B. Kararın Sonuçları
VI. YENİ PATENT VE FAYDALI MODEL KANUN TASARISININ
DEĞERLENDİRİLMESİ
Patent ve faydalı modele ilişkin düzenlemelerin daha başlangıçta kanun hükmünde kararname ile düzenlenmiş olması geçen 14 yıl içerisinde halen kanunlaşmaması anlaşılabilir değildir. Türkiye, gelinen noktada Türk Patent Enstitüsü ile dünyadaki bir çok patent ofisine örnek teşkil edecek konumda, uluslararası sözleşmelere taraf olması ve kurulan ihtisas mahkemeleri ile de artık kanunlaşmayı hak edecek bir sıçramanın başlangıcındadır.
295 Bkz: http://www.turkpatent.gov.tr/dosyalar/taslaklar/Patent_Kanun_Taslagi.pdf, (10.01.2010).
296
“Üye devletler, ihlale ilişkin kararın kamuya duyurulması için özel durumlara uygun, örneğin kararın herkesin görebileceği bir yerde teşhir edilmesi gibi diğer ilave önlemleri öngörebilirler. Fikri mülkiyet haklarının ihlaline ilişkin kararların kamuya duyurulmasının temel fonksiyonlarından bir tanesi, hakka ihlal eden kişinin gerçekleştirdiği ve hukuk düzeni tarafından tasvip edilmeyen ihlal fiilinin kamuya duyurulması yoluyla, bu eylemi nedeniyle utanç duymasına ve ticari hayatının olumsuz yönde etkilenmesine sebep olarak, olumsuz davranışının karşılığında hukuk düzeni tarafından bir anlamda cezalandırılmasını sağlamaktır.”, ÇETİN, s. 221, 222.
AB mevzuatı ile Patent ve faydalı model mevzuatımızın hukuki başvuru yolları ve hukuki yaptırımlar dahil olmak üzere, AB ile uyum düzeyinin artırılması ve KHK ile düzenlenmiş olan mevzuatın acilen yasalaşması gerekmektedir.
PatKHK’nın cezai düzenlemelerinin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile uyumlaştırılması sağlanamamıştır. Ceza yaptırımlarının kanun hükmünde kararname ile düzenlenmesi, suç ve cezalar arasında ölçülülük, suç ve cezaların kanuniliği, ihlal hallerini düzenleyen maddelerin atıf yoluyla düzenlenmesi, hükümlerin yeterince açık ve anlaşılır olmaması gibi sebeplerle Anayasa Mahkemesi, faydalı modellere ilişkin 136. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerini, aynı Kanun Hükmünde Kararname’nin 73/A maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi yönünden Anayasa’ya aykırı bulmuş ve ve iptal etmiştir. 2009 yılında yaşanan bu gelişmeler ışığında faydalı modellere ilişkin etkin bir korumadan bahsetmek artık mümkün değildir.
Türk Patent Enstitüsü tarafından hazırlanan ve 17.04.2009 tarihli Başbakanlığa sunulan yeni PatFMKT özellikle faydalı modeller açısından bazı önemli değişiklikler getirmektedir. Çalışmamızın bir çok kısmında özellikle faydalı modellerin hükümsüzlüğü açısından mevcut PatKHK ile yeni PatFMKT arasındaki farklar ortaya konulmuş ve eksiklikler hakkında öneriler getirilmiştir.
