Üçüncü Kişilerin İtirazı

Faydalı model belgesi başvurusunun ilanından itibaren üç ay içinde, gerçek veya tüzel kişiler ile, resmi kurumlar ve menfaati olan herkes faydalı model belgesi verilmesi için yapılan başvuruya gerekçe göstererek itirazda bulunabilirler.

İtirazlar genellikle faydalı model belgesi verilmesi için gerekli şartların yerine getirilmediği, PatKHK m. 156 hükmüne göre yenilik niteliği olmadığı, tarifnamenin

yapılmaktadır. Yapılan bu itirazlara mutlaka itirazı kanıtlayan delillerin eklenmesi gerekmektedir.

Yapılan itirazlar süre sonunda, hiçbir inceleme ve karar verilmeden aynen Enstitü tarafından başvuru sahibine bildirilmektedir (PatKHK m. 161/3). Başvuru sahibi de, kendisine bildirilen bu itiraza tebliği tarihinden itibaren üç ay içinde, gerekçeli karşı görüşlerini ileri sürebilir veya gerekli görürse, istem veya istemlerini değiştirebilir veya yapılan itirazları dikkate almaksızın belge verilmesini talep edebilir (PatKHK m 161/4).

Başvuru sahibinin faydalı model belgesi istemeye hakkı olmadığı iddiası ile ilgili itiraz merci mahkemedir. Bu tür iddialar için Enstitüye yapılan talepler kabul edilmez (PatKHK m. 161/5)64.

PatKHK’nın 165/3. maddesinde yer alan, “Zarar gören üçüncü kişilerin ve ilgili resmi makamların faydalı model belgesinin hükümsüzlüğünü talep edebilmeleri için 161’inci maddeye göre itiraz yapmış olmaları şarttır” hükmünün, Anayasa

64 _{“Mahkemece, davanın davalılardan TPE. yönünden husumet, diğer davalı yönünden yetki} bakımından reddine dair verilen karar, davacı vekilince temyizi üzerine, Dairemiz'ce, görevsiz mahkemenin yetkiye ve husumete karar veremeyeceği, öncelikle görevsizlik kararı verilmesi gerektiği belirtilerek bozulmuştur.” Mahkemece, bozmaya uyulmuş, görevsizlik kararı verilmiş, görevli Ankara Fikrî ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nce dosya kapsamına göre, 551 sayılı KHK.'nin 161’inci madde hükmü karşısında, hükümsüzlüğe yönelik iddiaların TPE.'ne değil, mahkemeye yapılması gerektiği, davada husumetin sicilde malik olarak gösterilen kişiye yöneltilmesi gerekirken, TPE.'ne de yöneltilmesinin doğru olmadığı, diğer yandan aynı KHK.'nin 137/4’ üncü maddesine göre, üçüncü kişiler tarafından patent sahibi aleyhine açılacak davalarda yetkili mahkemenin, davalının ikametgahının bulunduğu yerdeki mahkeme olduğu, aynı hüküm, 166’ncı madde uyarınca, faydalı model davalarında da uygulanacağından, davalı şirketin merkezi itibariyle İstanbul Fikrî ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin yetkili olduğu gerekçesiyle, davanın TPE. bakımından husumet, diğer davalı A.Ş. bakımından yetki yönünden reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı Hazine vekili temyiz etmiştir. Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı Hazine vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir”, Y. 11. HD. E. 2005-11350 / K. 2006-11919, T.

Mahkemesince iptal edilmesi karşısında65, hükümsüzlük davası açabilmek için, aynı KHK’nin 161. maddesi uyarınca itiraz etme koşulu ortadan kalkmıştır66.

Türk Patent Enstitüsü tarafından yayınlanan bültenler, çok kapsamlı olup ilgili kişiler tarafından dahi takibi zordur. Buna rağmen, Enstitü’ye yapılan itirazlar son yıllarda çok fazla olup, itiraz sahiplerinin iyi niyetli başvuru sahiplerine karşı yaptığı itirazlar başvuru sahibince değerlendirilmekte ve başvuru sahibi, itirazlara karşı gerekçeli görüşlerini bildirmekte, başvurusunu geri çekmekte veya istem ve istemlerini değiştirmektedir.

Yapılan itirazlar esasa ilişkin olsa bile TPE başvuruyu incelememektedir67. Başvuruya yapılan itirazların, başvuru sahibinin başvurusunu gözden geçirme ihtiyacı ile özel olarak araştırma raporu düzenlenmesi yada başvurusunu geri çekme imkanı açısından önemli olduğu söylenebilir68.

65 _{Anayasa Mahkemesinin 21/04/2004 tarih ve 25440 sayılı R.G.de yayımlanan, 23/03/2004 Karar}

günlü ve E. 2001-1, K. 2004-36 sayılı kararı. Bkz: “İkinci Bölüm, Faydalı Modelin Hükümsüzlüğü, (I) Anayasa Mahkemesi Kararı”.

