5.2.1. Sosyodemografik Soruların Değerlendirilmesi:
Üniversitelerin insan kaynakları çok farklı personel grubundan ve mesleklerden oluşmaktadır. Bu çerçevede, akademik ve idari personel, üniversite örgütünün, kendi iş ve görevlerini yerine getirmede istihdam etmiş olduğu en anlamlı ve önemli iki insan
kaynağıdır. Buna göre, araştırmaya katılan akademik personelin cinsiyet durumuna bakılacak olursa erkeklerin %70, bayanları ise %30 civarında olduğu görülmektedir. Bu oranlar, idari personelde ise erkeler için %51, bayanlar için %49’dur.
Akademi k Personel: Cins iyet
70.34% 29.66% 0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00% 70.00% 80.00% Erkek Kadı n
Grafik 5.1: Personellerin Cinsiyete Göre Dağılımı
Akademik personelin eğitim durumu, olması gerektiği üzere, idari personele göre çok yüksektir. Araştırmaya katılan akademik personelin %70 i doktorasını tamamlamış iken %22 si yüksek lisansını bitirmiştir. Yaklaşık %8’lik küçük bir grup da henüz lisans eğitimi sonrası kariyerini sürdürmektedir. İdari personelin eğitim durumu biraz daha çeşitlilik göstermektedir. Grafik 5.2’de görüldüğü gibi idari personelin %60’i lisans eğitimini tamamlamışken %36’sı lise ve dengi okul mezunudur. İdari personelin %4 gibi küçük bir kısmı lisansüstü eğitimini tamamlamıştır.
İdari Persone l: Eğitim durum u
2.46% 36.89% 56.56% 3.28% 0.82% 0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00%
İlköğretim Lise Fakülte Yüksek lisans Doktora Eğitim Y ü z d e
Grafik 5.2: Personelin Eğitim Düzeyi
İdari personel: Cinsiyett
50.82% 49.18% 48.00% 48.50% 49.00% 49.50% 50.00% 50.50% 51.00% Erkek Kadın
Akademik Personel : Eğitim Durumu
5.93% 22.03% 69.49% 0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00% 70.00% 80.00%
Ankete katılanların yaşlarının dağlımı Grafik 5.3’de verilmiştir. Akademik personelin yaklaşık %54’ü 31–40 yaşları, %32’si 20–30 yaşları, %28’i 41–50 yaşları arasındadır. %5’lik bir grup ise 50 yaşının üstündedir. Buradan da çıkarılabileceği gibi Pamukkale Üniversitesinin orta yaş grubun ağırlıklı bir popülasyona sahip olduğu görülmektedir. İdari personelin yaş dağılımı incelediğimizde yine orta yaş grubunun ağrılıklı olduğunu görülmektedir. Grafikte de gözlenebileceği gibi, idari personelin yaklaşık %57 31–40, %35’i 41–50, %29’ü 20–30 yaşları arasındadır.
Akademik Personel Yaş dağılımı
27.12% 44.92% 23.73% 3.39% 0.85% 0.00% 5.00% 10.00% 15.00% 20.00% 25.00% 30.00% 35.00% 40.00% 45.00% 50.00% 20-30 31-40 41-50 51-60 60+ Yaş y ü z d e
İdari Pers onel: Yaş Dağı lı mı
23.77% 45.90% 28.69% 1.64% 0.00% 0.00% 5.00% 10.00% 15.00% 20.00% 25.00% 30.00% 35.00% 40.00% 45.00% 50.00% 20-30 31-40 41-50 51-60 60+ Yaş Y ü z d e
Grafik 5.3: Personelin Yaş Dağılımı
Araştırmaya katılan idari personelin yaklaşık %62’sinin hiçbir idari görevi bulunmazken yaklaşık %24’nin çeşitli idari ve akademik işlere dair yöneticilik konumunda oldukları görülmektedir. Bu konuda idari personelin %70’i memur ve işçi iken; yaklaşık %30’u yöneticilik ve amirlik pozisyonuna sahiptir.
