % 4’er katkı yapacaklardır. 8. maddeye göre 1998 yılı bütçesinden başlamak üzere, bu oranlar ve gruplandırmalar, son beş yılın verileri esas alınarak her yıl gözden geçirilecektir. 9. maddede, Türkiye’yi doğrudan ilgilendiren bir hüküm vardır. Buna göre Türkiye, Daimî Sekretarya bütçesinin 1996 yılında 2/3’ünü ve 1997 yılında 1/3’ünü karşılayacağı için Türkiye’nin 1998 yılında üstlenmek durumunda olduğu %

328 _{30 Haziran 1994 tarihli Dışişleri Bakanları Toplantısında alınan kararların tam metni için bkz.} BSEC Handbook of Documents, V. 1, Permanent International Secretariat, İstanbul 1995, s. 81-103.

157 16’lık pay, diğer devletler arasında paylaştırılacak ve kendi yükümlülüklerine düşen paya eklenecektir.

(5) Uluslararası Örgütlerle ve Kuruluşlarla İlişkiler

Dışişleri Bakanları toplantılarında gündemde yer alan bir başka konu da KEİ’nin uluslararası kuruluşlarla ilişkileridir. 1 Kasım 1995 tarihli Kişinev Toplantısında329 ilk kez gündeme gelen bu konu, diğer toplantılarda da gündemde yer almıştır. Kişinev Toplantısında alınan kararların 38. maddesinde, KEİ Daimî Sekretaryası tarafından uluslararası örgütlerle ve kurumlarla geliştirilen ilişkiden duyulan memnuniyet dile getirilmiştir. 40. maddede ise KEİ’nin hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla uluslararası örgütlerin ve kurumların önemli organlarında yer alan KEİ devletlerinin KEİ ile bu kuruluşlar arasındaki ilişkileri geliştirmesi yönünde tavsiye kararı alınmıştır. Dışişleri Bakanları, KEİ devletlerinin ilgili örgütlerdeki konumlarından faydalanmalarını ve kendi ülkelerinde gerçekleştirilecek önemli uluslararası etkinliklerle ilgili olarak KEİ Daimî Sekretaryası’nın haberdar edilmesini talep etmiştir. Kişinev Toplantısında ortaya konan bu bakış açısı, devam eden diğer Dışişleri Bakanları toplantıları kararlarına yansımıştır. Bu bağlamda KEİ ile AGİT, OECD, BMÖ, UNIDO, UN/ECE, MEGG330, EİÖ331, Arap Ligi332, Baltık Devletleri Konseyi333, MAG334, Avrupa-Akdeniz Girişimi335 gibi uluslararası

329 _{1 Kasım 1995 tarihli Dışişleri Bakanları Toplantısında alınan kararların tam metni için bkz. BSEC} Handbook of Documents, V. 2, Permanent International Secretariat, İstanbul 1996, s. 3-31.

330 _{İngilizce kısaltması FATF olan, kara parayla ve terörizme yönelik finansmanla mücadele ederek}

bunların engellenmesi amacıyla uluslararası bir standart sağlamaya dönük çalışmalarda bulunan Malî Eylem Görev Gücü ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. MEGG Resmî İnternet Sayfası, http://www.fatf- gafi.org/pages/0,2987,en_32250379_32235720_1_1_1_1_1,00.html, (01.07.2011).

331 _{1985 yılında Türkiye, İran ve Pakistan tarafından kurulan; 1992 yılında Azerbaycan’ın,}

Özbekistan’ın, Türkmenistan’ın, Kırgızistan’ın, Kazakistan’ın ve Tacikistan’ın dâhil olduğu EİÖ, hükümetler arası uluslararası bir örgüttür. EİÖ, 1964-1979 yılları arasında faaliyet göstermiş Bölgesel İşbirliği Teşkilatı’nın devamı niteliğindedir. Ayrıntılı bilgi için bkz. EİÖ Sekretaryası Resmî İnternet Sayfası, http://www.ecosecretariat.org/, (01.07.2011).

332 _{Arap Ligi (Arap Birliği) Mısır, Irak, Ürdün, Lübnan, Suudi Arabistan ve Suriye tarafından 22 Mart}

1945 tarihinde kurulmuştur. Merkezi Kahire’de olan bu oluşum, yirmi iki üyelidir. Arap devletleri arasında sosyal, ekonomik ve kültürel ilişkileri geliştirme amacındaki bu örgütte Türkiye, gözlemci statüsündedir. Ayrıntılı bilgi için bkz. Mehmet Şahin, “Arap Birliği Örgütü”, Uluslararası Örgütler

ve Türkiye, Şaban H. Çalış, Birol Akgün ve Önder Kutlu (Ed.), Çizgi Kitabevi, Konya 2006, s. 535-

554; Hasgüler ve Uludağ, s. 380-387.

333 _{Soğuk Savaş’ın bitişiyle birlikte bölgedeki yeni jeopolitik duruma karşısında 1992 yılında}

158 örgütlerle ve kuruluşlarla değişik zeminlerde ilişkiler kurulmasına karar verilmiş ve bu ilişkilerin uygulamaya yönelik projelere ve çok yönlü işbirliğine dayalı olarak ilerlemesi gerektiği belirtilmiştir. KEİ ile ilgilenen uluslararası kuruluşlarla tecrübe ve bilgi alışverişinin geliştirilmesi ve bu kuruluşlarla işbirliğinin güçlendirilmesi amacıyla KEİ Daimî Sekretaryası, aslî görevli olarak belirlenmiştir. Ayrıca Yüksek Düzeyli Memurlar Komitesi de kurulacak işbirliğini ve ilişki biçimini belirlemekle ve güçlendirmekle görevlendirilmiştir.