66 _{“551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname´nin 165’inci} maddesinin 2 nci fıkrasında faydalı modelin hükümsüzlüğünü isteyebilecek kişileri, zarar gören üçüncü kişiler veya Cumhuriyet Savcılığı vasıtasıyla ilgili resmi makamlar veya 157’inci maddeye göre faydalı model belgesi isteme hakkına sahip olan kişiler olarak sınırlamıştır. Aynı maddenin üçüncü fıkrasına göre ise, zarar gören üçüncü kişiler ile ilgili resmi makamların faydalı model belgesinin hükümsüzlüğünü talep edebilmesi için, 161’inci maddeye göre itiraz etmiş olmaları şart kılınmıştır. Ancak, 21.04.2004 gün ve 25440 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Anayasa Mahkemesi´nin 23.03.2004 gün ve 2001/1 Esas, 2004/36 Karar sayılı kararı ile, 551 sayılı Kanun Hükmünde Kararname´nin 165’inci maddesinin üçüncü fıkrası, Anayasa´nın 36 ve 91’inci maddelerine aykırı bulunarak, iptaline karar verilmiştir”, Y. 11. HD.

E. 2004-5376 / K. 2004-6142 T. 01.06.2004, Corpus CD Medya.

67 _{“Faydalı model belgesine karşı iki tür itiraz yapmak mümkündür. Birincisi, başvuruya itiraz,} 161. Maddede düzenlenmiş olup, bu itiraz başvurunun ilanından itibaren 3 ay içinde menfaati olan herkes tarafından yapılabilir. Bu itirazın konusu, şekli eksiklikler olabileceği gibi esasa ilişkin de olabilir. Yapılan itiraz, esasa ilişkin olsa da TPE, başvuruyu bu açıdan incelemez. Diğer bir itiraz ise, belge verildikten sonra yapılır (PatKHK m. 163) bu itirazı yapabilmek için daha önce başvuruya karşı (ilk) itirazın yapılması şartı aranmaz. İkinci itirazın konusu, şekli eksikliklerle sınırlıdır. Kanun koyucu ilk itiraz için 3 aylık süre belirtmişse de ikinci itiraz için bir süre öngörmemiştir”, KARAHAN/SULUK/SARAÇ/NAL s.235.

68

Ancak kötü niyetli başvuru sahipleri, faydalı model belgelerine yapılan itirazlara gerekçeli görüş bildirmediği gibi, itirazları dikkate almadan, başvurularına hemen belge verilmesini talep etmektedirler.

Mevcut düzenlemenin yerinde olduğunu söylemek mümkün değildir. Başvuru aşamasında Enstitüye şekli incelemeyle verilen esasa ilişkin yetkinin, itiraz sonucunda verilmemesi doğru değildir. Zira, itiraz sahiplerinin bildirdiği bariz eksiklikler, açık ve şüpheye yer vermeyecek yeniliği kırıcı deliller, sanayiye uygun olmadığına ilişkin ileri sürülen iddialar ve deliller göz önüne alınmadan, koruma şartlarına uymayan faydalı modellere Enstitü tarafından belge verilmektedir.

İtiraz sisteminin yeniden ele alınması ve diğer sınai haklardaki benzer düzenlemeler ve AB mevzuatı gözetilerek, Enstitünün mutlaka inceleme yapması sağlanmalıdır69.

İtirazın kötüniyetli başvuru sahipleri açısından olumsuz, itiraz edenler açısından ileriye dönük uzun vadeli olumlu tek sonucu ise; PatKHK m. 165/son hükmüdür.

PatKHK m. 165/son’da, üçüncü kişilerin gerekçeli itirazlarının başvuru sahibi tarafından dikkate alınmaksızın faydalı model belgesinin verilmesi ve yapılan itirazla illiyeti nedeniyle, mahkeme tarafından bu maddeye göre faydalı model belgesinin hükümsüzlüğüne karar verilmesi halinde, itirazda bulunmuş olan zarar gören üçüncü kişilerin, hükümsüzlüğüne karar verilen faydalı model belgesi sahibinden tazminat talep etme hakkının doğacağı öngörülmektedir.

Yeni PatFMKT’de, faydalı model sisteminde değişikliğe gidilmiştir. Faydalı modele itiraz etmek isteyen üçüncü kişilerin de araştırma talebi yapabileceği hükmü getirilmiştir. Faydalı model sisteminin avantajı olan kısa sürede ve düşük maliyetle koruma elde edilmesi amacına aykırı olmayacak şekilde daha sağlam bir hak

verilebilmesi sağlanmalıdır. Böylece, mahkemelere faydalı modellerle ilgili gidecek davalar azalacak, bu tür itirazlar Enstitü nezdinde de değerlendirilebilecektir.

Yeni PatFMKT 137 ve 138. madde gerekçelerinde; faydalı model verildiğine ilişkin ilandan itibaren üç ay içinde faydalı model sahibinin veya üçüncü kişilerin araştırma talep edebileceği belirtilmektedir. Böylece, daha sağlam bir belge almak isteyen faydalı model sahibi veya faydalı modelin verilmesi konusunda itirazları olan ve bu itirazları kanıtlamak isteyen üçüncü kişiler için fırsat yaratılmış olmaktadır. Enstitünün vermiş olduğu faydalı modelin, devamına karar verileceği ya da faydalı modelin hükümsüz kılınacağı ya da kısmen devamına karar verileceği öngörülmektedir70. Bu düzenleme ile hükümsüzlük davaları azalırken, TPE aleyhine açılacak kararın iptali davalarında bir artış olabilecektir.