2000’li yıllardan sonra sosyal iletişim özellikle Web 1,0’dan Web 2,0 teknolojisine geçmesiyle birlikte internetin toplum hayatındaki önemi katlanarak artmıştır. Web 1,0 olarak bilinen internet teknolojisinde, kullanıcılar seyirci durumunda iken Web 2,0 teknolojisi ile kullanıcılar internet sayfalarının besleyicisi ve katılımcısı konumuna geçmişlerdir. Sosyal ağlar olarak bilinen Facebook, YouTube, Twitter gibi internet markaları bu teknolojinin en popüler ve en fazla takip edilen ürünleri haline gelmiştir. Pek çok Web 2,0 sitesi 20003 yılından sonra ortaya
335 Topuz, a.g.e., ss. 42-45. 336 Aziz, a.g.e., ss. 56-58.
337 Arsev Bektaş, Kamuoyu, İletişim ve Demokrasi, Bağlam Yayınları, İstanbul, 2007, ss. 130- 135.
338 A. Özkan, Siyasal İletişim, Nesil Yayınları, İstanbul, 2004, ss. 74-78. 339 Topuz, a.g.e., ss. 51-54.
çıkmıştır. 2000’lerin başında veya öncesinde yapısal anlamda çok küçük değişiklikler gösteren siteleri Web 1,0 olarak ele almak mümkündür340.
Web 2,0 terim olarak 2005 senesinde düzenlenen bir konferansta ilk olarak O Reilly ve Media Live International arasında gerçekleştirilen bir beyin fırtınası sonucunda gündeme gelmiştir. Yeni nesil internetin temelini kolektif olarak şekillendiren bir grup ekonomik, sosyal ve teknolojik eğilim, kullanıcı katılımı, açıklık ve ağ etkisi gibi unsurlar tarafından karakterize edilen daha olgun ve daha ayırt edici bir araç olarak Web 2,0’yi, tanımlamıştır341.
İnternetin son 10 yılda çok büyük bir hızla gelişmesi ve olgunlaşması, dünya üzerinde bir milyardan fazla insanın İnternete erişim sağlaması ve yazılım sektörlerinde yeni bir pozitif kavrayış oluşmaya başlaması Web 2,0 dönemine geçilmesine zemin hazırlamıştır342.
Web 2.0, yapısına güçlü bir sosyal bileşen ekleyerek kullanıcı profilleri ve arkadaş bağlantılarına imkan sağlayan, metin, video, fotoğraf vb. ekleyerek yorum, etiketleme ve oylamayı mümkün kılan, kullanıcı üretimli içeriği cesaretlendiren web siteleri olarak da ifade edilmektedir.
Web 2.0 kavramı hakkında uzmanlar tarafından farklı tanımlar ve yorumlar yapılmıştır. Civelek, bu tanım ve yorum farklılıklarından kaynaklanan kargaşalıkların ortadan kalkmasına katkıda bulunmak için, yapılan bir kısım tanımlamaları şu şekilde sıralamaktadır343.
1. İnternet’te statik yayıncılıktan katılım mimarisine geçiş süreci 2. Web’i küresel beyne dönüştürme süreci
3. Ziyaretçilerin siteye katılımını sağlama 4. Ziyaretçilerle işbirliği yapma
5. Kullanıcıların aynı zamanda içerik sağlayıcıya dönüşmesi 6. Web içeriğini geliştiren kolektif gücün keşfi
7. Web’in reklam verenlerin kontrolünden, tüketicilerin kontrolüne geçişi
Web 1,0 sitelerinde bilginin genellikle tek bir gönderici tarafından aktarıldığı, belli bir merkezden servis edildiği, kullanıcıların tüketici (okuyucu ve izleyici) konumunda olduğu ve çok sınırlı düzeyde alıcıların katkıda bulunduğu bir iletişim şeklidir. Web 2,0 sitelerinde ise gönderici bilgiyi aktaran olduğu gibi alanda olabileceği, kullanıcıların aynı zamanda üretici olabileceği, alıcıların ve kullanıcıların sayılarının çok olabileceği, havuzda biriken bilgilerin dinamik ve güncel olduğu ve
340 http://firstmonday.org/htbin/cgiwrap/bin/ojs/index.php/fm/rt/ printerFriendly/212 5/1972 (Erişim tarihi: 12.08.2014).
