OYUN TEORİSİNE YÖNELİK ELEŞTİRİLER
4belirgin bir azalma gözlenmiştir. Bunun nedenleri arasında, toplumsal olayların
10. Aşağıdaki oyun modellerinden hangisi tarafların işbirliğini imkansız kılmaktadır?
Kendimizi Sınayalım Yanıt Anahtarı
1. a Yanıtınız yanlış ise, “Oyun Teorisinin Temel Varsayımları” konusunu yeniden gözden geçi-riniz.
2. e Yanıtınız yanlış ise, “Oyun Teorisinin Temel Varsayımları” konusunu yeniden gözden geçi-riniz.
3. d Yanıtınız yanlış ise, “Oyun Teorisinin Temel Varsayımları” konusunu yeniden gözden geçi-riniz.
4. c Yanıtınız yanlış ise, “Oyun Teorisi Modelleri”
konusunu yeniden gözden geçiriniz.
5. d Yanıtınız yanlış ise, “Oyun Teorisi Modelleri”
konusunu yeniden gözden geçiriniz.
6. b Yanıtınız yanlış ise, “Oyun Teorisi Modelleri”
konusunu yeniden gözden geçiriniz.
7. c Yanıtınız yanlış ise, “Oyun Teorisi Modelleri”
konusunu yeniden gözden geçiriniz.
8. b Yanıtınız yanlış ise, “Oyun Modellerinin De-ğerlendirilmesi” konusunu yeniden gözden ge-çiriniz.
9. b Yanıtınız yanlış ise, “Oyun Teorisine Yönelik Eleştiriler” konusunu yeniden gözden geçiriniz.
10. e Yanıtınız yanlış ise, “Oyun Teorisi Modelleri”
konusunu yeniden gözden geçiriniz.
Sıra Sizde 1
Devletlerin dış politikaları ve ilişkileri düşünüldüğün-de, özellikle iletişim ve güven ortamında işbirliğine gidilebildiği ve karşılıklı kazançların yüksek olduğu görülmektedir. Rekabet ve güvensizlik ortamının ise haberleşmenin olmadığı durumlarda daha da tarafları güvensizliğe iterek işbirliği olasılıklarının düşünülme-diği ve çatışmaların yaşandığı durumlara yol açmak-tadır. Çıkarların benzemesi ya da ortak olması duru-munda rasyonel olan davranış işbirliğidir. Uluslararası politikada çatışma kadar hatta küreselleşen dünyada daha fazla işbirliği (uluslararası rejimler ve örgütler) olduğu için, işbirliğine açık oyun modelleri uluslarara-sı ilişkilere daha fazla uygulanabilir.
Sıra Sizde 2
Küreselleşmenin siyasi, ekonomik ve sosyokültürel boyutta devletlerin birbirlerine karşılıklı bağımlılıkla-rını arttırdığı ve işbirliklerini gerekli kıldığı günümüz dünyasında; uluslararası hukuk, rejimler ve örgütlerin varlığı, sıfır toplamlı olmayan oyunların uluslararası ilişkilere uyarlanmasını daha anlamlı kılmaktadır. Sıfır toplamlı oyunlar, taraflardan birinin kazanması du-rumunda diğer tarafın kaybetmesi nedeniyle çatışma durumlarında, egemenlik gibi devletlerin vazgeçilmez çıkar ve öncelikleri söz konusu olduğunda, ilişkileri in-celemek için model olarak kullanılabilir.
Sıra Sizde 3
Uluslararası ilişkilerde sıfır toplamlı olmayan oyun mo-deli, işbirliğiyle kazançlarını arttırmak isteyen devletler ve diğer aktörler; ortak normlar, kurallar ve kurumsal yapı-larla (uluslararası rejim ve örgütler) ilişkilerini yürütmek tercihinde oldukları için daha yaygın uygulanabilecek bir modeldir denilebilir. Analiz çerçevesi oluşturarak farklı durum ve olayların (case-study) çalışılması ve incelen-mesinde kullanılabilir. Başta siyasi, askeri ve ekonomik olmak üzere her alanda artan işbirlikleri ve bu ilişkilerin kurumsallaşması bu argümanı (tezi) destekler.
Sıra Sizde 4
Oyun teorisi ve modellerinin Soğuk Savaş döneminde (özellikle 1950’li ve 60’lı yıllarda) kullanılmış olması, sözkonusu dönemin iki kutuplu dünyasında ABD ve SSCB’nin lider oldukları bloklararası ilişkilerin güç ve çıkar hesaplarına odaklı olmasından kaynaklanmak-tadır. Daha çok sıfır toplamlı ilişkilerin dolayısıyla kazanç ve kayıp hesap ve pazarlıklarının yapıldığı bir dönem olmuştur.
Sıra Sizde Yanıt Anahtarı
Yararlanılan Kaynaklar
Allan, Pierre ve Cedric Dupont. (1999),”International Relations Theory and Game Theory: Baroque Mo-deling Choices and Empirical Robustness,” Inter-national Political Science Review Vol. 20, No.1, ss.
23-47.
Bennett, Peter G. (1995), “Modelling Decisions in In-ternational Relations: Game Theory and Beyond,”
Mershon International Studies Review, Vol. 39, No.1 (April), ss. 19-52.
Deutsch, Karl W. (1988), The Analysis of Internati-onal Relations. 3rd ed. Englewood Cliffs, N. J.:
Prentice-Hall International, Inc.
Dougherty James E. ve Robert L. Pfaltzgraff. (1990), Contending Theories of International Relations, 3rd ed. New York: Harper Collins Publishers, Inc.
