Bilgi Vermek

Bu suçun seçimlik hareketlerinden ilki bilgi vermektir. Bilgi, sözlükte çeşitli şekillerde tanımlanmaktadır. Konumuza en yakın tanıma göre bilgi; öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile elde edilen gerçek, malumat, vukuf anlamına gelmektedir⁴⁶⁸. Bilgi vermek ise, kişinin sahip olduğu bilgiyi başkasına aktarması olarak tanımlanabilir. Piyasa dolandırıcılığı suçu açısından bilgi verme ise, sermaye piyasası araçlarının değeriyle ilgili herhangi bir konu hakkında açıklama yapılması olarak tanımlanabilir⁴⁶⁹.

Çalışma konumuz açısından önem arz eden bilgi türlerinden biri, finansal bilgidir. Finansal bilgi, en genel anlamıyla, işletmelerin her türlü faaliyetlerinin sebep ve sonuçları ile ilgili bilgi olarak tanımlanmaktadır⁴⁷⁰. Başka bir tanıma göre ise finansal bilgi, “bir şirketin muhasebe ve finansal raporlama sistemi tarafından üretilen, şirketin finansal durum, faaliyet ve faaliyet sonuçları ile ilgili, para ile ifade edilen ve bağımsız denetimden geçirilerek ilgililere finansal tablo ve raporlar ile özel

468 TDK Güncel Türkçe Sözlük, www.tdk.gov.tr, E.T. 20/05/2018.

469 DURSUN, age., s. 312.

470 Aydın Alber YÜCE, “Sermaye Piyasasında Manipülasyon”, TBB Dergisi, Y. 2012, S. 98, s.

376. Amerikalı elektronik şirketi Tesla hakkındaki piyasa dolandırıcılığı haberi, bilgiye dayalı piyasa dolandırıcılığı suçuna iyi bir örnek teşkil etmektedir: “ABD Menkul Kıymetler ve Borsalar Komisyonu (SEC), perşembe günü, Musk'ın, Tesla hisselerini geri toplamak ve borsadan çekmek için mali kaynak bulduğuna ilişkin açıklamasının ‘doğru olmadığı ve yanlış, yönlendirici olduğu’ suçlamasıyla dava açmıştı.” https://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/elonmuskaborsa-dolandiriciligi-davasi-tesla-yonetim-kurulu-baskanligindan-ist,ic-N0kKDi0GUsencEN4AnQ, E.T. 09/10/2018.

150

durum açıklaması şeklinde sunulan bilgi” olarak tanımlanmaktadır⁴⁷¹. Benzer bir tanıma göre finansal bilgiler; finansal niteliği olan işlemlerin sonucu belgeye dayalı olarak kayda geçirilen, bu kapsamda tutulan defterlere kaydedilen, çeşitli hesaplarda sınıflandırılan ve son olarak tablo ve raporlar hâlinde özetlenen ve bütün bunların sonunda ilgili kişilere ve kuruluşlara iletilen bilgilerdir. Bu kapsamda, genel olarak finansal bilginin muhasebe faaliyeti ile ilgili olduğu söylenebilir⁴⁷².

Finansal bilgiler; düzenleyici ve denetleyici kurumların işlevlerini yerine getirmelerinde, mevcut ve potansiyel yatırımcıların piyasaya ilişkin kararlarını vermelerinde⁴⁷³ başvuracakları en temel bilgiler olmaları nedeniyle piyasa açısından önemli bir role sahiptirler. Dolayısıyla, finansal bilgiler üzerinde yapılan manipülatif müdahaleler piyasanın işleyişini doğrudan etkileyebilir⁴⁷⁴.

Bu suç açısından her türlü finansal bilgi değil, sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek nitelikteki finansal bilgiler dikkate alınmalıdır⁴⁷⁵. Bu nitelikteki bilgi, tanımlardan da anlaşılabileceği gibi genellikle piyasada faaliyet gösteren şirketler hakkında olabilir. Örneğin, bir şirketin ekonomik durumunun çok iyi veya kötü durumda olduğu, vergilerini ödeyemez durumda olduğu veya vergilerini eksiksiz ödeyebilecek durumda olduğu gibi bilgiler vermek, bu bilgilerin yalan, yanlış veya yanıltıcı olması durumunda suç kapsamında değerlendirilebilir⁴⁷⁶. Ancak piyasa dolandırıcılığı suçu açısından finansal bilgi daha ziyade borsada faaliyet gösteren şirketler hakkındaki finansal tablolarda kullanılan bilgidir. Örneğin, borsada faaliyet gösteren bir şirketin finansal tablosunda, belli bir yıldaki dönem kârının kasıtlı olarak olduğundan fazla gösterilmesi bilgiye dayalı piyasa dolandırıcılığı suçunu oluşturabilir.