(6) AB ile İlişkiler

KEİ’nin uluslararası ilişkileri bağlamında, AB ayrı bir yer tutmaktadır. KEİ girişiminin ortaya çıktığı günden itibaren, üzerinde mutabakata varılmış temel belgelerde yer alan “AB perspektifi”, KEİ’nin AB ile ilişkilere ayrı bir önem vermesine yol açmıştır. Dışişleri Bakanları toplantılarının uluslararası ilişkilerle ilgili maddelerinde AB ile ilişkiler, ayrıca ele alınmıştır. Örneğin, 27 Nisan 1996 tarihli Bükreş Toplantısı kararlarının 46. maddesinde AB ve AB Komisyonu ile ilişkilerin geliştirilmesi için daha çok çaba sarf edilmesi gerektiği ifade edilerek KEİ devletleri için öncelik taşıyan enerji, ulaşım, iletişim, çevre, bilim ve teknoloji alanlarında işbirliğine gidilmesi yoluyla ilişkilerin geliştirilebileceği belirtilmiştir. Yine, 7 Şubat 1997 tarihli İstanbul Özel Toplantısı kararlarının 12. maddesinde, “KEİ Serbest Ticaret Bölgesi Kurulması Yönünde Niyet Bildirisi”yle ilgili olarak AB ve AB Komisyonu ile istişarede bulunulmasına karar verilmiştir. Avrupa mimarîsinin bir parçası olarak düşünülen KEİ Serbest Ticaret Bölgesi’nin AB ve DTÖ ile diğer uluslararası örgütlerin düzenlemelerine uygun bir yapıda gerçekleşeceği ifade edilmiştir. KEİ ile AB arasındaki ilişkiler açısından alınan önemli bir karar da KEİ ile AB arasında kurulan işbirliği platformudur. 4-5 Haziran 1998 tarihli Yalta

bir forum niteliğindeki Baltık Devletleri Konseyi ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. Baltık Devletleri Konseyi Daimî Sekretaryası Resmî İnternet Sayfası, http://www.cbss.org/CBSS-The-Council/history, (01.07.2011).

334 _{11 Kasım 1989’da kurulan, Orta ve Doğu Avrupa devletleri arasındaki bölgesel işbirliğini}

geliştirmeyi amaçlayan MAG ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. MAG Resmî İnternet Sayfası, http://www.ceinet.org/content/cei-glance, (01.07.2011).

335 _{Ayrıntılı bilgi için bkz. M. Fatih Tayfur, “Turkish Foreign Policy towards the Euro-Mediterranean}

Partnership and the Black Sea Economic Cooperation: A Comparative Analysis”, Foreign Policy (Dış

159 Zirvesi’nde bu yönde yapılan tavsiye, 30 Nisan 1998 tarihli Tiflis Toplantısı kararlarının 8. maddesinde hayata geçirilmiştir. Kurulan bu platformun KEİÖ’nün Avrupa ile daha yakın bir bütünleşme amacını uygulamaya geçirmesinde uygun bir çerçeve oluşturacağının ifade edildiği 9. maddede, KEİ-AB ekonomik alanının şekillenmesinde aynı yapının yararlı olacağı belirtilmiştir. 10. maddeyle KEİ ile AB arasındaki siyasî diyaloğun ekonomik işbirliğini geliştireceği yönündeki bakışı zikreden Dışişleri Bakanları, bölgede KEİ ile AB arasında dengeli, her iki taraf için de kazançlı ve uygulamaya geçirilmiş bir işbirliğine öncelik verilmesi gerektiğini de vurgulamışlardır.

(7) Uluslararası Hükümet Dışı Kuruluşlarla İlişkiler

KEİ, yalnızca hükümetler arası uluslararası kuruluşlarla değil hükümet dışı uluslararası kuruluşlarla da ilişki kurmuştur. 9 Aralık 1993 tarihli Sofya Toplantısında, KEİ’nin hükümet dışı kuruluşlarla ilişki kurma ölçütleriyle ve yöntemleriyle ilgili belge kabul edilmiştir. Örgüt İşleri Çalışma Grubu tarafından hazırlanan “Hükümet Dışı Kuruluşlarla İlişki Kurma Ölçütleri ve Yöntemleri” başlıklı belgenin 1. maddesine göre ilgili hükümet dışı kuruluş, 25 Haziran 1992 tarihli İstanbul Bildirisinde belirtilen ilkeleri ve hükümleri benimseyerek bu ilkelere ve hükümlere uymayı kabul etmelidir. Ayrıca, KEİ’nin amaçlarının gerçekleştirilmesi ve faaliyetlerine katkı yapma niyetiyle hareket etmelidir. Söz konusu hükümet dışı kuruluş, bir veya daha fazla KEİ devletinde yerleşik veya faal olmalıdır. Bunun dışında, resmî bir açıklama yaparak KEİ ile ilişkilerinde malî kazanç sağlama kastıyla hareket etmeyeceğini ve KEİ devletlerinin menfaatlerine aykırı herhangi bir siyasî faaliyette bulunmayacağını taahhüt etmelidir. Söz konusu belgede, ilgili hükümet dışı kuruluşun siyasî nitelikte olmaması gerektiği de özellikle ifade edilmiştir. Bu belgede, KEİ ile hükümet dışı kuruluşlar arasında kurulacak ilişkinin yöntemi de 2. maddeyle belirlenmiştir. Maddeye göre KEİ ile ilişki kurmak