Faydalı modelde aranan buluş basamağı kriterinin seviyesi, patentten farklı olup, mutlaka daha düşük tutulması gereklidir. Aksi halde küçük geliştirmeler koruma kapsamı dışında kalacaktır. Faydalı modelle korunabilecek buluşlarda, yeni PatFMKT 132. maddede:“Yeni, tekniğin bilinen durumu dikkate alındığında ilgili
olduğu teknik alandaki bir uzmana göre çok aşikar olmayan ve sanayiye uygulanabilir olan buluşlar faydalı model verilerek korunur.” tanımlanmıştır. Yeni
bir koruma ölçütü getirilerek, aranan buluş basamağı kriterinin seviyesi, patentten farklı olarak değerlendirilmiş; seviyenin patentten düşük tutulduğu ifade edilerek küçük geliştirmelerin de faydalı modelle korunabilmesi imkânının sağlandığı ifade edilmiştir. Yeni PatFMKT 132. maddesinde yer alan “…ilgili olduğu teknik alandaki
bir uzmana göre çok aşikar olmayan” şeklindeki kapalı cümlelerden kaçınılmalıdır.
Hüküm açık, net ve anlaşılır şekilde düzenlenmelidir.
Faydalı model belgesi ile korunabilir buluşlar, Avrupa Birliği faydalı modeller taslağı, dikkate alınarak yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Başvuru sahibi, faydalı model başvurusunda tekniğin bilinen durumu ile kıyaslandığında buluşun, uygulama ve kullanım açısından belirli bir etkinliğe, önemli pratik veya sınai avantaja sahip olduğu konusunu açık ve ikna edici şekilde belirtmiş ise, buluşun buluş basamağına sahip olduğu kabul edilmelidir.
Yeni PatFMKT’da; yeniliğe ilişkin faydalı modeller açısından bir tanımlama yapılmamıştır. Yenilik tanımı patentlere ilişkin 7. maddede yapılmıştır. Tekniğin bilinen durumuna dahil olmayan buluşun yeni olduğu kabul edilmiştir. Tekniğin bilinen durumu ise başvuru tarihinden önce, yazılı veya sözlü tanıtım yoluyla ortaya konulmuş veya kullanım ya da başka herhangi bir biçimde açıklanmış olan toplumca erişilebilir her türlü bilgi, belge ve veriyi kapsayacağı öngörülmüştür. Patentlerle ilgili hükümlerin uygulanabilirliği gözetilerek faydalı modellere ilişkin yenilik açısından açık bir hüküm bulunmadığı ve faydalı modelin özelliği ile çelişmediği için, patentler için yeni PatFMKT öngörülen yeniliğe ilişkin 7. Madde hükmü faydalı modeller içinde aynen uygulanabilir.
Faydalı model başvurusu için gereken belgelerin ve şekli şartlara uygunluğun incelenmesi, yeni PatFMKT 135. maddede ele alınmıştır. Ancak, yapılan başvuruların Enstitü tarafından kabul edilmemesi halinde, başvuru sahibinin Enstitü üst kuruluna itiraz hakkı olup olmadığı, karara karşı hangi hukuki yollara başvurabileceği açık ve ayrıntılı olarak düzenlenmemiştir. Önerimiz; Enstitü’nün bu madde kapsamında verdiği kararlara, 44, 45, 46. maddeler göz önüne alınarak 58’inci madde hükmüne göre itiraz edilebilir hükmü getirilmesidir.
Faydalı modellere ilişkin hükümsüzlük davalarını azaltacağını düşündüğümüz bir düzenleme yeni PatFMKT yer almaktadır. Buna göre; faydalı modele itiraz etmek isteyen üçüncü kişilerin de araştırma talebi yapabileceği hükmü düzenlenmiştir. Bu
düzenlemenin amacı, faydalı model sisteminin avantajı olan kısa sürede ve düşük maliyetle koruma elde edilmesi amacına aykırı olmayacak şekilde daha sağlam bir hak verilebilmesinin sağlanmasıdır. Böylece, mahkemelere faydalı modellerle ilgili gidecek davalar azalacaktır. Zira; uygulanan sistemdeki en büyük aksaklık giderilmeye çalışılmıştır. Artık itirazları Enstitü değerlendirilebilecektir. Enstitüyü, başvuru aşamasında şekli incelemeyle verilen esasa ilişkin yetkinin, itiraz sonucunda verilmemesi mantıksız olurdur.
