YURTDIŞI EĞİTİM FİRMALARINA VERİLEN ARACILIK VE DANIŞMANLIK HİZMETLERİNDE BELGE DÜZENİ

213 sayılı Vergi Usul Kanun’un(T.C. Yasalar 1961) “Türkçe Tutma ve Türk Parası Kullanma Zorunluluğu” başlıklı 215’’inci maddesinin 1’inci fıkrasında; bu kanuna göre tutulacak defter ve kayıtların Türkçe tutulma-sının zorunlu olduğu, ancak, Türkçe kayıtlar bulunmak kaydıyla defter-lerde başka dilden kayıt da yapılabileceği, bu kayıtların vergi matrahını değiştirmeyecek şekilde tasdik ettirilecek diğer defterlere de yapılabileceği belirtilmiştir. Aynı maddenin 2-a fıkrasında, kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanılacağı, belgelerin, Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla, yabancı para birimine göre de düzenlenebileceği, yurt dışındaki müşteriler adına düzenlenen belgelerde Türk parası karşılığı gösterilme şartı aranma-yacağı belirtilmiştir.

Bununla birlikte, 213 sayılı VUK’un “İspat Edici Kağıtlar” başlıklı 227’nci maddesinde; bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsikinin mecburi olduğu, söz konusu kayıtların ise Kanun’un 229’uncu ve müteakip maddelerinde belirtilen belgelerden herhangi biri ile tevsik edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Tevsik edici belgelerden faturanın tarifi, VUK’un 229’uncu maddesinde, fatura satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak ta-nımlanmış, 231’inci maddenin beş numaralı bendinde ise faturanın, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde dü-zenleneceği ve bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlen-memiş sayılacağı hüküm altına alınmıştır.

Yukarıdaki hükümlere göre, kayıt ve belgelerde Türk para biriminin

kullanılması zorunludur. Ancak, kayıt ve belgelerin Türk parası karşılığı gösterilmek şartıyla yabancı para birimine göre düzenlenmesi mümkündür.

Bununla birlikte, yurtdışındaki müşteriler adına düzenlenecek olan fatura-lar Türk parası karşılığı gösterilmeksizin yabancı para cinsinden düzenle-nebilecektir.

Buna göre, yurtdışındaki eğitim kurumlarına öğrenci gönderilmesine için verilen aracılık veya danışmalık hizmetlerine ilişkin yurtdışındaki eği-tim kurumu adına fatura düzenlenmesi, yurtdışındaki eğieği-tim kurumlarına gönderilen öğrencilerden alınan danışmanlık ücreti için ise öğrenciler adı-na fatura düzenlemesi gerekmektedir. Yurtdışındaki eğitim kurumuadı-na dü-zenlenecek faturaların Türk parası gösterilmeksizin yabancı para cinsinden düzenlenmesi mümkündür.

Konuya ilişkin Özelge örnekleri aşağıya alınmıştır;

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 15.02.2011 tarih ve B.07.1.G İB.4.06.18.02-32229-7629-74 sayılı “Yurtdışında eğitim firmalarına veri-len aracılık ve danışmanlık hizmetlerinde belge düzeni” Özelgesinde;

“İlgide kayıtlı dilekçenizin incelenmesinden, ... Vergi Dairesi Müdürlü-ğünün ... vergi numaralı mükellefi olduğunuz, yurtdışında yerleşik eğitim firmalarına aracılık ve danışmanlık hizmeti verdiğiniz, söz konusu hizmet kapsamında yurtdışında yerleşik eğitim firması tarafından şirketinize ko-misyon ödemesi yapıldığı, eğitim hizmetine ilişkin toplam ödemenin müş-terileriniz tarafından şirketiniz banka hesaplarına yatırılması durumunda yurtdışındaki şirketin banka hesaplarına komisyon tutarı düşülerek kalan net tutarı havale ettiğiniz; söz konusu ödemenin yurtdışında yerleşik şirke-tin hesabına yatırılması durumunda ise anılan şirket tarafından komisyon tutarının şirketiniz banka hesaplarına havale edildiği ve yurtdışındaki şir-ket adına komisyon tutarı kadar fatura düzenlediğiniz, ancak, yurtdışında-ki şirket tarafından fatura talebinde bulunulmadığı, anılan şirket tarafın-dan eğitim hizmetine ilişkin tüm faturaların şirketiniz adına düzenlendiği ve müşterilerinizin adının sadece iş takibi için referans olarak yer aldığı belirtilerek bahsi geçen işlemlerin katma değer vergisi karşısındaki du-rumu ile belge düzeni konusunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmaktadır.

………

Bu hükümler çerçevesinde, yurt içinde yerleşik şirketiniz tarafından

yurt dışındaki okullara, Türkiye’den öğrenci bulmak için verdiği aracılık hizmeti yurtdışında yerleşik okulun öğrenci bulma hizmetinden Türkiye’de faydalanılması nedeniyle katma değer vergisine tabi bulunmaktadır. Adı geçen şirketin yurt dışında yerleşik okul adına düzenleyeceği faturalarda katma değer vergisi hesaplayıp beyan etmesi gerekmektedir.

