Analiz süreci; hipotezleri test etmek ve elde edilen verilerin diğer çalışmalarla da karşılaştırılması, Ankara ve Konya makine sanayi kümesine yönelik çıkarımları kapsamaktadır. Bu nedenle; çalışmada öncelikle çalışmanın amacı, sorunsalı ve hipotezleri belirlenmişti. Buna paralel olarak; alan çalışması kapsamında elde edilen veriler, belirlenen niceliksel ve betimleyici yöntemlerle analiz edilmiştir.
Çalışmanın bu aşamasında, belirlenen analiz yöntem ve teknikler bağlamında değişkenler ve alt bileşenlerinin belirlenmesi ve ölçümüne yönelik yaklaşımlar belirlenmiştir. Bu kapsamda; girişimci özellikleri (çizelge 3.3), firma özellikleri (çizelge 3.4), yenilikçilik kapasiteleri (çizelge 3.5), ekonomik performans (çizelge 3.6), sosyal ağ potansiyelleri (çizelge 3.7), güven kapasitesi (çizelge 3.8) ve yakınlık düzeyleri (çizelge 3.9) değişkenleri ve alt bileşenler ve değişkenlerin ölçülmesine yönelik yaklaşımlar belirlenmiştir.
Çizelge 3.3 Girişimci özelliklerine ilişkin değişkenlerin bileşenleri ve verinin türü
Bileşenler Kodlar Verinin Türü
Girişimcinin yaşı GİRİŞİMCİ YAŞI
1950-1960 (1) 1961-1970 (2) 1971-1980 (3) 1981-1990 (4) 1991-2000 (5) 2001--- (6)
Girişimcinin makine imalatı
sektöründe çalıştığı süre GİRİŞİMCİ DENEYİMİ
1950-1960 (1) 1961-1970 (2) 1971-1980 (3) 1981-1990 (4) 1991-2000 (5) 2001--- (6)
Girişimcinin doğum yeri-memleketi GİRİŞİMCİ KÖKENİ
Ankara Merkez/Konya Merkez (1) Ankara İlçeler/Konya İlçeler (2) İç Anadolu Bölgesi (3) Ege Bölgesi (4) Akdeniz Bölgesi (5)
Güneydoğu Anadolu Bölgesi (6) Doğu Anadolu Bölgesi (7) Karadeniz Bölgesi (8) Marmara Bölgesi (9) Yurt Dışı (10)
Girişimcinin en son mezun olduğu
okul GİRİŞİMCİ EĞİTİMİ İlköğretim (1) Ortaöğretim (2) Meslek lisesi (3) Ön lisans (4) Lisans (5) Lisansüstü (6)
Girişimci dahil olduğu cemaat, klüp
vb. gibi sosyal gruplar SOSYAL GRUP
Cemaat (1) Liberal (2) Muhafazakar (3) Sol (4) Milliyetçi (5)
106
Çizelge 3.4 Firma özelliklerine ilişkin değişkenlerin bileşenleri ve verinin türü
Bileşenler Kodlar Verinin Türü
Firmanın faaliyette bulunduğu alan, LOKASYON
Küçük Sanayi Sitesi (1) Bağımsız Sanayi Bölgesi (2) OSB (3)
Firmanın faaliyet süresi FİRMA DENEYİMİ
1950-1960 (1) 1961-1970 (2) 1971-1980 (3) 1981-1990 (4) 1991-2000 (5) 2001--- (6) Firmada çalışan nitelikli işgücü sayısı NİTELİKLİ İŞGÜCÜ Sayı
Firmanın kuruluş biçimi KURULUŞ BİÇİMİ
Holding (1) Aile (2) İşbirliği (3)
Girişimci sayısı ORTAK SAYISI
1 ortaklı (1) 2 ortaklı (2) 3 ortaklı (3) 4 ortaklı (4) 5 ortaklı (5)
Çizelge 3.5 Firma yenilikçilik aktivite skoru ve verinin türü
Bileşenler Kodlar Verinin Hesaplanma Yöntemi Verinin Türü
Son üç yılda ürün
yenilikçilik sayısı
Product
Yeni Ürün Geliştirmeye Yönelik
Yapılan Yenilikler X
Sayı Alınan Patent ve Faydalı Model Sayısı Y
Üretim Teknolojilerini Yenilemeye Yönelik Yapılan Yenilikler Z
Ürün yenilikçilik aktivite skoru X+Y+Z
Son üç yılda süreç
yenilikçilik sayısı
Process
Üretim Teknolojilerini Düzenlemeye Yönelik Yapılan Yenilikler K
Sayı Üretim Sürecini Düzenlemeye Yönelik
Yenilikler L
107
Çizelge 3.6 Firma ekonomik performans skoru ve verinin türü
Bileşenler Kodlar Verinin Hesaplanma Yöntemi Verinin
Türü Firmanın 2003-2008 yılları arasında ekonomik performansı Ecoper
2008 yılında 2003 yılına göre cirodaki
değişim X
Endeks 2008 yılında 2003 yılına göre üretim