Yapılan itiraz sonucu düzenlenen araştırma raporunun faydalı modelin veya buna ilişkin buluşun bu kanun’un gereklerini yerine getirmediğini göstermesi durumunda Enstitü’ye faydalı modeli hükümsüz kılma yetkisi verilmektedir. Ancak Enstitü’nün bu kararı bir mahkeme kararı olmayıp, idari bir karardır. Başvuru sahibinin bu karara karşı dava açma hakkı vardır. Açılacak dava, hükümsüzlük davası değil, kararın iptali davası olacaktır.
Ancak yeni PatFMKT metninde, hükümsüzlük kararını dosyayı inceleyen uzmanın mı, yoksa itiraz üzerine Enstitü üst kurulu olan YİDK tarafından mı verileceği belirtilmemiştir. Önerimiz, aynen 135. maddede olduğu gibi, Enstitü’nün bu madde kapsamında verdiği kararlara, 58’inci madde hükmüne göre itiraz edilebilir hükmü getirilmelidir.
Faydalı model belgesinin hükümsüzlüğünü talep hakkına sahip olarak gösterilen resmi makamlar ve zarar gören üçüncü kişiler hakkında yeterli açıklama PatKHK’de olmadığı gibi, yeni hazırlanan PatFMKT’de faydalı modelin hükümsüzlüğünü düzenleyen 140. maddesinde de yoktur. Dava da aktif husumete ilişkin açık hükümlerin getirilmesi gerekmektedir. Yeni PatFMKT’de şikayet hakkına sahip olanlar 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununa veya 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununa tabi kuruluşlar ve tüketici dernekleri açıkça sayılmışken, hükümsüzlük davasını açacak olan davacılardan hiç bahsedilmemiş olması bir eksikliktir.
Yeni PatFMKT’da; patent başvurusu veya patent sahibi tarafından üçüncü kişiler aleyhine açılacak hukuk davalarında yetkili mahkeme açısından davacı belge sahibine davayı ister kendi ikametgâhında, isterse davalının ikametgah mahkemesinde açması için tercih hakkı verilmiştir. Bu düzenleme ile yetkili mahkeme sayısı artırılarak hak sahibine kolaylık sağlanmıştır.
Yeni PatFMKT’da, PatKHK 165/son maddesindeki tazminata benzer bir tazminat öngörülmemiştir. Zira; faydalı model sisteminde yapılan değişiklik ile faydalı modele itiraz etmek isteyen üçüncü kişilerin de araştırma talebi yapabileceği hükmü getirilmiştir. Bu düzenleme ile faydalı modellere ilişkin açılacak hükümsüzlük davalarına engel olunması amaçlanmıştır. Böylelikle daha sağlam belgelerin verilmesi için incelemesiz sistem terk edilerek enstitü nezdinde itirazların değerlendirilmesi yolu açılacaktır.
Yeni PatFMKT’da farklı durumlardaki doğacak tazminatlara ilişkin ayrıntılı bir düzenleme faydalı modeller açısından yoktur. Patentlere ilişkin düzenlemelerin faydalı modeller içinde uygulanacağı şüphesizdir. Talep edilecek sebepsiz zenginleşme, haksız fiil ve benzeri hukuki nedenlerden doğan tazminatlarda genel hükümlerin uygulanacağı, özel durumlarda ise patentlere ilişkin maddelerde öngörülen tazminatların uygulanacağı söylenebilir.
Hükümsüzlük davasının açıldığının TPE’ye bildirilmesi üçüncü kişilerin zarar görmemesi ve TPE siciline güven açısından önemlidir. TPE sicillerinin online olarak tutulduğu ve herkesin kolayca bu sicil kayıtlarını ulaşabildiği düşünüldüğünde mahkemelerin açılan hükümsüzlük davalarını davacı veya davalının talepte bulunmasına gerek olmadan resen TPE Patent siciline bildirmesi gerekmektedir. Yeni PatFMKT da buna ilişkin herhangi bir düzenleme yoktur.
