Brookline Erken Eğitim Projesi (Brookline Early Education Project)

çocuğun anaokuluna başlamasına kadar olan dönemde, çocuklar ve aileleri için sağlık ve gelişimsel hizmetler sağlayan toplum temelli bir programdır. Projenin en önemli hedefi, çocukların okula başlayıncaya kadar sağlık ve gelişim problemlerinin azaltılması

başlamalarının sağlanmasıdır. Proje eğitim ve sağlığın birbiriyle doğrudan bağlantılı olduğu ilişkisi üzerine kuruludur. Bu bağlamda da çocukların optimal olarak gelişebilmelerinde ailelerinin hayati bir rolünün olduğu ileri sürülmektedir. Brookline Erken Eğitim Projesi / BEEP o bölgedeki toplum temelli ilk erken müdahale programıdır (Palfrey vd., 2005; Kartal, 2010).

Tarihçe: Program, 1973 yılından bu yana uygulanmaktadır.

Hedef kitle: Program anne adayları, aileler ve okul öncesi çağdaki çocuklardır. Kırsal ve kentsel ailelerin bir karışımı olarak tasarlanmıştır.

Uygulama şekli: BEEP’de Brookline devlet okullarında sürdürülen anaokulu programı öncesi ailelerle yönelik olarak uygulanmaktadır. Uygulama bireysel ziyaretler, veli katılımı ve toplantıları, konferanslar, telefon görüşmeleri, elektronik posta ve ebeveyn aile kahvaltıları şeklinde gerçekleştirilir. Rol oynama, oyun, günlük yaşam becerileri, drama, gösterip yaptırma teknikleri eğitimde etkin olarak kullanılmaktadır.

Personel: Eğitimciler, sosyal hizmet uzmanları, dil ve konuşma patologları, fizyoterapist ve psikolog ile ve yarı profesyoneller.

Süre: Proje, hamileliğin son üç ayından çocuğun anaokuluna başladığı döneme kadar devam etmektedir.

İçerik: Proje, çocukların periyodik olarak sağlık ve gelişimlerinin izlenmesi, aile eğitimi ve erken çocukluk eğitimi hizmetlerinden oluşan bütünleştirilmiş bir program şeklinde uygulanmaktadır. Çocukların sosyal bilişsel motor ve dil becerilerini geliştirmek ve öz yeterlik anlayışlarını geliştirmektir (Kartal, 2010; www.brooklinebeep.org).

Sonuçlar: Palfrey ve arkadaşlarının (2005), Brookline Erken Eğitim Projesinin etkilerini belirlemek amacıyla yaptıkları çalışmada, 1973-1978 yılları arasında projeye katılmış olan çocuklar ile projeye katılmayan ancak yaş, etnik grup ve annelerinin öğrenim düzeyi benzer olan 169 çocuk ile çalışılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre akranlarına oranla BEEP katılımcılarının genç yetişkin döneminde daha yüksek eğitimsel başarıya, daha yüksek gelirlere ve daha olumlu davranışlar ve bilişsel sağlığa

belirlenmiştir. Kenar mahallelerde yaşayıp da projeye katılan grubun öğrenim düzeyi genç yetişkinlik döneminde kent merkezinde yaşayan ancak projeye katılmayanların öğrenim düzeyinden daha yüksek olduğu görülmüştür.

2.2.7.8. Home Instruction Program for Parents of Preschool Youngsters / HIPPY (Okul öncesi Çağda Çocukları olan Ailelere Yönelik Evde Eğitim Programı)

Tanım: Home Instruction Program for Parents of Preschool Youngsters Programı, 3-5 yaşlarında çocukları olan ailelerin, çocuklarını nasıl eğitebileceğine ilişkin ev merkezli bir programdır. Aslında program 3-5 yaş grubu çocukları anaokuluna ya da birinci sınıfa hazırlamayı amaçlayan bir programdır ve programda, ebeveynleri çocuklarının ilk eğitimcileri olarak güçlendirmek ve başarılı erken okul deneyimi için çocukların şanslarını en yüksek seviyeye çıkarmak, çocukların bilişsel gelişimlerini desteklemek için annelerin kişisel gelişimlerini desteklemek, ailelerin çocuklarının eğitimlerine katılarak kendilerini çocuklarının ilk eğitimcileri olarak görmelerini sağlamak, çocuklara ev ortamında okuma-yazma becerilerinin geliştirilmesinde uygun fırsatlar sunmak amaçlanmaktadır. Programın odağında ailelerin, okul öncesi çağdaki çocuklarını eğitimsel yönden desteklemesi vardır. Bu bakımdan HIPPY ile araç ve yöntem desteğiyle, özellikle bilişsel gelişimleri açısından yetersiz koşullarda olan ailelerin çocuklarının kendi evlerinde düzenlenen bir ortamda öğrenim görmeleri amaçlanmaktadır (Family Strengthening Policy Center, 2007; Powell, Cassidy, 2001; Gomby vd., 1999; Kartal, 2010; Tezel Şahin ve Özyürek, 2010a).