Harsanyi, John C. (1969), “Game Theory and the Analysis of International Conflict,” James N. Rose-nau (ed.) International Politics and Foreign Po-licy. A Reader in Research and Theory. New York:
The Free Press, 1969, içinde s. 370-79.
Hopkins, Raymond F. ve Richard W. Mansbach. (1973), Structure and Process in International Politics.
New York: Harper and Row Puplishers.
Kaplan, Morton A. (1957), System and Process in In-ternational Politics. New York: Wiley and Sons.
Nicholson, Michael. (1989), Formal Theories in Inter-national Relations. Cambridge: Cambridge Univer-sity Press.
Sever, Ayşegül. “Yeni Bulgular Işığında 1962 Küba Kri-zi Ve Türkiye”, Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, Cilt No: 52 (Çevrimiçi Erişim: Www.politics.anka-ra.edu.tr/Eski/Dergi)
Amaçlarımız 6
Bu üniteyi tamamladıktan sonra;
Sis tem kav ra mı nı ta nım la ya bi le cek ve sis tem te ori si nin te mel var sa yım la rı nı açık la ya bi le cek;
Ulus la ra ra sı si ya sal sis tem le ri ta nım la ya bi le cek;
Ulus la ra ra sı sis tem mo del le ri ni açık la ya bi le cek;
Sis tem te ori si ni de ğer len di re bi le cek;
Ulus la ra ra sı sis tem te ori si nin ve mo del le ri nin eleş ti ri si ni ya pa bi le cek si niz.
Anahtar Kavramlar
• i e rar şik Sis tem
• i rim e to Sis te mi
• Anar şi
• kin i u ruş Ka pa si te si
• a ır ma
• ır man ma
• i sil le me
• De tant
İçindekiler
Uluslararası İlişkiler
Kuramları I Uluslararası Sistem Teorisi
• İ Rİ
• SİS TEM KAV RA MI VE SİSTEM TEORİSİNİN TEMEL VARSAYIMLARI
• L S LA RA RA SI Sİ YA SAL SİSTEMLER
• L S LA RA RA SI SİS TEM MO ELLERİ
• SİS TEM TE ORİ Sİ NİN E ERLEN İRİLMESİ
• SİS TEM MO ELLERİNE YÖNELİK ELE TİRİLER
Prof.Dr. Tayyar ARI
Gİ RİŞ
Si ya set bi li min de ve ulus la ra ra sı iliş ki ler de yay gın ola rak kul la nı lan sis tem yak la-şı mı; sis tem te ori si ya da sis tem ana li zi ola rak da anı lır. Sis tem yak la la-şı mı, si ya sal sis tem ler ara sın da ki iliş ki le ri an la mak ve ana liz et mek için ya rar lı bir tek nik tir.
Sis tem te ori si ya da ulus la ra ra sı sis tem te ori si, dev let ler ara sın da ki güç da ğı lı mı-nın ve iliş ki le rin be lir le di ği, ara la rın da ba ğım lı lık iliş ki si olan, ege men ulus dev-let le rin oluş tur du ğu ya pı yı in ce ler. Te ori nin baş lı ca var sa yı mı, ulus la ra ra sı sis tem de ni len bu ya pı nın, dev let le rin dış po li ti ka la rı nı be lir le me si dir. Bu an lam da sis-tem ve ya pı ile onun un sur la rı olan dev let le rin dış po li ti ka la rı ara sın da tek ta raflı, ta yin edi ci ve be lir le yi ci bir iliş ki nin ol du ğu ka bul edil mek te dir. Do la yı sıy la ya-pıyla dev let le rin dış po li ti ka la rı ara sın da, de ter mi nis tik bir iliş ki ku rul mak ta dır.
Ulus la ra ra sı sis tem te ori si, dev let le rin bü yük lük le ri, ara la rın da ki iliş ki ye bağ-lı ola rak ge liş ti ri len sis tem mo del le ri ile dev let le rin dış po li ti ka la rı nı açık lar ve ana liz eder. Bu na gö re, ulus la ra ra sı ya pı nın; güç den ge si, iki ku tup lu, çok ku tup lu ve ya tek ku tup lu olu şu na gö re dev let le rin dış po li ti ka la rı de ği şe bil mek te, ça tış ma ve iş bir li ği ih ti ma li art mak ta ya da azal mak ta, ulus la ra ra ra sı hu ku kun ve dip lo ma-si nin iş lev sel olup ol ma ya ca ğı na ön ce den ka rar ve ri le bil mek te dir.
Sis tem te ori si, fark lı ka rak ter le re sa hip dev let le rin ay nı ko şul lar da ben zer po-li ti ka lar iz le ye ce ği ni var sa ya rak, dev let ler ara sın da ki fark lı lık la rı göz ar dı ede bil-mek te dir. Ay rı ca sis tem te ori le rin de dev let le rin iç sel ya pı la rı, bu ko nu da ki fark-lı fark-lık la rın dış po li ti ka ya et ki le ri de dik ka te afark-lın ma mak ta dır. Sis tem te ori le ri dev let mer kez li ol du ğu, ulus la ra ra sı iliş ki le rin tek ak tö rü ola rak dev let le ri ka bul et ti ği için, si ya sal sü reç te et ki li olan ulu sal ya da ulus la ra ra sı si vil top lum ku ru luş la rı-nı, med ya ör güt le ri ni ve di ğer ör güt lü ör güt süz çı kar grup la rı nı da dik ka te al ma-mak ta dır. Her ne ka dar ma-mak ro ge nel le me ler yap ma ya uy gun bir teo ri ol sa da ay nı ko şul lar da, dev let le rin ne den fark lı po li ti ka lar iz le dik le ri ni açık la ya ma dı ğı için eleş ti ril mek te dir.