Aile eğitimi; anne babaların ve çocuğa bakan kişilerin özel bilgi ile çocuk yetiştirme becerileri ve çocukların yeteneklerini geliştirmelerini sağlama sürecidir (Tezel Şahin ve Özyürek, 2010a).
Zepeda ve arkadaşlarına (2004) göre aile eğitimi; “pozitif ebeveynlik uygulamaları için tasarlanmış öğrenme aktiviteleridir”. Bu aktiviteler yoluyla ebeveynler çocuklarının gelişim özellikleri ve gelişim özellikleriyle bağlantılı pek çok ipucunu öğrenme ve bunları en iyi şekilde kullanma yollarını öğrenmektedirler.
Tolani ve arkadaşları (2006) ebeveyn eğitimini, ebeveynlerin çocuklarının sağlığı, gelişimi ve eğitimlerine destek olma kapasitelerini artırma amacını güden bir takım programlar ve kaynaklar olarak ele alırken; Croake ve Glover (1977) ise ebeveyn eğitimini, çocuklarındaki olumlu davranışları destekleme amacı güderek çocuklarıyla olan iletişimlerinin yöntemlerini değiştirmek için girişimde bulunan ebeveynlerin amaçlı öğrenme aktiviteleri olarak ele almaktadırlar.
amacıyla yapılan her tür ve düzeydeki eğitim süreci olarak ele alınmıştır (T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, 1990).
Aile eğilim programları, ailelerin anne babalık becerilerini ve bilgilerini geliştirme, çocuk gelişimi ve ailelerin yaşadığı sorunlarla pozitif yollarla başa çıkabilme ile ilgili öğrenme deneyimlerini geliştirmeye odaklanmış programlar olmakla birlikte; bu programların amacı; çocuklarını yetiştirmede istenilen davranışları geliştirmeleri konusunda ailelere rehberlik ederek ebeveyn çocuk ilişkisinde tutum ve davranışların olumlu yönde gelişmesini sağlamaktır. Bu temel amaçla birlikte, bu programların diğer bir amacı da; anne-babaların çocuk gelişimi ve eğitimi konusunda bilgilenmelerini sağlamak, her yaşın gelişim özelliklerine göre çocuklarını tanımalarına yardımcı olmak, anne-babayı çocuklarıyla sağlıklı iletişim kurmanın önemi konusunda bilgilendirmek, çocukların davranış ve alışkanlıklarını değiştirme yollarını öğretmek ve ebeveynleri kendi hakları hakkında bilgilendirmektir. Aile eğitim programlarıyla anne-baba adaylarını evlilik öncesinde eğitmek, çocuk ve aile hakları konusunda bilinçlendirmek, sorun çözme becerilerini kazandırmak, anne babalık rolünde kendilerine güvenlerini artırmak amaçlanmaktadır. Ayrıca, aile bağlarını güçlendirmek, çocuk ihmal ve istismarını önlemek, anne-babaların çocuk yetiştirme konusundaki hatalı davranışlarını düzeltmelerinde yardımcı olmak, ev ortamını çocuk için en uygun hale getirme konusunda rehberlik etmek hedeflenmektedir. Bu çalışmalarla boşanmış ve tek ebeveynli ailelere destek sağlamak, kişiler arası ilişkiler kurmalarına ve sosyalleşmelerine yardımcı olmak gibi hedeflere ulaşılması da amaçlanmaktadır (Tezel Şahin ve Özyürek, 2010a; Erkan, 2010; Tezel Şahin ve Özyürek, 2010b).
Myers (1996) anne-baba eğitim programlarının amaçlarını “anne-babaların kendilerine olan özgüvenlerini güçlendirmek, küçük çocukların fiziksel, zihinsel, sosyal ve duygusal gelişimini teşvik etmek için yeteneklerini geliştirecek şekilde onları gerekli bilgi ve becerilerle donatmak şeklinde özetlemektedir.
Aile eğitim programları, aile eğitimi için farklı yöntemlerle yürütülse de özünde aynı amaca hizmet etmekte ve temelde iki amaca hizmet etmektedir, Birincisi; ailenin psikolojik ve sosyal açıdan içinde bulunduğu yaşam şartlarına uyum sağlamasına yardımcı olmaktır, ikincisi ise; çocuk gelişimi ve eğitimi konusunda
gelişimsel becerilerini destekleme, günlük rutinlerde çocukların davranışlarını yönlendirme, çocukların oyun ve sosyal etkileşimlerinde anne babaların becerilerini yükseltmektir. Dolaylı olarak da anne babaların çocukların gelişimlerini etkilemek ve onların sosyoekonomik ve psikolojik mutluluklarını sağlamak, bilgileriyle de çocuklarını yetiştirmelerini desteklemektir (Tezel Şahin ve Özyürek, 2010a).