Yeni PatFMKT’da faydalı modelin hükümsüzlüğü davalarında hükmün ilanına ilişkin özel bir düzenleme yine getirilmemiştir.
SONUÇ
Küçük buluşlarında korunması gerektiği fikrinden hareketle patentteki korumaya benzer bir koruma sistemi ile faydalı model fikri ortaya çıkmıştır.
Dünyada hızla gelişen iletişim ve bilgi teknolojisi ile buna bağlı endüstriyel hayat, sanayi alanındaki yenilikleri sürekli tetiklemektedir. Ancak aynı ilerleme ve gelişmenin, teknolojik gelişmenin bir aracı olarak sunulan patent ve faydalı modellerin korunduğu mevzuat açısından olduğunu söylemek mümkün değildir.
Türkiye’nin de taraf olduğu Sınai Mülkiyetin Korunması Hakkında Uluslararası Bir Birlik Kurulmasına İlişkin Paris Sözleşmesi, taraf ülkelere Özel Ulusal Sınai Haklar Servisi başlıklı m. 12; kamuyu patentler, faydalı modeller, endüstriyel tasarımlar ve ticaret markaları gibi konularda bilgilendirmek için özel bir sınai haklar servisi ve bir merkez bürosu tesis etmeye tarafları yükümlü kılmıştır. Türkiye bu yükümlülüğe önce çekince koymuş daha sonra bu çekince kaldırılmıştır. Çekincenin kaldırılması ile Türk Patent Enstitüsü’nün kurulması aynı tarihlere rastlamaktadır.
24 Haziran 1994 tarihinde, 544 s. KHK ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlı idari ve mali özerkliğe sahip Türk Patent Enstitüsü kurulmuştur.
Faydalı model kavramı pozitif hukukumuza AB bütünleşme sürecinde, 1995 tarihinden itibaren Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Kuruluş Anlaşması ve Ticaretle Bağlantılı Fikrî Mülkiyet Hakları Antlaşmasına (TRIPS)’na taraf olmamız, 1996 tarihinden itibaren de Avrupa ile gümrük birliği uygulamasına geçişimiz ile girmiştir.
Gümrük birliğinden doğan yükümlülüklerimizin yerine getirilmesi anlamında yapılan en büyük çalışma, marka, patent, tasarım coğrafi işaretler alanlarında 1995
Faydalı model, PatKHK’nın içerisinde 11. kısımda m. 154 - 157. arasında düzenlenmiştir. Faydalı model belgelerine ilişkin açık bir hüküm bulunmadığı ve faydalı model belgelerinin özelliği ile çelişmediği takdirde, patentler için öngörülen hükümler, faydalı model belgeleri için de uygulanmaktadır (PatKHK m. 166).
Faydalı modelin hükümsüzlüğüne ilişkin gelişmelerin dönüm noktası, 21.04.2004 gün ve 25440 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Anayasa Mahkemesi´nin 23.03.2004 gün ve 2001/1 Esas, 2004/36 Karar sayılı kararı ile olmuştur. PatKHK m. 165/3’ün, Anayasa´nın 36 ve 91’inci maddelerine aykırı bulunarak iptal edilmesi ile zarar gören üçüncü kişilerin hükümsüzlük davası açabilmeleri, herhangi bir şarta bağlı olmadan, koruma süresi boyunca talep edilebilir hale dönüşmüştür.
PatKHK’nın yürürlüğe girdiği 1995 tarihinde TPE’de 38 olan yıllık başvuru adedi, bugün yıllık 3000 bin civarındadır. Bu artış, faydalı model belgelerinin kısa süre içerisinde, incelemesiz bir şekilde kolay alınarak etkin bir koruma sağlamasından kaynaklanmıştır. Dünyada faydalı model başvurusunda ilk 10’da yer almamıza rağmen, patentte aynı başarıyı gösterdiğimiz söylenemez. Üstelik yapılan bu başvuruların gerçekten yeni ve sanayiye uygulanabilir olduğunu söylemek de mümkün değildir. Uygulamada ise bu durum patentin hükümsüzlüğü davalarından daha fazla faydalı modelin hükümsüzlüğü davalarının açılmasına sebep olmuştur.