Akademik Persone: Yönetim Konumu 61.86% 1.69% 0.85%8.47% 4.24% 3.39%0.00% 19.49% 0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00% 70.00% idari Görev yok Dekan Yrd. Müdür Yrd Bölüm Bşk. Yrd Bölüm Bşk. Müdür Dekan Diğer
İdari Personel: Yönetim Konumu
3.28% 67.21% 9.02% 4.10% 3.28% 1.64% 0.00% 0.00%11.48% 0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00% 70.00% 80.00% İşçi Mem ur Söz. Mem ur Şef Amir Müd ür Dai re B aş. Dai re B aş. Y rd Diğ er
Grafik 5.4: Personelin Yönetim Konumları
5.2.2. Örgütsel Tatmin ve Algılamayla İlgili Soruların Değerlendirilmesi
5.2.2.1. Tatmin Düzeyinin Akademik ve İdari Personeller için Değerlendirilmesi
Pamukkale Üniversitesi personelinin genel tatmin düzeyi yapılan araştırmada 2,24 şeklinde ortaya çıkmıştır. Bu değerlere bakarak personelin genel bir tatminsizlik algıladığı sonucuna ulaşabiliriz. Akademik personelin genel olarak tatmini 2,33 iken, idari personelin tatmin düzeyi 2,16‘dır. Tablo Ek 1, 3 ve 5 de yer alan değerlere göre, Pamukkale Üniversitesinde görev yapan idari personelin ve akademisyenlerin tatmin düzeyinin düşük olduğu söylenebilir. Genel olarak Üniversite mensubu personelin tatminsizlik algıladığı en belirgin faktör ulaşım hizmetlerinin (servis imkânlarının) olmamasıdır. Bu faktörde katılımcıların aritmetik ortalaması 3,45’tir. İkinci olarak en fazla tatminsizlik yaratan konu ise ek ödemeler, ders ücretleri, sosyal yardımlardır. Tatminsizlik düzeyi en düşük algılanan konu ise resmi tatil ve izinlerin dışında kalan izinlerin (hastalık izni, yakınların ölümü, düğün izni v.b.) kullandırılmasıyla ilgili olan faktördür. Bu faktöre ait olan aritmetik ortalama 1,04’tür. Tatminsizlik düzeyi en az olan faktörlerden biri de sağlık, doktor ve sigorta hizmetleri ile ilgili olan konudur. Ve faktörün tatminsizlik derecesi 1,55’dir.
Üniversitede çalışan idari personel için en az tatminsizlik yaratan konu resmi tatil ve izinlerin dışında ihtiyaç halinde diğer izinlerin verilmesi (1,04 aritmetik ortalama) ve iş yerinde kullanılan araç ve gereçlerin (masa, bilgisayar, telefon v.b.) temin edilmesi ile (1,37 aritmetik ortalama) ilgilidir. İdari personelin en fazla tatminsizlik yaşadığı konular ise ulaşım hizmetlerinin olmayışı (3,66) ve ek ödemeler, ders ücretleri ve sosyal yardımlar (3,21) ile ilgilidir.
Üniversitede görev alan akademisyenler için de en önemli tatminsizlik unsuru ulaşım hizmetlerinin kurum tarafından sağlamamasıdır (3,23). Bununla beraber, idari personelin tatminsizlik sıralamasından farklı olarak, akademisyenler için mevki ve makamlara yapılan terfi ve ilerlemenin uygunsuzluğu konusu (3,14) ikinci önemli tatminsizlik kaynağı olarak dikkat çekmektedir. Akademisyenler için en az tatminsizlik yaratan unsurlar ise genel değerlendirme ile paralellik arz etmektedir. Buna göre, akademik kadrolarda çalışan öğretim üyeleri ve öğretim elemanları için de izinlerden (1,05) ve izinlerden faydalanabilme konusu en az tatminsizlik yaratan faktörlerdir.
5.2.2.2. Adalet Algılamasıyla İlgili Verilerin Değerlendirilmesi
Pamukkale Üniversitesinin akademik ve idari kadrolarında, değişik birimlerde çalışan 240 personele uygulanan anket sonucuna göre toplam personelde, en adil bulunan konu 5,07 aritmetik ortalama ile “resmi tatil ve izinlerin dışında ihtiyaç halinde (hastalık izni, yakınların ölümü, düğün v.b.) izinlerin verilmesi ile ilgili olan faktördür. Bu oran erkek personeller için 5.13; bayan personeller için 4,97; idari birimlerde görev yapan personellerde 4,97; son olarak akademik kadrolarda bulunan görev yapan personeller için de 5,17 olarak gerçekleştiği gözlemlenmiştir.(bkz Tablo Ek 2, 4 ve 6)
Adalet algılaması sıralamasında yer alan ikinci önemli faktör genel hedef kitlenin 4,54 aritmetik ortalama olarak tespit edilen sağlık, doktor ve sigorta imkânlarıyla ilgili olandır. Bu verilere göre, bu faktör ile ilgili adalet derecelendirmesi erkek personelde 4,45; bayan personelde 4,68; akademik personelde 4,61 ve idari personelde de 4,48 olarak tespit edilmiştir.