Aile bireylerinin, çocuklarının gelişim ve eğitim sürecine katılımını sağlamak amacıyla düzenlenen aile eğitim programlarının genel amaçları şu şekilde sıralanabilir:
● Ailelerin, çocuğun doğum öncesi ve doğum sonrası gelişimi ve eğitimi konusunda bilgilendirilmelerini sağlamak,
● Aile bireylerini her yaşın gelişim özelliğine göre çocuklarını tanımalarına yardımcı olmak,
● Aile bireylerinin çocuğun her alandaki gelişimini desteklemelerine ve hızlandırmalarına etkin katılımlarını sağlamak,
● Aileleri, çocukları ile neden-sonuç ilişkisine dayalı sözel iletişim kurmanın önemi konusunda bilgilendirmek,
● Aileleri, çocuk yetiştirme tutumları konusunda bilgilendirmek ve çocuklarına karşı olumlu tutum ve davranışlar geliştirmelerine yardımcı olmak. Hatalı tutum ve davranışlarını değiştirmek,
● Ailelere, çocuk sağlığı, beslenmesi ve cinsel eğitim konusunda yardımcı olmak,
● Aile bireylerinin, öğrendikleri bilgileri davranışa dönüştürmelerine yardımcı olmak,
● Aile bireylerini, kendi hakları ile ilgili olarak bilinçlendirmek, ● Aile bireyleri, arasında duyarlılık kazandırmak,
● Aile bireylerine, empati, iletişim ve sorun çözme konusunda beceri kazandırmak,
● Demokratik anlayışa dayalı yeni etkileşim biçimlerinin aile içi ilişkilere yansımasını sağlamak,
● Ailelere, çocuğunu kendi kendine kararlar alabilen, aldığı kararların sorumluluğunu taşıyabilecek, özgüvenli, içten denetimli, yaratıcı, girişimci, kendisinin ve başkalarının haklarına saygılı, duygu ve düşüncelerini rahatlıkla ifade edebilen, kültürel değerlerine sahip, ruhsal ve bedensel yönden sağlıklı birer kişi olarak yetiştirmeleri için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmak,
● Anne-baba adaylarını eğitmek,
● Evlat edinen ailelere, üstlendikleri anne-baba rollerini benimsetmek
● Aileleri çocuklarının eğitimine katılmalarının, okul başarısını artırabileceği konusunda bilinçlendirmek,
● Anne-babalara, çocuklarını istenen özelliklere göre yetiştirmek için gerekli bilgileri vermek,
● Anne babaların eğitimiyle, ailedeki veya çevredeki diğer bireylere de ulaşarak eğitimin etkisini daha geniş kitlelere ulaştırmak,
● Anne babaların, iyi anne baba olma rolünde kendilerine güvenini artırmak, ● Farklı bir etkinlik ve eğitim ortamına giren anne babaların dolaylı olarak kişiler arası ilişkiler ve sosyalleşmesinin artmasına destek olmak,
● Ailelere, çocuklarının bakım ve eğitimiyle ilgili yakın çevresi dışında ulaşabilecekleri güvenilir bilgi kaynağı sunmak,
● Anne babalara, ev ortamını çocuk için daha uygun eğitsel bir ortam hâline getirmeleri konusunda rehberlik etmek,
● Anne babaların çocuk yetiştirmeye yönelik geçmiş bilgilerini dikkate alarak gereksinimleri olan konularda onlara yol göstermek,
● Problemleri önlemek ve alternatif disiplin yöntemleri sunmak ve aileye çocuğun ev ortamında öğrenebilecekleri deneyimler hakkında bilgi vermek,
● Ailelerin yaşadıkları sorunlarla pozitif yollarla başa çıkabilme becerilerini geliştirmek,
● Çocuğun bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimine nasıl katkıda bulunabileceklerine ilişkin öğrenme deneyimlerini geliştirmek amaçlanmaktadır (Tezel Şahin ve Özyürek, 2010b; Erkan, 2010; Aksoy, 2001; Ersoy ve Tezel Şahin, 1999; Tezel Şahin ve Özyürek, 2010a; Çağdaş ve Şahin Seçer, 2006; Myers, 1996; Tolani vd., 2006; Croake ve Glover ,1977)