Bilgiye dayalı piyasa dolandırıcılığı suçu açısından önem arz eden bilgi türü sadece finansal bilgi ile sınırlı değildir. Finansal bilgiler dışında, Kanun’da belirtildiği şekliyle sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya

471 KÜÇÜKSÖZEN/KÜÇÜKKOCAOĞLU, agm., s. 4.

472 DURSUN, age., s. 206- 207.

473 Aydın KARAPINAR/Figen AYIKOĞLU ZAİF, Finansal Analiz, Gazi Kitabevi, 2. Baskı, Ankara 2012, s. 3.

474 DURSUN, age., s. 206.

475 BARUT ÖZGER, s. 71.

476 ERMAN, s. 141.

151

yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek nitelikte olmak kaydıyla piyasa araçlarına ilişkin bilgiler, sermaye piyasasının genel durumuyla ilgili bilgiler, ülkenin genel ekonomik durumuyla ilgili bilgiler ve piyasayı etkileyebilecek siyasi bilgiler de bu suçta kullanılabilir⁴⁷⁷. Bu suçta kullanılabilecek bilgi türü, yukarıda sayılan bilgi türlerine ilave olarak, şirketin mali durumunu etkileyebilecek nitelikte olmak kaydıyla şirketlerin ortakları veya yöneticilerinin kişisel veya ailevi durumlarıyla ilgili bilgiler de olabilir. Örneğin, en büyük ortağın tutuklandığı veya yurtdışına kaçmaya hazırlandığı gibi bilgiler, doğru olmamak kaydıyla bu kapsamda değerlendirilebilir⁴⁷⁸. Söz konusu bilgilerin doğru olması durumunda, bu bilgiler o şirketin borsadaki hisselerinin değerini olumsuz yönde etkilemiş olsa dahi bu suç oluşmayacaktır. Zira bilgiye dayalı piyasa dolandırıcılığı suçunun düzenlendiği kanun maddesinde (SPK md. 107/2), açık bir şekilde bilginin yalan, yanlış veya yanıltıcı nitelikte olması aranmıştır⁴⁷⁹. Sonuç olarak denilebilir ki; sermaye piyasası araçlarının değerini, fiyatını veya yatırımcıların kararlarını etkileme gücüne sahip olmak kaydıyla her türlü bilginin kullanımı bu suçu oluşturabilir⁴⁸⁰. Piyasa araçlarının fiyatını, değerini veya yatırımcının kararlarını etkileyebilecek nitelikte olmayan basit bilgiler bu suçun oluşması açısından elverişli sayılamaz. Bu durumda, SPK md. 104 uyarınca piyasa bozucu eylem gündeme gelebilir.

Bu suçta söz konusu olan bilgi, olumsuz etki gösterebilecek bir bilgi olduğu gibi olumlu etki gösterebilecek bir bilgi de olabilir. Şimdiye kadar verdiğimiz örnekler genellikle olumsuz etkisi olan bilgilere dair örneklerdir. Olumlu bilgiye ise; şirketin daha büyük bir şirketle birleşeceği, katıldığı bir ihaleyi kazanmış olduğu, bilanço döneminde beklentinin üzerinde bir kâr açıklayacağı gibi bilgiler örnek gösterilebilir^{481, 482}.

477 BEZCİ, agm., s. 279.

478 ERMAN, s. 141; EVİK, age., s. 220.

479 DURSUN, age., s. 317.

480 Aynı yönde bkz. DURSUN, age., s. 313. Bu noktada belirtmek gerekir ki, mülga 2499 sayılı SPK’da bilgiye dayalı manipülasyon suçunda önem arz eden bilgi, sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek (md. 47/A-3) nitelikte bilgi iken yürürlükteki 6362 sayılı SPK’da sermaye piyasası aracının sadece değerini değil, fiyatını veya yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek nitelikte bilgi de bu kapsama dâhil edilmiştir.

481 Cihangir KAVAL, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu Kapsamında Piyasa Dolandırıcılığı ve Bilgi Suistimali Suçları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul 2015, s. 38.