Yeniliğe ilişkin PatKHK m. 156/I’de kullanılan ifadeler yeterli ve amaca uygun olmaktan uzaktır. Zira; dünyanın Türkiye’yi kapsaması ve yöresel kullanımların ülkesel kullanımların içinde olması dikkate alındığında, sağlıklı bir değerlendirme yapmak mümkün değildir. Mutlak ve nispi yenilik ayrımı hükümde olmamasına rağmen, bunu çağrıştıran ve yanlış anlaşılmalara müsait kelimelerin maddeden çıkarılarak hükmün yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.
Faydalı modellerin hükümsüzlüğü konusunda en çok karşılaşılan davalar faydalı model belgesinin yeni olmadığı gerekçesiyle açılan hükümsüzlük davalarıdır. Bu davalar genellikle faydalı modele tecavüz nedeniyle açılan ceza davaları devam
ederken karşı dava şeklinde Fikrî ve Sınai Haklar Hukuk mahkemelerinde açılmaktadır.
Faydalı modellerin hükümsüzlüğüne ilişkin üç tür tazminattan söz edilebilir; faydalı model belgesi sahibinin kötü niyetli olarak hareket etmesinden kaynaklanan tazminatlar, itiraz sahiplerinin açacağı hükümsüzlük davasının lehe sonuçlanması durumunda davacı lehine öngörülen tazminatlar, hakların kullanılmamasından dolayı, hükümsüzlük davası sonucu haklı çıkan davalı lehine öngörülen tazminatlar. PatKHK’de talep edilecek tazminat konusunda açıklayıcı hiçbir hüküm yoktur. Tazminatın nasıl hesaplanacağı, miktarı, yoksun kılınan kazanç, tazminatı talep süresi, zamanaşımı, Borçlar Kanunu ile ilgili hükümlerinin hangi durumlara uygulanabileceği, itiraz edene karşı açılmış bir ceza davası veya tedbir uygulamasının bulunup bulunmamasının önemi, itiraz edenin bu durumda uğrayacağı itibar kaybı gibi durumların PatKHK m. 138-145 de ve ilgili diğer maddelerdekine benzer bir şekilde ayrıntılı olarak düzenlenmesi gerekmektedir.
Mahkemelerde açılan hükümsüzlük davaları bilirkişilerin hazırladığı raporlar doğrultusunda sonuçlanmaktadır. Bilirkişilerden eksik rapor alınmaması ve sağlıklı sonuca ulaşabilmek için, mahkemenin, yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik konularındaki araştırma ve incelemeyi, öncelikle TPE’den belirlenen, buluş konusunun ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman aracılığı ile inceletmesi isabetli olacaktır. Gerekirse Enstitü aracılığı ile anlaşma yapılmış, araştırma raporu düzenlemeye yetkili patent ofislerinden, araştırma raporu aldırılması, davanın taraflarını tatmin edebilir. Gelen bu raporların da, içerisinde buluş konusunun ilgili olduğu teknik alandaki uzmanın bulunduğu bir heyete tevdi edilmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi PatKHK amacına uygun olacaktır. Fikri mülkiyet hukuku davalarının diğer davalardan farklı nitelik taşıması nedeniyle mahkemelerde yapısal değişikliklerin yapılması zorunludur.