kapasitesindeki değişim Y Ü2008 yılında 2003 yılına göre kar
oranının değişim Z
Uzun vadeli ekonomik performans skoru
Temel Bileşenler Analizi (A:B:C)
Çizelge 3.7 Sosyal sermaye göstergelerine ilişkin değişkenler ve verinin türü_1
Bileşenler Kodlar Verinin Hesaplanma Yöntemi Veri
Türü Sosyal Ağlar
Güçlü aile ilişkilerinin
önemi (X) AILEORT
Üretim ilişkilerinde X sosyal ağının önemi
Servis ilişkilerinde X sosyal ağının önemi
Pazarlama ilişkilerinde X sosyal ağının önemi
Bilgiye erişimde X sosyal ağının önemi A B C D Likert Arkadaşlık ilişkilerinin önemi (X) ARKORT Hemşerilik ilişkilerinin önemi (X) HEMORT
Farklı ölçekte ve düzeyde yer alan firmalarla ilişkilerin önemi (X)
FARKORT
Aracı kurumların önemi
(X) ARCORT
Gönüllü organizasyonlara
üyeliğin önemi (X) ORGORT STK’larla ilişkilerin önemi
(X) STKORT
Çeşitli dernek ya da cemiyetlere üyeliğin önemi(X)
DERORT
X Sosyal ağının skoru: Ortalama
108
Çizelge 3.8 Sosyal sermaye göstergelerine ilişkin değişkenler ve verinin türü_2
Bileşenler Kodlar Verinin Hesaplanma Yöntemi Veri
Türü GÜVEN
İlişkilerin devam ettirilmesi veya yeni iş birliğinde din, dil, ırk benzerliği (X), firmanın bölgedeki imajı ve fiziksel özellikleri (Y), firmanın bugüne kadarki başarısı (Z) sizin için güvenin bir göstergesi midir? MİKRO GÜVEN Üretim ilişkilerinde X, Y, Z kriterinin önemi Servis ilişkilerinde X, Y, Z kriterinin önemi Pazarlama ilişkilerinde X, Y, Z kriterinin önemi Bilgiye erişimde X, Y, Z kriterinin önemi A B C D Likert Mikro Güven (Karakteristik Temele Dayalı Güven) Güven Skoru:
Ortalama
(A:B:C:D) Likert
İlişkilerin devam ettirilmesi veya yeni iş birliğinde firmaların fırsatçı
davranışlar (X), deneyimleri paylaşma olanağı (Y), firmanın alışkanlıkları (Z) sizin için güvenin bir göstergesi midir? MEZO GÜVEN Üretim ilişkilerinde X, Y, Z kriterinin önemi Servis ilişkilerinde X, Y, Z kriterinin önemi Pazarlama ilişkilerinde X, Y, Z kriterinin önemi Bilgiye erişimde X, Y, Z kriterinin önemi A B C D Likert
Mezo Güven (Süreç Temelli Güven) Güven Skoru:
Ortalama
(A:B:C:D) Likert
İlişkilerin devam ettirilmesi veya yeni iş birliğinde firmaların ticari itibarı (X), banka ve kişisel referanslar (Y), firmanın sahip olduğu sertifikalar (Z) sizin için güvenin bir göstergesi midir? MAKRO GÜVEN Üretim ilişkilerinde X, Y, Z kriterinin önemi Servis ilişkilerinde X, Y, Z kriterinin önemi Pazarlama ilişkilerinde X, Y, Z kriterinin önemi Bilgiye erişimde X, Y, Z kriterinin önemi A B C D Likert Makro (Kurumsalcı Güven) Güven Skoru:
Ortalama
109
Çizelge 3.9 Sosyal sermaye göstergelerine ilişkin değişkenler ve verinin türü_3
Bileşenler Kodlar Verinin Hesaplanma Yöntemi Veri
Türü YAKINLIK
İlişkilerin devam ettirilmesi veya yeni iş birliğinde coğrafi/mekansal yakınlığın önemi
COĞRAFİ YAKINLIK
Üretim ilişkilerinde mekânsal yakınlığın önemi Servis ilişkilerinde mekânsal yakınlığın önemi Pazarlama ilişkilerinde mekânsal yakınlığın önemi Bilgiye erişimde mekânsal yakınlığın önemi A B C D Likert
Coğrafi yakınlık skoru: Ortalama (A:B:C:D)
Ortalama
(A:B:C:D) Likert
İlişkilerin devam ettirilmesi veya yeni iş birliğinde sosyal ilişkilerin önemi
SOSYAL YAKINLIK
Üretim ilişkilerinde sosyal ilişkilerin önemi
Servis ilişkilerinde sosyal ilişkilerin önemi
Pazarlama ilişkilerinde sosyal ilişkilerin önemi Bilgiye erişimde sosyal ilişkilerin önemi A B C D Likert