482 Olumlu etki doğurabilecek nitelikte bilgiye güncel bir örnek olarak, bir şirketin üretim rakamlarını olduğundan fazla açıklamasını gösterebiliriz. Habere göre, Tesla şirketinin eski bir

152

Bilgi doğrudan, talep olmaksızın fail tarafından verilebileceği gibi, başkasının talebi üzerine de verilebilir⁴⁸³. Aynı şekilde, bilgi yazılı verilebileceği gibi, sözlü de verilebilir. Bu bilgi bir kişiye verilebileceği gibi birden çok kişiye de verilmiş olabilir⁴⁸⁴. Bilgiye dayalı piyasa dolandırıcılığı suçu açısından önemli olan; bilginin fiyatları, değerleri veya yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek nitelikte olmasıdır.

Eğer bilgi verilmesi esnasında, kişisel yorumlar da ilave edilirse “yorum yapma”

seçimlik hareketi de gündeme gelebilir. Aynı şekilde, bilgi verilmesi, basın yayın araçlarıyla yapılırsa “haber verme” hareketi gerçekleşebilir⁴⁸⁵. Görüldüğü üzere bu suç kapsamında seçimlik hareketler çoğu durumda iç içe geçmiş olabilmektedir.

Yargıtay bir kararında, halka arz izahnamesinde eksik ve yanıltıcı bilgi verilmesini ve şirketin değerinin olduğundan farklı gösterilmesini bilgiye dayalı piyasa dolandırıcılığı suçu açısından kamu davasının açılması için yeterli şüpheyi oluşturan hareketler olarak tarif etmiştir: “…Sermaye Piyasası Kurulu Denetleme Dairesi'nin 22/03/2013 tarihli ve XXV-1/13-1, XXVI-2/9-2 sayılı denetleme raporu hazırlanarak, 04/02/2011 tarihli halka arz izahnamesinde halka arz edilen sermaye piyasası araçlarının değerini ve yatırımcıların kararlarını etkileyecek şekilde ...

Ticaret A.Ş.'nin hissedarı bulunduğu...Park isimli alışveriş merkezinden elde edilen gelirlere ilişkin eksik ve yanıltıcı bilgi verildiği, yine 13/01/2011 tarihli fiyat tespit raporunun şirketin gelirlerini ve değerini yüksek gösterecek şekilde hazırlandığı ve şirketin gerçek değerini doğru ve dürüst bir şekilde yansıtmamasına yönelik fiilleri nedeniyle… suç tarihinde yürürlükte bulunan 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu "Piyasa dolandırıcılığı" başlıklı 107/2. maddesinde yer alan "Sermaye piyasası araçlarının fiyatlarını, değerlerini veya yatırımcıların kararlarını etkilemek amacıyla yalan, yanlış veya yanıltıcı bilgi veren, söylenti

çalışanı, şirketin bir araba modelinin üretim rakamlarını olduğundan yüzde 44 daha fazla gösterdiği gerekçesiyle, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na (SEC) şikâyette bulunmuştur.

https://www.haberturk.com/tesla-model-3-2056360-ekonomi, E.T. 17/07/2018.

483 Çeşitli kişi ve kurumların bilgi ve belge isteme yetkisi kapsamında istedikleri veya mevzuat gereği verilmesi gereken bilgilerin verilmesi de bu suç açısından bilgi verme hareketinin kapsamına dâhil edilebilir. Zira Kanun’da bu konuda herhangi bir kısıtlama yapılmış değildir. Burada önemli olan, bilgilerin sermaye piyasası araçlarının değerini etkileme özelliğine sahip olmasıdır. DURSUN, age., s. 313.

484 Öğretide Evik’e göre, bu suçtaki tehlike neticesinin gerçekleşmesi için bilginin çok sayıda kişiye iletilmesi gerekir, aksi hâlde suç gerçekleşmez. EVİK, age., s. 225.

485 ERMAN, s. 141. Dursun’un mülga SPK döneminde ifade ettiği görüşüne göre, bilgi verme hareketi geniş anlamda değerlendirilmesi durumunda, haber yayma ve yorum yapma hareketlerini de büyük ölçüde kapsamaktadır. Çünkü her ne kadar içerik, nitelik ve veriliş tarzları bakımından bazı küçük farklar olsa da belli bir konu ile ilgili haber ve yorumlar özlerinde bilgi de içerirler. DURSUN, age., s. 312- 313.

153

çıkaran, haber veren, yorum yapan veya rapor hazırlayan ya da bunları yayanlar iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar." şeklindeki düzenleme gereğince şüphelilerin üzerine atılı suçu işlediklerine dair kamu davası açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil bulunduğu gözetilerek…”⁴⁸⁶