Faydalı model belgelerinin, TPE tarafından koruma şartlarını taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın ve esaslı inceleme yapılmaksızın verilmesi, hükümsüzlük
davalarının artmasına ve sistemin amacı dışına sürüklenmesine sebep olmuştur. Kanun Hükmünde Kararnameler, ceza maddelerinin uygulanamayışı ve Anayasa Mahkemesinin iptal kararı ile mevcut yeni PatFMKT’da, ilgili değişiklikler yapılarak kanun ile düzenlenmesi gerekmektedir. Neticede faydalı model belgeleri problem çözen değil, sorun üreten belgeler haline dönüşmüştür. AB ile uyum düzeyinin artırılması ve KHK ile düzenlenmiş olan mevzuatın acilen eksiklikler gözden geçirilerek yeni bir kanun ile düzenlenmesi gerekmektedir.
KAYNAKÇA
ASLAN, Adem, Türk ve AB Hukukunda Fikrî Mülkiyet Haklarının Tükenmesi
(Mukayeseli), İstanbul 2004,
BALCI, Yusuf / YILMAZ, Arife, Sınai Haklar Sistemi ve Türk Patent
Enstitüsü’nün Rolü, Legal Fikrî ve Sınai Haklar Dergisi (Legal FSHD), Yıl: 2005/1, Sayı: 2, s. 313-332
BEŞİROĞLU, Akın, Düşünce Ürünleri Üzerinde Haklar Fikir Hukuku, Birinci Cilt
Temel Kurallar, Ankara 2002.
BİLGİN, A. Aslı, Endüstriyel Tasarım Hakkı ve Tazminat Davaları, İstanbul 2006.
CAMCI, Ömer, Endüstriyel Tasarım Davaları, Patent Hakkı, İstanbul 2000 (Patent
Hakkı).
CAMCI, Ömer, Haksız Rekabet Davaları (2), İstanbul 2002.
ÇETİN, Hülya, Patent Haklarının Korunması Bağlamında 2004/48/EC Sayılı
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi ve Karşılık Türk Mevzuatı, Fikrî Mülkiyet Hukuku Yıllığı 2009, Cilt: I, İstanbul 2009, s. 165-226
Aynı yazarın birden çok eserinden birden fazla yararlanılması halinde parantez içerisinde gösterilen kısaltmalar kullanılmıştır.
Alan adı altındaki web sayfalarının sonunda, parantez içerisinde gösterilen tarih internet
ERDEM, Bahadır, Patent Hakkının Korunmasına ve Patent Hakkına İlişkin
Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk, Güncelleştirilmiş, İstanbul 2000.
GÜNEŞ, İlhami, Patent Hakkının Hükümsüzlüğü Üzerine Düşünceler, Fikrî
Mülkiyet Hukuku Dergisi (FMHD), Yıl: 2006, Sayı: 3, s. 115-133 (Patent).
GÜNEŞ, İlhami, Uygulamada Fikrî Mülkiyet Hakları ve Haksız Rekabet Davaları,
Ankara 2009 (Haksız Rekabet).
GÜNEŞ, İlhami, Uygulamada Sınai Mülkiyet Ceza Hukuku, Ankara 2009 (Sınai
Mülkiyet).
HARTWİG, Henning, Ip Case Law 2009, Munich 2010, s. 101-103
KARAHAN, Sami, Haksız Rekabet Davalarında Dava Zamanaşımları ve Sessiz
Kalma Nedeniyle Hakkın Kaybı İlkesi, Prof. Dr. Hayri Domaniç’e 80. Yaş Günü Armağanı, Cilt:1, İstanbul 2001, s. 293-305 (Sessiz Kalma).
KARAHAN, Sami, Marka Hukukunda Hükümsüzlük Davaları, Konya 2002
(Hükümsüzlük).
KARAHAN, Sami, / SULUK, Cahit, / SARAÇ, Tahir, / NAL, Temel, Fikrî
Mülkiyet Hukukunun Esasları, Ankara 2009
KARAHAN, Sami, Faydalı Modellerin Hükümsüzlüğü Davalarında Dava Açma
Yetkisi ve Dava Şartları, Ankara Barosu Fikrî Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi (FMR), Yıl: 4, Cilt: 4 Sayı: 1, 2004, s. 11-24 (Dava Şartı).