Tarihçe: Avima D. Lombard tarafından geliştirilen ve ev merkezli bir program olan HIPPY 1969 yılında uygulanmaya başlanmış bir programdır. Program İsrail’de Hebrew Üniversite’si Eğitimde Yenilikçi Araştırmalar Enstitüsü tarafından özellikle alt sosyo kültürel ortamlardaki çocukların ev ortamında desteklenmesi amacıyla geliştirilmiş bir programdır (Baker vd.,1999; Kartal, 2010; Tezel Şahin ve Özyürek, 2010a).

Hedef kitle: Okul öncesi çağdaki çocuklar ve aileleridir.

başarılı öğrenme deneyimi sağlamak ve ebeveynlere kavuzluk etmek için tasarlanmış olmakla birlikte, çocukların yaşına uygun dilini, algıda seçiciliğini, görsel motor becerilerini, problem çözme becerisini geliştirmeye yardımcı olmak için hazırlanmıştır. Etkinlik paketleri kelime oluşturma, hikâye yazma, görsel okuma, bir metin hakkında konuşma ve sorulara cevap verme gibi becerileri güçlendirmektedir. Otuz dakikadan altmış dakikaya kadar süren ev ziyaretlerinde öncelikle bir önceki haftanın etkinlikleri üzerinde konuşulmakta, aileye bununla ilgili ziyaretçi tarafından dönütler verilmekte ve bir sonraki haftanın etkinlikleri paylaşılmaktadır. Ev ziyaretleri sırasında ebeveynler çocuk rolünü, profesyonellerde ebeveyn rolünü alırlar. Aileler etkinlikleri her gün 15 dakika ayırarak yapabilmektedirler. Ayrıca programda, aileler, ev ziyaretlerine katılan eğitimciler ve program koordinatörleriyle grup toplantıları da yapılmaktadır. Her toplantıda ailelere bir sonraki haftanın etkinlik paketleri tanıtılmakta, karşılıklı deneyimler paylaşılmakta, ailelerin sorunları ve soruları yanıtlanmakta, sanat proje taslakları, okul yönetimi sunumları gibi zenginleştirilmiş grup aktiviteleri paylaşılmaktadır. Ev ziyaretleri, etkinlik paketleri ve grup toplantıları sayesinde HIPPY aileleri çocuklarını okula ve okul sonrasına nasıl hazırlamaları gerektiği konusunda bilgi sahibi olmaktadırlar (Baker vd., 1999; Kartal, 2010; http://www.hippyusa.org).

Personel: Program eğitimciler, yarı profesyoneller ve gönüllüler tarafından yürütülmektedir.

Süre: Program süresi 2 yıldır.

İçerik: HIPPY eğitim müfredatı mantık ve dil gelişimi temeline dayanan, problem çözme, mantıklı düşünme ve anlama yetenekleri üzerine kurulmuş, çocuklarının erken okuma yazma, fonoloji ve fonolojik farkındalık, harf tanıma, erken yazma deneyimi, bunlara ek olarak çocukların sosyal, duygusal ve fiziksel gelişimi gibi becerilerini desteklemek hazırlanmış aktivitelerden oluşmaktadır. HIPPY eğitim müfredatı, ebeveynler ve çocuklar arasındaki temel bağ üzerine kurulu olup program, tüm çocukların öğrenebileceği ve tüm ebeveynlerin çocukları için en iyisini istedikleri düşüncesini savunmaktadır. Program aracılığı ile ayrıca başarılı bir ebeveyn-çocuk etkileşimi oluşturulması da önemsenmektedir. Ebeveynlerin, program etkinliklerini yürütmesinde taklit ve canlandırma yapmaları önemli rol oynamaktadır. Bu şekilde aileler, çocuklarının empati kurma becerilerinin gelişimlerini desteklemektedir. HIPPY

ziyaretçileri ailelere bu konuda bire bir yardımcı olmaktadır. Bunun yanı sıra çocuklara okunacak kitaplar, anlatılacak masallar ve etkinlikler yoluyla dil gelişimlerinin desteklenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca çocukların problem çözme becerilerinin gelişimi için düzenlenen etkinliklere yer verilmiştir. Böylelikle 60 haftalık, günlük etkinlik paketleriyle hem çocuklar hem de aileler gelişim göstermektedir (http://www.hippyusa.org; Kartal, 2010).

Yaygınlık: Program İsrail’in dışında Türkiye, Almanya, Meksika, Yeni Zelanda, Güney Afrika ve Amerika Birleşik Devletleri’nde uygulanmaktadır. Programın diğer ülkelerdeki uygulaması, o ülkenin kültür ve diline uyarlanarak yapılmaktadır (Kartal, 2010).

Sonuçlar: HIPPY’nin etkilerini değerlendirmek amacıyla yapılan çalışmalarda programda yeralan çocukların bilişsel becerilerinde ilerlemeler olduğu, ilkokula uyumlarının daha kolay olduğu, ebeveynlerin çocuklarının eğitimine katılım düzeylerinde bir artış olduğu yine ebeveynlerin çocuklarına karşı tutum ve davranışlarında olumlu yönde değişimler olduğu ve çocuklarının eğitimleri konusunda ebeveynlerin kendilerine olan güvenlerinde bir artış olduğu saptanmıştır (Baker vd., 1999).