341 http://oreilly.com/lpt/a/6228 (Erişim Tarihi: 22.09.2013).
342 M. Levy, ‘Web 2.0 İmplications On Knowledge Management’, Journal Of Knowledge Management, 2009, pp. 120-134. http://kybele.anadolu.edu.tr/tezler/2012/676516.pdf
tüm bu dinamik ve güncel gelişmelere cevap verebilmek içinde iletişim teknolojisinin en gelişmiş araçlarının kullanıldığı bir iletişim şeklidir.
Web 1,0 ile Web 2,0 arasındaki belirgin farklılıklar hakkında bazı araştırmacılar şu açıklamalarda bulunmuşlardır. Akar, Web 1,0 da herhangi bir etkileşim ya da içeriklere katkıda bulunma durumu yok denecek kadar azdır, Web 2,0 ise, her katılımcının içerik yaratıcısı olabilmesine olanak tanımaktadır344.
Cormode ve Krishnamuthy, Web 1,0 çoğunlukla tek bir kullanıcının yazdığı bir sayfa iken Web 2,0 daha çok paylaşılan bir alandır. Web 2,0, çoklu bilgi kaynaklarından gelen dinamik sayfaların oluşturduğu bir yapıya sahiptir. Bir kaynağı net bir şekilde tanımlamak veya kaynak değiştiğinde bunu belirlemek daha zor olmaktadır345.
Web 2,0 kullanıcıları, Web 1,0 içeriğinin pasif birer izleyicisi olmaktan, Web 2,0 içeriğinin aktif birer katılımcısı olma yönünde hareketi sağlamıştır. Web 2.0 ortamlarının temel özelliği, kullanıcının tasarım bilgisini gerektirmemesi ve kullanıcının tüm isteklerinin düşünüldüğü uygulamaların ortaya çıkmasıdır346.
Web 1,0 ile Web 2.0 siteleri arasındaki farkları daha da çoğaltmak mümkündür. Ancak Bostancı’nın geliştirmiş olduğu karşılaştırmalı tablo oldukça anlamlıdır.
Tablo-5 Siyasal İletişim Web 1.0 İle Siyasal İletişim 2.0 Karşılaştırma347
Özellik Siyasal İletişim Web 1.0 Siyasal İletişim Web 2.0
İletişim Aracı Geleneksel medya Sosyal medya
İletişim Türü Kitle iletişimi Hem kitle iletişimi, Hem
kişilerarası iletişim
İletişim Şekli Propaganda Tek yönlü iletişim
Monolog
İki yönlü iletişim Diyalog
Mesaj Kitlesel Kitlesel, Bireysel
Geri Bildirim Düşük Yüksek
İletişim Maliyeti Yüksek Düşük
İnternet teknolojisi gün geçtikçe kendini daha da geliştirmektedir. Sosyal medya olarak bilinen Linkendin 2003 yılında, Facebook 2004 yılında, YouTube 2005 yılında, Twitter 2006 yılında ve Google+ 2011 yılında kurularak hizmet vermeye
344 Erkan Akar, Sosyal Medya Pazarlaması, Elif Yayınevi, Ankara, 2010, ss. 13-16.
345 http://firstmonday.org/htbin/cgiwrap/bin/ojs/index-.php/-fm/rt/printerFriendly/212-5/1972 (Erişim Tarihi: 18.05.2013).
346 Ö. Alikılıç ve F. Onat, ‘Bir Halkla İlişkiler Aracı Olarak Kurumsal Bloglar’,Journal Of Yaşar University, İstanbul, 2007, ss. 895-932.
başlamıştır. Önceki örneklerinden farklı olarak Facebook, YouTube ve Twitter gibi sosyal medya kullanıcılarına mesajlaşma ve tanışma imkânı sağlayan web siteleri olarak ifade edilebilir. Web siteleri, yakın ya da uzak, tanıdık veya sonradan tanıdık olan, aynı veya farklı bölgelerde yaşayan bireylerinden oluşan organizasyon kurmayı, bilgi ve fikirleri paylaşmayı, inançlar ve düşünceler etrafında gruplaşmayı, siyasal iletişimi etkilemeyi sağlayan sosyalleşme platformlarına dönüşmüşlerdir. Sosyal ağların yükselişi, organizasyonları çevrimiçi topluluklara dönüşmesine sebep olmuştur348.