İlk insanın yaratılışından sonra, insanoğlu yapısı gereğince üreyip çoğalmaya başlamıştır. Her geçen gün insan sayısının artması ve isteklerinin farklılaşması onun bazı durumlar karşısında bir araya gelme ihtiyacını doğurmuştur. Bu bir araya gelme ihtiyacı kitlelerin oluşumuna neden olmuştur.
Kitle, İnsan topluluğudur. Kitle, Çok sayıda insanın bir araya gelmesinden oluşan toplumsal gruba verilen ada denir. Kitle; Bireylerin bir araya gelmesiyle oluşturdukları sosyal topluluklardır. Hem bireyleri hem de sosyal tabakaları temsil eder. Kitle, Belli bir sınıf, ırk, cinsiyet, gibi kişiye özel ayırım yapılmadan hedeflenen değerleri gerçekleştirmek için bir araya gelmiş geniş halk topluluklarıdır44.
Gebel, kitle’yi; bireylerin bir araya gelmesiyle oluşmuş büyük bir grup olarak tanımlanmaktadır. Kitle; toplum içinde bütün grupları, bireyleri temsil etmektedir. Yalnız, temsil edilen bu insanlar bir diğerini tanımamakta, ama bir diğerinden etkilenmektedirler45.
Kitle, oluşumunda kişilerin kültür seviyelerinin, mesleklerinin, yaşam düzeylerinin değişik olmasının, kitlenin oluşmasında etkisi yoktur46. Kitleyi meydana
getiren bireylerin; yaşama biçimleri, bilgi düzeyleri, zeka seviyeleri, cinsiyetleri, karakterleri ya da etnik yapıları farklı olsa bile, bir araya gelmeleri onlara bir nevi kolektif bir ruh aşılar. Böyle durumlarda, artık bireylerin kişisel yeteneklerinden ziyade kitlelerin bir araya gelmesine sebep olan kolektif yapıları güç kazanır. Öyle ki; farklı yapıda olan birey ya da gruplar kolektif ruh içinde kaybolur ve bilinçaltı özellikleri ön plana çıkar.
Kitlelerin bir araya gelmesinin en önemli nedeni, kitlenin ortak hedef ve amaçlarının olmasıdır. Kitleler bu amaçlarını gerçekleştirmek için cinsiyet, etnik yapı, sınıf gibi kişiye özel durumlarda ayırıma gitmeden, ortak toplumsal isteklerin yerine gelmesi için, birlikte tavır alarak, hükümetleri, politikacıları ya da ilgili birimleri uyarmak maksadıyla çalışmalar yaparlar. İlgili kurum ya da kuruluşlarda bu istekleri dikkate almak zorunda kalırlar. Aksi takdirde sosyal doku zarar görür.
Kitleler, toplumsal istek ve arzulardan doğan hareketlerde, toplumun bütününü ya da bir bölümünü etkileyen bir güç unsurudur. Kitleyi oluşturan topluluklar,
44 http://angora.baskent.edu.tr/acik_arsiv/dosya_oku.php?psn=2409&yn=415&dn=1,(Erişim tarihi: 22.8.2014).
45 Deniz Vardar, Bireylerarası İletişim ve Kitle İletişimi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 1986, ss. 35-37., (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
toplumsal istek ve arzularını gerçekleştirebilmeleri için, demokratik yapının kesintilere uğramadan işlediği ortamların varlığına ihtiyaç duyarlar. Kitle toplumları arzuladıkları hedeflere ulaşmada olmazsa olmazları, o ülkede yaşayan bireylerin aktif, katılımcı, sorgulayıcı ve denetleyici bir yapıya sahip olmalarıdır. Kitle toplumları ancak bu şekilde amacına ulaşırlar.
2.1.1. Kitle Hareketinin Bireye Ya Da Topluma Etkisi
Kitle hareketinin bireye ya da topluma etkisini altı ana başlık altında sıralamak mümkündür47,
1. Demokratik toplumlarda kitle hareketleri neticesinde birey ya da toplumda var olan bazı sabit düşünce ve inançlarda değişiklikler olur. Örneğin: Bir zamanlar kimi ülkelerde doğal karşılanan krallıklar, diktatörlükler, sınıfsal ayrımcılıklar v.b kitle hareketleri neticesinde yine aynı ülke vatandaşları tarafından yanlış olduğu kabul edilmiş ve kitle hareketlerine destek vermişlerdir.
2. Birey ya da grubun kendi düşüncelerinden ziyade kitleyi harekete geçiren düşünce geçerlilik kazanır.
3. Genel anlamda kitlesel hareketler toplumun yararına yapılan hareketler olduğu için, her hareket toplum lehine yeni gelişmeler sağlar.
4. Kitle hareketleri neticesinde oluşan düşünce toplum tarafından hızlı bir şekilde kabul görür.
5. Kitle hareketleri bazen çevreye duyarlılığı artırmaya yönelik olduğu için, üzerinde yaşanılan coğrafya ya da dünyanın daha yaşanılabilir bir duruma gelmesini sağlar.
6. Demokratik toplumlarda, bireylerin ya da sosyal grupların aktif, katılımcı, sorgulayıcı ve denetleyici imkanlara sahip oldukları için, kitle hareketleri toplumun geleceğe daha güvenle bakmasına neden olmaktadır.
2.1.2. Başarılı Kitle Hareketinde Olması Gereken Özellikler.
Başarılı kitle hareketinde olması gerekenleri 4 ana başlık altında sıralamak mümkündür.48
1. Kitle, toplumun tamamını ya da önemli bir kesimini etkileyen güç unsurudur. Kitleler, demokrasilerde hak elde etmenin etkileyici hareketlerinden birisidir. Bir toplumu yönlendirmek ya da belirlenen istekleri elde etmek için kitle hareketleri çok önemlidir.
2. Kitleler, toplumun içerisinde bütün sosyal grupları, bireyleri temsil etmektedir.
47 http://globalmediajournaltr.yeditepe.edu.tr/makaleler/GMJ_4._sayi_Bahar_2012/pdf /Sen .pdf, (Erişim tarihi: 11.07.2014).
Buna göre kitleler, toplumu kaplayan ve etkileyen geniş ve etkili dinamikleri olan hareketlerdir.
3. Kitle önderleri; Kitle harekeleri öndersiz olmaz. Öndersiz kitleler kalabalıklar yığınıdır. Önderler genelde aksiyon adamlarıdır. Halk ile iç içedirler. Kitle hareketine neden olan olaylar hakkında tam bilgiye sahiptirler. Hedefe nasıl ulaşılacağı konusunda yeterli bilgiye sahiptirler. Örnek kişilikleri ve konuşmalarıyla kitleyi harekete geçirmede oldukça etkilidirler.
4. Kitle İletişim Araçları; kitleler, hedeflenen amaçları, ilgili kişi, kurum ya da kuruluşlara güçlü ve hızlı bir şekilde aktarabilmek için, kitle iletişim araçlarını kullanırlar. Kitle iletişim araçlarıyla verilen mesajlar aynı zamanda açık toplum olma özelliğini ortaya koyar. Bu araçlar gazete, dergi, radyo, televizyon, İnternet gibi iletişim araçlarıdır. Kitle iletişim araçları olmadan kitle, mesajını istediği şekilde vermesi mümkün değildir. Etkileyici mesajlar ancak iletişim araçlarıyla verilir.