Bununla beraber, anket formunda bulunan faktörler içerisinde en az adil bulunan ise ek ödeme, ders ücretleri ve sosyal yardımlar (giyecek, yakacak, lojman v.b.) ile ilgili olandır. Anket verilerinden elde edilen sonuçlara göre, genel kitle 2,78’lik bir derecelendirmede bulunurken idari personel bu durumu 2,45; akademik personel bu durumu 3,12 ile en yüksek puanlamayı yaparken, aynı faktör için bayan personelin derecelendirmesi 2,65 olarak gerçekleşmiştir. Ancak bu noktada cinsiyetler arasında bir farklılık dikkati çekmektedir. Bayan personel için en adaletsiz olunan konu 2,65 derecelendirme ile sosyal yardımlarla ilgiliyken, erkek personeller için en adaletsiz olarak algılanan konu 2,80 aritmetik ortalama ile ulaşım hizmetleridir.
Pamukkale Üniversitesinde çalışan personeller için 2,91’lik aritmetik ortalama ile en adaletsiz olarak algılanan ikinci faktör ulaşım hizmetleridir. Akademik kadrolarda görev alan personelin aritmetik ortalaması 3,14; idari personel 2,69; bayan personel 3,07 ve erkek personel için 2,80 olarak puanlanmıştır. Bununla beraber, bayan personeller 2,74’lik bir aritmetik ortalama ile en adaletsiz ikinci faktör olarak terfi imkanlarını göstermişlerdir. Bu duruma paralel olarak, erkek personel de 2,86’lık bir aritmetik ortalama ile yine aynı şekilde en adaletsiz ikinci faktörün ek ödemeler, ders ücretleri ve sosyal yardımlar olduğunu belirlemişlerdir.
5.2.2.3. Tatmin Düzeyinin Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi
İdari ve akademik personelin toplamının %60,42’si erkek, %39,58’i ise bayanlardan oluşmaktadır. Bayan personeller de, erkek personeller de ankette yer alan faktörlerin tamamından tatminsizlik duymaktadır. Bununla beraber, bu tatminsizlik derecelerinde erkekler ile bayan çalışanlar arasında bazı belirgin farklılıklar mevcuttur. Genel toplam personel içerisinde erkek personelin tatminsizlik düzeyinin Aritmetik Ortalaması 2,11; bayan personelin tatminsizlik düzeyinin Aritmetik Ortalaması 2,51 iken, bayan ve erkek personelin toplamının tatminsizlik düzeyi ise 2,24 olarak gerçekleşmiştir. Bu durumda Pamukkale Üniversitesinde çalışan erkek personel, 0,4’lük bir farkla bayan personele göre, örgütlerinden daha az memnuniyetsizlik duymaktadır. Ankette yer alan sorular içerisinde sadece fiziki şartların tatmin düzeyi hususunda erkek personelin tatmin düzeyi bayan personelin tatmin düzeyinden daha düşüktür. Erkek personelin “fiziki şartların tatmin düzeyi” sorusuna vermiş oldukları tatminsizlik puanı 2,075 iken, bayan personelin ayı faktöre vermiş oldukları puanın aritmetik ortalaması 1,66 olarak gerçekleşmiştir. Bu durum, bayan personelin fiziki şartlara diğer faktörlerden daha az önem verdiği şeklinde yorumlanabilir (bkz. Tablo Ek 7 ve 9).
Ücret ve maaşlardan genel olarak bayan personelin de, erkek personelin de tatminsiz olduğu görülmekle birlikte, bayan personelin tatminsizlik derecesi 3,27 iken, erkek personelin tatminsizlik değeri 1,99 olarak tespit edilmiştir. Bu değerlere bakarak, erkek personel ile bayan personel arasında ücret ve maaşlardan tatminsizlik derecelerinde önemli bir farkın ortaya çıktığı görülmektedir. Bunun sebeplerinden biri de, örgütlerde bayanlara daha fazla görev ve sorumluluk verilmeye başlanması ve bunun sonucunda, bayanlarda bir ücret artışı beklentisinin oluşmaya başlaması olduğu düşünülebilir.
Ücret ve maaşın aynı işi yapan diğer kimselerle karşılaştırılması sorusuna erkek personeller 1,56 tatminsizlik derecesi verirken, bayan personellerin 2,06 tatminsizlik derecesi verdikleri tespit edilmiştir.
Ek ödeme, ders ücreti ve sosyal yardımlarla ilgili tatminsizlik düzeyi erkek personel için 2,95; bayan personel için ise 3,48’dir. Aynı zamanda, ankette yöneltilen