KARAN, Hakan/KILIÇ, Mehmet, Markaların Korunması 556 Sayılı KHK Şerhi ve
KAYA, Arslan, Marka Hukuku, İstanbul 2006
KIRCA, İsmail, Markaların Milletlerarası Tescili (Madrid Sistemi), Ankara
Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 2005/XII
KOÇAK, Nefise, Tasarımların Ulusal ve Uluslararası Hukukta Tescili ve
Korunması, Ankara 2009.
KUZU, Orhan, Faydalı Modellerde Yenilik, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan,
Cilt.1, Ticaret Hukuku, İstanbul 2007, s. 1134.
NOYAN, Erdal, Marka Hukuku, Ankara 2009. (Marka Hukuku)
NOYAN, Erdal, Patent Hukuku, Ankara 2009 (Patent Hukuku).
ONGAN, Burak, Sınai Haklara İlişkin Lisans Sözleşmelerinde Lisans Verenin
Garanti Yükümlülüğü, Legal Fikrî ve Sınai Haklar Dergisi (Legal FSHD), Yıl: 2006/2, Sayı: 8. s. 829-849
ONGAN, Burak, Sınai Haklara İlişkin Lisans Sözleşmelerinde Tarafların Hukuki
Durumu, Ankara 2007.
ORTAN, Ali Necip, İşçi Buluşları Hukuku, İzmir 1987.
ÖZCAN, Mehmet, Avrupa Birliğinde Fikrî ve Sınai Haklar, Ankara 1999.
ÖZDEMİR, Saibe Oktay, Sınai Haklara ilişkin Lisans Sözleşmeleri ve Rekabet
Hukuku Düzenlemelerinin Lisans Sözleşmelerine Uygulanması, İstanbul 2002.
ÖZTÜRK, Özgür, Türk Hukukunda Patent Verilebilirlik Şartları, İstanbul 2008.
PASLI, Ali, Fikrî Mülkiyet Hukukunda Hükümsüzlüğün Sonuçları, Fikrî Mülkiyet
Hukuku Dergisi (FMHD), Yıl: 2006, Sayı: 3, s. 158-227.
RAİTH, Raimund, Avrupa Birliğindeki Sınai Mülkiyet Hakları, Türkiye’de ve
Dünyada Sınai Mülkiyet Koruması Uluslar arası Konferansı, Bildiriler, İstanbul 1997, s. 85-94.
SAĞEL, Seçil, Patent ve Faydalı Model Kanunu Tasarısı, Legal Fikrî ve Sınai
Haklar Dergisi (Legal FSHD), Yıl: 2010/6, Sayı: 21, s. 83-171.
SARAÇ, Tahir, Patentten Doğan Hakka Tecavüz ve Hakkın Korunması, Ankara
2003 (Hakka Tecavüz).
SARAÇ, Tahir, Patent Hukukunda Hükümsüzlük Davaları 1. İstanbul Fikrî Mülkiyet
Hukuku Sempozyumu, İstanbul 2005, s. 111-134 (Hükümsüzlük).
SARAÇ, Tahir, Patent Hukukunda Yenilik Kavramı ve Yeniliğin Belirlenmesi,
Selçuk Üni. Hukuku Fak. Dergisi, Cilt.9, Sayı 1-2, 2001, s. 189-212 (Yenilik).
SARAÇ, Tahir, Sınai Hakların Korunmasında Yenilik Şartı Açısından Tekniğin
Bilinen Durumu Kavramı ve Kapsamı, Batider, Cilt: XXII, Sayı: 2, 2003
SULUK, Cahit / KEŞLİ, Ahmet / ORHAN, Ali, Uygulamalı Fikrî Mülkiyet
Hukuku Cilt I, Mevzuat, İstanbul 2005 (Fikrî Mülkiyet Cilt: I).