………

Buna göre; yurtdışında faaliyet gösteren okullara verdiğiniz aracılık ve danışmanlık hizmeti karşılığında hizmetin tamamlandığı tarihten itibaren azami yedi gün içerisinde fatura düzenlemeniz gerekmekte olup, yurt dışın-daki müşteriler adına düzenlenecek olan faturaların, Türk parası karşılığı gösterilmeksizin yabancı para birimine göre düzenlenmesi mümkün bulun-maktadır. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı tabiidir.” denilmektedir.

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 13.08.2011 tarih ve B.07.1.GİB.

4.06.18.02-105[229- -8364]-826 sayılı “Yurtdışı eğitim hizmetlerinin KDV karşısındaki durumu ve belge düzeni hk.” Özelgesinde;

“İlgi (a) ve (b)’ de kayıtlı dilekçelerinizde; ... Vergi Dairesi Müdürlüğü-nün ... vergi numaralı mükellefi olduğunuz, yurtdışında yerleşik eğitim ku-rumlarına (resmi ya da özel) aracılık ve danışmanlık hizmeti verdiğiniz ve vermiş olduğunuz hizmet bedeli üzerinden komisyon aldığınız belirtilerek, hizmet bedelinin tamamı üzerinden mi yoksa komisyon geliri üzerinden mi fatura düzenleneceği ve KDV oranının ne olacağı, öğrencilerin katıldıkla-rı eğitim programı gereği gidecekleri ülkeler için vize alamamalakatıldıkla-rı duru-munda öğrencilere iade edilen hizmet bedeli üzerinden fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği, yurtdışına gidecek öğrencilerin sigorta, uçak bileti gibi ek hizmet talep etmeleri halinde firmanızın vereceği danışmanlık hizmeti karşılığında uygulamanın nasıl olacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

………

Bu itibarla, yurtdışında yerleşik eğitim kurumlarına yapılan aracılık ve danışmanlık hizmetinden Türkiye’de faydalanılması nedeniyle bu aracılık hizmeti KDV ye tabi olup, söz konusu hizmet bedeli üzerinden genel oranda KDV hesaplanması gerekmektedir.

………

Buna göre, aracılık hizmeti kapsamında yurt dışında faaliyet gösteren eğitim kurumlarına öğrenci gönderilmesi karşılığında alınan komisyon

be-deli için yurt dışındaki eğitim kurumu adına fatura düzenlenmesi, ayrıca firmanız tarafından komisyon alınmadan yurt dışındaki eğitim kurumla-rına gönderilen öğrencilerden alınan danışmanlık ücreti için firmanızın öğrenciler adına fatura düzenlemesi gerekmektedir.

Bununla beraber, istenilmesi halinde hizmet ifasından önce fatura dü-zenlenmesi mümkündür. Hizmetin ifasından önce fatura düdü-zenlenmesi ve bu hizmetin verilememesi durumunda, alınan bedelin iadesi karşılığında hizmeti alacak kişinin vergi mükellefiyetinin bulunması halinde firmanız adına fatura düzenlemesi, mükellefiyetin bulunmaması halinde ise firma-nız tarafından gider pusulası düzenlemesi gerekmektedir” denilmektedir.

4- SONUÇ

Yurtdışındaki eğitim kurumlarına Türkiye’den öğrenci temini için veri-len aracılık veya danışmanlık hizmetleri, Türkiye’de gerçekleştirildiğinden ve dolayısıyla söz konusu hizmetten yurtdışı eğitim kurumu Türkiye’de faydalandığından, bu kapsamda verilen aracılık veya danışmanlık hizmet-leri hizmet ihracatı kapsamında değerlendirilmeyecek ve dolayısıyla katma değer vergisine tabi olacak ve dolayısıyla komisyon bedeline ilişkin dü-zenlenecek faturalarda katma değer vergisi hesaplanması gerekmektedir.

Yurtdışındaki eğitim kurumuna düzenlenecek faturaların Türk parası gös-terilmeksizin yabancı para cinsinden düzenlenmesi mümkündür.

KAYNAKÇA

Gelir İdaresi Başkanlığı (08.08.2011) Katma Değer Vergisi 60 Sayılı Sirküleri-Sayı-1. Ankara:Gelir İdaresi Başkanlığı.

Maliye Bakanlığı(31.12.1987). Katma Değer Vergisi 26 Seri No’lu Genel Tebliği. Ankara: Resmi Gazete (19681 sayılı)

T.C. Yasalar (02.11.1984). 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu.

Ankara: Resmi Gazete (18563 sayılı)

T.C. Yasalar (10.01.1961). 213 sayılı Vergi Usul Kanunu. Ankara:

Resmi Gazete (10703 sayılı)

YENİ TÜRK TİCARET KANUNUNA GÖRE LİMİTED