Sosyal yakınlık skoru: Ortalama (A:B:C:D)
Ortalama
(A:B:C:D) Likert
İlişkilerin devam ettirilmesi veya yeni iş birliğinde firmanın veya kurumun öğrenme potansiyeli, teknik eleman varlığı ve teknolojik yeterliliğinin önemi
BİLİŞSEL YAKINLIK
Üretim ilişkilerinde öğrenme potansiyeli ve teknolojik düzeyin önemi Servis ilişkilerinde öğrenme potansiyeli ve teknolojik düzeyin önemi Pazarlama ilişkilerinde öğrenme potansiyeli ve teknolojik düzeyin önemi
Bilgiye erişimde öğrenme öğrenme potansiyeli ve teknolojik düzeyin önemi
A
B
C
D
Likert
Bilişsel yakınlık skoru: Ortalama (A:B:C:D)
Ortalama
110
Bilgi ağlarının yapısı ve yoğunluğu; firmaların bilgi elde etme sürecinde üniversiteler ve araştırma kurumları, sektörel kurumlar, danışmanlar, lider ve rekabetçi firmalar, müşteriler ve dayanışma içerisinde olunan firmalarla kurdukları ilişkiler SAA yöntemiyle hesaplanması sonucu bulunmuştur. SAA yönteminde, bilgi ağlarının yapısı ve yoğunluğuna ilişkin iki tür analiz yapılmıştır. Bu analizler grafik ve merkezilik ölçümleridir. Merkezilik ölçümleri bilgi ağlarının gücü, biraradalık derecesi ve yoğunluk derecesi olmak üzere üç farklı biçimde hesaplanmıştır.
SAA’de merkezilik skorları firmaların bilgi elde etme sürecinde işbirliği yaptığı firma ya da kurumlarla ilişkilerin matris biçiminde ifade edilmesi sonucu hesaplanmaktadır. Bu nedenle, yüz yüze anket sonucu firmaların bölgesel, ulusal ve küresel düzeyde üniversiteler ve araştırma kurumları, sektörel kurumlar, danışmanlar, lider ve rekabetçi firmalar, müşteriler ve dayanışma içerisinde olunan firmalar gibi aktörlerin isimleri belirlenmiştir. Belirlenen aktör isimleri kapsamında bölgesel, ulusal, küresel düzeyde yapılan işbirlikleri göre matrisler oluşturulmuştur. Çizelge 3.10’da verilen örnek matriste olduğu gibi; işbirliği olma durumu “1”, işbirliği olmama durumu “0” ile ifade edilen kare matrisler elde edilmiştir. Elde edilen her bir matris sonucu firmanın bilgi ağları bağlamında güç merkezilik derecesi, biraradalık derecesi ve yoğunluk derecesi UCINET paket program aracılığıyla hesaplanmıştır. Aşağıdaki tabloda, elde edilen matrislerin adı ve UCINET paket programı aracılığıyla her bir matriste hesaplanan merkezilik skorları belirtilmiştir.
Çizelge 3.10 Bilgi ağlarının yoğunluğu ve küme içindeki pozisyonlarına ilişkin skorlar Matris Numarası Matris Adı Merkezilik İndeksi Kodu Biraradalık İndeksi Kodu
1.matris: Bölgesel düzeyde firma – firma/kurum ilişki matrisi C’D1 C’B1 2.matris: Ulusal düzeyde firma – firma/kurum ilişki matrisi C’D2 C’B2 3.matris: Küresel düzeyde firma – firma/kurum ilişki matrisi C’D3 C’B3
111
112
Tez çalışması kapsamında analiz yöntem tekniklerinin belirlenmesi sürecinden sonra; niceliksel ve betimsel yöntemler kullanılarak analizler yapılmış ve hipotezler test edilmiştir. Şekil 3.5’de değişkenler ve değişkenler arasında kurgulanan hipotezler şematik olarak gösterilmiştir. Buna göre; A genel başlığı altında belirlenen hipotezler bölüm 4’de, B genel başlığı altında toplanan hipotezler bölüm 5’de ve C genel başlığı altında toplanan hipotezler bölüm 6’da test edilmiştir. Ayrıca, şekil 3.5 analiz sürecinin özetlenmesi, çalışmadaki analitik bölümler ve bu bölümler arasındaki kurulan ilişkilerin algılanabilmesi açısından kolaylık sağlamıştır.