SULUK, Cahit / Ali ORHAN, Uygulamalı Fikrî Mülkiyet Hukuku, Cilt: II, Genel
SULUK, Cahit / ORHAN Ali, Uygulamalı Fikrî Mülkiyet Hukuku, Cilt: III,
Tasarımlar, Birinci Baskı, Ankara 2008 (Fikrî Mülkiyet Cilt: III).
SULUK, Cahit, AB ve Türk Hukukunda Faydalı Modellerin Korunması (I), Ankara
Barosu Fikrî Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi (FMR), Yıl: 2, Cilt: II, Sayı: 1, 2002, s. 53-87. (SULUK (I))
SULUK, Cahit, AB ve Türk Hukukunda Faydalı Modellerin Korunması (II), Ankara
Barosu Fikrî Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi (FMR), Yıl: 2, Cilt: II, Sayı: 2, 2002, s. 27-46.(SULUK (II))
SULUK, Cahit, Anayasa Mahkemesinin Faydalı Model ve Markalara İlişkin
Kararlarının Düşündürdükleri: Anayasaya Aykırılık Sorunu, Ankara Barosu Fikrî Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi (FMR,), Yıl: 4, Cilt: 4, Sayı: 3, 2004, s. 43-70 (Anayasa Mahkemesi).
SULUK, Cahit, Sınai Mülkiyet Haklarında Hükümsüzlük Kararlarının Etkisi, Fikrî
Mülkiyet Hukuku Dergisi (FMHD), Yıl: 2006, Sayı: 3, s. 38-73 (Hükümsüzlük).
SULUK, Cahit, Tasarımların Kısmi Hükümsüzlüğü, Fikrî Mülkiyet Hukuku Yıllığı
2009, Cilt: I, İstanbul 2009, s. 319-331 (Kısmi Hükümsüzlük)
SULUK, Cahit, Türk ve Topluluk Hukukunda Görünmeyen Tasarımlar, İÜHFM,
Cilt: LX, Sayı: 1-2, 2002, s. 205-219.
TEKİNALP, Ünal, Fikrî Mülkiyet Hukuku, İstanbul 2005.
YALÇINER, Uğur Patent ve Faydalı Model Belgelerinin Hükümsüzlük Davaları,
FMR Ankara Barosu Fikrî Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, Yıl: 1, Cilt: 1, Sayı: 3, 2001, s. 73-80 (Hükümsüzlük).
YALÇINER, Uğur, Patent ve Faydalı Model Belgelerinin Hükümsüzlüğü ve
Tecavüz Hallerine İlişkin Hukuki ve Teknik Değerlendirme, Fikrî ve Sınai Mülkiyet Hakları ve Kültürü (1. Ulusal Sempozyumu) İstanbul 2005, s. 149-189. (Patent ve Faydalı Model)
YASAMAN, Hamdi, Marka Hukuku İle İlgili Makaleler Hukuki Mütalaalar Bilirkişi
Raporları III, İstanbul 2008.(Marka Makaleler)
YASAMAN, Hamdi, Fikrî ve Sınai Mülkiyet Hukuku, Fikir ve Sanat Eserleri
Endüstriyel Tasarımlar Patentler İle İlgili Makaleler Hukuki Mütalaalar Bilirkişi Raporları, İstanbul 2006 (Fikri ve Sınai Mülkiyet).
YAZICIOĞLU, Yılmaz, Fikrî Mülkiyet Hukukundan Kaynaklanan Suçlar, 5846 s.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ndaki Suçlar, İstanbul 2009.
YILDIRIM, Nevhis Deren, Haksız Rekabet Hukuku ile Fikrî ve Sınai Mülkiyet
Hukuku’nda İhtiyati Tedbirler, 2002.
YURTSEVER, Şaziye, Patentin Hukuki ve Cezai Korunması ve İlgili Mevzuat,
Ankara 2005.
YÜKSEL, Armağan Ebru Bozkurt, Patent Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları